نگاهی انتقادی به رویکرد پیشگیری وضعی در ادبیات کلاسیک پارسی

نگاهی انتقادی به رویکرد پیشگیری وضعی در

ادبیات کلاسیک پارسی[1]

ظاهرا دزد هیچ گناهی نداشته است !!

در این سطح از پیشگیری از جرم که به پیشگیری وضعی (Situational Prevention Of Crime) مشهور است ، پنداری گاه در مقام واکنش، شماتت بزه دیده بر بزهکار پیشی می گیرد ( (Victim Blaming. چنانچه ملاحظه می شود این نظریه در پی تعیین سهم بزه دیده در وقوع جرم است و از این جهت در نخستین رویکرد بزه دیده شناسی یعنی رویکرد مقصر انگاشتن بزه دیده در وقوع و ارتکاب جرم جای می گیرد در حالیکه رویکرد حمایتی به بزه دیده در چهارچوب (( Victim Helping قرار می گیرد[2].در واقع ما در دو رویکرد با دو سیاست رو به رو هستیم ، رویکرد نخست حکایت از کنشی عتاب آمیز نسبت به بزه دیده است به طوری که وی را به سبب اهمال ، تسهیل ارتکاب جرم (هرچند ناخواسته) ، جاذبه دار نمودن سیبل جرم ، مورد شماتت قرار می دهد در حالیکه در رویکرد پسین سیایت حمایتی می باشد به طوری که به دنبال تشفی خاطر ، جبران خسارت مالی و یا روانی بزه دیده و بازگشت وی به دوران پیش از بزه دیدگی وی می باشد.اگرچه در ادبیات کلاسیک ما به این موضوعات و مفاهیم با زبانی فنی و حقوقی هرگز پرداخته نشده است ، می توان در مصداق به طور تصادفی شاهد اینگونه پردازش ها به قلم نویسنگان و شاعران بود.حکایت زیر نتیجه ی جستاری است که نگارنده به قصد بیرون کشیدن موضوع بحث (نگاهی انتقادی به پیشگیری وضعی از جرم) از دل ادبیات کلاسیک پارسی داشته است:

" خر ملا را یكشب از طویله دزدیده و بردند. روز بعد وقتی ملا از جریان باخبر شد شروع به جستجو كرد تا شاید آنرا بیابد و برای یافتن وی از همسایگان میپرسید كه آیا خرش را دیده اند یا نه. همسایه ها وقتی فهمیدند خر ملا دزدیده شده شروع به ملامت وی كردند. یكی گفت چرا در طویله را باز گذارده ای. دیگر گفت برای چه مواظبت نكردی تا دزد نتواند خرت را ببرد و سومی میگفت چرا خوابت آنقدر سنگین است كه نتوانستی از شنیدن صدای باز شدن در طویله بیدار شده و دزد را دستگیر كنی و چهارمی گفت چرا میخ طویله را نزده بودی ملا كه تمام این حرف ها را میشنید و دیگر عصبانی شده بود، ناگهان فریاد زد: پس اینطور كه شما میگوئید تمام گناهان به گردن من است و دزد كاملا حق به جانب است[3] . "

نگارنده:سید بهمن خدادادی

دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی

[1]- سید بهمن خدادادی ، دوره ی کارشناسی ارشد جزا و جرم شناسی ، دانشگاه علامه طباطبایی ، درس جامعه شناسی جنایی ، استاد دکتر علی حسین نجفی ابرندابادی B[email protected]

[2]- ابرندابادی، علی حسین ، تقریرات درس جامعه شناسی جنایی دوره کارشناسی ارشد جزاوجرم شناسی داشگاه شهید بهشتی 84-83

[3]- چنانکه پیداست ، حکایتی که نقل شد بازگوکننده رویکرد مقصر انگاشتن بزه دیده در وقوع و ارتکاب جرم ( ( Victim Blaming می باشد.

منابع :

دهخدا ، علی اکبر ، امثال الحکم

نجفی ابرندابادی ، علی حسین ، تقریرات ، جامعه شناسی جنایی ، دوره دکتری حقوق جزا و جرم شناسی ، دانشکئه حقوق دانشگاه شهید بهشتی

نگاهی انتقادی به رویکرد پیشگیری وضعی در ادبیات کلاسیک پارسی

مطالب مشابه :

نقش باورهای دینی در پیشگیری از جرم

جرم شناسی بالینی

نگاهی انتقادی به رویکرد پیشگیری وضعی در ادبیات کلاسیک پارسی

پیشگیری در نظریه های جرم شناسی و گستره محدودیتهای آن