استان لرستان

دریاچه گهر

، زز و ماهرو

• شهرستان بروجرد

o تالاب بیشه دالان

o دریاچه تپه چغا

o دریاچه بوستان فدک

• شهرستان پلدختر

o مجموعه تالابهای پلدختر

o تالاب گری بلمک

• شهرستان خرم آباد

o دریاچه کیو

o دریاچه گهر کوه کلا

• شهرستان دورود

o دریاچه گهر

• شهرستان الیگودرز

o دریاچه گهر

o تالاب گهر کوچک

o دریاچه شط تمی

آثار باستانی و تاریخی

مفرغ های لرستان در موزه لور فرانسه

لرستان جایگاه آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که می‌توان آن‌ها را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. یافته‌های پیش از تاریخ لرستان، بیشتر شامل نقاشی‌ها، کنده‌کاری‌های غارها، سفالینه هاو اشیای مفرغی هستند. به دلیل کوهستانی بودن منطقه، نخستین ساکنان در مناطق مرکزی و غربی لرستان سکونت یافتند. در این استان، بیش از ۲۵۰ غار و پناهگاه صخره‌ای وجود دارد که نیمی از آنان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند. از جلمه غارهای مهم می‌توان به غارهای منقوش پیش از تاریخ هومیان یک، هومیان دو و میر ملاس کوهدشت و دوشه بخش چگنی خرم آباد، غارهای مسکونی پیش از تاریخ دره خرم آباد مانند غارهای پاسنگر، قمری، کنجی، گرارجنه و یافته و غار باستانی و شگفت انگیز کلماکره پلدختر اشاره کرد

پل‌ها و دژها

قلعه فلک الافلاک در مرکز شهر خرم‌آباد

از دوره‌های هخامنشیان و ساسانیان، پل‌ها و دژهای ویران شده فراوانی به جای مانده‌است. پل دختر، پل کشکان، پل شاپوری، پل کلهر، پل معمولان و نیز قلعه فلک الافلاک از این دسته‌اند. گورستان‌ها و تپه‌های تاریخی فراوانی در بیشتر مناطق این استان وجود دارند که هنوز مورد کاوش باستان شناسی قرار نگرفته‌اند.فلک‌الافلاک یا دژ شاپورخواست قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. قلعه فلک الافلاک بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه خرم‌آباد قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون شهر خرم‌آباد است.

مسجدها

ایوان جنوبی و گلدسته‌های مسجد جامع بروجرد

مسجدها و امامزاده‌ها نیز از مهم‌ترین آثار به جای مانده از دوره‌های پس از اسلام در این منطقه هستند که مسجد جامع، مسجد سلطانی بروجرد مسجد جامع خرم آباد، امامزاده جعفر بروجرد، شاهزاده احمد پلدختر، شاهزاده محمد کوهدشت، بابا بزرگ نورآباد دلفان، شاهزاده عبدالله، امامزاده زیدبن علی و امامزادگان ابوالوفا واقع در شهر خرم آباد از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین این آثار به شمار می‌آیند.مسجد جامع بروجرد که به مسجد جمعه نیز شناخته می‌شود، مسجدی تاریخی و از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری در شهر بروجرد بنا نهاده شده‌است. این مسجد زیبا در دل یکی از محله‌های تاریخی شهر نام دو دانگه واقع شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است.

پل‌دختر ، متعلق به دوره ساسانیان

جدول آثار باستانی و تاریخی

جدول آثار باستانی و تاریخی

برخی آثار باستانی و تاریخی لرستان به ترتیب شهرستان عبارت‌اند از:

