خوشنگاري يا خوشنويسي كامپيوتري
خوشنگاري يا خوشنويسي كامپيوتري
16 فروردين 1388 ساعت 18:15
خوشنگاري يا خوشنويسي كامپيوتري
نوشين هژبرنژاد- دنياي كامپيوتر و ارتباطات
هنگامي كه در كسوت شاگردي تصميم گرفتم زندگي‌نامه و آثار استاد عباس اخوين
را در سايت Wikipedia بنويسم، متوجه شدم پسر ايشان در زمينه خوشنويسي
كامپيوتري فعاليت‌هاي چشمگيري دارند و تاكنون خوشنويسي كتاب‌هاي زيادي را
به انجام رسانده‌اند. اين موضوع باب گفت‌وگويي با آقاي كاوه اخوين شد.
استاد عباس اخوين هنرمند نامداريست كه در بين هنرمندان معاصر جايگاهي ويژه
دارد. نرمي، لطافت، تناسب، استواري و نظم در خط استاد، موافق با طبع و ذوق
هر بيننده‌اي است. رقص بي‌بديل قلم استاد در نگارش كلمات و قطعات اوج
زيبايي و شكوه خط نستعليق را به نمايش مي‌گذارد. دلنشيني و زيبايي خط استاد
آيينه تمام‌نماي بعد اخلاقي اوست كه مقام استادي را بر وي برازنده كرده
است. هر چند نام او تداعي‌كننده نام استاد بزرگ نستعليق، ميرعماد است ولي
داراي شيوه‌اي مستقل، مشخص و ممتاز از هر جهت مي‌باشد. نوشته‌هاي استاد با
سبك و سياقي منحصربه‌فرد و به دور از تقليد، اوج هنر و زيبايي را به نمايش
مي‌گذارد و با قدرتي خارق‌العاده روح را آرام و چشم‌ها را نوازش مي‌كند.
استاد اخوين از معدود اساتيدي است كه از سال 1337 تنها به هنر خوشنويسي به
صورت كاملا حرفه‌اي مشغول مي‌باشد. استاد در مدت 50 سال كار خوشنويسي،
كتاب‌هاي زيادي را براي استفاده علاقه‌مندان به چاپ رساندند كه يك به يك
آنها، از آثار نفيس و ماندگار در زمينه خوشنويسي است. امروزه استاد اخوين
در بين خوشنويسان معاصر، با سبكي منحصربفرد، تنها مروج شيوه قدما مي‌باشد.
پسر بزرگ ايشان آقاي كاوه اخوين در كنار پدر به شيوه‌اي مدرن، با استفاده
از نرم‌افزار كلك و همچنين نرم‌افزارهاي گرافيكي، خوشنويسي مي‌كند. هر يك
از كارهاي ايشان داراي شيوه‌اي مشخص و بي‌بديل است. ويژگي بارزي كه در آثار
ايشان ديده مي‌شود، روح خطاطي و خوشنويسي است و نمي‌توان صرفا اثري ماشيني
و كامپيوتري به آن اطلاق نمود. ايشان با تلفيق شيوه خوشنويسي پدرشان و
خوشنويسي مدرن توانسته‌اند گام‌هاي مهمي در اين عرصه بردارند و نيز
راه‌گشاي سبك و سياقي نوين در خطاطي كامپيوتري باشند.
از سمت چپ: كاوه اخوين و استاد عباس اخوين
• آقاي كاوه اخوين، خوشنويسي و خطاطي را از چه سني آغاز كرديد و آيا نزد پدرتان تعليم ديده‌ايد؟
من از همان كودكي به جهت كار پدرم، با خوشنويسي و خطاطي مانوس بودم. استاد
معمولا بعد از ظهرها در منزل كتابت مي‌كردند و من از نگاه كردن به خطاطي
پدر و شنيدن صداي قلم روي كاغذ لذت مي‌بردم. همزمان با تحصيل در دوره
راهنمايي، خوشنويسي را شروع كردم و بعد هم به انجمن خوشنويسان رفتم كه
البته شاگرد پدرم بودم و تا همكنون به كار خوشنويسي مشغولم، البته مدت 8
سال كار موسيقي كردم و همچنين مدت2 سال هم زير نظر استاد مرتضي كاتوزيان
طراحي با مداد سياه را آموزش ديده‌ام. بعد از فراقت از تحصيل به خوشنويسي
با كامپيوتر علاقه‌مند شدم و در سال 73 كارم را در دفتر قديم پدرم آغاز
كردم. در آن زمان با نرم‌افزارهاي گرافيكي و برنامه كلك خطاطي مي‌كردم.
