تاریخچه بیمه های باربری

محققان و تاريخ نويسان متحدالنظرند كه بيمه دريايي كه در اواسط قرون وسطي پا به عرصه نهاده است از قديميترين رشته هاي بيمه مي باشد . در واقع مي توان گفت اولين باري كه بازرگانان و صاحبان كالا، اموال و مال التجاره هاي خود را از طريق دريا حمل كرده و با خطرات گوناگون مانند ، غرق شدن كشتي ، طوفان، و راهزنيهاي دريايي مواجه گرديدند ، به فكر راه حلي براي حفظ سرمايه ها و دستاوردهاي خود افتادند و به همين دليل قوانين و مقررات خاص و گوناگون كه همه آنها مربوط به حمل و نقل دريايي بود به مرور تكامل يافت و توسط ملت ها مورد استفاده قرار گرفت كه از آن جمله مي توان به قوانين (( زيان همگاني General Average )) و يا (( وام درياييBottomry bond )) اشاره نمود .

وام دريايي

شيوه عملكرد وام دريايي بدين صورت بوده است كه اگر كشتي و كالا در اثر وقايع و خطرات دريا به كلي از بين مي رفت ، وام گيرنده از بازپرداخت وام معاف بوده است (مثل اين مي ماند كه خسارت دريافت نموده است ) . در قرن سيزدهم در ايتاليا وام دريايي بشدت رواج داشت و بررسي هاي انجام شده بيانگر اين واقعيت است كه قرن ها قبل از تاريخ مذكور اين نحوه عملكرد مورد استفاده قرار مي گرفته است ، چرا كه ايتاليا از نقطه نظر تجارت از قرن پنجم ميلادي تا آغاز جنگهاي صليبي فعاليت چشم گير و مستمر داشته است . نگاهي به شرايط و نحوه انجام قرارداد بيانگر اين حقيقت است كه عمليات مذكور شباهت زيادي به عمليات بيمه اي امروز دارد .

مبدأ پيدايش زيان همگاني

زيان همگاني در بين اقوام باستاني هند ، بابل ، يونان، در سده ششم قبل از ميلاد مسيح رايج بود است، دريانوردان ساكن درياي مديترانه مانند يوناني ها ، مصريها از چند قرن قبل از ميلاد مسيح به اين اصل معتقد بودند كه آنچه براي نجات كشتي به دريا ريخته مي شود با مشاركت همه جبران گردد .

پيدايش عمليات بيمه گري به شكل و شيوه فني ، علمي و تخصصي امروزه بر اساس دريافت حق بيمه بطور قطع مربوط به تجار شهر (( لومباردي )) فلورانس در سال 1250 ميلادي مي باشد و بطور يقين قديمي ترين اثر مدون و بجا مانده از مدارك بيمه اي مربوط به شهر جنوا مي باشد .

كم كم با پيشرفت بيمه و بوجود آمدن مشكلات بيمه گران به اين فكر افتادند فعاليتهاي خود را متمركز كرده و بصورت گروهي كار كنند ، كه در ابتدا با تأسيس انجمن هائي كه داراي اساسنامه و مقررات خاصي بود شكل گرفت، معروف ترين گردهمائي كه لازم است به آن اشاره شود گردهمائي بودكه مرتب درشهرلندن در قهوه‏خانه شخصي بنام ( ادوارد لويدز ) تشكيل مي شد ، بعدها در سال 1696 نشريه هايي نيز تحت عنوان اخبار لويدزمنتشر شد،دراين نشريه ها اخبارمربوط به تجارت وحوادث آورده مي شد ، چندي نگذشت كه آن قهوه خانه محل اجتماعات و ملاقات بيمه گران دريايي و بهترين مكان براي رد و بدل كردن اطلاعات بيمه اي و انجام معاملات بيمه اتكائي گرديد ، البته بعداً تمامي كشتيها براي ثبت مشخصات به آنجا رجوع مي كردند .

انستيتوي بيمه گران لندن ( The Institute of London Underwriters )

بيشتر از يكصدو پنجاه سال ، بيمه گران لويدز به عنوان يك اتحاديه در بازارهاي بيمه اي شناخته شده بودند ، در حاليكه شركت هاي بيمه از يك چنين مزيتي برخوردار نبودند . در طول قرن نوزدهم ايجاد ارتباط و هماهنگي بين شركت هاي بيمه بيش از پيش احساس گرديد و اين نياز باعث شد كه انستيتوي بيمه گران در سال 1884 تأسيس گردد . تا هماهنگي لازم را بين شركت هاي بيمه در بازار لندن ايجاد نمايد و بتواند مسائل و مشكلات بيمه باربري را در سطح بازار داخلي و بازار بين المللي مورد بررسي قرار داده و شرايط و مقررات يكنواختي را تدوين كند . 

