عکاسی دیجیتال در یک نگاه

شنایی با دوربین های عکاسی

دوربین،‌سطوح حساس به نور و نور ارکان سه گانه عکاسی اند.

 
دوربین

مهمترین عامل عکاسی است که با کمک آن عسکبرداری انجام می شود امروزه دوربین های عکاسی از لحاظ سیستم و شکل ظاهری تنوع بسیاری دارند ولی همه آن مشترکات زیادی دارند.  

  ساختمان اصلی دوربین های عکاسی

1 – لنز

2 – وسایل تنظیم
الف: وسایل تنظیم فاصله
ب: وسایل تنظیم نور شامل مسدود کننده ، دیافراگم و نورسنج

3 – منظره یاب

4 – تعویض گر فیلم
5 – اتاقک تاریک
6 – کنتور شمارشگر فیلم
با مجهز شدن دوربین ها به واضح سازی اتوماتیک تنظیم نور اتوماتیک ، موتور جلوبرنده و جمع کننده فیلم کار عکاسی بسیار ساده تر شد.  

 
لنز

با مجهز شدن اتاقک تاریک به عدسی محدب،‌تصویری شفافتر در اتاقک به دست آمد. بر روی دهانه لنزهر دوربین اطلاعاتی از قبیل نام لنز،‌نام کارخانه سازنده، فاصله کانونی،‌شدت نور یا حداکثر گشادی دیافراگم شماره ردیف و اندازه دهانه لنز درج شده است که در شناسایی لنزها، بسیار با اهمیت است.  

  فاصله کانونی

فاصله میان مرکز عدسی تا نقطه ای پشت عدسی اصطلاحاً فاصله کانونی عدسی نامیده می شود. در یک لنز که ترکیبی از عدسیهای مختلف است نیز فاصله میان مرکز تا محل تشکیل تصویر واضح را فاصله کانونی آن لنز می نامند. فاصله کانونی را با حرف F و بر حسب میلیمتر نشان می دهند.  

 
قدرت روشنایی یا حداکثر گشادگی دیافراگم

عدسیها مقداری از نور را جذب می کنند در نتیجه تمام شعاعهای نور که به لنز تابیده می شود از آن عبور نمی کند. قدرت روشنایی عبارت است از مقدار نوری که لنز از خود عبور می دهد این مقدار با اعداد خاصی مانند 1:1؛ 1/2: 1، 8/1: 1، 1:2 ‌و غیره مشخص می شود روشن ترین لنز 1:1 و غیره مشخص می شود روشنترین لنز 1:1 است قدرت روشنایی لنز 4/1:1 کمتر از لنز 1:1 است. هر قدر عدد بزرگتر شود لنز از روشنایی کمتری برخوردار است. قدرت روشنایی لنز را می توان با محاسبه ساده ای بدست آورد.  

  فرمول

هر چقدر قطر دهانه لنز بیشتر باشد قدرت روشناییی آن بیشتر است. بر روی برخی از لنزها در کنار عدد معرف قدرت روشنایی لنز،‌عدد نشان دهنده فاصله کانونی قید می شود مانند 50، 4/1 :1 از سوی دیگر قطر دهانه روی خود لنز و یا روی درپوش آن حک می شود. اغلب لنزها متعلقات و اعداد دیگری بر روی خود دارند مانند حلقه واضح سازی که بر روی آن متراژ بر حسب فوق و متر وجود دارد با چرخاندن این حلقه می توان تصویر را واضح کرد.  

  وسایل تنظیم نور :