با گذشت زمان و كسب تجارب ارزنده حوزه فعاليت‌هايم را گسترش دادم. تاكنون
كتاب‌هاي زيادي را با استفاده از همين شيوه نگارش كرده و علاوه بر خطاطي در
زمينه طراحي گرافيك و چاپ هم فعاليت دارم.
• نرم‌افزار كلك را با خط استاد اخوين مي‌شناسند. نحوه همكاري استاد براي پياده‌سازي آن چگونه بوده است؟
شركت سيناسافت خط نستعليق نرم‌افزار كلك را با استفاده از كتاب «سرمشق‌هاي
نستعليق» پياده‌سازي كرده است. كتاب سرمشق‌هاي نستعليق در 3 جلد و توسط
استاد اخوين نگارش و چاپ شده است و به عنوان مرجع در هنر خوشنويسي استفاده
مي‌شود. درواقع از خطوط اين كتاب‌ها شكل حروف و اتصالات اسكن شد و بعد از
پيدا كردن انواع اتصالات بين حروف از استاد اخوين جهت همكاري دعوت به عمل
آمد كه ايشان هم به جهت رشد كيفيت اين برنامه همكاري خود را از طريق ويرايش
حروف‌ها و اتصالات كه اسكن شده بود، آغاز كردند. البته اين همكاري تا
اتمام پروژه ادامه نيافت ولي در هر حال چون از خطوط اسكن شده استاد در اين
برنامه استفاده شده است، نرم‌افزار كلك را با نام خط استاد اخوين مي‌شناسند
و از سال 72 كه اين نرم‌افزار به بازار آمد تا هم‌اكنون كاربردهاي زيادي
داشته است.
خط استاد عباس اخوين
• اگر بخواهيد توصيفي كلي از اين نرم‌افزار به خوانندگان ما بدهيد چه مي‌گوييد؟
نرم‌افزار كلك تمامي ابزار خوشنويسي را براي خطاط فراهم مي‌كند و همچنين
برنامه‌اي مستقل است كه در محيط windows نصب مي‌شود. اين نرم‌افزار تا حدي
هوشمند است مثلا حروفي مانند «ا» ، «د» يا «ر» را در جاي مناسب بر روي خط
كرسي قرار مي‌دهد ولي در مورد دواير مثل «ن»، «ج»، «چ»، «ح»، «ع»، «غ»، «ل»
و همچنين نقطه‌گذاري كلمات و فاصله بين كلمات كاملا هوشمند نيست و
مي‌بايست توسط اپراتوري كه خوشنويس مي‌باشد بهترين تركيب دكرسي (جايگاه
حروف و كلمات) لحاظ شود. درواقع كار كردن و خطاطي با نرم‌افزار كلك مانند
اين است كه شما پازل نامرتبي از كلمات داريد و مي‌خواهيد آنها را مرتب كنيد
و در جاي مناسب قرار دهيد. ورژن قديمي نرم‌افزار كلك در محيط windows 95 و
ورژن جديد آن يعني كلك 2000 در محيط windows XP كار مي‌كند، به نظر من
ورژن قديمي كامل‌تر است.
