استان قزوین

پیشینه نام قزوینپس از اسلام دوره اسماعیلیه بقایای قلعه الموت
دولت اسماعیلیه در سال 483 ( هجری قمری ) با تسخیر قلعه الموت در قزوین پایه گذاری شد ؛ و دوره فرمانروایی آن تا 654 ( هجری قمری ) ادامه یافت . مرکز فرمان دهی اسماعیلیان شهر قزوین ، و عمده فعالیت آن ها مبازه با خلفای بنی عباس و قبایل مغول بود . حسن صباح به عنوان شاخص ترین فرمانروای اسماعیلیان با انجام تبلیغات وسیع در بین کشاورزان و بینوایان توانست حوضه قدرت خود را تا سوریه کنونی گسترش دهد . سرانجام دولت اسماعیلیه پس از 200 سال حکومت در قزوین با حمله هلاکو خان مغول از بین رفت . دوره صفوی شاه تهماسب اول ، قزوین را به عنوان پایتخت برگزید. شاه تهماسب صفوی به سال ۹۵۳ ه.ق به علت نزدیکی تبریز به مرز های عثمانی و آسیب پذیر بودن این شهر و نیز دور بودن از خراسان و هجوم مداوم ازبکان به این شهر پایتخت را به قزوین انتقال داد. که این پایتختی تا سال ۱۰۰۶ ه.ق ( به مدت نیم قرن ) ادامه داشت . دوره افشاریه دوره معاصر جغرافیا جغرافیای طبیعی دشت قزوین دشت قزوین از نظر پیشینه تاریخی ، محصولات کشاورزی و گونه های جانوری، اهمیت اقتصادی و تاریخی بسیار مهمی در میان دشت های ایران دارد. به گونه ای که بسیاری از باستان شناسان ایرانی بر این باورند تمدن کشاورزی از دشت قزوین آغاز و سپس به شرق و قلب فلات ایران گسترش یافته است. به همین علت ، این منطقه اولین دشت ایران است که دارای ردیف بودجه در کشور می باشد. دریاچه ها دریاچه اوان دریاچه اوان به عنوان شاخص ترین و بزرگ ترین دریاچه در استان قزوین شناخته می شود. طول این دریاچه در حدود 325 و عرض آن در حدود 275 متر بوده و عمق آن بین 1 الی 5 متر در نوسان است ؛ آب دریاچه را چشمه های موجود در کف آن و نیز بارش باران و برف تامین می کند ؛ در تابستان این دریاچه یکی از تفرجگاه های زیبای قزوین بوده و امکانات قایقرانی ، و ماهیگیری در پیرامون آن فراهم می شود؛ ضمنا این دریاچه در فصول سرد سال محلی برای مهاجرت پرندگانی همچون قو، غاز و مرغابی محسوب می شود. از دیگر دریاچه های استان قزوین می توان به دریاچه شاه سفید کوه اشاره کرد که در ارتفاعات خشچال قرار دارد. کوه ها استان قزوین به علت قرار گیری در دامنه های سر سبز رشته کوه البرز دارای قلل مرتفع بسیاری است که از میان آن ها سه قله به نام های خشچال به ارتفاع 4180 متر ، سیالان به ارتفاع 4350 متر و نگین قله های البرز شاه البرز به ارتفاع 4300 متر از معروف ترین ، مرتفع ترین و پر صعودتر ترین قلل استان قزوین می باشند. غار ها استان قزوین دارای غار های متعددی است که متعلق به دوره های مختلف زمین شناسی هستند ؛هریک از این غار ها ویژگی های خاص خود را دارند که از میان آن ها می توان به غار قلعه کرد با چهل میلیون