سفری به ماسوله

ماسوله ، در ضلع شرقی یکی از رشته کوههای تالش قرار دارد. این محل که به سبب نوع معماری خانه هایش شهرتی جهانی یافته است ، در شیب کوه واقع شده و نمای خانه های پله ای آن در دامنه سرسبز و سر برافراشته کوه ها و رودخانه ی خروشان "ماسوله رودخان" که از خط القعر دره می گذرد ، از دل انگیزترین و دیدنی ترین مناظر گیلان و ایران است.

ماسوله جدید پس از ترک مردم از کهنه ماسوله ( احتمالاً به واسطه شیوع طاعون در سال 943 هـ . ق) ، توسط ساکنان آن در 6 کیلومتری شهر متروکه احداث شد. ماسوله در 26 کیلومتری جنوب غربی فومن و در 65 کیلومتری جنوب غربی رشت قرار دارد. ماسوله در 29 درجه و 1 دقیقه عرض شمالی و 27 درجه و 8 دقیقه طول شرقی در ارتفاع 1050 متری از سطح دریا واقع شده است. اختلاف ارتفاع بلندترین و پایین ترین سطح روستا حدود 100 متر است.

ماسوله در گذشته به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی معابر کوهستانی میان آذربایجان ، زنجان ، گیلان و تالش اهمیت فوق العاده ای داشت. گذرگاه های منشعب از ماسوله که دارای موقعیت نظامی نیز بود، شاهد حوادث و سوانح بسیاری در این ناحیه کوهستانی بوده است.

ماسوله چگونه شکل گرفت ؟

عده ای بر این اعتقادند که در قرن سوم هـ . ق به هنگام فرار "آقاسید جمال الدین اشرف" از طارم ، "عون بن محمد بن علی" از همراهان مجروح وی به این منطقه آمد. وی قبل از مرگ به چوپانی گفت که او را در همانجا به خا ک بسپارد. بعد از خاکسپاری عون بن محمدبن علی در این مکان ، چوپان ها کم کم گرد مزار وی جمع شدند. رفته رفته خانه هایی ساخته شد و به تدریج ماسوله متولد شد.

عده ای دیگر ساخت شهر را بر اساس تاریخ خطی سالک « سالوک معلم » به دو تن از شاگردان سالک به نام های "عین علی" و "زین علی" که مردم را به اسلام فرا می خواندند نسبت می دهند و معتقدند مردم به آن دو گرویده و سپس قبر آنها زیارتگاه اهالی شد.

در زمان فتحعلی شاه ، ماسوله تحت اختیار ارتش قرار داشت و برای توپخانه ی ایران گلوله می ساخت.

در زمان رابینو ماسوله دارای 5 محله ، دو یا سه کاروانسرا ، دو حمام و بازاری با 400 دکان بود که در زمستان ها خالی می ماندند.

از محلات ماسوله می توان از کشه سر علیا ، کشه سر سفلی ، ریحانه بر ، خانه بر، مسجد بر و اسد محله نام برد. در گذشته چهار پل چوبی بر روی رودخانه احداث شده بود. از این میان پل بنا علی و پل حاجی محمدحسن از اهمیت و کاربرد بیشتری برخوردار بودند.

بیشتر اهالی ماسوله ، تالش و دارای مذهب شیعه ی اثنی عشری هستند. وجود امامزاده های متعدد در کل منطقه و پاره ای شباهت های معماری با معابد مهری و مانوی نیز نشان از تأثیرپذیری تاریخی و دینی دارد.

