اهمیت آبهای زیر زمینی
افزايش بي رويه جمعيت در كشور، محدوديت منابع آب هاي سطحي و بهره برداري بيش از اندازه ازآبخوان ها باعث وارد آمدن خسارات جبران ناپذيري به منابع طبيعي كشور در سال هاي گذشته شده است. علاوه بر افت شديد سطح آب در آبخوان ها، فعاليت هاي كشاورزي، صنعتي و شهري آلاينده هاي مختلفي را به آبخوان ها تحميل مي کنند كه براي جلوگيري از ادامه افت كمي و كيفي، مديريت بهره برداري و حفاظت از آب هاي زيرزميني بايد به عنوان يك اصل و پايه در برنامه ريزي هاي كشور قرار گيرد.
امروزه پیشرفت جوامع ساکن در مناطق کم باران، که در آن تولید غذا به شدت توسط مقدار و توزیع بارندگی و آب های زیرزمینی کنترل می شود، به میزان تلاش مردم در رابطه با مدیریت منابع محدود آب بستگی دارد. با این توضیح می توان دریافت که در آینده نزدیک، اندرکنش میان رشد شهرنشینی که پیشرفت تمدن بشری مدیون آن است و اعمال یک روش مدیریتی کارآمد برای حفظ منابع آب همچنان ادامه خواهد داشت. امروزه دسترسي به منابع آب مطمئن و با کیفیت يكي از مهمترين چالش هاي دولت ها و ملت ها است. چرا كه با افزايش جمعيت و فعاليت انسانها مصرف آب نيز زيادتر مي شود. اين در حالي است كه مقدار آب موجود در كره زمين ثابت است و در نتيجه نياز و وابستگي انسان به آب بيشتر مي شود. از كل آب موجود در كره زمين حدود 97 درصد آن در درياها و اقيانوس ها مي باشد كه شوري آن ها بالا است و در شرايط عادي نمي تواند مورد استفاده بشر قرار گيرد. 2درصد دیگر نیز بصورت يخ هاي قطبي بوده كه آنها نيز در شرايط موجود قابل استفاده نمي باشند. قسمت اعظم 1 درصد باقی مانده را که شیرین می باشند، آب هاي زيرزميني تشكيل مي دهند. با گسترش سکونت در مناطقی که آب سطحی وجود ندارد یا مقدار آن کم است، استفاده از منابع آب زیرزمینی به عنوان جایگزینی مطمئن، مورد توجه قرار گرفت. به طوری که در برخی مناطق آب های زیرزمینی به عنوان تنها منبع تأمين آب محسوب می شوند(عسکری،1389).
بخش وسیعی از کشور ما در مناطق خشک و نیمه خشک قرار گرفته است. میانگین بارندگی سالانه در سطح خشکی های کره زمین حدود 860 میلی متر تخمین زده می شود در حالی که متوسط بارندگی سالیانه ایران، که تقریباً رقمی معادل 240 میلی متر است، که کمتر از یک سوم متوسط خشکی های زمین می باشد (علیزاده، 1380).
عمده و تنها منبع مطمئن و دائمي تأمين آب در مناطق خشك و نيمه خشك و كويري به خصوص در صورت وقوع خشكسالي ها، منابع آب زيرزميني مي باشد. اين منابع از مدتها پيش توسط قنوات و از سالهاي 1349 به بعد با رشد و توسعه تكنولوژي حفاري، از طريق چاههاي نيمه عميق و عمیق مورد بهره برداري و گاهي نوعي تهاجم قرار گرفته است. علاوه بر افت شديد سطح آب در آبخوان ها، فعاليت هاي كشاورزي، صنعتي، كمي و كيفي، مديريت و بهره برداري و حفاظت از آبهاي زيرزميني مي بايست بعنوان يك اصل و پايه در برنامه ريزي هاي كشور قرار گيرد.
در سال هاي اخير برد‌اشت بي رويه از منابع آب زيرزميني از يک سو و فعاليت بشر در جهت تأمين غذا از سو‌ي ديگر، باعث لطمات جبران ناپذيري به اين منابع از نقطه نظر کمي و کيفي شده است. به منظور ارزيابي اثر‌ات ناشي از توسعه، بر رو‌ي منابع آب هاي زيرزميني چه از نقطه نظر کمي و چه کيفي، شبيه‌ساز‌ي رياضي و کامپيوتر‌ي اين منابع ابزاري قو‌ي در بهره‌برد‌ار‌ي بهينه از اين منابع محسوب مي گردد. در سال هاي اخير مدل هاي رياضي و کامپيوتر‌ي متعدد‌ي به منظور شبيه‌ساز‌ي رفتار هيدروليکي منابع آب هاي زيرزميني مورد توجه قرار گرفته است. اکثريت قريب به اتفاق اين مدل ها براي يک آبخوان خاص تبيين نگشته و عملا کاربرد‌ي نمودن مدل مستلزم انطباق با شرايط خاص منطقه مورد مطالعه مي باشد (هاشمي، 1387).
