چگونه مقاله بنویسیم ؟

مقاله یکی از مهم ترین قالب های نگارشی است .هر روز وقتی روزنامه ای را باز می کنیم یا مجله ای را می خوانیم با آن روبه رو می شویم ، بیش تر درس های کتاب های درسی ما نیز در قالب مقاله نوشته شده اند .
مقاله در دنیای امروز اهمیتی خاص یافته است ، پیشرفت علوم و تکنولوژی و در دوره ی اخیر رواج اینترنت و شکل گیری سایت ها ووبلاگ ها اهمیت آن را بیش تر کرده است . در اکثر همایش ها ی علمی و پژوهش های دانشگاهی محققان یافته های خود را در این قالب ارائه می دهند .

با دقت در مقاله هایی که خوانده اید می توانیم این ویژگی ها را برای مقاله ذکر کنیم :
1- برای هدف و موضوعی خاص نوشته شده اند .
2- معمولا بین 500 تا 5000 کلمه هستند .
3- نظمی خاص دارند و از طرح مشخصی پیروی می کنند .
4- سیری منطقی دارند ومیان بخش های مختلف آن ارتباط و هماهنگی وجود دارد.
5- نویسنده از استدلال و شیوه های علمی برای اثبات عقیده ی خود استفاده می کند .
6- مقاله ها نتیجه ی یک تحقیق را بیان می کنند .
7- در آن از منابع و مآخذ معتبرعلمی استفاده می شود .

چگونگی تهیه مقاله
برای نوشتن یک مقاله ی خوب ابتدا باید موضوع آن را مشخص کنیم . دقت کنید که موضوع تازه و جذاب باشد وارزش تحقیق را داشته باشد یا اگر موضوع تکراری است نگاه تازه ای به موضوع داشته باشید .
َ قدم اول در باره ی موضوع خوب فکر کنید . ممکن است سوالاتی به ذهن شما برسد ، سوالات را یادداشت کنید می توانید با دیگران نیز مشورت کنید ، مشورت با دیگران دیدگاه ها ی جدیدی در ارتباط با موضوع به شما می دهد . سوالات را دسته بندی کنید ، به آن ها نظم بدهید ،سعی کنید سوال ها صریح و جزیی باشند ، سوالات متنوع، شما را به کلی گویی و پرش از یک موضوع به موضوع دیگر می اندازد .وسواس نداشته باشید سوالاتی که با موضوع در ارتباط نیست حذف کنید ، از کمی سوالات نترسید همین که با موضوع درگیر شدید ، سوالات دیگری به ذهن شما خواهد رسید .
گام دوم انتخاب روش تحقیق است . یادتان باشد که موضوع تحقیق و نگاه شما به آن روش تحقیق را معین می کند .

روش های تحقیق عبارتند از :
1- تجربه و آزمایش با استفاده از مواد و دستگاه های خاص .نتایج آزمایش در جدول هایی به دقت یادداشت می شود . این روش در علوم تجربی کاربرد دارد .
2- روش مشاهده ، در این شیوه اطلاعات را از طریق مشاهده مستقیم و تجربه ی عملی ثبت می کنیم . دقت و تکرار مشاهده در شرایط متفاوت ارزش علمی نتیجه را بیش تر می کند.در شیوه ی مشاهده ،تاریخ و محل مشاهده را بنویسید و نظریات ودریافت های خود را در پایین حتما یادداشت کنید . مشاهده می تواند فردی یا گروهی ، اتفاقی یا زمان بندی شده باشد .
3- روش پرس و جو که می تواند به صورت مصاحبه حضوری یا غیر حضوری (پرسش نامه) باشد .
4- روش مطالعه یا کتابخانه ای . محقق در این شیوه اطلاعات خود را از طریق مطالعه ی کتاب ها وآگاهی از تحقیق دیگران کسب می کند .در شیوه ی کتابخانه ای مرجع شناسی اهمیت فراوان دارد . مرجع شناسی شناخت منابع مهم تحقیق در هررشته است.فهرست ها ، کتاب شناسی ها، مجموعه ی سخنرانی ها ، عکس ها ، مجلات ،واژه نامه ها ، فرهنگ ها،دانش نامه های عمومی و تخصصی ،معجم آثار مولفان ، زندگی نامه ها،تواریخ ، کتب رجال ،اطلس ها و... می توانند منبع مهمی برای برخی از پژوهش ها باشند .
حالا می توانیم تصمیم بگیریم که چه روش تحقیقی مناسبت تر است .محقق نتایج تحقیقات خود را بر روی فیش هایی یادداشت می کند .

