تیک های عصبی درمان می‌شوند یا نه؟

دکتر سحر انصاری، روانپزشک در این باره می‌گوید:

تیک به حرکات عود‌کننده، سریع و هم شکلی گفته می‌شود که معمولا به صورت غیرارادی یا بهتر است بگوییم نیمه‌ارادی اتفاق می‌افتد و شروعی ناگهانی دارد.

البته وقتی صحبت از تیک می‌شود، خیلی‌ها فقط به حرکات جسمی فکر می‌کنند و باور دارند تیک محدود به حرکات جسمی است. در صورتی‌ که به گفته دکتر انصاری، این تیک‌های تکرارشونده می‌تواند به صورت حرکتی یا صوتی اتفاق بیفتد.

در دسته‌بندی دیگری هم می‌توان تیک‌ها را به دو گروه ساده و پیچیده تقسیم کرد.

این پزشک متخصص با تاکید بر این‌که تیک‌های حرکتی ساده، شایع‌ترین نوع تیک‌ها به حساب می‌آید، ادامه می‌دهد: حرکات چشم مانند چشمک‌زدن یا حرکات سریع سر و گردن نمونه‌هایی از تیک‌های حرکتی ساده است که معمولا از قسمت سر و صورت شروع می‌شود و بتدریج می‌تواند به قسمت‌های دیگر بدن نیز برسد. حرکاتی مانند خودزنی و پرش‌های ناگهانی نیز در گروه تیک‌های پیچیده حرکتی قرار می‌گیرد. تیک‌های ساده صوتی نیز بیشتر به صورت صداهایی مانند سرفه کردن و صاف کردن گلو نمایان می‌شود.

(( هدف از درمان تیک، قطع کامل آن نیست، چون چنین شرایطی ممکن است عملی نباشد. بنابراین هدف این است که با وجود چنین حرکات و تیک‌هایی، فرد زندگی و عملکرد نرمالی داشته و زندگی‌اش مختل نشود ))

از چه زمانی تیک‌ها شروع خواهد شد؟

تیک‌ها به طور کلی از دوره کودکی یا نوجوانی نمایان می‌شود و ممکن است حالت رفت و برگشتی داشته باشد، به این معنی که برای مدتی کاملا برطرف می‌شود و دیگر خبری از آنها نیست و دوباره بر اثر اضطراب و عوامل موثر دیگر مانند هیجانات شدید می‌تواند اتفاق بیفتد یا تشدید شود.

شروع اکثر این تیک‌ها در سنین پایین‌تر از هجده سالگی است.

تیک‌هایی که به شکل علائم حرکتی خودش را نشان می‌دهد، معمولا زودتر ـ حدود هفت سالگی ـ بروز می‌کند و تیک‌های صوتی کمی دیرتر اتفاق می‌افتد.

علل ایجاد تیک‌های عصبی

وقتی کسی دچار تیک می‌شود و با این مشکل روبه‌روست، به عللی که باعث بروز این مشکل شده، فکر می‌کند، اما در این میان معمولا بیماری‌های جسمی نادیده گرفته می‌شود و هیچ‌کس تصور نمی‌کند مشکلات فیزیکی هم می‌تواند در ایجاد این تیک‌ها موثر باشد. در صورتی‌ که علاوه بر زمینه ژنتیکی که در بروز این بیماری موثر است، برخی بیماری‌های جسمی مانند درگیری ارگان‌های خاصی در مغز هم می‌تواند در ایجاد تیک نقش داشته باشد. علاوه بر این‌، استفاده از مواد خاصی مانند محرک‌ها و آمفتامین‌ها هم در این زمینه موثر است.

البته گاهی با انجام دادن فعالیت‌های خاص فیزیکی یا روانی و هنگامی که حواس فرد خیلی به تیک نیست، تعداد یا شدت این حرکات هم کاهش می‌یابد. در مقابل، ممکن است تیک‌ها به دلیل خستگی، هیجان، اضطراب یا گاهی هم بر اثر تماس با گرما افزایش پیدا کند. همچنین زمانی که بیماران تلاش می‌کنند تیک‌ها را کنترل کرده و آنها را کاهش دهند، معمولا نتیجه معکوس می‌گیرند و شدت یا تعداد تیک‌ها بیشتر می‌شود.

حتی گاهی در خواب هم ممکن است این تیک‌ها باقی بماند و ادامه پیدا کند.

بیماری‌های همراه با تیک را بشناسید

بعضی از بیماری‌ها با تیک همراه خواهد بود، به عنوان نمونه در کودکان ممکن است تیک همراه با بیماری‌ بیش فعالی یا اختلالات یادگیری اتفاق بیفتد.

همچنین تیک می‌تواند همراه با بیماری وسواس بروز کند و گاهی اوقات این حرکات تکرار شونده مانند پرش عضلانی با وسواس رخ می‌دهد.

بنابراین باید به بیماری‌های همراه تیک هم توجه داشته باشیم و آنها را مدنظر قرار دهیم.

وزن کم هنگام تولد، کم رسیدن اکسیژن به جنین، تماس با گرما، عفونت و هورمون‌ها در زمان بارداری مادر و زایمان‌های سخت نیز از جمله عواملی است که احتمال دارد کودک را در آینده دچار تیک کند.

