منطق فازی چیست؟

منطق فازی (fuzzy logic) چیست؟

منطق فازی اولین بار توسط دانشمند ایرانی علوم کامپیوتر، پروفسور لطفیزاده مطرح شد (1). منطق فازی از جمله منطقهای غیرکلاسیک (2) است که راه حلی چندارزشی برای حل معضل صدق برخی از جملات ارائه میدهد.

مفهومی مانند وجود داشتن را در نظر بگیرید. هر چیزی یا وجود دارد یا وجود ندارد. مثلاً کامپیوتری که شما الان از آن استفاده میکنید وجود دارد، و مربعِ دایره وجود ندارد. به عبارتی جمله «کامپیوترِ روبروی شما وجود دارد» یک گزاره صادق است، و نیز جمله «مربعِ دایره وجود دارد» یک گزاره کاذب است.

حال مفهومی نظیر کودکی را در نظر بگیرید. «جمله دختر 5 ساله برادرم، یک کودک است» صادق است یا کاذب؟ البته همگان تصدیق میکنند که این جمله صادق است. جمله «دختر 6 ساله برادرم یک کودک است» چطور؟ به نظر این جمله هم صادق میآید. جمله «دختر 7 ساله برادرم یک کودک است» چطور؟ اگر همین روند را ادامه دهیم تا برسیم به جمله «دختر 12 ساله برادرم یک کودک است»، آیا باز هم با قطعیت اولین جمله میتوانیم بگوییم این جمله صادق است؟ اگر به سن 14 سالگی برسیم چطور؟ جمله «دختر 18 ساله برادرم یک کودک است» چطور؟ این جمله مطمئناً کاذب است.

ملاحظه میشود که گزارههایی وجود دارند که در مورد آنها به قطعیت نمیتوان گفت که صادق هستند یا کاذب. منطق کلاسیک معتقد به نظام دو ارزشی است. یعنی بنابر منطق کلاسیک یک گزاره یا صادق است، یا کاذب. اما واضح است که این منطق از تبیین گزارههایی که راجع به مفاهیمی نظیر کودکی هستند باز میماند. منطق فازی به عنوان یک منطق چند ارزشی (3) پا به میدان میگذارد و به تعیین ارزش گزارههایی از این دست میپردازد.

در منطق فازی گزارهها از 0 تا 1، ارزش صدق میپذیرند (0 کذب کامل، و 1 صدق کامل). برای مثال گزارهای مانند «دختر 5 ساله ...» دارای ارزش صدق 1 است. گزارهای مانند «دختر 6 ساله ...» دارای ارزش صدق 9/0 است. «دختر 7 ساله ...» دارای ارزش صدق 8/0 است. این روند همینطور ادامه دارد. تا مثلاً گزاره «دختر 17 ساله ...» دارای ارزش صدق 05/0 است. و گزاره «دختر 18 ساله ...» دارای ارزش صدق صفر است. با این وصف در نظام منطق فازی ما با یک نظام بینهایت ارزشی پیوسته مواجهیم که به نظر میرسد در تعیین ارزش صدق جملاتی از این دست موفق عمل میکند.

ظاهراً چنین به نظر میرسد که منطق فازی مشکل تعیین صدق را برای ما حل میکند. اما در واقع به کمک منطق فازی، مشکل تعیین صدق تنها به تعویق میافتد. چراکه گرچه در منطق دو ارزشی نمیتوانیم با قطعیت ارزش صدق جمله «دختر 12 ساله ...» را تعیین کنیم، همچنین نمیتوانیم با قطعیت تعیین کنیم که از بین 0 تا 1 ارزش صدق این جمله چقدر است. در واقع چرا باید ارزش صدق این جمله 4/0 باشد، و 39/0 نباشد؟ با این وصف ظاهراً مشکل تعیین ارزش صدق تنها به تعویق افتاده است.

(1): اطلاعات بیشتر راجع به لطفی زاده را در اینجا ببینید:

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87

(2): منطق کلاسیک غیر از منطق سنتی است. منطق کلاسیک به منطق ابداعی فرگه و راسل گفته میشود. در برابر منطقهای غیرکلاسیک (یا منطقهای منحرف) نظیر منطق ربط، منطق فازی، منطق آزاد و ... .

(3): منطقهای چند ارزشی متنوعی وجود دارند. عمده این منطقها برخلاف منطق فازی دارای یک نظام گسسته ارزشی هستند. اما منطق فازی نظامی پیوسته از ارزشها است.

منطق فازی چیست؟

مطالب مشابه :

منطق فازی

منطق فازی

منطق فازی چیست؟

منطق فازی

منطق فازی

منطق فازی چیست؟

ممجموعه هاي فازي

منطق فازی

منطق فازی