تعريف بيمه و بيمه حمل و نقل كالا

بيمه در لغت به معناي اطمينان و ضمانت يا حفظ و نگهداري در برابر خطراتي است كه بيم وقوع آن مي رود ، اين كلمه مشتق از كلمه بيم Bimea هندي به معناي ضمانت است و در اصطلاح حقوقي عبارتست از توزيع و تحميل خسارات و زيان ناشي از حادثه معين يا غيرمعين اتفاقي يا حتمي براي فرد يا افراد يا اموال و اشياء به عهده شخص يا اشخاص غير متضرر .

بيمه عقدي است كه بموجب آن يك طرف تعهد مي كند در ازاء دريافت وجه يا وجوهي از طرف ديگر در صورت وقوع يا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده يا وجه معيني بپردازد .

در بيمه حمل و نقل ، با دريافت مبلغي بعنوان حق بيمه از طرف بيمه گذار ، بيمه گر متعهد پرداخت خساراتي خواهد بود كه تحت چارچوب خطرات بيمه شده مي باشد .

بیمه باربری نوعی بیمه حمل و نقل کالا است که به موجب آن یک طرف " بیمه گر " تعهد می نماید در ازای دریافت وجوهی از طرف دیگر " بیمه گذار " ، در صورت وقوع یا بروز حادثه در جریان حمل کالا در حین عملیات حمل و نقل از نقطه ای به نقطه دیگر ، خسارات احتمالی و یا اتفاقی وارده به او را طبق شرایط و مندرجات بیمه نامه ، جبران نموده و یا وجه معینی را بپردازد .

وجهی را که بیمه گذار به بیمه گر می پردازد " حق بیمه " و آنچه که بیمه می شود " مورد بیمه " می نامند .

ماهيت حقوقي عقد قرارداد

طبق قانون مدني ايران عقد عبارتست از اينكه يك يا چند نفر در مقابل يك يا چند نفر ديگر تعهد برابري نمايند و مورد قبول آنها باشد

در عقد بيمه ، رابطه حقوقي كه بين بيمه گذار و بيمه گر به وجود مي آيد منشأ تعهد است ، متعهد كه بيمه گر است تعهد مي‏كند كه تحت شرايط معيني درصورت بروز حادثه كه به تعهد بيمه‏گر تحقق مي‏بخشد از بيمه شده رفع زيان كند .

اصولاً بجز بيمه‏هاي عمر ، بيمه عقدي است لازم ، به موجب قانون مدني ايران عقد لازم آن است كه هيچ يك از طرفين معامله حق فسخ نداشته باشند ، مگر در موارد مشخص

هرگاه هر يك از طرفين يا هر دو بتوانند عقد را به ميل خود فسخ نمايند آن عقد جايز است ، در مواردي عقد ممكن است نسبت به يك طرف عقد لازم و نسبت به طرف ديگر جايز باشد . بيمه عمر را مي توان نسبت به بيمه‏گر لازم و نسبت به بيمه گذار جايز دانست .

بیمه باربری که خود نوعی قرارداد دو طرفخ می باشد در کلیات خود تابع حقوق عمومی است لیکن در جزئیات تابع حقوق خصوصی ( حقوق بیمه مصوب 1316) می باشد 

هر یک از طرفین این قرارداد مجاب به رعایت قوانین و مقررات دیگر سازمانها و ارگان های مرتبط به امر حمل و نقل می باشند . بعضی از این سازمانها عبارتند از بانک ها ، گمرک ، اتاق بازرگانی و وزارتخانه های مرتبط .

بنابراین ضروریست تا تجار و بازرگانان بر اساس نوع فعالیت ( واردات ، صادرات و ... ) با اطلاعات لازم در زمینه حمل و نقل ، قراردادهای متحدالشکل بین المللی خرید و فروش کالا ( اینکوترمز ) ، قوانین اعتبارات اسنادی و قوانین مربوط به امور گمرکی آشنا باشند .

انواع روش های صدور قراردادهای بیمه ای

بيمه نامه هاي باربري را مي توان به چند شكل صادر نمود .

- بيمه نامه هاي شناور

- بيمه نامه  پوشش باز

- بيمه نامه هاي ساده

بيمه نامه هاي شناور Floating Policy

يك قرار داد كلي است كه بين بيمه گر و بيمه گذار منعقد مي گردد و در آن شرايط اصلي بيمه و رئوس كلي حقوقي وتعهدات طرفين مانند خطرات تحت پوشش، شيوه حمل معين مي‏شود ودرآن با يك سرمايه بيمه‏اي معين ومشخص موافقت مي گرددكه شامل حمل هاي متعددي مي باشدوبه همين دليل،قرارداد تا زماني كه سرمايه توافق شده از طريق حمل هاي متعدد به پايان رسد داراي اعتبار مي باشد ، همانطور كه گفته شد در اين قرارداد با شرايط و مسائل كلي قرارداد توافق مي شود ولي مشخصات محموله ، نام وسيله نقليه ، تاريخ حمل و ميزان سرمايه حمل در زمان حمل بايد به اطلاع بيمه گر برساند . با چنين توافقي كليه كالا هائي كه بيمه گذار در آينده اقدام به حمل آنها مي نمايد ، تحت پوشش بيمه اي قرار مي گيرد ، مشروط بر اينكه بيمه گذار كليه اطلاعات مربوط به حمل و نقل هر محموله را در اختيار بيمه گر قرار دهد . چنانچه مواردي در قرارداد موردموافقت قرارنگرفته باشدبايدقبل ازحمل كالا به اطلاع بيمه گر رسيده و موافقت وي اخذ شده باشد .