• اولين كتابي كه با استفاده از نرم‌افزار كلك نگارش كرديد چه كتابي است و در چه سالي چاپ شد؟
در سال 75 ترجمه فارسي نهج‌البلاغه را به سفارش انتشارات زرين و سيمين
انجام دادم كه خطاطي آن 9 ماه طول كشيد. اين كتاب 600 صفحه است و هر صفحه
شامل 17 سطر مي‌باشد. من هر صفحه را كه با كامپيوتر نگارش مي‌كردم، پيش
استاد مي‌بردم و ايشان از لحاظ تركيب و كرسي‌بندي كلمات و زيبايي كل صفحه،
هر خط را تصحيح مي‌كردند و در نهايت من تغييرات را در هر صفحه انجام
مي‌دادم. نگارش كامپيوتري اين كتاب در اين حجم، فرصت و تجربه بسيار خوبي
براي من به همراه داشت، در واقع از چند جهت اين كار براي من بسيار مهم بود.
اولا در كسوت شاگردي از تجربيات ارزنده پدرم استفاده كردم و از طرفي به
عنوان اولين قدم در اين راه توانستم كاري را ارائه دهم كه مورد قبول اهل فن
قرار گيرد. بعد از كتابت نهج‌البلاغه تا به امروز كتاب‌هاي زيادي را با
اين روش خطاطي كرده‌ام.
• چه كتاب‌هاي ديگري را با اين روش نگارش كرده‌ايد؟
تاكنون 4 بار ديوان حافظ را براي ناشرين مختلف كتابت كرده‌ام كه هر كدام
داراي شيوه خاصي از لحاظ تركيب‌بندي و خوشنويسي است كه آنها را از يكديگر
متمايز مي‌كند و در قطع جيبي، وزيري و رحلي به چاپ رسيده است. ناگفته نماند
قطع رحلي آن كه توسط انتشارات دوستان به چاپ رسيده اثري بسيار نفيس است.
هر كدام از اين كتاب‌ها از لحاظ گرافيكي، حاشيه متن و زمينه با هم متفاوت
هستند. البته مسائل گرافيكي هر كتاب به سليقه ناشر برمي‌گردد. از كارهاي
ديگري كه در اين راستا انجام داده‌ام كتابت ديوان پروين اعتصامي، ديوان
رباعيات خيام، كتاب گلشن راز، گزيده گلستان و بوستان و اسرارنامه به سفارش
سازمان چاپ و انتشارات اقبال، گلستان سعدي به سفارش سازمان چاپ و انتشارات
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ، دو جلد كتاب اشعار تركي شاعرآذري به نام
آقاي عليرضا تياني خياباني «يار ايله صحبت» و ديوان ديگري از ايشان به نام
«يار ايله گؤروش» را نگارش كردم كه با همكاري يونسكو به چاپ رسيده است.
كتابت اين ديوان كار مشكلي بود چون در كلمات تركي واژه‌هاي پرارتفاع و
پرنقطه فراوان است و كنار هم چيدن آنها به گونه‌اي كه با اصول خوشنويسي
مطابقت داشته باشد نياز به خلاقيت و تفكر دارد، از طرفي هر يك از اشعار را
به گونه‌اي نگارش كردم كه خواندن آنها راحت‌تر باشد. ترجمه صحيفه سجاديه به
سفارش انتشارات زرين و سيمين، از ديگر كارهاي من بوده است. آخرين كاري كه
انجام دادم خوشنويسي كتاب استاد فرشچيان است كه چندي پيش با زحمت و
كوشش‌هاي فراوان خانه فرهنگ و هنر گويا چاپ و رونمايي شد. كل عناوين
نقاشي‌ها و تمام صفحات كتاب را خوشنويسي كرده‌ام، پيش از اين كتاب ديگري از
استاد فرشچيان در خارج از كشور به چاپ رسيد كه متون آن را هم به سفارش خود
استاد فرشچيان كتابت كرده‌ام. پيش از اين تمامي اين كارها دستي بوده ولي
خوشبختانه شاهد هستيم روز به روز عرصه‌هاي جديد در اين زمينه گشوده مي‌شود.
• آيا به جز خط نستعليق به خطوط ديگري هم نگارش مي‌كنيد؟
بله، با شكسته و نسخ هم نگارش مي‌كنم. خط شكسته را در كارهاي پوستري و
فانتزي به كار مي‌برم كه البته جلوه‌هاي گرافيكي هم به آنها اضافه مي‌كنم.
