نگاهی به «هفت دقیقه به پاییز»

«علیرضا پورصباغ »

نگاهی به «هفت دقیقه به پاییز»

«علیرضا امینی » کارگردان جوانی است که به تدریج و با ساخت چند متفاوت تمامی نگاه ها را به سمت خویش معطوف کند ،اما استشهادی برای خدا موقعیت و جایگاه به عنوان یک کارگردان طراز اول تثبیت کرد ،وی با ساخت فیلم هفت دقیقه تا پاییز جایگاه خویش را تثبیت ساخت و توانست منتقدین «سخت گیر» و «عجول در قضاوت» را در جشنواره بیست و هفتم فیلم راضی نگاه دارد . اما جمعی نیز با نگاهی غیر منتقدانه سعی در نزدیک کردن دنیای علیرضا امینی در «هفت دقیقه تا پاییز» با فیلم «درباره الی» را دارند ، به اعتقاد نگارنده «هفت دقیقه تا پاییز» کارکردهای اجتماعی بی بدیل ومتفاوتی با فیلم درباره الی دارد .

امینی در اثر قبلی خود ( استشهادی برای خدا )چشم انداز و منظر ذهنی یک بیگانه آشنا را تصویر می کند که در تلاش برای یافتن اندیشه ناب زندگی است .و«هفت دقیقه تا پاییز »سیر سلوکانه همین کارگردان و همقطارش محسن طنابنده است وآنچه در هفت دقیقه تاپاییز موج می زند این مبارزه برای هویت یافتن آدمها ست ، برای بودن و دوباره زیستن.

اما تحلیل وانتخاب های خلاقانه کارگردان برای ایفای نقشهایش مورد ستایش است .ترکیب بازیگران و حلول ستاره ای بنام «خاطره اسدی» که پیش از این در فیلم ستایش نیز اجرایی متفاوتی را ارائه کرده بود در مقابل ابر اسطوره ای چون «حامد بهداد» شگفت آور است .لزوما هر بازیگری که در مقابل بهداد قرار می گیرد باید توانایی کاملی از ری اکشن های مختلف را داشته باشد .و خاطره اسدی در میان بازیگران دیگر توانسته پاسخ کنش های فیزیکی و حسی این بازیگر بزرگ سینما را پاسخ دهد . در نهایت می توان به این نتیجه دست یافت که یکدستی خاصی که در حضور بازیگران موج می زند قوام فیلم و وجوه مختلف دراماتیک قصه را صد البته بیشتر از پیش عیان ساخته است .

1-این فیلم با رقت به زندگی کاراکترهایش نگاه می کند، و به شدت هم عاطفی است، اما رقت انگیز و احساساتی نیست. اشک بیننده را جاری می سازد، اما نه به خاطر احساسات، بلکه به خاطر اینکه فیلمی است به شدت برانگیزاننده و روحیه بخش و عشق را به زندگی، به دنیا، به اطرافیان، به بودن در دنیا و لذتهای زندگی تشدید می کند.

2-این فیلم تجربه انسانی را تصویر کرده که در داخل یکی از کوچکترین عناصر جامعه – خانواده - تاثیر می گذارد و در نهایت شاهد هستیم که از انسانیت جمعی – برخلاف درباره الی - چیزی کاسته نشده، یعنی در کشاکش و تقابل با هر بحرانی در نهایت شالوده جامعه دست نخورده باقی می ماند. اگر بخواهیم این فیلم را از زاویه جمعی تری ببینیم ، در نگاه کلی تری جامعه نوین ایران امروزرا به جمعیت گرایی فرا می خواند .این فیلم نشان می دهد برای گذر از بحران همدلی اجتماعی تجلی نجات را بارز می کند .

3-غلبه کردن بر نارسائی های جمعی را در فیلم های مختلف فرنگی و وطنی زیاد دیده ایم که بیشتر آن منجر به پایین رفتن سطح روحیه اجتماعی می شود واین فیلم تاکید می کند بر پشتکار آدمها برای ارتقا این روحیه جمعی .