فیش و فیش نویسی
وقت آن رسیده است که نتایج تحقیقات خود را یادداشت کنید ، هر چه که باهوش باشید برخی از مطالب از ذهن شما پاک می شود ، محقق خوب برای پی گیری روند و اطمینان از نتایج به دست آمده مطالب را دقیق یادداشت می کند .
فیش ها به دو نوع مجمل و مفصل تقسیم می شوند :
در فیش های مجمل مشخصات مآخذ و فصل ها و صفحاتی که نیاز دارید یادداشت کنید ،فیش های مجمل یک هشتم برگه ی(آ ۴ ) است و تا خاتمه تحقیق آن ها را حفظ کنید .
فیش های مفصل که تقریبا یک چهارم برگه ی (a4) است و از سه قسمت :عنوان ، متن ، ماخذ تشکیل می شود ، در تحقیق کارآیی زیادی دارند .در فیش های مفصل می توانید عین یک مطلب را از روی ماخذ یادداشت کنید یا خلاصه ی آن را بیاورید یا دریافت خود را بنویسید ، فیش ها مواد خام تحقیق شما هستند .فیش نویسی را تا جایی ادامه بدهید که احساس کنید مواد اولیه شما برای کار کافی است .بعد اتمام فیش نویسی به تنظیم یادداشت ها بپردازید

اکنون نیز سوالات جدیدی به ذهنتان رسیده است ، این سوالات را هم یادداشت کنید ، فکر نمی کنید که برخی از سوالات قبلی در این مرحله باید حذف شود درست حدس زده اید هر چه جلوتر برویم کار تحقیق روشن تر و ظریف تر و دقیق تر می شود.به خود اعتماد داشته باشید ،دارید کار بزرگی را انجام می دهید .یک محقق خوب از سرزنش دیگران نمی ترسد ، انتقاد لازمه ی تحقیق است و آن را بهتر می کند.در هر مرحله نتایج را بررسی کنید و با دیگران مشورت کنید ، ما پیوسته به دلیل حس رقابت و ترس از انتقاد و تهمت نفهمیدن خودمان را از نعمت ارزشمند مشورت محروم می کنیم .
اکنون طرحی برای مقاله ی خود تنظیم کنید . طرح استخوان بندی یک نوشته است و اگر با دقت وحوصله تنظیم شود عامل انسجام نوشته شماست.در طرح سر فصل ها و عناوین اصلی و فرعی و حرکت موضوعی تحقیق را به طور خلاصه مشخص می کنیم .