يكي از كارهايي كه با خط شكسته انجام دادم تيتراژ سريال تلويزيوني
«روشن‌تر از خاموشي» بوده و همچنين تيتراژ سريال «مدار صفر درجه» را هم با
خط نستعليق خطاطي كرده‌ام. سال‌ها پيش هم دعاي «ابوحمزه ثمالي» را در
قالب كتاب 30 صفحه‌اي با خط نسخ نگارش كردم كه به چاپ رسيده است.
• توصيه شما براي كساني كه به خوشنويسي كامپيوتري علاقه دارند چيست؟ آيا مي‌بايست خوشنويسي سنتي را فراگرفته باشند يا نيازي نيست؟
براي كار كردن در اين زمينه و اينكه افراد بتوانند آثار ماندگاري را ارائه
دهند حتما بايستي به خوشنويسي اشراف داشته و نگارش با قلم را حس كرده باشند
و همچنين قواعد و قوانين خط و خطاطي را بشناسند تا كاري را كه ارائه
مي‌دهند صرفا خطاطي ماشيني و كامپيوتري نباشد بلكه داراي حس و روحي خاص
باشد كه موفقيت در اين امر ممارست و كوشش بسيار مي‌طلبد. امروزه كم نيست
كتاب‌هايي كه خوشنويسي آنها با كامپيوتر انجام مي‌شود، ولي چون قواعد و
قوانين خطاطي و همچنين نكات فني در آنها رعايت نشده است اين آثار نه تنها
با اصول زيبايي شناختي مغايرت دارند بلكه روح و زيبايي خط نيز در آنها وجود
ندارد.
به عنوان نمونه خوشنويس كامپيوتري بايد بداند كه كدام كلمه كشيده شود و
زاويه كشيدگي به چه اندازه باشد و يا در انتهاي سطر، كلمات چگونه روي هم
قرار گيرند و حتي نقطه‌ها كجا گذاشته شود تا هم با قوانين خوشنويسي سازگاري
داشته و هم از لحاظ زيبايي كاري ارزنده باشد. از طرفي علاوه بر رعايت اصول
و قواعد خوشنويسي مي بايست قدرت خلاقيت و تفكر در آن نمايان بوده، كه خود
مستلزم صرف وقت بسيار است، چون به طور متوسط كتابت هر صفحه با كامپيوتر
همان اندازه زمان نياز دارد كه كتابت آن با قلم و كاغذ. تنها وجه متمايز
خوشنويسي مدرن و سنتي در نگاه بيننده، فقط شبيه بودن حروف به يكديگر است.
مثلا تمامي حروف «ن»، «م» يا «س» و ... در يك صفحه عينا شبيه هم مي‌باشد.
• در صفحاتي كه نگارش كرده‌ايد اعم از صفحات كتاب، پوستر، تقديرنامه و
مواردي از اين قبيل، علاوه بر خطاطي، طرح‌هاي گرافيكي بسيار زيبايي به چشم
مي‌خورد لطفاً در مورد نحوه كارتان برا ي ما توضيح دهيد؟
من فايل‌هاي خوشنويسي شده را به محيط‌هايي مانند ,Corel Draw , Freehand ,
Adobe Photoshop Adobe InDesign منتقل مي‌كنم. اين فايل‌ها در محيط‌هاي
گرافيكي به صورت برداري خوانده مي‌شوند و مي‌توانم تغييراتي از هر جهت
مانند كوچك و بزرگ كردن، ايجاد زمينه، جلوه‌هاي رنگي، حاشيه، چرخش و حتي
ويرايش شكل حروف و كلمات و مواردي از اين دست را به آنها اضافه كنم.
خوشنگاري كاوه اخوين
• در كتاب ديوان حافظ با تصحيح استاد خرمشاهي كه سال 84 به چاپ رسيده
است ايشان از شما با عنوان استاد جوان ياد كرده‌اند و در شناسنامه اين كتاب
نام شما با عنوان خوشنگاري آمده است، چطور شد كه استاد خرمشاهي اين واژه
را پيشنهاد كردند؟
بعد از اينكه كتاب ديوان حافظ با تصحيح و مقدمه استاد خرمشاهي را كتابت
كردم ايشان معتقد بودند به دليل خطاطي زيباي كتاب، حيف است كه در شناسنامه
آن عنوان خوشنويسي كامپيوتري درج شود و واژه خوش‌نگار يا خوشنگاري را براي
كار من پيشنهاد كردند كه با اجازه استاد اخوين، از آن زمان به بعد از اين
واژه استفاده كردم به گونه‌اي كه در شناسنامه كتاب‌هايي كه نگارش مي‌كنم
درج مي‌شود خوشنگاري: كاوه اخوين.