يكي از منافع اين نوع قراردادها و بيمه نامه ها در اين است ، كه براي حملهاي مختلف نياز به مراجعه بيمه گذار و صدور بيمه نامه از طرف بيمه گر نبوده و باعث كاهش هزينه ها و جلوگيري از اتلاف وقت مي شود .

بيمه نامه با پوشش باز Open Cover

يكي از محدوديتهائي كه در روش بيمه نامه با شرايط عمومي وجود داشت اين بود كه بيمه گذار در ابتدا صدور بيمه نامه صدرصد حق بيمه يا درصد بالائي از حق بيمه را پرداخت مي نمود ، و اين خود مشكلي بود چرا كه ممكن بود حملهاي نهائي در ماههاي ديگر حمل مي‏گرديد ، لذا روش ديگري مطرح گرديد بنام صدور بيمه نامه يا قرارداد به روش پوشش باز .

مشخصات اصلي اين نوع قراردادها بشرح ذيل مي باشد :

1) بيمه گر و بيمه گذار درباره بعضي موارد كلي ، مانند نرخ و شرايط قرارداد - خطرهاي تحت پوشش توافق مي نمودند . در اين حالت ديگر نياز نبود كه بيمه گذار قبل از حركت مشخصات وسيله نقليه و سرمايه تحت پوشش را اعلام نمايد بشرطي كه كليه حملهاي بيمه گذار تحت پوشش بيمه دربيايد ، و در صورتي كه قسمتي از محمولات بيمه گذار بيمه نشود ، بيمه گر مي بايست كاملاً روي حملها كنترل لازم داشته باشد .

2) در اين حالت با توافقي كه بين بيمه گر و بيمه گذار انجام مي‏شود هر يك هفته گواهي بيمه از سوي بيمه گر صادر مي شود و حق بيمه متناسب با سرمايه هاي حمل شده از سوي بيمه گذار پرداخت مي گردد در نتيجه در اين پوشش بيمه گذار از آسايش فكري بهره مند است ، زيرا كليه محمولاتي كه در طول مدت يكسال حمل خواهد شد با نرخ معين و مناسبي تحت پوشش بيمه اي قرار دارد . مزيت ديگر آن اين است كه كليه دفعات حمل كالا تحت پوشش قرار دارد و نياز به اين نيست براي هر حمل پوشش و درخواست جداگانه اي ارسال گردد، در ضمن چون مدت قرارداد معمولاً يكسال است نيازي نيست كه مجدداً طرح ريزي و مورد مذاكره و توافق قرار گيرد . معمولاً شركت هاي حمل و نقل كالا كه در شبانه روز اقدام به حمل كالا مي نمايند ، يك قرارداد به اين شكل منعقد مي كنند ، و خيال بيمه گذار از حملهايي كه در طول شبانه روز انجام مي شود راحت مي شود ، وديگر نيازي نيست براي هر حمل با بيمه گر تماس حاصل نمايد .

بيمه نامه هاي ساده

بيمه نامه اي است كه براي حمل كالاي معيني صادر مي شود و در آن مشخصات مورد بيمه طبق فرم پيشنهاد باربري در آن قيد مي گردد ، لازمه صدور اين نوع بيمه نامه حمل و نقل كالا اين است كه بيمه گذار قبلاً از وضعيت مورد بيمه و چگونگي حمل آن اطلاع داشته و اين اطلاعات را در اختيار بيمه گر قرار دهد .

انواع طبقه بندي در بيمه هاي باربري

بيمه باربري را مي توان به سه طريق تقسيم بندي كرد :

- تقسيم بندي براساس طريقه حمل

- تقسيم بندي بر پايه مبدأ و مقصد از لحاظ جغرافيائي

- تقسيم بندي براساس نوع پوشش بيمه اي

 تقسيم بندي براساس طريقه حمل

به سه نوع است ، حمل و نقل زميني ، حمل و نقل دريايي و حمل و نقل هوائي ، البته در بعضي حملها از دو يا سه روش حمل براي ارسال محموله ها استفاده مي نمايند كه به آنها حمل مركب مي گويند .

تقسيم بندي براساس مبدأ و مقصد از لحاظ جغرافيائي

1- بيمه حمل و نقل خارج از كشور يا بيمه هاي وارداتي - صادراتي - ترانزيت

2- بيمه حمل و نقل داخل كشور يا بيمه حمل و نقل داخلي

تقسيم بندي بر مبناي نوع پوشش بيمه اي

1- بيمه با شرايط تمام خطر (All Risks)

2- بيمه با شرايط B

3- بيمه با شرايط C

4- بيمه با شرايط خسارت كلي (Total Loss)

حمل و نقل داخلي

در این نوع بیمه نامه مبدأ و مقصد ، داخل ايران مي باشد .