شهرستان ازنا

o امامزاده قاسم ازنا

o شاهزاده ابراهیم

شهرستان الیگودرز

o گورستان تاریخی بزنوید

شهرستان بروجرد

شهرستان پلدختر

o پل دختر

o غار کوگان

o کاروانسرای چمشک

o قلعه نصیر

o دژ بهرام چوبین

o پل کشکان

o پل کلهر

o غار کلماکره

شهرستان خرم‌آباد

o غار منقوش دوشه

شهرستان دلفان

o راه باستانی گاوشمار

o بقعه حسن گایار

o مفبره بابا بزرگ

o شاویسقلی

شهرستان دورود

o پل چالانچولان

شهرستان سلسله

o قلعه مظفری

o پل کاکا رضا

شهرستان کوهدشت

o نقوش صخره‌ای هومیان

o غارمنقوش میر ملاس

o قلعه زاغه

o قلعه کوهزاد

گردشگاه‌ها و دیدنی‌های طبیعی

منطقه گردشگری گلدشت ، بروجرد

پارک جنگلی شوراب ، خرم‌آباد

شهرستان ازنا
- دشت جابلق
شهرستان الیگودرز
- قالی کوه
- دریاچه گهر
- آبشار آب سفید
- آبشار چکان دهقادی
- دشت لاله‌های واژگون
- اشترانکوه
- چشمه و سراب گایکان
- سراب ماهیچال
- اطراف کوه تمندر
- محوطه تاریخی طبیعی دورک
- محوطه تاریخی طبیعی شاهرود
شهرستان بروجرد

شهرستان پلدختر
- اطراف رود کشکان
- تالاب‌های شهرستان
- جنگل های بلوط میانکوه
- دشت واشیان
- دشت جایدر

شهرستان خرم آباد
- پارک جنگلی مخملکوه
- مجموعه تفریخی کیو
- دریاچه کیو
- مجموعه زیباکنار
- پارک معلم
- پارک شریعتی
- مجموعه تفریحی استقلال
- پارک جنگلی شورآب
- آبشار نوژیان
- آبشار گریت
- آبشار وارک
- آبشار مخمل کوه
- آبشار بیشه
- پارک بزرگ صخره‌ای

شهرستان دلفان
- دامنه‌های کوه گرین
- کوه مهراب
- چشمه گرمابه
- کوه چهل نابالغان
- دره بایور
- آبشار غسلگه
شهرستان دورود

شهرستان سلسله
شهرستان کوهدشت
- کاخ ساسانی
- قلعه منیژه
- سرخ دم لکی
- سرخ دم لری
- پنجه علی
- غار میر ملاس
- مقبره شاهزاده محمد

مردم‌شناسی

فهرست طایفه‌های لرستان

جمعیت استان را طایفه‌ها و تیره‌هایی از قوم ایرانی لر تشکیل می‌دهند.گویش مردم لرستان لری است. محدوده سرزمین‌های لرنشین محدود به استان لرستان نیست و دراستان‌های چهارمحال و بختیاری، فارس، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان، همدان و ایلام نیز طایفه‌های گوناگون لر پراکنده‌اند.

زبان و گویش در لرستان

گویش‌های لری یک پیوستار زبانی از گویش‌های ایرانی جنوب غربی است بین گونه های کردی و فارسی، که میان مردم لر در غرب و جنوب غرب ایران رایج است.از میان تمام اقوام آریایی لرها از نظر سازمان زبانی رابطه تنگاتنگی با کرد زبانان و فارس زبانان دارند در حالیکه برخی پژوهشگران بیان داشته‌اند که لرها از کردها منشعب می شوند دیگر پژوهشگران معتقدند که لرها از قدیم الایام گروهی مستقل بوده‌اند گرچه از دو همسایه فرهنگی خویش تاثیر پذیرفته‌اند. گویش‌های مردم لرستان عبارتند از:

•لری خرم آبادی : مردم شهرستان‌های خرم‌آباد، دوره و پل دختر و همچنین بخش بسیاری از مردم اندیمشک و شوش در استان خوزستان نیز به این گویش سخن می‌گویند.

•لکی : شهرستان‌های الشتر ، سلسله ، دلفان و کوهدشت بخشهای از استان ایلام و کرمانشاه به این گویش سخن می‌گویند.

•گویش بروجردی : مناطق شمال شرق استان مانند مناطق بروجرد و بخش‌های بسیاری از مناطق دورود به این گویش سخن می‌گویند.

•لری بختیاری : مناطق شرق استان از جمله مناطق الیگودرز و ازنا و بخش‌هایی از مناطق دورود به این گویش سخن می‌گویند.