سال قدمت ( متعلق به دوره سوم زمین شناسی )از توابع بخش آبگرم ، غار ولی گشنه رود متعلق به اواخر دوره زمین شناسی در بخش رودبار الموت ، غار سفیدآب دارای چکیده و چکنده هایی با قدمت 250 تا 290 میلیون سال(از نوع گل کلمی) در روستای سفیدآب ، غار حاجت خانه آکوجان از زیارتگاه های مردم منطقه ، غار یخی اِنگول در 40 کیلومتری شمال غرب قزوین در روستای دینک و غار های عباس آباد (از زیستگاه های انسان های اولیه) اشاره کرد. رودخانه ها به طور کلی رودخانه های موجود در استان قزوین بنا بر حوزه آبریز به دو دسته تقسیم می شوند. در شمال قزوین دو رودخانه ی طالقان رود و الموت رود پس از پیوستن به هم ، رودخانه شاهرود را تشکیل می دهند که این رودخانه 990 کیلومتر را در قزوین پیموده و نهایتا به رودخانه قزل اوزن ملحق می شود . و در جنوب هم سه رودخانه خررود، ابهر رود و رودخانه حاجی عرب پس از آبیاری دشت قزوین به رودخانه کردان ملحق می شوند . علاوه بر رودخانه های ذکر شده، استان قزوین دارای رودخانه های کوچکی هم هست که همگی در دشت قزوین امحاء شده و سرانجام به رود شور تغذیه می شوند. چشمه ها چشمه های آبگرم ایوان سنگی نیاق در روستای نیاق از توابع قزوین صخره ای نسبتا مرتفع قرار دارد که در دل این صخره دو حفره بزرگ توسط عوامل طبیعی ایجاد شده است . در داخل این دو حفره حوضچه هایی مستطیلی شکل توسط ساکنان احتمالی حفر شده است. این حوضچه ها به هنگام بارندگی از آب باران پر می شود. ساکنان محلی بر این باورند که محمد حنیفه در بالای این ایوان قصری ساخته بوده است ؛ که امروزه از این قصر به جز تکه هایی سفالی چیزی باقی نیست . جغرافیای سیاسی تقسیمات کشوری قزوین البرز تاکستان بویین زهرا آبیک این استان، بر پایه واپسین تقسیمات کشوری، دارای ۶ شهرستان، ۱۹ بخش، ۲۵ شهر، ۴۶ دهستان و ۱۵۴۷ روستا است. شهرستان‌های قزوین، تاکستان، بوئین زهرا، آبیک ، شهرستان البرز و شهرستان آوج شهرستانهای این استان هستند. بر اساس پیشنهاد وزارت کشور و مصوبه هیات دولت در سال ۱۳۸۱ روستاهای کوهین از توابع شهرستان قزوین و بیدستان از توابع دهستان شریف آباد در بخش البرز به شهر ارتقاء یافتند. به گزارش روابط عمومی استانداری قزوین، ۱۳ روستا، مزرعه و مکان از دهستان دشتابی شرقی از بخش دشتابی بویین زهرا جدا و به دهستان زهرای بالا از توابع بخش مرکزی این شهرستان پیوست شد. همچنین روستای ولدآباد به دهستان زهرای بالا و روستای مهدی آباد بزرگ به دهستان اقبال غربی و روستاهای سحن آباد و محمود آباد به دهستان زین آباد پیوست شدند. بر پایهٔ همین گزارش روستای فروزان از دهستان زرین آباد به دهستان اک از توابع بخش اسفرورین، روستاهای سوته کش، شفیع آباد، کشاباد علیا و سفلی به دهستان اقبال غربی و روستای کوچار به دهستان پیر یوسفیان پیوست