روش هاي کنترل استرس هاي حرارتي

روش هايي که به منظور گرما مورد استفاده قرار مي گيرند به چند گروه کلي تقسيم مي شوند که عبارتند از :

1- کنترل گرما درمنبع توليد

2- جانشين نمودن منبع يا منابع گرما با منبع يا منابعي که گرماي کمتري توليد مي کنند (جايگزيني)

3- تهويه عمومي

4- کنترل گرما در محل

5- محفظه هاي بسته

1- کنترل گرما در منبع توليد : براي کنترل گرما در منبع توليد از سه روش استفاده مي شود که عبارتند از: الف) جداسازي : عملي ترين شيوه کاهش گرما در فرايندهاي کار گرم که کنترل آن ها مشکل است، جدا سازي منبع گرما مي باشد. در اين روش مي توان منبع گرما را توسط يک تيغه يا جداره مناسب، از ساير قسمت ها جدا نموده يا اين که در ساختماني مجزا با شرايط ويژه قرار داد. همچنين مي توان منبع گرما را در خارج از محيط کار قرار داد که در اين صورت به حفاظ کمتري نياز مي باشد. ب) عايق سازي: در بعضي موارد مي توان ماشين و يا کوره مولد گرما را با کمک صفحات عايق، کاملاً احاطه نموده و سپس فضاي محصور شده را تهويه کرد. مقبوليت اين روش رو به افزايش است. ج) هودهاي کانوپي: يکي ديگر از روش هاي کنترل گرما در منبع توليد حرارت نصب هودهاي کانوپي در بالاي کوره ها و تجهيزات داغ است. عمل مکش در هودهاي کانوپي به صورت طبيعي يا مکانيکي انجام مي شود. از آن جا که مسير حرکت طبيعي گرما به طرف بالا مي باشد، اين روش مزيت فراواني دارد، ولي بايد خاطر نشان ساخت که تهويه موضعي فقط گرماي جابجايي را رفع نموده و اثري بر کاهش گرماي تابشي ندارد.

2- جايگزيني : يکي از راه هاي کنترل گرما، جانشين نمودن منبع يا منابع مولد حرارت يا منبع يا منابعي است که عين حال که به فرايند توليد لطمه اي نمي زنند، گرماي کمتري نيز توليد مي کنند.

3- تهويه عمومي: در عمليات صنعتي، متداول ترين روش جهت کاهش يا حذف گرما، رقيق نمودن هواي محيط کار با هوايي است که دماي کمتري دارد. اين فرايند، تهويه عمومي ناميده مي شود و برقراري سيستم تهويه عمومي شامل سه مرحله مي باشد که عبارتند از: 1. وارد نمودن هواي تازه 2. توزيع هوا 3. خارج نمودن هواي گرم شده 1. وارد نمودن هواي تازه: در پاره اي از موارد مي توان هواي بيرون از محيط را مستقيماً و بدون هيچ تغييري وارد محل کار کرد و شرايط مناسب تري را به وجود آورد. اين امر آن است که در بسياري از مناطق، هواي خارج از کارگاه دماي کمتري نسبت به دماي پوست بدن دارد. هرچند که در بعضي از فرايندها استفاده مستقيم از هواي بيرون موثر است، ولي در بيشتر موارد تشکيلات تهويه عمومي بايد به سيستم خنک کننده هوا مجهز باشد تا هواي بيرون را قبل از توزيع در کارخانه خنک نمايد. سيستم هاي خنک کننده انواع مختلفي دارند. قديمي ترين و ساده ترين روش، استفاده از خنک کننده هاي تبخيري است. اساس کار در خنک کننده هاي تبخيري شستشوي هوا مي باشد. 2. توزيع هوا: توزيع هوا در کارخانه، از مراحل مهم تهويه عمومي مي باشد اما متأسفانه در اکثر موارد تأمل کمتري بر روي اين امر صورت مي گيرد. طبيعتاً جريان جابجايي هوا در اطراف اجسام داغ، ميل به صعود دارد بنابراين در يک سيستم تهويه عمومي مطلوب، ورودي هواي خنک تر بايد در نزديکي کف کارگاه بوده و هواي خنک به سمت کارگران و سپس به طرف وسايل و تجهيزات داغ هدايت شود بدين ترتيب پيش از آن که دماي هواي وارده بالا رود، به کارگران رسيده و سپس با هواي گرم کارگاه مخلوط شده و يا در اطراف جسم گرم گردش کرده و دمايش افزايش مي يابد. در خاتمه هواي گرم شده از دريچه اي که در بالاي ديوارها يا سقف کارگاه تعبيه شده است خارج مي گردد. 3. خارج نمودن هواي گرم شده: آخرين مرحله از فرايند تهويه عمومي خارج نمودن هوايي است که توسط وسايل و تجهيزات، فرايندها، خطوط انتقال گرما، روشنايي و انسان گرم شده است. امروزه اکثر ساختمان ها طوري بنا مي شوند که هواي گرم به طور طبيعي خارج شود. مسئله مهم در تهويه عمومي نصب دريچه هاي خروجي در نزديک ترين قسمت ممکن به منبع گرما است. اين امر بايد بدون توجه به نحوه کار دريچه هاي خروجي رعايت گردد.