شاتر:‌زمان نور دهی و دیافراگم شدت نور را کنترل می کند نور سنج متعادل این دو عامل را که منجر به رسیدن نور کافی به فیلم می شود محاسبه می کند.
منظره یاب: عکاس از آن موضوع را نگاه کرده تصویر را تنظیم و کادربندی می کند.
برخی از منظره یا بها فقط از یک شیشه مات تشکیل می شوند که تصویر برروی آن قابل رؤیت است مثل دوربین های قطع بزرگ که به علت در معرض تابش نور بودن پارچه ای مشکی روی آن می اندازند.
منظره یابهایی که علاوه بر شیشه مات مجهز به منشور هستند جهت تصویر منعکش شده برروی صفحه تصویر را به سمت چشم بیننده تغییر می دهند که بیشتر در دوربینهای تک لنز انعکاسی به کار می رود.
دوربین های قطع کوچک : این دوربین ها کم حجم بوده و پرمصرف ترین نوع دوربین هاست. فیلم 135 و 126 مصرف می کنند اما نوع 35 آن رایج تر است. عرض فیلم های 135 ، 35 میلیمتر است و برای 12،18،20،24،27،36 قطعه عکسبرداری،‌عرضه می شود. رایج ترین کادر آن 36×24 میلیمتر است این دوربین ها به Halffram نیز موسوم اند. در داخل محفظه ی پلاستیکی یا فلزی موسوم به «کات» قرار می گیرند. کادر فیلم های 126 ، 245 × 24 میلیمتر است و فقط برای دوربین های نوع پک استفاده می شود در یک طرف سوراخ دارند و در کاستهای مخصوص قرار می گیرند. در دوربین های 135 پس از اتمام فیلم قبل از بیرون آوردن آن باید فیلم را به وسیله اهرم برگردان فیلم به داخل کاست کشید اما در دوربین های 120 این کار ضروت دارد. همین طور در فیلم های 126 نیز نیازی به این کار نیست.
دوربین های مینوکس یا کارآگاهی : فیلم 110 مصرف می کنند دارای جثه کوچکی هستند و کاربرد غیر حرفه ای دارند.
دوربین های خاص:‌دوربین های پولاروید و دوربین های ویژه و تخصصی
دومین نوع طبقه بندی دوربین ها، بر اساس نحوه تشکیل تصویر در منظره یاب دوربین هاست.
در منظره یاب دوربین های قطع بزرگ، تصویر به صورت واژگون چپ و راست دیده می شود و در دوربین های قطع متوسط، تصویر چپ و راست دیده می شود و در دوربین های قطع کوچک ،‌تصویر با موضوع هم جهت است.
نوع دیگری از طبقه بندی دوربین ها بر اساس سیستم منظره یاب و نحوه نورگیری آنهاست در بیشتر دوربین های قطع بزرگ، نور با عبور از لنز به سطح شیشه ای مات که در محل قرار گرفتن فیلم تعبیه شده برخورد می کند و تصویر بر روی آن شکل می گیرد.  

  طبقه بندی دوربین های عکاسی

اولین نوع طبقه بندی دوربینها، براساس قطع فیلم آنهاست. که شامل دوربینهای قطع بزرگ ، قطع متوسط، قطع کوچک، مینوکس یا کارآگاهی و دوربین های خاصی می شود.  

  فیلم های عکاسی

دوربین های قطع بزرگ :‌حجم و وزن زیادی دارند و بیشتر در آتلیه ها بر روی سه پایه استفاده می شود و آنها را دوربین های آتلیه ای می نامند. با فیلمهای تک صفحه ای موسوم به فیلم تخت کار می کنند. فیلم های تخت در ابعاد 9×6 سانتی متر تا اندازه های 40 ×30 نیز ساخته می شوند. در جعبه های 25 عددی بسته بندی می شود این فیلم ها را در تاریکی در محفظه ای به نام شاسی قرار می دهند و پس از تنظیم دوربین، در محل شیشه مات گذاشته و پس از عکسبرداری برداشته می شوند.
دوربین های قطع متوسط :‌کم حجم تر هستند در فضاهای غیرآتلیه ای نیز کاربرد دارند. قطع فیلم این دوربین ها 120 است. عرض فیلمهای 120، 5/61 میلیمتر و طول آنها ثابت است دوربین های مختلف تعداد متفاوتی را با این فیلمها عکاسی می کنند چون کادر آن متفاوت است. فیلمهای 120، دور قرقره سیاهرنگ فلزی یا پلاستیکی همراه با نوار کاغذی که داخل آن سیاهرنگ است پیچیده شده اند.  