حالا وقت آن رسیده است که قلم را به دست بگیرید وشروع به تهیه ی پیش نویسی از مطالب کنید .برخی فکر می کنند تحقیق حاصل جمع آوری آرا دیگران است یادتان باشد تحقیق وقتی ارزشمند است که حاوی نکات تازه ای باشد وگرنه کار شما به هم پیوستن چند یادداشت می شود که ارزش چندانی هم ندارد .ارزش یادداشت ها مستند کردن نوشته ی شماست .در نوشتن پیش نویس ممکن است که قسمت هایی را به مقاله بیفزایید ، بعد از نوشتن پیش نویس را برای چند نفر بخوانید و نظر آن ها را بپرسید ،پس از ویرایش فنی و زبانی تحقیق آن را باز نویسی کنید . اکنون باید برای مقاله مان فهرست و مقدمه تهیه کنیم .در مقدمه ی مقاله انگیزه و هدف تحقیق ، ضرورت و اهمیت آن ، روش تحقیق و دلیل انتخاب این روش و نکات دیگری راکه ضروری می دانیم باز گو می کنیم ، در پایان مقدمه از افراد و سازمان هایی که در امر پژوهش به ما کمک کرده اند ، تشکر می کنیم . وقت آن است که فهرست ها را تنظیم کنیم . معمولا در هر مقاله ای تهیه ی سه نوع فهرست ضروری است :
1- فهرست موضوعی که در آغاز تحقیق می آید و عنوان های تحقیق را در برمی گیرد .
2- فهرست راهنما یا اعلام که شامل نام های کسان ،جای ها ، کتاب ها ، اصطلاحات ،فهرست آیات و احادیث ، لغات و ترکیبات ،ضرب المثل ، تصاویر، جدول و... می شود و در پایان تحقیق آورده می شود.
3- فهرست منابع و مآخذ که شامل کتاب هایی می شود که در تحقیق خود از آن ها استفاده کرده ایم . این فهرست ها نیز در آخر می آیند.
اگر نمودارها ، جدول ها ویا عکس های مناسبی در دسترس باشد که در تحقیق قابل استفاده است، در ضمن نوشته ی خود در جاهای مناسب قرار دهید . این موارد عامل تنوع و زیبایی و تاثیربیش تر نوشته ی شما می شود .
نویسنده ی خوب سعی می کند متناسب با درک و نیاز خوانندگان خود بنویسد ، زیاده گویی پسندیده نیست و دلالت بر دانایی نویسنده ندارد ، باید بدانید چه بنویسید ومهم تر از همه چقدر بنویسید وچگونه بنویسید ؟
نویسنده ی خوب با ارائه ی دلیل های کافی و مثال ها و آمارها ویا هر وسیله ی دیگری موضوع مورد نظر خود را ملموس ، علمی و منطقی مطرح می کند . شرط اصلی برای نوشتن مقاله احاطه ی کامل بر موضوع است .
سعی کنید مقاله جامع باشد یعنی تمام جوانب یک موضوع را در برگیرد و خالی از تکرار باشد و نکته های تازه و ارزشمندی رابه مخاطب منتقل کند .
نوشته را خوب شروع کنید . یک شروع خوب خواننده را ترغیب می کند تا متن را تا پایان بخواند . نوشته را خوب به پایان ببرید پایان مناسب تا مدت ها تاثیر عاطفی خود را در روح و روان مخاطب باقی می گذارد .میان بخش های مختلف مقاله ارتباط برقرار کنید .هر بخش باید ادامه ی منطقی بخش دیگر باشد و پایان نوشته نتیجه ی منطقی آغاز نوشته باشد .
وقتی می توانید ساده و گویا بنویسید چه ضرورتی دارد به خاطر ادبی نوشتن خودتان ودیگران را به زحمت بیندازید ، زیب-ا نوشتن لزوما به معنی ادبی نوشتن نیست . سعی کنید زبان نوشته بی ابهام و بی پیرایه و واضح ، ساده و روان ،بی غل وغش باشد .نکات فنی و زبانی و درست نویسی و املا را کامل رعایت کنید . غلط های دستوری و املایی از ارزش علمی مقاله ی شما می کاهد .
کسی که راست می گوید مورد احترام و اعتماد دیگران است ، رعایت امانت در نقل قول ها الزامی است . حذف نام نویسنده و استفاده از نوشته ی او نوعی سرقت علمی است که از ارزش و اعتبار مقاله می کاهد . شما هم می توانید بیندیشید ، فقط باید شجاعت ابراز عقیده را داشته باشید . علم و فکر متعلق به همه است ، باید بیان شود تا پخته و کامل گردد .
مقاله را از دیدگاه های مختلف تقسیم بندی می کنند :
1-موضوعی :علمی ،سیاسی ، جامعه شناسی ، روان شناسی ،اقتصادی و....
2-زبان و لحن نوشته :مقالات ادبی و تحقیقی ، مقالات طنز و جد .
3-هدف و محتوا و شیوه ی نگارش :مقاله های استدلالی و پژوهشی ، مقاله های تحلیلی ، مقاله های تشریحی ، مقاله های توصیفی و...
مقاله ها راازجهات دیگرهم می توان تقسیم بندی کردکه مجال وفرصت دیگری می طلبد. با وجود تنوع در نگارش مقاله ها در فرم و اجزای تشکیل دهنده تفاوت عمده ای ندارند.

چگونه مقاله بنویسیم ؟

مطالب مشابه :

چگونه پایان نامه بنویسیم و چگونه از پایان نامه دفاع کنیم ؟

چگونه انگلیسی بنویسیم؟ (1)

چگونه بهتر بنویسیم

چگونه طرح درس بنویسیم؟

چگونه طرح درس بنویسیم

چگونه طرح درس بنویسیم

چگونه یک طرح شغلی بنویسیم؟

چگونه طرح درس بنویسیم

چگونه مقاله بنویسیم ؟