خطرات تحت پوشش در بيمه هاي باربري داخلي

خطرات تحت پوشش در بيمه هاي باربري داخلي به دو دسته به شرح ذيل تقسيم مي شوند :

- خطرات اصلي

- خطرات اضافي

خطرات اصلي

خطرات كه معمولاً در بيمه هاي داخلي تحت پوشش بيمه اي در مي آيد ، خطر آتش سوزي و حادثه وسيله نقليه مي باشد ، كه معمولاً در متن چاپي بيمه نامه هاي داخلي مي آيد و منظور از حادثه وسيله نقليه ، تصادف وسيله نقليه ، پرت شدن وسيله نقليه و واژگون شدن وسيله نقليه مي باشد . حدود 70% خسارت هاي ايجاد شده در حوادث جاده معمولاً ناشي از خطرات فوق مي باشد .

خطرات اضافي

در حمل و نقل خطرات ديگري نيز وجود دارد كه محمولات را تهديد مي نمايد مانند پرت شدن محموله از روي وسيله نقليه - برخورد جسم خارجي با مورد بيمه و بالعكس ، خسارات ناشي از بارگيري و تخليه و سرقت كلي محموله .

خطرات فوق بنا به درخواست بيمه‏گذار و پس از منظور نمودن اضافه نرخ مربوطه ، تحت پوشش بيمه نامه‏هاي داخلي درمي آيد ، بديهي است مي بايست خطرات اضافي دقيقاً در شرايط خصوصي بيمه نامه آورده شود .

استثنائات در بیمه های داخلی

- عمد بيمه‌گذار، كاركنان و نمايندگان وي
- فساد محموله به دليل تأخير در حمل
- جنگ، جنگ داخلي، انقلاب ، قيام و شورش
- اعتصاب، توقيف، ضبط، مصادره محموله
- واكنش‌هاي هسته‌اي، آلودگي مربوط به تشعشعات هسته‌اي و راديو اكتيو
- حمل مواد منفجره
- حمل فلزات و سنگ‌هاي قيمتي، پول، اسناد و اوراق بهادار، آثار هنري

نرخ حق بيمه در بيمه هاي داخلي

نرخ حق بيمه دربيمه‏هاي باربري داخلي به‏عوامل مختلفي بستگي داردكه مهمترين آنها به شرح ذيل مي‏باشد.

- بر اساس تعداد خطرات و نوع خطرات تحت پوشش

به اين معني كه بيمه گذار هر چه خطرات بيشتر را تحت پوشش قرار دهد نرخ حق بيمه بيشتر خواهد بود .

- مقدار فاصله بين مبدأ و مقصد

واضح و روشن است كه هر چه فاصله مبدأ و مقصد كمتر باشد احتمال اتفاق حادثه و در نهايت خسارت كمتر مي شود .

- نوع محموله از لحاظ آسيب پذيري و خطرناك بودن

هر چه آسيب پذيري كالاها بالاتر شود احتمال خسارت بيشتر مي شود ، مثلاً اگر كالا شكستني باشد مانند شيشه يا تخم مرغ شدت خسارت بيشتر خواهد بود پس منطقي است كه براي اينگونه كالاها حق بيمه بيشتري گرفته شود .

- مسير حركت و نوع وسيله نقليه

اصولاً در جاده هاي كوهستاني آمار خسارت و حادثه ناشي از پرت شدن وسيله نقليه بيشتر است و در بعضي مسيرها مي‎بايست قسمتي از حمل در مسير دريا انجام شود،كه اين خودمخاطرات خاص خود را به همراه خواهد داشت . اصولاً وسائل نقليه كه در حين حمل با سرعت بالايي حركت نمايند احتمال خطربيشتري راخواهندداشت،مثلاًحمل بانيسان به مراتب درمقايسه باحمل باكاميون پرريسك ترمي باشد

بيمه هاي بین المللی

- بيمه وارداتي

در این نوع بیمه نامه مبدأ حركت خارج و مقصد داخل ايران مي باشد .

اين‌ بيمه‌ نامه‌ خط‌راتي‌ كه‌ كالاهاي‌ خريداري‌ شده ‌توسط‌ شركتها و بازرگانان ‌ايراني‌ از كشورهاي‌ مختلف‌ جهان‌ را تهديد مي‌ كند مورد پوشش‌ قرارمي‌ دهد . اين‌ بيمه‌نامه ‌يكي ‌از اسناد مورد نياز جهت‌ گشايش‌ اعتبار در بانكها است‌ و هدف ‌از آن‌ حفظ‌ منافع‌ تجار و واردكنندگان‌ و در نهايت‌ حفظ‌ منافع‌ ملي‌ ميباشد.

- بيمه صادراتي

در اين نوع بیمه نامه مبدأ داخل ايران و مقصد خارج از ايران مي باشد .