4- «هفت دقیقه تا پاییز» از نظر بصری، موفق شده داستانی در باره بستگی دنیوی را با ترکیب تقدیرگرایی الهی را به تصاویری روحیه بخش تبدیل کند و ساختار فیلم در واقع از ساختار روند بیداری ذهنی این آدم ها پیروی می کند، که از روبروئی با مرگ، زنده تر می شوند

و از این منظرامینی در فیلمسازی هم جهش خیره کننده ای داشته و با این سن کم دیگر او را می توان جز خیل و اندک تاثیر گذار سینما دانست . تماشای فیلم اشک به چشم تماشاگر می آورد، اشک از شدت عاطفی این تجربه است و اشک است به خاطر عظمت خلاقیت و نبوغی و الهامی که در ساختن فیلم به کار رفته. و جالب است که ما به عنوان تماشاگر، برخلاف دیگر آدمهای فیلم، حتی برخلاف تراپیست ها برای این کاراکترها ناراحت و مغموم می شویم ، دلمان به حالشان نمی سوزد، برای اینکه ما دربنیان روایت جاری می شویم .

امینی با تکیه به توانائی های خارق العاده انسانیش اثرش را به وجود می آورد و فیلم او، در واقع داستان نوشته شدن وقایع نگاری جاری در جامعه است، چنانکه این فیلم هم داستان نوشته شدن خلق عواطف بشریت است .

«هفت دقیقه تا پاییز» سرآغاز بی پایان هنر و خلاقیت امینی است که زندگی را نوید بخش را توصیف می کند . نوزائی روح آدمهای این فیلم چیزی کمتر از نوزائی سینما نیست که در فیلم شاهد آن هستیم.

مستندسازی از طریق دوربین نگران و بی قرار عمق بصری خیره کننده ای به کاراکترهایش می دهد و روال استادانه فیلم هیچگاه نمی شکد.

این فیلم یک فیلم بزرگ و برانگیزاننده و البته آزاردهنده نیست، ، این است که آشکارا بزرگترین بلندپروازی این فیلم، دست یابی به یک سبک و شیوه بصری خاص است.

5-فیلم خیلی رقیق و احساساتی و اشک انگیزی است در باره عشق مادر و فرزند، یعنی سوژه ای جهانی تر و فراگیر تر،و فرصتی می دهد به ستارگان سینما و به خصوص «هدیه تهرانی» تا نشان دهد بازیگری تکامل یافته است .

ظاهرا محسن طنابنده ، در هر فیلمی می تواند خیره کننده باشد علیرغم بازی در فیلمهای درجه اول، در رقابت برای ستاره شدن برنده می شود ، و در این فیلم نقش فردی خسته و بازنده را بازی می کند که با آخرین رمق، برای دستیابی به سعادت در زندگی، تلاش می کنند.

این فیلم متعلق به کار واقعا گروهی در سینماست که طبق معمول، در سکوت و آرامش ظاهری اش، تنش شدید موج می زند، و آن غم جذاب... اما این اثر کارهنرپیشه بیشتر دیده می شود ... و از جمله فیلمهائی است که تاکیدش روی رابطه هاست که کار باورپذیر کردن آنها، روی دوش بازیگرهاست بیشتر، تا کارگردان...

میترا، با بازی هدیه تهرانی، بعد از جان سپردن فرزندش است با مشکل روحی و وجدانی روبرو می شود. اما تاکیدهای بیش از پیش بازیگران بر روحیه متزلزل انسانی این شخصیت سبب جذابیت های فوق العاده فیلم می شود . نیما (محسن طنابنده) پدر خانواده، می خواهد علیرغم طوفان بیرون، داخل را امن نگه دارد و سعی این بازیگر در هدایت این نقش مبتنی می شود برهدایت بازیگران با پیچیدگی های عصبی وعاطفی فراوانکه در نهایت تصویری کامل از این کاراکتر ارائه می دهد .شاید تنها تفاوت محسن طنابنده با سایر همتایانش در این باشد دقت در جزئیات لحنی ،حسی و فیزیکی که تمام این مجموعه سبب می شود شکل بازیش آزار دهنده نباشد و بیننده را کاملا مجذوب کند.