موقعیت اقتصادی

استان لرستان به سبب داشتن کوهستان‌های پهناور و مراتع بسیار، از گذشته های دور زیستگاه مردمی بوده که دامپروری و کشاورزی پیشه اصلی آنان بوده‌است. به همین سبب ساختار طایفه‌ای در این استان از اهمیت بسیاری برخوردار بوده‌است. ایلات و طوایف لرستان گستردگی زیادی دارند اما در مجموع به دو گروه کوچ رو و ساکن تقسیم می‌شوند. طایفه‌هایی از لر بختیاری در شرق لرستان ، در مناطق الیگودرز و ازنا ساکن هستند و یا هر ساله به این منطقه کوچ می‌کنند.مراتع فراوان و بارندگی مناسب، امکان پرورش دام و کشاورزی را در این منطقه فراهم نموده‌است. از همین رو پیشه سنتی مردم لرستان دامپروری و کشاورزی بوده‌است. ساکنان مناطق شهری، پیشه‌ور، بازرگان و یا صنعت‌گر بوده‌اند. امروزه درصد قابل توجهی از ساکنان شهرها را کارمندان ادارات دولتی، آموزشی و نظامی تشکیل می‌دهند.دامپروری از جمله فعالیتهای مهم مردم این استان به شمار می‌رود. از لحاظ صنعتی نیز استان لرستان در حال توسعه می‌باشد که می‌توان به صنایع ساختمانی، سیمان، فلزی، سرامیک، غذایی، پوشاک، صنایع دستی و شیمیائی اشاره کرد. معادن این استان شامل سنگ تراورتن، مرمریت، فلدسپات، تالک، سنگ آهک، سرب و روی می‌باشد.

آرامگاه باباطاهر (خرم‌آباد)

باباطاهر شاعر ایرانی به اعتقاد مردم لرستان ، لر و از اهالی خرم‌آباد بوده‌است. باباطاهر را در گویش لری بّاوطاهِر تلفظ می‌کنند.در آثار و دوبیتی‌های این شاعر ایرانی از برخی کلمات و اصطلاحات لری استفاده شده‌است و این دلیلی است که مردم لرستان این شاعر را اهل استان خود می‌دانند. شجاع الدین خورشید سر سلسله اتابکان لر کوچک که طولانی ترین حکومت لرستان را از سال ۵۷۰ الی ۱۰۰۶ هجری قمری در دست داشت و فردی عادل و دادگر بود و هنوز هم مقبره وی مورد احترام اهالی لرستان است. گفته می‌شود کریم خان زند و لطفعلی خان زند از شاهان دوره زندیه نیز از طوایف لر بوده‌اند.

شاعران

میرنوروز، ملاپریشان، ملا منوچهر چهره‌های شعر سنتی لرستان هستند.از شاعران معاصرلرستانی مهرداد اوستا، نصرت الله مسعودی، علی رضا کرمی، ساسان والی زاده و عبدالرضا شهبازی نسرین جافری دارای آثار تاثیر گذاری در مطبوعات و کتاب‌های شعر می‌باشند.

شهیدان

شهید محمد بروجردی

شهید محمد بروجردی و شهید مهدی زین الدین از سرداران مشهور جنگ هشت ساله ایران و عراق و از مردم لرستان هستند.

محمد بروجردی (۱۳۳۳ - ۱ خرداد ۱۳۶۲)، یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جنگ ایران و عراق بود وی در تاریخ ۱ خرداد ۱۳۶۲ در استان کردستان کشته شد. محمد بروجردی در طول جنگ خلاقیت و نبوغ بسیاری از خود نشان داد و در بازگرداندن کنترل کردستان به دست نیروهای ایرانی نقش کلیدی داشت. از این رو، از وی با عنوان مسیح کردستان نیز یاد می‌شود.