شدند. استان مازندران استان گیلان استان زنجان استان البرز استان زنجان استان قزوین استان مرکزی مرکزی و همدان استان همدان شهر های باستانی آب و هوا پوشش گیاهی و گونه های جانوری پوشش گیاهی به طور کلی پوشش گیاهی در استان قزوین به دو دسته جنگلی و مراتع تقسیم بندی می شود . منطقه رودبار و الموت عمده پوشش جنگلی استان را تشکیل می دهند و دشت قزوین نیز مهم ترین مرتع در سطح استان است . پوشش درختان در استان قزوین عبارت است از : درختان ارس ، تنگس، زرشک، پلاخور، پسته وحشی (بنه) گردو، بلوط، زالزالک، سياهتلو، بادام کوهی، اسور، يميشان و اشکه. به غیر از موارد ذکر شده گیاهانی با مصارف دارویی و صنعتی نیز در استان وجود دارد که به شرح زیر است : گراس های يک ساله و چند ساله گون، گل گندم، مرغه، اسپند، ورک، تلخه بيان، شيرين بيان، خارشتر، انواع شکر تيغال، کنگر، کاسنی، شاه تره، درمنه، انواع آستر، گالوس (گون ها)، اکروپيروف ها، پوآکاکوتی، آويشن، گل گاوزبان، آرتميز، گياه شور، گز، جارو قزوينی، چمن، جغجغه، کلاه مير حسين، يونجه يک ساله، ريش بزی و علف باغی. مردم جمعیت نمودار جمعیت استان قزوین بر حسب مناطق شهری و روستایی جمعیت درصد شهری ۶۴٫۱۶٪ روستایی ۳۰٫۱۲٪ غیر ساکن ۵٫۷۲٪ برپایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت استان قزوین در این سال بالغ بر ۱٬۱۴۳٬۲۰۰ نفر بوده که ۱/۶۲ درصد از جمعیت کل ایران را به خود اختصاص داده‌است. برهمین اساس، ۵۸۳٬۸۷۰ نفر مرد و ۵۵۹٬۳۳۰ نفر زن ساکن این استان بوده‌اند. در سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی، شهرستان قزوین با جمعیتی بالغ بر ۵۴۰٬۱۸۷ نفر، پرجمعیت‌ترین و شهرستان آبیک با جمعیتی بالغ بر ۹۱٬۴۲۱ نفر، کم‌جمعیت‌ترین شهرستان استان قزوین بوده‌است. همچنین در میان شهرهای استان، شهر قزوین با ۳۴۹٫۸۲۱ نفر جمعیت، پرجمعیت‌ترین و شهر سیردان با ۴۶۲ نفر جمعیت، کم‌جمعیت‌ترین شهر بوده‌است. هرم جمعیتی استان قزوین در سال ۱۳۸۵ مردان سن زنان ۱۰٬۰۹۱ بیشتر از ۷۰ ۸٬۶۱۹ ۹٬۵۰۹ ۶۵–۶۹ ۹٬۳۱۸ ۱۲٬۲۸۵ ۶۰–۶۴ ۱۲٬۴۷۹ ۱۳٬۹۲۳ ۵۵–۵۹ ۱۴٬۹۸۳ ۲۰٬۱۱۶ ۵۰–۵۴ ۲۰٬۳۴۸ ۲۷٬۵۴۸ ۴۵–۴۹ ۲۶٬۲۹۷ ۳۳٬۷۳۵ ۴۰–۴۴ ۳۲٬۱۰۹ ۴۱٬۲۵۵ ۳۵–۳۹ ۳۸٬۸۶۳ ۵۱٬۴۴۵ ۳۰–۳۴ ۴۶٬۷۵۵ ۶۳٬۴۰۱ ۲۵–۲۹ ۵۸٬۱۸۷ ۷۳٬۶۸۵ ۲۰–۲۴ ۷۴٬۸۵۳ ۷۳٬۳۲۶ ۱۵–۱۹ ۷۱٬۴۰۴ ۵۵٬۴۱۱ ۱۰–۱۴ ۵۲٬۸۸۴ ۴۲٬۵۷۲ ۵–۹ ۴۰٬۴۹۵ ۴۴٬۶۷۱ ۰–۴ ۴۱٬۹۴۷ اقوام زبان اکثریت مردم استان قزوین در مرکز و نواحی شرقی این استان به زبان فارسی سخن می‌گویند.