با توجه‌ به‌ اهميت‌ موضـوع‌ صادرات‌ غيرنفتي‌ دركشور و ارزشي‌ كه‌ دولت‌ جمهوري‌ اسلامي‌ ايران‌ براي‌ تشويق‌ صادركنندگان‌ قائل‌است‌ اين‌ بيمه‌نامه‌ جهت‌ حمايت‌ از صادركنندگان‌ و درنهايت‌ حفظ‌ منافع‌ ملي‌ به‌ صادركنندگان‌ ارائه‌ ميشود
- بيمه ترانزيت

مبدأ و مقصد در اين نوع بيمه ها خارج از ايران مي باشد ، بطوريكه ايران در مسير حمل قرارگيرد.

ترانزيت خارجي كالا عبارت از سلسله مراحلي است كه طي آن كالائي از مبادي خارجي به مقصد كشور ثالث و يا نگهداري آن در مناطق حراست شده و ترتيب حمل تدريجي آن به تقاضاي صاحب كالا از قلمرو جمهوري اسلامي ايران از يك نقطه مرزي كشور وارد و مالا" از همان نقطه يا از نقاط مرزي كشور خارج مي گردد.

هرگاه كالاي ترانزيت خارجي تا پايان مدت اعتبار پروانه به گمركات خروجي تحويل و يا از مرزهاي كشور خارج شود ، ترانزيت خاتمه يافته گرديده و گمرك مكلف به تسويه تضمين دريافتي خواهد بود.

اصطلاحات تجاري بين المللي International Commercial Terms

در يك قرارداد فروش بين المللي خريدار و فروشنده يا به عبارت ديگر وارد كننده و صادركننده هر دو مايلند كه قرارداد منعقده به نحو احسن اجرا شود ، اما در عين حال ارسال كالا از يك كشور به كشور ديگر به عنوان بخشي از معامله تجاري مي تواند با خطراتي همراه باشد . اگر كالا از ميان رفته يا خسارت ببيند يا تحويل و پرداخت قيمت آن بنا به دلايلي انجام نشود روابط خريدار و فروشنده ممكن است آنچنان تيره گردد كه راهي جز اقامه دعوي وجود نداشته باشد ، بنابراين در اختيار داشتن مجموعه اي استاندارد در مورد تعهدات فروشنده و خريدار مي تواند در تنظيم قراردادهاي فروش بين المللي كالا و تعيين مسؤوليتهاي هر يك از طرفين كمك شاياني بنمايد . بدين ترتيب مانع بروز اختلافات بعدي شود . 

 اينكوترمز ( اصطلاحات بازرگاني بين المللي ) كه توسط اتاق بازرگاني بين المللي براي نخستين بار در سال 1936 تنظيم و در سالهاي بعد مورد تجديد نظر قرار گرفت و در سال 2010 با شرح و تفسير  در دو گروه حمل دریایی و هر نوع روش حمل  و شامل 11 اصطلاح  طبقه بندي شده اند تكميل گرديد . اصطلاحات تجاري بين المللي بخشي از قراردادهاي خريد و فروش را تشكيل مي دهد .

قرارداد فروش صرفاً قيمت كالا - كميت و كيفيت آن را معين و مشخص مي نمايد در حاليكه اصطلاحات تجاري ضمن تعيين وظيفه خريدار و فروشنده ، مسائل مربوط به نحوه تحويل كالا را روشن مي كند ، براي جلوگيري از هرگونه اختلاف ، تعبير و تفسير شرايط قراردادهاي منعقده ، لازم است كه دو طرف قرارداد اطلاعاتي را بطور اختصار به شرح زير در قرارداد معين و مشخص نمايند .  کارکردهای اینکوترمز شامل 1- تعیین حدود ومسئولیت خریدار و فروشنده 2- مسئولیت هزینه ها 3- تعیین نقطه انتقال ریسک از فرئشنده به خریدار است.

- براساس شرايط قرارداد كداميك از طرفين موظف به انجام تشريفات مربوط به صدور و يا ورود كالا و ترخيص آن مي باشند ؟

-براساس قراردادهزينه هاي مربوط به بارگيري وتخليه كالادرمراحل مختلف حمل برعهده چه كسي نهاده شده است؟

- تقسيم ريسك بين فروشنده و خريدار در مورد آسيب ديدن كالا و اخذ پوشش هاي بيمه اي بر عهده كداميك از طرفين قرار گرفته است .

اصطلاحات مورد استفاده برای هر نوع روش حمل

EXW: تحویل در محل کار

FAC : تحویل به حمل کننده

CPT : کرایه حمل پرداخت شده

CIP : کرایه حمل و بیمه پرداخت شده

DAT: تحویل در پایانه حمل

DAP: تحویل در محل

DDP: تحویل عوارض پرداخت شده

 اصطلاحاتی که فقط در روش حمل دریایی کاربرد دارند

FAS: تحویل در کنار کشتی

FOB: تحویل روی عرشه کشتی

CFR : ارزش و کرایه حمل در مقصد

CIF : ارزش و بیمه و کرایه حمل تا مقصد 

مدت اعتبار بيمه نامه باربري صادراتي و وارداتي

اساساً مدت اعتبار بيمه نامه باربري در كلوزهاي انگليسي و شرايط بيمه نامه هاي باربري بصورت انبار به انبارWarehouse to Warehouse ( انبارمبدأ تا انبار مقصد ) بوده ولي همانطور كه در شرايط اينكوترمز ملاحظه مي شود نقطه شروع تعهد بستگي به نوع قرارداد خريد داشته و به زبان ساده زمان انتقال خطر يا مسؤوليت از فروشنده به خريدار زمان شروع تعهد بيمه گر مي باشد .