4- کنترل در محل : اگر امکان کنترل گرما در منبع توليد، در اثر شرايط موجود محدود شود و يا وسعت و شکل ساختمان مسئله ساز بوده و يا براي تهيه هواي تازه محدوديت هايي وجود داشته باشد، اعمال کنترل هاي محدود و متمرکز در محل انجام کار، از شيوه هاي موثر به شمار مي رود. اين کنترل ها به دو طريق خنک نمودن موضعي و استفاده از لباس هاي حفاظت فردي صورت مي گيرد. - خنک نمودن موضعي : خنک نمودن موضعي عبارت از وارد کردن هواي خنک و کافي در يک منطقه محدود کاري مي باشد، به طوري که کارگر را احاطه نموده و حداقل اختلاف را با هواي داغ اطراف داشته باشد. اگر دماي هواي وارده مناسب باشد و با هواي داغ کارگاه مخلوط نشود، به استفاده از فنون کنترل تکميلي نيازي نمي باشد. اما بايد توجه داشت که کارگر واقعاً در اين روش خنک نمي شود بلکه در اطراف وي يک محيط قابل قبول به وجود آمده و از تماس وي با محيط داغ پيشگيري مي شود به عنوان مثال براغي اين روش مي توان با ايجاد يک غرفه تهويه مطبوع براي کارگري که در يک صنعت گرم مانند ريخته گري کار مي کند، محيط کار مناسبي را براي وي به وجود آورد. - البسه حفاظت فردي : البسه حفاظت فردي هنگامي که نتوان با استفاده از طريق ذکر شده گرما را در حد لازم کنترل نمود، استفاده از لباس هاي حفاظت فردي توصيه مي شود. اين لباس ها در طراحي هاي مختلفي وجود دارد که به عنوان مثال مي توان لباس هايي را نام برد که از مواد غيرقابل نفوذ ساخته شده اند و هواي ورودي به آن ها پس از خنک کردن کارگر از قسمت هاي مچ، زانو يا دريچه هايي که بر روي لباس تعبيه شده است خارج مي گردد. کنترل گرماي تابشي : در بسياري از مشاغل، کارگران با شرايط جوي گرم و نامطلوبي مواجه هستند يکي از اين شرايط نامطلوب به علت وجود گرماي تابشي مي باشد. متأسفانه در اکثر موارد تفاوت بين گرماي موجود در محيط و گرماي تابشي ناديده گرفته ميش ود و سبب مي گردد که کوشش ها و هزينه هاي بيهوده اي، بدون آن که نتيجه لازم فراهم شود. براي اصلاح شرايط صرف گردد. زيرا شيوه هايي که براي کنترل دماهاي بالا به کار گرفته مي شود، اثر کمي در کنترل گرماي تابشي دارد. به طور کلي گرماي تابشي از طريق يکي از روش هاي زير کنترل مي گردد: 1) کاهش دماي سطوح: دماي سطحي منبع گرما را با دو طريق مي توان کم نمود که عبارتند از: کاهش گرمايي که منبع وارد مي شود و دوم استفاده از عايق حرارتي. همچنين انتشار گرماي تابشي را مي توان با روکش کردن منبع توسط ورقه آلومينيوم کاهش داد فلزات ديگري نيز وجود دارند که قدرت کمتري براي انتشار گرما دارند. فولاد گالوانيزه نسبت به ورقه آلومينيوم قدرت انتشار کمتري دارد. اما عيب آن اين است که با گذشت زمان نسبت به ورقه آلومينيوم کارايي خود را سريع تر از دست مي دهد. استفاده از رنگ هاي آلومينيومي و روکش کردن سطوح با اين رنگ ها نيز در تأمين اهداف فوق ارزش زيادي دارند. 2) نصب سپر يا مانع بين کارگر و منبع تابشي: يکي ديگر از راه هاي کنترل گرماي تابشي استفاده از حفاظ هاي مناسب بين کارگر و يا اجسامي که بايد حفاظت شوند و منبع يا منابع گرما مي باشد. موانع يا سپرهايي که بدين منظور مورد استفاده قرار مي گيرند به چهار دسته به شرح زير طبقه بندي مي شوند:

الف) موانع و يا سپرهاي بازتاب دهنده مانند آلومينيوم، فولاد ضد زنگ و ساير مواد براق. ب) موانع يا سپرهاي جاذب مانند آهن يا فولاد اکسيد شده با سطوح سياه مات که توسط آب خنک شده اند. ت) موانع يا سپرهاي شفاف مانند شيشه هاي مخصوص و يا شبکه هاي فلزي. ث) موانع يا سپرهاي قابل انعطاف مانند بافته هايي با روکش آلومينيوم و ازبست.

البسه حفاظت فردي: در اين مورد استفاده از لباس هاي حفاظت فردي به ويژه لباس هايي که قدرت بازتاب تابش فروسرخ آن ها بالا است در تأمين شرايط مناسب قابل توجه مي باشد. برنامه هاي بهداشتي و کنترل هاي اجرايي : گاهي اوقات، به دليل محدوديت هاي فني و تکنولوژيکي شرايطي در صنايع پديد مي آيد که به کارگيري روش هاي مهندسي به منظور تحت کنترل در آوردن کامل استرس حرارتي را ناممکن يا غيرعملي مي سازد. که در اين شرايط (مانند موج گرماي ناگهاني و بي سابقه در تابستان) ممکن است استرس هاي حرارتي محيط غيرقابل پيش بيني و متغير گردند.بنابراين از آن جا که در اين شرايط استفاده از روش هاي مهندسي ناممکن و يا مشکل مي باشد را به طور کامل حل نمي کند، بايد از راه حل هاي ديگري استفاده شود. تا کارگر در معرض استرس هاي حرارتي که سبب بيماري هاي ناشي از مواجهه با گرما مي شود، قرار نگيرد. اغلب مي توان با استفاده از روش هاي پيشگيري را به عنوان چاره يا روش تکميلي براي تکنيک هاي مهندسي کنترل استرس حرارتي به شمار آورد. روش هاي پيشگيري عبارتند از: الف- محدود نمودن مدت زمان مواجه و يا درجه حرارت : براي تحت کنترل در آوردن مدت زمان از روز يا درجه حرارتي که يک کارگر را در معرض شرايط استرس حرارتي قرار مي دهد، روش هاي متعددي وجود دارد که عبارتند از: - در صورت امکان کارهايي را که بايد با استفاده از درجه حرارت بيشتري انجام گيرند (مانند ريخته گري) در ساعت خنک روز (صبح زود، غروب و يا شب) انجام دهيد. - برنامه تعميرات و بازديد سالانه را براي فصول سرد سال برنامه ريزي کنيد. - برنامه کار و استراحت را به نحوي برنامه ريزي کنيد که مدت استراحت کافي براي کارهاي در مواجهه با حرارت در نظر گرفته شود. - به منظور کاهش مدت زمان مواجهه براي هر فرد گروه، تعداد کارگران را افزايش داد. - ميزان آب مصرفي کارگران در حين انجام کار را افزايش دهيد. - برنامه کار را به نحوي تنظيم نماييد که دو کار با فرايند کار گرم در يک زمان انجام نگيرند و يا کار گرم در صورت مجاورت محلي که ساير کارها در حال انجام است صورت نگيرد. ب) کاهش بار حرارتي : در بسياري از کارهاي صنعتي، گرماي متابوليکي عامل عمده اي از بار حرارتي به شمار نمي رود. ولي از آنجا که گرماي متابوليکي بار اضافي برسيستم حرارتي وارد مي نمايد آن را مي توان در مواجه با حرارت هاي بسيار زياد، جزئي مهم به شمار آورد. توليد گرماي متابوليک را مي توان تا حدود 200 کيلوکالري در ساعت با استفاده از روش هاي زير پايين آورد: - مکانيزه نمودن قسمت هاي فيزيکي کار - کاهش زمان کار (کاهش مدت زمان شيفت کار، افزايشي مدت زمان استراحت، ممنوعيت کار دو شيفته) - افزايش نيروي کار ج- افزايش تحمل حرارتي : تطابق با گرما مي تواند به