علاوه بر فارسی زبان‌های دیگری چون ترکی آذربایجانی ، تاتی، مراغی، کردی، لری، و رمانلویی نیز گویشورانی در استان دارند به گونه‌ای که زبان تاتی در تاکستان و بخش‌هایی از الموت، زبان مراغی در روستاهای مراغی‌نشین استان، زبان کردی در طارم، قاقزان، دودانگه، رودبار الموت، بشاریات و پشگلدره، زبان ترکی آذربایجانی در رامند، زهرا، خرقان٬ افشاریه و مناطق غربی و جنوبی استان و زبان رمانلویی در روستاهای کولی‌نشین استان رایج است. در این بین به جز زبان مراغی که در همه روستاهای مراغی نشین این استان به یک شکل گویش می‌شود٬ سایر زبانها بسته به شرایط اقلیمی و نیز تحت تأثیر زبانهای همسایه دارای گویشهای متفاوت هستند. لهجه قزوینی لهجه قزوینی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است که توسط مردم شهر قزوین بدان تکلم می‌شود. لهجه قزوینی از معدود لهجه هایی است که دستور زبان مختص خود را دارد. همچنین این لهجه شباهت زیادی به گویش های شمال شرقی ایران دارد . مشاهیر علامه علی اکبر دهخدا علامه محمد قزوینی خطه قزوین تا کنون مهد پرورش بزرگان علم و ادب و خوشنویسی بسیار بوده که با خلق آثار و اقدامات ارزشمند خود گام موثری در پیشبرد فرهنگ ایران داشته اند. بزرگانی همچون علامه علی‌اکبر دهخدا ،عارف قزوینی ،عبید زاکانی ،حمدالله مستوفی ،میرعماد حسنی قزوینی ،نسیم شمال ،محمد قزوینی ،عمادالکتاب، عبدالمجید طالقانی ،شهید عباس بابایی،محمدعلی رجایی ،زکریای قزوینی ،غلامحسین لطفی ، منوچهر نوذری، قمرالملوک وزیری ،ابوالحسن اقبال‌آذر و بسیاری دیگر که با اقدامات خود فرهنگ ایران را تعالی بخشیدند . فرهنگ و هنر خوراک‌ها غذا های سنتی قزوین استان قزوین نیز مانند سایر استان های کشور دارای انواع غذاهای سنتی است که برخی از آنها در مناسبت های ویژه و تعداد بسیاری نیز به شکل عادی در طی سال تهیه می شود. برخی از انواع غذاهای سنتی قزوین عبارتند از:قیمه نثار، شیرین پلو و کوکوی شیرین ، آش دوغ ، آش دندان کشه ، یتیمچه، ماش پیازو ، اشکنه و دیماج... نام برد. شیرینی های سنتی قزوین نان چایی ؛ یکی از انواع شیرینی های سنتی قزوین متداول ترین شیرینی های استان عبارتند از: نان برنجی، نان نخودی، نان قندی، نان بادامی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی، نان چایی، اتابکی،ولیعهدی، حاج کریمی، باقلوای پیچ، باقلوای لوزی. نان سنتی قزوین در قزوین انواع اقسام نان پخت می شود که شهرت بسیاری دارد؛ در بین نان های قزوین ، نان لواش تنوری که به صورت گرد و بزرگ طبخ می شود دارای کیفیت و طعم مطبوعی می باشد که موجب شهرت آن شده است . قاق یکی دیگر از نان های سنتی قزوین است که خشک و شیرین بوده و با چای سِرو می شود . از دیگر نان های سنتی قزوین می توان به شیرمال و زنجبیلی اشاره کرد ، که کم شیرین بوده و همراه با عصرانه و چای خورده می شود . اقتصاد صنایع و محصولات ایستگاه تقویت فشار و پالایشگاه شهرک های صنعتی سابقه فعالیت اولین واحد های صنعتی در قزوین به عصر صفوی باز می گردد؛ در دوره معاصر نیز با ساخته شدن اولین شهر صنعتی کشور (البرز) در سال 1346 ، قزوین جایگاه ویژه