مثلاً در خريد Ex- works تعهدات بيمه گر از انبار فروشنده كالا در مبدأ شروع مي شود و در خريد بصورت FOB و CIF تعهدات بيمه گر از زماني كه كالا بوسيله جرثقيل از نرده هاي كشتي عبور مي‏كند شروع مي شود، ادامه پوشش در طول مسير حمل عادي بوده و پايان آن يكي از موارد زير هر كدام زودتر واقع شود خواهد بود .

الف) بمحض تخليه كالا به انبار مقصد مندرج در بيمه نامه

 ب ) بمحض انقضاء 60 روز از تاريخ تخليه كامل كالا از كشتي

 ج  ) بمحض انقضاء 60 روز از تاريخ ورود كالا به مرز زميني

 د  ) بمحض انقضاء 30 روز از تاريخ تخليه كالا در فرودگاه مقصد

شايان ذكر است كه مدت هاي مذكور با پرداخت حق بيمه اضافي و قبل از انقضاء قابل تمديد بود .

خطرات تحت پوشش كلوزهاي مختلف

همانطور كه گفته شده يك نوع ديگر از طبقه بندي بيمه هاي باربري ، بيمه هاي باربري با سه كلوز يا سه طبقه مختلف است ، قبل از سال 1982 بيمه هاي باربري با سه كلوز All Risk ، WA (With Particular average)، FPA (Free from Particular average)صورت مي‏گرفت ولي از سال 1982 به بعد سه كلوز A ، B ، C بترتيب جانشين سه كلوز فوق شدند . شرايط جديد در سه كلوز A,B,C اصولاً به نفع بيمه گذاران تعديل شده است .

خطرات تحت پوشش كلوزهای A ،  B و C

کلوز A

این بیمه همه خطرهایی را که منجر به تلف شدن یا آسیب دیدن کالای مورد بیمه می شودبه جز موارد استثنا شده در بندهای 7،6،5،4 متن کلوز را پوشش می دهد.

کلوز B

اين بيمه خطرات زير به جز موارد استثنا شده‌ در بندهاي ۴، ۵، ۶، ۷ را پوشش مي‌دهد.

تلف شدن يا آسيب ديدن مورد بيمه كه به طور منطقي مرتبط با يكي از موارد زير باشد:

- آتش سوزي يا انفجار.

- به‌گل نشستن ، زمينگير شدن و برخورد با كف دريا، غرق شدن يا واژگون شدن كشتي يا شناور.

- واژگون شدن يا از راه يا از خط خارج شدن وسيله حمل زميني.

- تصادم يا برخورد كشتي، شناور يا هر وسيله حمل ديگر با هر جسم خارجي به‌غير از آب.

- تخليه كالا در بندر اضطراري.

- زلزله، آتشفشان يا صاعقه

تلف شدن يا آسيب ديدن كالاي مورد بيمه كه علت آن يكي از امور زير باشد:

- فداكردن كالا در جريان خسارت عمومي.

- به دريا انداختن كالا جهت سبك سازي كشتي يا به دريا افتادن كالا از روي عرشه كشتي.

- ورود آب دريا، درياچه يا رودخانه به كشتي، شناور، محفظه كالا، كانتينريا محل انبار.

- تلف شدن كلي هر بسته در كشتي يا شناور و يا تلف كلي هر بسته به‌علت افتادن به‌هنگام بارگيري و يا تخليه كشتي يا شناور. 

 کلوز C

اين بيمه خطرات زير به جز موارد استثنا شده در بندهاي ۴، ۵، ۶، ۷ را پوشش مي‌دهد.

تلف شدن يا آسيب ديدن مورد بيمه كه به طور منطقي مرتبط با يكي از موارد زير باشد:

- آتش سوزي يا انفجار.

- به‌گل نشستن ، زمينگير شدن و برخورد با كف دريا، غرق شدن يا واژگون شدن كشتي يا شناور.

- واژگون شدن يا از راه يا از خط خارج شدن وسيله حمل زميني.

- تصادم يا برخورد كشتي، شناور يا هر وسيله حمل ديگر با هر جسم خارجي به‌غير از آب.

- تخليه كالا در بندر اضطراري.

تلف شدن يا آسيب ديدن كالاي مورد بيمه كه علت آن يكي از امور زير باشد:

- فداكردن كالا در جريان خسارت عمومي.

- به دريا انداختن كالا جهت سبك سازي كشتي.

همچنین خسارات ناشی از زیان همگانی و مسئولیت مشترک در تصادم نیز تحت پوشش هر سه کلوز می باشد.