نویسندگان و هنرمندان

آیت‌الله حسین بروجردی

از نویسندگان و هنرمندان لرستان می‌توان به عبدالحسین زرین کوب، سید جعفر شهیدی، اسفندیار غضنفری، سید فرید قاسمی، امان اللهی بهاروند، علی دریکوند نویسنده داستان‌هایی به زبان انگلیسی چون گانگادین و نورافکن، علی اکبر شکارچی موسیقی دان، محمد مرادی معروف به شاه میرزا ملقب به مروارید اقیانوس، نوازنده سرنا وهنرمندان سینما وتئاتر مانند وحید موساییان ، مسعود رایگان ، نصرت الله مسعودی ، کورش نریمانی ، عبدالرضا فریدزاده و حسین شیدایی غلام حسین لطفی و فاطمه گودرزی اشاره کرد.

روحانیون

روحانیون بنام لرستان در دهه‌های اخیر:

•آیت‌الله حسین بروجردی

•آیت‌الله احمد کروبی

•آیت‌الله روح الله کمالوند

•آیت‌الله سیدحسن طاهری خرم‌آبادی

•حجت الاسلام و المسلمین مهدی کروبی

نوشتار اصلی: آیت‌الله حسین بروجردی

سید حسین طباطبایی بروجردی(۱۲۵۴ در بروجرد - ۱۰ فروردین ۱۳۴۰ در قم) از مراجع شیعه ایرانی در سده چهاردهم می‌باشد.او در سال ۱۲۵۴ خورشیدی (۱۲۹۲ هجری قمری) در بروجرد در استان لرستان متولد شد. پدرش سید علی طباطبایی نام داشت و نسبش به حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی می‌رسید.

مراکز آموزش عالی استان لرستان

دانشگاه علوم پزشکی لرستان وابسته به وزارت بهداشت و نیز دانشگاه لرستان وابسته به وزرات علوم، دو دانشگاه فعال دولتی در استان لرستان هستند که هر دو در شهر خرم‌آباد قرار گرفته‌اند. از سال ۱۳۸۶ مقدمات تأسیس دانشگاه آیت‌الله بروجردی در شهر بروجرد نیز فراهم شده‌است. دانشگاه آزاد اسلامی نیز واحدهایی در شهرهای گوناگون استان دارد که عبارتند از مجتمع های بزرگ دانشگاهی آزاد واحد خرم آباد و واحد بروجرد و واحد الیگودرز. و واحد های دورود ، الشتر ، کوهدشت ، پلدختر .

منابع:

***کاربر گرامی ضمن تشکر از حسن لطف شما که این مطلب رو دانلود یا کوپی کردین.لطفا برای حفظ حقوق گفتاری و نوشتاری، حتما با ذکر منبع دانلود و منابع اصلی کوپی برداری نمایید.با تشکر حامد نصیری مدیر وبلاگWWW.ESAMES.TKبانک مطالب گوناگون***

E-Mail:[email protected]

مرکز ملی آمار ایران

مصطفی تقوی مقدم در کتاب تاریخ سیاسی کهگیلویه، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۷. ص۴۰.

زبانها و گویش‌های ایران. منبع: کتاب تاریخ زبان فارسی نویسنده: دکتر پرویز ناتل خانلری

قومیت‌ها در بوستان سعدی، بازدید: ژوئن ۲۰۰۹.

عبدالله شهبازی، مقدمه‌ای بر شناخت ایلات و عشایر، تهران: نشر نی، ۱۳۶۹، صص ۸۷- ۱۱۸.

مصطفی تقوی مقدم در کتاب تاریخ سیاسی کهگیلویه، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۷۷. ص۴۰.

لر (فارسی). وب‌گاه لغت نامه دهخدا. بازدید در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۸۹.

لرکوچک (فارسی). وب‌گاه لغت نامه دهخدا. بازدید در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۸۹.

کردها نوادگان مادها - و. مینورسکی - ۱۳۸۲ نشر: ژیار

سیسیل جی ادموندز: کردها، ترک‌ها، عرب‌ها ص ۱۳، ترجمه یونسی

و. نیکیتین - کرد و کردستان ترجمه محمد قاضی - نشر درایت ۱۳۶۳. ص ۴۲-۵۱،

طبیعت زیبای لرستان منتظر گردشگران نوروزی است

وزارت امور خارجه ایران

ایرنا، کد خبر: ۳۶۵۱۵۶ زمان مخابره: ۱۳۸۷/۱۲/۴

غار یافته.وبگاه تبیان لرستان، بازدید ۲۶/۳/۱۳۸۷.