ای در بخش صنعتی کشور پیدا کرد. در حال حاضر استان قزوین با دارا بودن 8 شهرک صنعتی به نام های البرز ، لیا ، کاسپین ، آبیک ، حیدریه ، آراسنج ، خرمدشت ، حکیمیه، و دو شهرک در حال احداث به نام های قزوین2 و شال و نیز 3 ناحیه صنعتی به نام های نیکوییه ، الموت و بویین زهرا، ضمن فعالیت بیش از 800 شرکت صنعتی، این استان از قطب های اقتصادی کشور محسوب می شود. از جمله شاخص ترین واحد های صنعتی در سطح قزوین می توان به تولی پرس ، مهرام ، سپهر الكتريک ، لوازم خانگی پارس ، شيشه ليا ، آبگینه ، آپادانا سرام ، سراميك البرز ، كاشی پارس ، واحد های صنعتی هفت الماس ، فولاد البرز ، فولاد قزوين ، فولاد تاكستان و شيشه قزوين اشاره کرد. بورس بورس منطقه ای استان قزوین از سال 1384 فعالیت خود را آغاز كرده و هم اكنون دارای 16 كارگزاری فعال می باشد. موقعیت اقتصادی و اجتماعی این استان به لحاظ اجتماعی ترکیب قومی گوناگونی دارد که شامل اقوام فارس، ترک، تات، و غیره‌است. و اصلی‌ترین منطقهٔ تات‌نشین ایران است و بیشتر تات‌ها در شهرستان تاکستان زندگی می‌کنند. و به لحاظ صنعتی یکی از مراکز مهم صنعتی کشور محسوب می‌گردد. استقرار این استان در نزدیکی تهران و عامل ممنوعیت احداث صنایع در محدوده ۱۲۰ کیلومتری تهران، متقاضیان ساخت واحدهای صنعتی را به سرمایه‌گذاری در این استان ترغیب کرده‌است. این استان در زمینه دامپروری و پرورش طیور نیز از موقعیت با اهمیت و ممتازی برخوردار می‌باشد. روستای هیر، تولیدکننده مرغوب ترین زغال اخته ایران انرژی و منابع آن نیروگاه 2000 مگاواتی شهید رجایی این نیروگاه در آزادراه تهران به قزوین ساخته شده‌است. نیروگاه برق شهید رجایی دارای دو سیکل مجزای بخار و ترکیبی می باشد که مجموعا ۲۰۴۰ مگاوات تولید برق دارد؛ که این میزان، 8 درصد برق مصرفی در کشور می باشد . سوخت مورد استفاده در این نیروگاه مازوت و گاز طبیعی است.آزاد راه ها و بزرگراه ها استان قزوین با دارا بودن بیش از 216 کیلومتر آزادراه در مسیر های ، تهران-قزوین ، قزوین-زنجان و قزوین-رشت ، 221 کیلومتر بزرگراه ، 70 کیلومتر راه اصلی و 226 کیلومتر جاده بین شهری ، یکی از شاهراه های ارتباطی کشور محسوب می شود . استان قزوین 8 استان کشور را به طور مستقیم پیوند می دهد و 11 استان نیز ارتباطشان از این استان انجام می شود. صنایع دستی قالی بافی گلیم بافی موج بافی نگارگری مکتب قزوین ملکه صبا،نمونه ای از نگارگری مکتب قزوین مکتب قزوین از مکاتب دیگر نگارگری جدا بوده و سبک و سیاق مختص خود را دارد ، از ویژگی های این مکتب می توان به ترسیم اندام ظریف جوانان، درویشان و کشاورزان و نیز ترسیم چهره ها به صورت سه رخ اشاره کرد؛ به گونه ای که ترسیم چهره‌ها به صورت تمام رخ ابداً در کار نقاشان سبک قزوین دیده نمی‌شود و نیز هیچ انسانی از پشت سر تصویر نشده است. سوژه‌ها بیشتر از میان افراد عادی برگزیده شده و لباس‌های فاخر در نگارگری‌ها دیده نمی‌شود و جامه زنان و مردان چندان تفاوتی در نگاره‌ها ندارد. از آثار فاخر این مکتب می‌توان به معراج رسول (۹۶۵ ه.