طور موثري قدرت تحمل افراد را بالا ببرد. ولي در هر صورت توانايي افراد در تطابق با حرارت با يکديگر متفاوت است. استفاده از يک برنامه خوب طراحي شده و کاربردي تطابق با گرما، توانايي کارگران براي کار در مناطق گرما را افزايش داده و خطر وقوع بيماري هاي ناشي از گرما و انجام اعمال ناايمن را کاهش مي دهد معمولاً تطابق با گرما طي 5 تا 7 روز مواجه با حرارت حاصل مي شود. براي کارگراني که در مقابل کار گرم قرار داشته اند، در روز اول 50%، در روز سوم 80% و در روز چهارم 100% تطابق حاصل مي گردد. براي کارگراني که تازه استخدام شده اند، براي روز اول 20% تطابق و براي هر روز از روزهاي بعدي نيز 20% اضافي برنامه ريزي مي شود. تندرستي جسمي، قدرت تحمل حرارت را هم در کارگران تطابق يافته و هم در کارگراني که با گرما تطابق نيافته اند بالا مي برد. زمان مورد نياز براي تطابق در کارگران تندرست، 50% کمتر از کارگراني است که از صحت جسمي و فيزيکي برخوردار نيستند. براي پيشگيري از بيماري هاي ناشي از حرارت و همچنين تحمل حرارت، بايد با استفاده از منابع آب کافي، از جايگزين شدن آب از دست رفته بدن از طريق تعريق و ادرار، اطمينان حاصل نمود. مصرف مايعات، حداقل بايد به طور ساعتي صورت گيرد. براي پيشگيري از بيماري هاي ناشي از گرما، تعادل الکتروليت ها در مايعات بدن بايد ثابت نگاه داشته شود. براي کارگران تطابق نيافته اي که مصرف نمک ايشان محدود مي باشد، در دو روز اول مواجه، افزودن نمک غذا با مشورت پزشک براي جايگزيني نمک از دست رفته بدن ضروري مي باشد. د- آموزش ايمني و بهداشت : پيشگيري از نتايج مهم بيماري هاي ناشي از مواجه با حرارت، به شناسايي سريع علايم و نشانه هاي بيماري و اقدام فوري در جهت انجام کمک هاي اوليه و يا اقدامات اصلاحي در اولين فرصت ممکن، بستگي دارد. سرپرستان و نيز ساير افراد، بايد مورد شناسايي علائم و نشانه هاي انواع بيماري هاي ناشي از حرارت به عنوان مثال، کرامپ حرارتي، خستگي حرارتي، عرق سوز و گرما زدگي و همچنين کمک هاي اوليه، آموزش ببينند. تمامي افرادي که با گرما مواجه دارند، بايد آموزش هاي ابتدايي لازم در مورد شناسايي انواع بيماري هاي حرارتي و روش هاي بهداشت فردي را گذرانيده و به منظور کاهش خطرات تمريناتي را انجام دهند. تمامي افرادي که از وسايل و البسه حفاظت در برابر گرما استفاده مي کنند، بايد نحوه صحيح استفاده از اين وسايل را آموزش ببينند. تمامي افرادي که در محوطه هاي گرم کار مي کنند، بايد در مورد اثرات عوامل غيرشغلي (داروها، الکل و چاقي) بر تحمل استرس هاي حرارتي آموزش ببينند.

روش هاي کنترل استرس هاي حرارتي

مطالب مشابه :

مجتمع فولاد خراسان (نیشابور)؛ قطب سوم فولاد كشور

فيروزه معدن 2500 ساله نيشابور ،گرانبهاترين و زيباترين فيروزه جهان است.

دستور العمل آتشنشانی حفاظت ساختمانها در مقابل حریق

قیمت میلگرد اهواز ، ارگ تبریز ، پرشین فولاد

تحلیل تکنیکال و بنیادی بورس تهران تیر ماه 93

تحلیل تکنیکال و بنیادی بورس تهران خرداد ماه 93

سوالات اطلاعات عمومی

مقررات ایمنی ترمز آسانسور

روش هاي کنترل استرس هاي حرارتي

غواصي