بررسی کلی نشان می دهد که در هر سال بیش از 50 میلیارد متر مکعب آب از منابع زیرزمینی توسط قنات ها، چاه های عمیق و چشمه ها استخراج شده و مصرف می شود. اگر این میزان با آب وارد شده به منابع زیرزمینی مقایسه شود، مشاهده خواهد شد که سالانه 5 میلیارد متر مکعب بیلان منفی در مصرف آب های زیرزمینی در ایران وجود دارد ( گزارش سالانه شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، 1381).
در اين رابطه، مدل رياضي در صورت شناخت درست و به شرط آماده بودن زمينه، مي تواند به عنوان يك ابزار كارا در اختيار مديران قرار گيرد.
مدل رياضي آب زيرزميني شبيه ساز يك سامانه هيدروژئولوژيكي است كه از قوانين فيزيك و رياضي كمك مي گيرد. دو مولفه اصلی آن مدل مفهومی و مدل ریاضی مي باشند. مدل مفهومي در حقيقت تصوير ساده شده ای از سامانه مي باشد. مدل رياضي، مجموعه اي از فرمول هاي رياضي است كه با توجه به فرضيات خاص، به فرآيندهاي فيزيكي فعال در درون سامانه آبخوان مقدار مي بخشد. بديهي است كه مدل به خودي خود جزييات واقعي سامانه آب زيرزميني را شامل نمي شود، ولي رفتار يك مدل معتبر تقريباً نشان دهنده رفتار آبخوان مي باشد. مدل آب زيرزميني ابزاري در اختيار مي دهد تا بتوان داده هاي موجود را تبديل به ويژگيهاي عددي براي سامانه آب زيرزميني نمود، چنين مدلي تا حد زیادی نماينده سامانه آب زيرزميني خواهد بود و اين امكان را به كارشناس مي دهد تا بتواند واكنش سامانه در برابر تنشهاي هيدرولوژيكي پمپاژ را به صورت عددي نشان دهد (نشریه شماره337-الف).
خوشبختانه در كشور ما نيز در چند سال گذشته اهميت نقش مدل سازي كمي و كيفي در مديريت آبخوان در حال گسترش بوده است. در اين ميان آنچه توجه جدي كارفرمايان و دستاندركاران مديريت حوضه هاي آبريز كشور را مي طلبد، لزوم گسترش و بازنگري جدي در سامانه پايش كمي و كيفي و شبكه هاي نمونه برداري آبخوان ها است. شكي نيست شبكه هاي پايش و نمونه برداري، تأمين كننده اصلي داده هاي مورد نياز براي مدل هاي رياضي آب هاي زيرزميني كشور مي باشند و يكي از دلايل عمده ضعف مدل هاي تهيه شده نقص داده ها يا نادرست بودن آنها بوده است. بنابراين مهم تر از تهيه مدل رياضي درهر حوضه، ايجاد يك سامانه پايش ونمونه برداري مناسب براي آبخوان منطقه مي باشد كه با توجه به نيازهاي مدل، طراحي و راه اندازي شده باشد.مطالب مشابه :
اهمیت آبهای زیر زمینی
(مقالات وتحقیقات در زمینه های مهندسی آبخیزداری اهمیت آبهای زیر زمینی . خزش مفاهیم و
ازمایشگاه مقاومت مصالح
در مورد مهندسی مواد خزش در دماهای بالا، از جمله در موتورهای توربین هواپیما، از اهمیت
خزش
مهندسی سرامیک اهمیت بیشتری برای خزش در تش ثابت و دماهای مختلف، مشاهده می شود که هر چه
کامپوزیت‌های FRP در سازه‌های بتن آرمه
پدیدة گسیختگی ناشی از خزش اساساً در تمام ها در مهندسی عمران و حائز اهمیت است و
تصور غلط در خصوص تاثیر W/C و عیار سیمان بر کیفیت آن
شود و همچنین کاهش خزش را نیز در پی دارد که در قطعات پیش تنیده اهمیت ویژه مهندسی در
سیل وسیلاب
(مقالات وتحقیقات در زمینه های مهندسی زمان وقوع سیلها اهمیت ویژه‌ای در طراحی خزش
برچسب :
اهمیت خزش در مهندسی