ق)، هفت اورنگ جامی و شاهنامه قوام ابن محمد شیرازی اشاره کرد. و نیز از جمله مشاهیر نگارگری در قزوین باید، استاد محمد قزوینی، صادق بیگ افشار، مولانا میرمصور، مولانا شیخ محمد، کاوس نقاش، عبدالحمید نقاش و رضا طالقانی ملقب به ضیع همایون را نام برد. خوشنویسی نمونه ای از خط میرعماد بزرگترین نستعلیق نویس همه اعصار قزوین از دیرباز مهد پرورش بزرگان خوشنویسی کشور بوده‌است. اساتیدی همچون میرعماد حسنی (استاد بزرگ خط نستعلیق)، میرزا محمد حسین عماد الکتاب قزوینی،میرزا محمد علی خیارجی قزوینی (اولین خوشنویسی که بسم الله را به صورت مرغ طغرا ترسیم کرد)، عبدالمجید طالقانی و ملک محمد قزوینی. از دیگر خوشنویسان به نام قزوین می‌توان به گوهرشاد حسنی سیفی، میرابراهیم قزوینی، میرمحمد امین حسنی سیفی قزوینی و یحیی قزوینی اشاره کرد. به این سبب شهر قزوین از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شوای عالی فرهنگ به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران لقب داده شده‌است. و به غیر از موزه دائمی خوشنویسی قزوین که در محل کاخ چهل‌ستون قزوین برقرار است، هر ساله رویداد‌های بزرگ خوشنویسی مانند: برگزاری دوسالانه خوشنویسی ایران (با حضور اساتیدی از سراسر جهان)، برگزای جشنواره خوشنویسی آیات قرآنی، جشنواره خوشنویسی غدیر و... در این شهر به وقوع می‌پیوندد.ورزش ورزش های هوایی سایت پروازی آسمان آبی قزوین كه بین جاده شفیع آباد و پارک فدک (باراجین) قرار دارد با مجوز فدراسیون انجمن های ورزشی پذیرای علاقه مندان به ورزش های هوایی مانند پاراگلایدر ، پاراموتور ، سقوط آزاد ، كایت ، هواپیما های مدل و چتربازی است. شایان ذکر است قزوین از معدود استان های كشور است كه ورزش های هوایی در آن فعال می باشد . ورزش های زمستانه مجتمع ورزش های زمستانی كامان و زرشک در 25 کیلومتری شهر قزوین قرار دارد. این مجموعه که آخرین مراحل ساخت خود را طی می کند دارای یکی از بزرگ ترین " تله سی یژ " های کشور به طول 1800 متر می باشند که اسكی بازان در این پیست قادرند در محدوده ای بین چهار تا پنج كیلومتر ورزش كنند. این مجموعه دارای تاییدیه فدراسیون جهانی در بخش مارپیچ بزرگ و کوچک می باشد و به همین سبب برای برگزاری مسابقات بین المللی در نظر گرفته شده است.

استان قزوین

مطالب مشابه :

تصاویر بزرگترین پارک آبی سرپوشیده جهان

یوگا خنده در پارک ملت قزوین

استان قزوین

عکسهای خبری جهان

دریاچه پارک رازی

پارک های دبی

تاریخچه و نقشه هوایی شهر اقبالیه