• آيا در زمينه خوشنويسي هنوز از استاد اخوين راهنمايي مي‌گيريد؟
خوشبختانه با آموزش‌هايي كه از پدرم گرفتم و استفاده از تجربيات ايشان در
زمينه خوشنويسي، امروزه كارهايي را كه ارائه مي‌دهم مورد قبول اهل فن قرار
گرفته است، حتي در بعضي مواقع اين شبه وجود دارد كه ابزار من، قلم خوشنويسي
است. به عنوان نمونه در نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق كه چندي پيش برگزار
شد، تقديرنامه‌هاي اين نمايشگاه را من خطاطي كردم و اين شبهه را در بعضي
به وجود آورده بود كه من با قلم و به صورت دستي نوشته‌ام. من هميشه شاگرد
پدرم مي‌مانم و در تمامي كارهايم از ايشان راهنمايي مي‌گيرم. البته ايشان
هميشه كارهاي مرا تاييد كرده‌اند و مورد قبولشان است چون معتقدند امروزه
كسي كه با كامپيوتر بتواند كتابت كند و در عين حال اصول خطاطي را رعايت كند
يا نيست يا بسيار اندك است.
• با اين همه مشغله كاري، آيا فرصت مي‌كنيد با قلم هم خوشنويسي كنيد؟
من به نوشتن با قلم يا به همان صورت سنتي بسيار علاقه دارم ولي به دليل حجم
بالاي كارم فرصت اين كار برايم محدود است. با اين وجود هر زمان كه فراغتي
دست دهد حتما با قلم خوشنويسي مي‌كنم.
• با تشكر از شما و استاد اخوين كه اين وقت را به من داديد.
کد مطلب: 12344
آدرس مطلب: http://itna.ir/vdcdos0f.yt0xo6a22y.html
ايتنا http://itna.irمطالب مشابه :
خط تركي سياقي
(تصویر : خط سیاقی، تحفه ی فعالیت مکتب خانه ها) اشاره : توركان اويغور از متمدنترين و از
خط و زبان تركي اويغوري٬ از خطوط و زبانهاي رسمي دول تركي حاكم بر ايران
خط اويغوري به همراه خطوط اورخون٬ عربي و لاتين يكي از چهار خطي در تاريخ است كه خط تركى سياقى
خط و زبان تركي
خط اويغوري به همراه خطوط اورخون٬ عربي و لاتين يكي از چهار خطي در تاريخ است كه خط تركى سياقى
خط و زبان تركي اويغوري٬ از خطوط و زبانهاي رسمي دول تركي حاكم بر ايران
خط اويغوري به همراه خطوط اورخون٬ عربي و لاتين يكي از چهار خطي در تاريخ است كه خط تركى سياقى
ترکان ایغور از متمدنترین ,واز پیشگامانتمدن وفرهنگ
خط و الفباي خط تركى سياقى. در زمانهاى قديم در آذربايجان و در ميان كسبه ترك با سواد
زنده باد تركستان شرقي
خط اويغوري به همراه خطوط اورخون (گؤك تورك-روني)، عربي و لاتين يكي از چهار خطي خط تركي سياقي.
ضد معماری و واسازی: اطلاعات پشتیبان برای «ویروس دریدا»
خط سوم - ضد معماری و واسازی: اطلاعات پشتیبان برای «ویروس دریدا» -
خوشنگاري يا خوشنويسي كامپيوتري
نوشته‌هاي استاد با سبك و سياقي منحصربه‌فرد و به دور از • آيا به جز خط نستعليق به
برچسب :
خط سياقي