  وسایل تنظیم نور در دوربین های عکاسی

وسایل تنظیم نور شامل پرده مسدودکننده، دیافراگم و نور سنج است. در سالیان اولیه اختراع عکاسی ، حساسیت فیلم ها بسیار کم بود بر روی لنز درپوش قرار می دادند که با برداشتن آن نور به فیلم می رسید و با گذاشتن مجدد درپوش بر روی لنز، کار عکاسی خاتمه می یافت اما امروزه حساسیت فیلم ها بسیار زیاد است وسیله مخصوص بسیار دقیقی در دوربین ها پیش بینی شده است که «پرده مسدود کننده» یا «شاتر» نام دارد.
پرده مسدود کننده در حالت عادی مانع رسیدن نور به فیلم می شود اما هنگام فشردن دکمه عکسبرداری این پرده کنار رفته و به مدت معینی به نور اجازه عبور می دهد. در محلهای کم نور، پرده شاتر مسیر نور را به مدت بیشتری آزاد می گذارد اما در محلهای پرنور، سرعت باز و بسته شدن پرده مسدود کننده سریعتر و در نتیجه عبور نور کمتر است.
زمان باز بودن پرده مسدود کننده بر روی جدولی قید شده است که بر روی لنز یا بدنه دوربین قرار دارد.

نشاندهنده ثانیه کسری از ثانیه است. سرعتهای پرده مسدودکننده به قرار زیر است :
4000/1 ثانیه ، 2000/1 ثانیه ، 1000/1 ثانیه ،500/1 ثانیه،250/1ثانیه، 125/1 ثانیه، 60/1 ، 30/1 ،15/1 ،8/1 ، 4/1 ،2/1 ، 1،2،4،8 ، B
سرعت B به معنای آن است که با فشردن دکمه عکسبرداری، پرده مسدود کننده باز شده و تا زمانی که دکمه آزاد نشود پرده باز می ماند. وقتی به نوردهی طولانی تری نیاز باشد از این حالت استفاده می شود در بعضی دوربین ها سرعت «T» نیز وجود دارد. در این وضعیت با یک بارفشردن و رها کردن دکمه پرده باز می شود سرعتهای مختلف شاتر علاوه بر کنترل زمان نوردهی در عکسبرداری از موضوعهای متحرک نیز نقش مهمی ایفا می کنند.
روش استفاده از سرعت کند شاتر، متداولترین شیوه های القای حرکت و جنبش در عکاسی است باید دوربین را برروی سه پایه نصب کرده یا به محلی تکیه داد.  

  انواع شاترها

شاترها در دو نوع مرکزی و کانونی ساخته شده اند. شاترهای مرکزی یا مکانیکی فلزی هستند و در داخل لنز نصب می شوند. شاترهای مرکزی، ساختمانی شبیه به دیافراگم دارند با این تفاوت که دیافراگم در بسته ترین حالت،مانع از عبور نور نمی شود.  

  مشخصات شاترهای مرکزی

1 – در فاصله بسیار نزدیکی از تیغه های دیافراگم قرار دارند.
2- جدول سرعت شاتر، بر روی لنز قرار دارد.
3 – چون شاتر مرکزی در داخل لنز نصب شده اگر دوربین باز شود فیلم داخل دوربین نور می بیند.
4 – ساختمان شاترهای کانونی از دو پرده مجزا تشکیل شده که لبه آنها اندکی همپوشانی دارد. در سرعتهای زیاد فاصله دو پرده بسیار کم و در سرعتهای کم این فاصله بیشتر می شود.
5 – به دلیل نحوه حرکت پرده شاتر کانونی برای کار با فلاش،‌می توان از سرعتهای محدود بهره گرفت.
6 – در این نوع شاتر، امکان استفاده از سرعتهای تا 4000/1 ثانیه وجود دارد.  

7 – هنگام عکسبرداری ،‌صدای نسبتاً زیادی ایجاد می کند.  

 
نقش دیافراگم در دوربین های عکاسی

دیافراگم عبارت است از تیغه های نازک و مقام فلزی که در داخل لنز قرار دارد این ورقه ها، امکان ایجاد روزنه هایی با قطرهای متفاوت را فراهم می سازد. مقدار گشادگی دیافراگم با اعدادی مشخص می شود: f64-f32-f22 و غیره اعداد بزرگتر، نشانگر دیافراگم بسته تر و عددهای کوچکتر نشاندهنده دیافراگم بازتر است. بازترین دیافراگم، معادل قطر عدسی لنز و قدرت روشنایی آن است.

دیافراگم دو نقش مهم را در عکاسی ایفا می کند:
1 – کنترل شدت نور .
2 – تأثیر بر عمق میدان وضوح تصویر .
با تغییر یک دیافراگم ، شدت نور،‌نصف یا دو برابر می شود.