بقعه های ماسوله

1. بقعه عون بن علی یا عون بن محمد حنیفه بن علی ؛ این بقعه به عنوان محور بـُقاع منطقه و محل اصلی تجمعات مذهبی ساکنان ماسوله به شمار می آید. بقعه در کنار مسجد قرار دارد و به قلندرخانه نیز معروف است. این امر می تواند نشانگر اعتقادات صوفیانه اهالی منطقه نیز باشد. بقعه ی عون بن علی بن محمد بن علی دارای دری به ابعاد 145*72 سانتیمتر است که به در "چله خانه" شهرت دارد. پلان بقعه هشت گوش است و گنبدی دو پوش دارد. ارتفاع صحن امامزاده تا زیر طاق گنبد اول 20/4 متر است. این گنبدشلجمی (اگر دو قوس از دایره بر سطحی محیط شود که هر دو از نصف دایره طولشان بیشتر باشد و انحداب یا کوژی آن در دو جانب باشد ، آن شکل را شلجمی گویند)است و در روزگاران جدید با حلب پوشانده شده است. در داخل اتاق حرم بقعه ، صندوقی جای دارد که بر روی آن کتیبه ای به خط نسخ از سوره فتح و با تاریخ 1015 هـ . ق دیده می شود. چند سنگ قبر در داخل وایوان های بقعه و مسجد همجوار وجود دارد که مربوط به زمان قاجاریه است.

2. امامزاده عین علی و زین علی ؛ این امامزاده در 1600 متری شرق ماسوله در محلی به نام "اشکلت" واقع است. امامزاده دارای کتیبه ها و پنجره های مشبک است و تاریخ ساخت آن 911 هـ . ق است.

3. امامزاده ابراهیم؛ در "خروه بن" بالای ماسوله و بر سر راه جاده خلخال واقع شده و دارای قدمت تاریخی است.

4. امامزاده هاشم ؛ در مغرب ماسوله ، زیر کوه سنگی قلعه بن قرار دارد. این امامزاده بنایی تاریخی دارد و بر سر راه جاده طارم واقع است.

مسجدهای ماسوله

مسجدهای ماسوله عبارت اند از ؛ مسجد خانه بر ، مسجد بر ، مسجد اسد محله ، مسجد کشه سر سفلی ، کشه سر علیا ، مسجد ریحانه بر ، مسجد قنبرآباد ، مسجد دو خاله ، مسجد جامع و مسجد صاحب الزمان متعلق به سال 1117 هـ . ق

معماری ماسوله

آنچه امروز بیش از هر چیز دیگر توجه جهانگردان و گردشگران داخلی را به خود جلب می کند ؛ معماری ، بافت و ترکیب سنتی منازل ماسوله است.

خانه های ماسوله اغلب دارای دو طبقه است. هر خانه در مجموع از دو قسمت تشکیل شده است:

قسمت زمستانی ؛ قسمت زمستانی منازل را در زبان محلی "سومه" می نامند. سومه از اتاقی کوچک که معمولاً در عقب خانه جای دارد و از نور چندانی برخوردار نیست ، شکل گرفته است. تنها نقطه ی نورگیر آن روزنه ای است به نام "لون". در وسط این اتاق کوره ای که از آن برای آشپزی و تهیه غذا و همچنین تأمین گرما استفاده می شود ، تعبیه شده است. در گرداگرد اتاق طاقچه هایی ساخته شده که ظروف گوناگون چینی و مسی بر روی آن جا می گیرد.

قسمت تابستانی ؛ یا اتاق پیشخوان ، دارای پنجره های اروسی چوبی و بالارو است. این پنجره ها دارای گره های چینی هندسی است و با شیشه های رنگارنگ تزیین می شود.

بعضی از خانه ها علاوه بر پیشخوان ، اتاقکی بر بام منزل دارند که به زبان محلی به آن "برج" گفته می شود. این اتاق تنها در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. در اتاق پیشخوان طاقچه های جانبی دیده می شود. بام هر منزل در ماسوله متمایل به کوه ساخته می شود و قسمت پیشین منازل بر عقب آن مسلط است.

سفری به ماسوله

ماسوله چگونه شکل گرفت ؟

بقعه های ماسوله

مسجدهای ماسوله

معماری ماسوله

مطالب مشابه :

خانه ی متروکه ((قسمت قسمت هجدهم و نوزدهم و بیستم))

خانه ی متروکه (( قسمت بیست و چهارم و بیست و پنجم و بیست و ششم))

خانه ی متروکه ((قسمت بیست و یکم و بیست و دوم و بیست و سوم))

کلبه ای ترسناک در جزیره ای متروکه

خانه های متروکه !

رمان باران - 2

به خود آی

سفری به ماسوله