آرامگاه باباطاهر خرم‌آباد (فارسی). سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان لرستان. بازدید در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۸۹.

ادیب‌ طوسی‌، محمدامین‌، «فهلویات‌ لری‌»، نشریة دانشکدة ادبیات‌ تبریز، ۱۳۳۷ش

استیگلیتز، جوزف (1385)، جهانی شدن و پیامدهای ناگوار آن، ترجمه: محمدرضا باوفا، چاپ اول، تهران، انتشارات امیر کبیر.

اشیری، سعید (1387و 1386)، مجموعه گزارش ها و تحلیل های اقتصادی در واکاوی توسعه نیافتگی لرستان، انتشار یافته در وب سایت روز وب، www.roozweb.ir .

راغفر، حسین و ابراهیمی، زهرا (1385)، ملاحظاتی در باب فقر روستایی، فصلنامه اقتصاد و جامعه، شماره 10.

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سند ملی توسعه استان لرستان، مصوب هیات وزیران در مورخ 5/4/1384.

سخاوت، جعفر (1381)، بررسی عوامل موثر بر ناهنجاری دانش آموزان استان لرستان، مجله جامعه شناسی ایران، شماره 4.

عزتی، مرتضی و همکاران تحقیقاتی (1380)، طرح جامع توسعه استان لرستان، پژوهش تفصیلی پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و معاونت برنامه ریزی استان لرستان.

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات آگاه.

کاتوزیان، محمد علی (همایون) (1374)، ایدئولوژی و روش در اقتصاد، ترجمه م. قائد، چاپ اول، تهران، نشر مرکز.

گزارش "رتبه بندی استان های کشور به لحاظ توسعه یافتگی صنعتی"، معاونت برنامه ریزی وزارت صنایع و معادن.

گنجی، پروین (1383)، بررسی علل اقتصادی، اجتماعی وتربیتی مؤثر بر فرار دختران لرستانی از خانه، تحقیق پیمایشی، سازمان بهزیستی استان لرستان.

مدهوشی، مهرداد و ناصرپور، نادر (1382)، ارزیابی موانع توسعه صنعت گردشگری در استان لرستان، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 28.

مرکز آمار ایران (1386-1375)، شاخص های اقتصادی استان های کشور.

مومنی، فرشاد (1374)، علم اقتصاد و بحران در اقتصاد ایران، چاپ اول، تهران، انتشارات موسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.

مومنی، فرشاد (1380)، نگاهی به مسائل اقتصاد ایران و راهکارهای آن، مقاله ارائه شده در مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، انتشار یافته در وب سایت مرکز مطالعات دین و اقتصاد، www.ires.ir .

مومنی، فرشاد (1385)، توسعه روستایی – نگاه از بلندای تاریخ، فصلنامه اقتصاد و جامعه، شماره 10.

مومنی، فرشاد (1386)، اقتصاد ایران در دوران تعدیل ساختاری، چاپ اول، تهران، انتشارات نقش و نگار.

نورث، داگلاس سی (1376)، نهادها و ثمره اقتصادی آنها، مهدی خداپرست، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 5.

نورث، داگلاس سی (1385)، نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی، ترجمه: محمدرضا معینی، چاپ دوم، تهران، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.

نیاکان، علی (1383)، امکان سنجی طرحهای صنعتی، تهران، چاپ دوم، انتشارات پژواک کیوان.

یوسفی، محمد قلی (1386)، حقوق مالکیت، عامل کلیدی توسعه اقتصادی، فصلنامه اقتصاد و جامعه، شماره 11.

استان لرستان

مطالب مشابه :

قابليت ها،موانع و راهكارهايي در جهت توسعه صنعت گردشگری در لرستان

راهبردی برای توسعه گردشگری و توسعه همه جانبه استان لرستان

اقتصاد سیاسی توسعه نیافتگی در استان لرستان