سایبان ها

اولین نمونه هاى سایبان با اهداف صرفاً كاربردى و تنها به جهت پوشاندن پنجره و سد نور شدید آفتاب مورد استفاده قرار مى گرفتند. این سایبان ها كه اغلب از پارچه هاى نیمه شفاف مانند گاز دوخته مى شدند براى حفاظت از پرده هاى گران قیمت اصلى در برابر نور شدید آفتاب و جلوگیرى از رنگ پریدگى آنها بین پرده اصلى و پنجره نصب مى شدند. اگرچه دنبال كردن تاریخچه دقیق تغییرات و تكامل سایبان ها كارى مشكل است اما شواهد به جا مانده حاكى از وجود دو نوع سایبان متفاوت در قرن هفدهم است. یكى به شكل پرده اى ساده كه با دو بند در بالا جمع شده و به صورت والانى در بالاى پنجره قرار مى گرفت و دیگرى یك پارچه چهارگوش ساده و هم اندازه با ابعاد پنجره كه به تخته هاى چوبى متصل شده و در فرورفتگى قاب پنجره نصب مى شد.
در قرن هجدهم فرم سایبان كمى پیچیده تر شد و در این زمان به تدریج سایبان نیز به نوبه خود جنبه زینتى یافت و در مدل هاى چین دار و والان مانند تحت عنوان پرده هاى مدل ایتالیایى كه امروز با نام سایبان مدل اتریشى نامیده مى شود، مورد استفاده قرار گرفتند. در همین زمان مدل هاى ساده و كاربردى سایبان به یك غلتك فنردار مجهز شدند كه بسیار شبیه به نمونه هاى غلتكى امروز این سایبان ها بودند.
امروزه مدل هاى بسیار متنوعى از سایبان ها وجود دارند كه مى توان از میان آنها سایبانى متناسب با هر نوع دكوراسیون و سلیقه اى یافت. مدل هاى گوناگون موجود، براى ما امكان استفاده از انواع بسیار مختلف پارچه ها را فراهم آورده اند. از سایبان هاى كلاسیك مدل رومى با پارچه سفید نخى تا سایبان هاى مدل اتریشى از پارچه هاى نفیس ابریشمى یا سایبان هاى پیلى دار از پارچه هاى رنگین و طرح دار با خطوط تا شده منظم و مرتب.
به لحاظ مدل سایبان ها را مى توان به دو گروه اصلى ساده و چین دار تقسیم بندى كرد. سایبان هاى ساده شامل مدل هایى است كه وقتى باز هستند، پنجره را با یك قطعه پارچه مستطیل شكل مى پوشانند و زمانى كه به شیوه غلتكى یا به صورت چند تاى متوالى پارچه جمع مى شوند، به صورت نوار پارچه اى باریكى در بالاى پنجره قرار می گیرند و امكان ورود حداكثر نور از پنجره به داخل را فراهم مى كنند.
سایبان هاى مدل غلتكى و رومى نمونه هاى بارزى از این گروه هستند كه مى توانند به منظور صرفاً كاربردى و به عنوان حفاظتى در زیر پرده هاى اصلى مورد استفاده قرار گیرند و یا به تنهایى به عنوان پوشش اصلى پنجره خصوصاً پنجره هاى كوچك در بخش هایى از خانه مانند حمام، دستشویى یا آشپزخانه به كار گرفته شوند. این سایبان هاى ساده را مى توان به اشكال مختلفى تزئین كرد و به جنبه زینتى آنها افزود. از جمله تزئینات مناسب براى این نوع سایبان ها مى توان به دوخت نوارهاى تزئینى در چهار طرف یا طرفین سایبان و یا نوارهاى تزئینى ریشه دار در لبه پایین پرده اشاره كرد. استفاده از چاپ استنسیل بر روى این پرده ها و چاپ طرح هاى تزئینى به كار رفته در سایر اجزاى دكوراسیونى اتاق بر روى آنها روش مناسب دیگرى براى زیباسازى این سایبان ها است.
انتخاب پارچه هایى با بافت هاى متفاوت و جالب توجه نیز خود مى تواند بر جنبه تزئینى این سایبان بیفزاید. اما بى شك زیبایى و خصوصیت ویژه این نوع سایبان ها سادگى است كه موجب مى شود چه با مجموعه هاى دكوراسیونى كلاسیك و چه در فضاهاى مدرن متناسب و زیبا به نظر برسند.
این سایبان ها ضمن پوشاندن پنجره و كنترل میزان نورى كه از آن به داخل مى تابد، فرم و مدل ِ خود پنجره را تحت الشعاع قرار نمى دهند و براى پنجره هاى مدل دار و زیبا، پوششى بسیار مناسب محسوب مى شوند. از آنجا كه این سایبان ها نسبت به پرده هاى معمولى و حتى سایبان هاى چین دار به پارچه کمتری نیاز دارند، باصرفه تر بوده و روش دوخت آنها نیز ساده تر است.
ویژگى خاص سایبان هاى چین دار و مدل دار، نماى زیبا و چین هاى والان دار منظم و چشمگیر پارچه است. سایبان هاى مدل اتریشى كه با مقدار پارچه معادل دو برابر عرض پنجره تهیه مى شوند، به هنگام جمع شدن والان هاى كوچك و زیبایى در بالاى پنجره تشكیل مى دهند. نمونه دیگرى از سایبان هاى مدل دار، سایبان پیلى دار است كه اغلب از دو پارچه در رنگ هایى با كنتراست قابل توجه تهیه مى شود و به هنگام جمع شدن كه به وسیله دو ریسمان متصل به دو طرف پرده انجام مى شود، پیلى رنگین باز شده و به زیبایى پرده مى افزاید. براى تهیه سایبان هاى مدل اتریشى بهتر است از پارچه هاى ساده و بدون طرح استفاده كنیم تا طرح پارچه، مدل نسبتاً شلوغ پرده را تحت الشعاع قرار ندهد. سایبان هاى مدل اتریشى و سایبان هاى پیلى دار، هر دو زمانى كه جمع مى شوند نیز بخشى از پنجره را مى پوشانند. بنابراین انتخاب این مدل سایبان ها براى اتاق هایى كه نیاز به دریافت نور طبیعى بیشترى دارند مناسب نیست و در چنین مواردى بهتر است از سایبان هاى ساده استفاده كنیم. روش دوخت سایبان ها اغلب بسیار ساده است و نیازى به تبحر خاصى در خیاطى ندارد اما آنچه در تهیه و دوخت سایبان ها اهمیت فراوانى دارد اندازه گیرى دقیق، برش پارچه براساس اندازه گیرى ها و دوخت تمیز و مرتب است، زیرا سادگى مدل این پرده ها اغلب توجه بیننده را به جزئیات آن مثل خط دوخت كناره هاى سایبان جلب مى كند و كوچكترین اشتباه در صافى خطوط و یا اندازه گیرى پرده موجب مى شود پرده درست نصب نشود و نسبت به پنجره در وضعیت صحیحى قرار نگیرد.
سپیده سلیمى

سایبان ها

مطالب مشابه :

سایبان ها

سایبان ها در مناطق گرم

دانلود پاورپوینت ” سایبان در معماری “

سایبان

انواع قوس های معماری ایران قبل و بعد از اسلام

پنجره و نقش آن در معماری سنتی ایران (معرفی کتاب های معماری)

نکاتی در مورد نمای ساختمان

نگاهی بر زندگی و آثار و افکار معمار معاصر فلیکس کاندلا Felix Candela

تنظیم شرایط محیطی