سناریو، ریتم سریعی دارد و بی وقفه جلو می رود، همراه با شخصیت ها و روال جاری زندگی ، که سگ درنده ای است که ایستادن نمی شناسد.

شاید «درباره الی» فیلم خوبی درباره طبقه متوسط باشد ، اما درک خوبی که «هفت دقیقه تا پاییز» از روانشناسی طبقه متوسط دارد را الی دارا نیست ، و امینی هم به عنوان کارگردان، با شناخت خوبی از فضای امروز فیلم را از درباره الی پیش می اندازدو سبب می شود تا هفت دقیقه پاییز در بیشتر موارد از درباره الی پیشی بگیرد . تسلط امینی بر داستان و درک ارگانیک او از زندگی شهری (جاری ساختن آن در سینمای تجربی ) و آدمهایش تاروپودی غنی را به وجود می آورد که زمینه بازگو کردن داستان می شود. اما فرق اساسی فیلم «درباره الی » و «هفت دقیقه تا پاییز »در آن است که ساخته امینی در ساختن و پرداختن و صیقل دادن به همه جزئیات آن وسواس به کار رفته، نه تنها در جزئیات لباسها و صحنه ها، بلکه حتی در طراحی شخصیت ها، تلاش شده که همه چیز به شدت رئالیزه و خیلی امروزی باشد. شناختی از زمان حال در این فیلم هست که در فیلم درباره الی وجود نداشت ، در عین حال فیلمی است بی زمان.. ترکیبی که درآوردن آن خیلی سخت است.

هدیه تهرانی در این فیلم به شخصیت میترا تلالوی غمگینی می دهد. تمرکز او، سکوت وغم اوست که شخصیت را برجسته می کند، مثل آرامش قبل از طوفان است. حامد بهداد در این فیلم شخصیت با وجدانی است که یک عمق مرموز و رومانتیک در ان وجود دارد .اجرایی که فقط مختص بهداد است، فیلم در اوج بازیهاش متعلق به حامد بهداد است که طبق معمول، در سکوت و آرامش ظاهری اش، تنش شدید موج می زند، و آن غم جذاب...

7-اما ذکر این نکته در مورد هفت دقیقه تا پاییز کاملا قابل توجه است اما امینی همانند سایر آثارش زیاد درگیرعناصر تجربی نبوده و به درام عمیق تری که می توانست در این داستان پیدا کند و پرورش بدهدتوجه بیشتری داشته است اما از تیرگی شخصیت ها استفاده نکرده است به همین دلیل معتقدم هر گاه قاعده مرسوم درام شکسته شود کلیت محصول اثر جاافتاده تری است و شخصیت منفی این فیلم قضا و قدر است که همیشه برای طبقه متوسط تیرگی ها را رغم می زند .

اما این فیلم به ستاره ای چون هدیه تهرانی را کاملا نیاز داشت بازیگری که بتواند در نقش گم شود. ستاره های سینما البته حضورشان هزینه ها را چند برابر می کند اما فیلم را روی دوش آنها می گذارد ، این فیلم که چهار بازیگر مقتدر دارد و لحن و مقیاس نقش ها نامتوازن است که نتیجه این همتوازن نبودن عمق بخشیدن به بستر درام است و خوبی حضورر« تهرانی» این است که در نقش گم می شود و بازیگری است خیلی مورد احترام، کسی است که انگار سالهاست که انتظار گرفتن چنین نقشی را داشته است.

نگاهی به «هفت دقیقه به پاییز»

مطالب مشابه :

پاییز!

اس ام اس فصل پاییز ( SMS )

گذارش کار سه ماه اول سال تحصیلی 93-92

روایات هفت دقیقه تا پاییز

واحدکار

نگاهی به «هفت دقیقه به پاییز»