استثنائات در سه كلوز C , B , A

در سه كلوز C, B , A در بند 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، استثنائات بشرح ذيل آمده است ، به اين معني كه اصولاً بيمه باربري خطرات لحاظ شده در اين استثنائات را تحت پوشش قرار نمي دهد ، مگر اينكه بوسيله يك كلوز مخصوص آنها را بيمه نمايد .

اين بيمه به هيچ وجه شامل خطرات زير نمي گردد:

- تلف شدن ، آسيب ديدن يا هزينه قابل انتساب به سوء عمل ارادي بيمه‌گذار

- نشت و ريزش عادي، كسري عادي وزن يا حجم و يا فرسودگي و پوسيدگي عادي كالاي‌ مورد بيمه.

- تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه ناشي از كافي نبودن يا نامناسب بودن بسته بندي يا آماده سازي كالاي مورد بيمه مشروط بر اينكه بسته بندي يا آماده سازي قبل از شروع اين بيمه انجام شده يا به‌ وسيله بيمه گذار يا كاركنان او انجام شده باشند و تحمل مقابله با حوادث معمول در سفر بيمه شده را نداشته باشد.( در موارد مربوط به اين شرط ،" بسته بندي " شامل چيدن كالاي مورد بيمه در كانتينر هم هست وكاركنان جزو پيمانكاران مستقل محسوب نمي‌شوند).

- تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه به علت عيب ذاتي يا ماهيت كالاي ‌مورد بيمه.

- تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه اي‌كه علت آن تاخير باشد، حتي اگر اين تاخير ناشي از خطرات بيمه شده باشد(به‌استثناء هزينه هاي قابل پرداخت بر اساس بند ۲).

- تلف شدن ، آسيب ديدن يا هزينه ناشي از اعسار يا ورشكستگي مالكان، مديران، اجاره كنندگان يا گردانندگان كشتي يا قصور در انجام تعهدات مالي از طرف يكي از آنها، به شرط اينكه بيمه گذار در هنگام بارگيري كالاي مورد بيمه در كشتي ، از اين امر مطلع بوده يا بايستي طبيعتا در جريان معمول تجارت خود از اين مسئله آگاه باشد كه اين اعسار و يا ناتواني مالي مي‌تواند مانع از ادامه عادي سفر گردد. اين استثنا در صورتي كه قرارداد بيمه به طرف ديگري ( طرف مدعي خسارت) واگذار شده باشد كه آن طرف موضوع بيمه را با حسن نيت و تحت قرارداد الزام آور خريداري كرده يا با خريد آن توافق نموده است ، اعمال نمي گردد.

- آسيب عمدي يا تخريب عمدي كالاي مورد بيمه يا هر قسمت از آن از سوي هر شخص متخلف

- تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه اي كه مستقيم يا غير مستقيم به علت يا ناشي از كاربرد هر نوع سلاح‌ يا وسيله‌اي باشد كه با انرژي اتمي ‌يا شكست هسته‌اي و يا تركيب هسته اي يا واكنش مشابه ديگر يا نيرو يا ماده راديو اكتيو كاركند.

اين بيمه به‌هيچ ‌وجه تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه ناشي از موارد زير را پوشش نمي‌دهد:

- عدم قابليت دريانوردي‌كشتي يا شناور يا نا مناسب بودن كشتي يا شناور براي حمل ايمن كالاي مورد بيمه ، مشروط بر اينكه هنگام بارگيري كالاي مورد بيمه به وسيله حمل ، بيمه گذار از فقدان قابليت دريانوردي يا نا مناسب بودن كشتي يا شناور آگاه باشد.

- نامناسب بودن كانتينريا وسيله حمل‌ جهت حمل سالم  مورد بيمه، مشروط بر اينكه بارگيري كالا درون يا برون اين وسائط قبل از شروع اين بيمه نامه انجام شده باشد يا توسط بيمه گذار يا كاركنان او انجام شده باشد و آنها از نامناسب بودن وسائط مذكور در زمان بارگيري كالاي مورد بيمه اطلاع داشته باشند.

- در مواردي كه قرارداد بيمه به طرف ديگري ( طرف مدعي خسارت) واگذار شده باشد و ايشان موضوع بيمه را با حسن نيت و تحت قرارداد الزام آور خريداري كرده يا با خريد آن توافق نموده است استثناي بند ۱/۱/۵ اعمال نمي گردد.

- بيمه گران حق ادعاي نقض تعهدات ضمني راجع به قابليت دريانوردي كشتي و مناسب بودن كشتي براي حمل مورد بيمه را از خود اسقاط مي‌كنند.

اين بيمه به هيچ عنوان ،تلف شدن ، آسيب ديدن يا هزينه‌هايي را كه علت اصلي آنها يكي از موارد زير باشد جبران نمي‌كند:

- جنگ، جنگ داخلي، انقلاب، شورش، قيام و يا زد و خوردهاي داخلي ناشي از اين امور يا هرگونه عمل خصمانه توسط يا بر عليه يكي از دو قدرت متخاصم.

- توقيف، ضبط، مصادره، تصرف يا اثرات ناشي از اين امور يا اثرات ناشي از اقدام به شروع آنها.