تیک درمان می‌شود یا نه؟

کسی که دچار این مشکل می‌شود، باید تا پایان عمر با آن زندگی کند یا راه‌حلی برای بهبود تیک وجود دارد؟ شاید این یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی باشد که برای کسانی که دچار تیک هستند، پیش می‌آید.

معمولا هدف از درمان تیک، قطع کامل آن نیست، چون چنین شرایطی ممکن است عملی نباشد. بنابراین هدف این است که با وجود چنین حرکات و تیک‌هایی، فرد زندگی و عملکرد نرمالی داشته و زندگی‌اش مختل نشود.

علاوه بر دارو درمانی برای بهبود تیک‌ها، روان درمانی نیز بسیار مهم و قابل توجه است. به این معنی که خانواده و خود فرد باید آموزش‌های لازم را در این زمینه کسب کنند تا مشکلات‌شان به حداقل برسد.

درباره تیک‌های خفیف که اختلالی در کارکرد فرد ایجاد نمی‌کند، فقط لازم است بیمار را کنترل کنیم و مراقبش باشیم که اگر تیک شدت یافت، درمان را آغاز کنیم.

بروز اختلال در تعاملات اجتماعی، ناراحتی یا درد فیزیکی و ایجاد اختلال در جنبه‌های مختلف زندگی مانند شغل و تحصیل فرد از مواردی است که به درمان نیاز دارد و نباید فراموش کنیم اولین قدم در درمان تیک، آموزش بیمار، اعضای خانواده و کسانی است که با او در ارتباط هستند.

هدف از درمان، حذف کامل تیک‌ها نیست، بلکه می‌خواهیم احساس ناراحتی فرد کاهش یابد و تیک‌ها نیز تا حدی کنترل شود که تداخلی در زندگی فرد ایجاد نکند.

کاهش استرس، درمان بیماری‌های همراه با تیک مانند بیش‌فعالی و وسواس در درمان علائم تیک موثر هستند. همچنین در مواردی که عملکرد فرد به علت بروز تیک عصبی مختل شود، درمان دارویی صورت می‌گیرد

اشرف تشکری، روان‌پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز معتقد است:

<<تیک‌های عصبی می‌توانند صوتی یا حرکتی و ساده یا پیچیده باشند. گاهی جدا کردن تیک عصبی از رفتار وسواسی مشکل است و گاهی تیک همراه با وسواس مشاهده می‌شود.>>

نقاطی در مغز وجود دارد که رفتار تکراری را کنترل می‌کند و در صورتی که این ناحیه دچار مشکل شود، تیک عصبی ایجاد می‌شود.

تیک عصبی، اختلال شایعی است و گاهی حتی موجب آسیب فرد یا ناراحتی او یا دیگران می‌شود و در صورتی که عارضه به این مرحله برسد، باید تحت درمان قرار بگیرد.

تیک عصبی می‌تواند از دوره کودکی آغاز شود و معمولا در پسران اندکی بیشتر از دختران دیده می‌شود.

از دلایل ایجاد تیک می‌توان به زمینه ژنتیکی اشاره کرد. برخی افراد نیز به دلیل بیماری خاص یا مصرف برخی داروها دچار این حالت می‌شوند. استرس و اضطراب نیز از عوامل بروز تیک عصبی است.

در صورت وقوع تیک بهتر است به پزشک مراجعه شود چرا که ممکن است از عوارض بیماری‌های دیگر باشد. خانواده‌ها نیز در صورت مشاهده این حالات در کودکان آن‌ها را سرزنش نکنند و به آرامش آن‌ها کمک کنند.»

دکتر امیر رضا چمنی، متخصص اعصاب و روان می گوید:

«تیک‌های عصبی اغلب از کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و می‌تواند طی زمان ثابت بوده یا به طور متناوب و در اثر محرک‌ها نوسان داشته و حتی برای چند دقیقه به شکل ارادی کنترل شود.

استرس‌های خانوادگی و به طور کلی هر گونه استرس می‌تواند باعث تشدید این بیماری شود.

خانواده‌ها باید بدانند این‌گونه رفتارها غیرارادی هستند و کودک یا نوجوان را به‌خاطر این رفتارها تنبیه نکنند و همچنین توجه بیش از حد نیز می‌تواند موجب تشدید بیماری شود.

همچنین بازی‌های کامپیوتری پرهیجان و هرگونه فعالیت هیجان‌آور، عامل تشدیدکننده تیک‌های عصبی هستند.»

فرآوری: نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

تیک های عصبی درمان می‌شوند یا نه؟

مطالب مشابه :

مراقبت های پس از جراحی پلاستیک بینی

دکتر بهنام شکیبایی(یکی از بهترین متخصصین ایمپلنت در جهان)

آنچه که هرمتقاضی جراحی پلاستیک بینی بایدبداند:

بررسی جراحی زیبایی از نظر روان شناسی

عایشه دختر ۱۸ ساله افغانی که بینی و گوش اش توسط شوهر بریده شده بود صاحب بینی مصنوعی شد

پردرآمدترین شغل های ایران

سکته مغزی

خطرناک ترین موجود روی زمین

نمونه آزمون فنی حر فه ای سوالات درسpt آزمایش مایعات نافذ آزمایشات غیر مخرب

تیک های عصبی درمان می‌شوند یا نه؟