- مين، اژدر و بمبهاي مترو‌كه يا ساير سلاحهاي جنگي به جا مانده و متروكه.

اين بيمه‌نامه به‌هيچ‌وجه تلف شدن، آسيب ديدن يا هزينه ناشي از موارد زير را پوشش نمي‌دهد:

- عمل اعتصاب كنندگان، جلوگيري از ورود كارگران يا عمل اشخاصي كه در درگيريهاي كارگري، آشوبها يا اغتشاشات داخلي شركت مي كنند.

- اعتصاب، تعطيل محل كار، درگيريهاي كارگري، آشوبها و يا اغتشاشات داخلي.

- هر گونه عمل تروريستي يا اقدام هر شخصي كه مستقيما با هدف براندازي دولتي يا اعمال نفوذ از طريق توسل به زور يا خشونت بر عليه دولت يا از طرف يا در ارتباط با هر سازماني كه قانوني يا غير قانوني تشكيل شده باشد.

- عمل هر شخصي با انگيزه سياسي عقيدتي يا مذهبي 

خطرات تحت شرايط خسارت كلي ( Total Loss )

اصولاً وقتي بيمه نامه با چنين خطراتي از سوي بيمه گذار درخواست مي گردد كه فروشنده كالا يا خريدار يك بيمه نامه خارجي تهيه نموده است و براي انجام تشريفات واردات و صادرات نياز به يك بيمه نامه ايراني دارد يا اينكه مورد بيمه در صورت آسيب ، تنها در يك مرحله ممكن است خسارت ببيند . دراين حالت در شرايط خصوصي بيمه نامه متن زير مي بايست اضافه گردد .

((كالاي مورد بیمه پس بارگیری بلافتصله پس از شروع حمل از بندر مقصد ، فقط در اثر از بين رفتن كل محموله در يك مرحله و در نتيجه آتش سوزي ، غرق شدن كشتي ، سقوط هواپيما  تحت پوشش این بیمه نامه بوده  و  به محض تخليه كالا در فرودگاه مقصد يا بندر مقصد اعتبار بيمه نامه خاتمه مي يابد .))

تخفيفات

تخفيف پرداخت حق بيمه بصورت نقد

- در صورتي كه در بيمه هاي واردات و صادرات حق بيمه بصورت نقد دريافت گردد شركت هاي بيمه مي توانند حداكثر به ميزان 10% حق بيمه به عنوان تخفيف در نظر بگيرند .

تخفيف حمل با كانتينر

- در صورتي كه حمل كالا از مبدأ تا مقصد نهائي با كانتينر حمل گردد ، درصورت احراز اين مطلب بيمه گر مي تواند 20% به عنوان تخفيف كانتينر از حق بيمه هاي اخذ شده را برگشت دهد .

تخفيف صادراتي

در صورتي كه بيمه از نوع بيمه هاي صادراتي باشد ، براي تشويق صادركنندگان و كاهش قيمت هاي تمام شده كالاهاي صادراتي ، شركت هاي بيمه مي توانند تا 45% حق بيمه را تخفيف دهند .

اضافات

شرط طبقه بندي كشتي

در صورتيكه بيمه نامه باربري وارداتي يا صادراتي نوع وسيله نقليه كشتي و يا كشتي با وسائل نقليه ديگر از قبيل كاميون يا قطار اعلام شود ، شرط طبقه بندي كشتي كه به زبان انگليسي است بنام( Institue Classification Clause ) مي باشد ، مي بايست به بيمه نامه ضميمه گردد،دراين شرايط كشتي هاي حامل كالا مي بايست توسط يكي از مؤسسات مندرج در شرايط ذكر شده طبقه بندي شده باشند . منظور ازطبقه بندي شرايطي است كه كشتي هاي حامل كالا مي بايست دارا باشند و اين شرايط معمولاً توسط مؤسسات معتبر بين المللي كه مورد قبول انستيتوي بيمه گران لندن مي باشند كنترل مي شود و به كشتي گواهي طبقه بندي اعطاء مي شود ، حال چنانچه كشتي طبق شرايط مذكور طبقه بندي نشده باشد و يا سن كشتي بيش از حدودي باشد كه در شرايط ذكر شده و يا كالاروي عرشه كشتي حمل مي شود بيمه گذار مي بايست اضافه نرخ متعلقه را پرداخت نمايد .

در صورتي كه كشتي حامل كالا طبقه بندي نشده باشد مي بايست 50% اضافه نرخ در محاسبات منظور گردد اگر محموله مورد بيمه روي عرشه حمل شود به ميزان 5/2 درهزار يا 30% حق بيمه هر كدام بيشتر باشد لحاظ مي گردد .

توجه : كالاهائي كه بصورت عرف كشتيراني بايد روي عرشه حمل شود نمي بايست اضافه نرخ پرداخت نمايند مانند ( حمل كانتينر )

- درصورتي كه سن كشتي از 15 سال به بالا باشد طبق جداول مخصوص شامل اضافه نرخ ميگردند .