انشا
هدف های آمـــوزش انشا
1) دانش‌آموزان بتوانند آنچه را که می‌اندیشند و می‌خوانند به دیگری بگویند و بنویسند.
2) دانش‌آموزانی که تخیل قوی و استعدادی بیشتر در نویسندگی دارند، بشناسیم و در مسیری صحیح هدایت کنیم.
3) پرورش قوه استدلال، تفکر و دقت دانش‌آموزان و وادار کردن آنها به درست دیدن و درست شنیدن، سپس دیده و شنیده خود را به طرز ساده و روشن بیان کردن و نوشتن است.
روش آمـــوزش انشا
زمینه یادگیری انشا مانند کودکی می‌ماند كه برای سخن گفتن، غذا خوردن، راه رفتن از ساده به مشکل نیاز به کمک بسیار ما دارد. این دانش‌آموز و یا نوآموز برای اینکه بهتر بنویسد و بهتر بیان کند و مطالب را آنچه که هست بازگو کند نیاز به کمک و راهنمایی و هدایت ما دارد.
پایه نوشتن صحیح و مستقل از همان کلاس های اولیه گذاشته می شود. دانش‌آموزان از سال اول تحصیل می‌آموزند که چگونه منظور خود را درست بیان کنند. در کلاس دوم علاوه بر جمله‌سازی و تکمیل جمله‌های ناقص، با کلمه‌های آشنا جواب سؤالات را به صورت کتبی می‌نویسند و از کلاس سوم نوشتن انشا عملاً آغاز می‌گردد و دانش‌آموزان ابتدا برای هر انشا طرح‌ریزی می‌نمایند و این طراحی در مرحله اول به طور شفاهی انجام می‌گیرد و بعد به صورت کتبی در می‌آید.
برای دانش‌آموزان انشا آموزگاران باید دانش‌آموزان را هدایت و راهنمایی کنند که شاگردان نظم فکری داشته و در مشاهدات خود دقیق باشند، درست بیندیشند، خوب بیان کنند و به قاعده بنویسند. تنها دادن موضوع برای نوشتن انشا کافی نیست. دانش‌آموزان لازم است که بیاموزند که قبلاً فکر کنند و ریزه‌کاری ها را دقیق مشاهده نمایند و پس از آنکه فکر و مایه‌ای برای نوشتن پیدا کردند ما به کارگیری اصول نگارشی را که از آموزگار خود فرا گرفته‌اند شروع به نوشتن انشا نمایند.
یکی از شرایط نوشتن انشا تسلط و مهارت یافتن در خواندن است برای این کار یکی از بهترین روش ها جمع کردن کتاب داستان دانش‌آموزان و دادن کتابها به دانش‌آموزان که آن کتاب ها را نخوانده‌اند و به همین ترتیب تا همه دانش‌آموزان در مدت یکی دو هفته متوالی بتوانند تمامی کتاب داستان ها را بخوانند و خلاصه‌ی آن را در دفتر خود بنویسند. گاهی اوقات نوآموز نمی‌تواند فکر خود را روی موضوعی متمرکز کند و یا مایه ذهنی لازم و کافی در آن زمینه ندارد. در این صورت معلم می‌تواند معانی و مفاهیم را به او القا کند و شاگرد به آن معانی لباس مناسب بپوشاند و به صورت مکتوب درآورد.
نكات مهم در نوشتن انشا
دانش‌آموزان باید بدانند همان‌طوری که در صحبت کردن نباید از موضوع خارج شد بی‌مورد سخن گفت و یا زیاد حرف زد، در نوشتن هم باید از حاشیه‌روی های بی‌موقع و آوردن جمله‌های پرلفظ و بی‌معنی خودداری کرد. امروزه نوشته‌ای پسندیده است که دارای جمله‌های کوتاه و رعایت مساوات در کلام باشد.
در نوشتن انشا باید از بازی داستان‌سازی نیز استفاده کرد داستان های نیمه تمام که دانش‌آموز باید ادامه داستان را خود از فکر و ذهن خود بسازد و یا این روش را به صورت بازی در بیاوریم یکی از دانش‌آموزان داستانی را شروع می‌کند و پس از گفتن یکی دو جمله نوبت به دانش‌آموز دیگر می‌رسد که دنباله‌ی داستان را بگوید همین‌طور تا آخر، تا داستان تمام شود در این بازی علاوه بر تقویت سرعت انتقال و تخیل اطفال، قدرت حفظ، رشته منطقی کلام نیز در آن ها پرورش می‌یابد.
در درس انشا به رغبت و علاقه دانش‌آموزان و مفید بودن آنچه آموخته می شود باید توجه بیشتری داشت داشتن روزنامه دیواری، تهیه لوحه‌های مختلف کمک مؤثری به انشا دانش‌آموزان می‌کند، چون موضوعات توصیفی با محسوسات و مشاهدات و تجربه‌های کودکان بستگی پیدا می‌کند با علاقه و رغبت بیشتری می‌نویسند.
محل مناسب نوشتن انشا (کلاس یا منزل)
معلمینی که تنها به تعیین موضوع انشا بسنده می‌کنند و از دانش‌آموزان می‌خواهند که در منزل انشا بنویسند و در جلسه بعد در کلاس بخوانند و مجدداً موضوعی دیگر برای جلسه آینده معین می‌کنند باعث می شوند که تعدادی از دانش‌آموزان از اولیای خود کمک بگیرند و تعدادی اصلاً ننویسند و یا تنها به نوشتن چند جمله تکراری و بی‌سر و ته اکتفا کنند. بهترین راه حل برای نوشتن انشا اين است كه ابتدا هر درسی که داده می شود معلم باید هم خانواده و مخالف و هم معنی کلماتی که در آن درس وجود دارد به دانش‌آموزان یاد بدهد بعد از چند درس دانش‌آموز دیگر مثل قبل از معلم تقلید نمی‌کند بلکه جلوتر از معلم این کلمات را پیدا کرده و سعی در یادگیری این کلمات مي شود و این کار به صورت بازی درمی‌آید. بعد از چند جلسه بعضی از کلمات هر درس را مشخص کرده و به صورت جمله در کلاس می‌نویسند و برای بقیه دانش‌آموزان آنها را می‌خوانند و یا احیاناً در پای تخته می‌نویسند تا با کلمات و جملات بیشتری آشنا بشوند. در جلسات بعدی موضوعی به دانش‌آموز گفته مي شود که در کلاس در مورد آن موضوع فقط به صورت جمله‌های کوتاه بنویسند و بعد از چهار ماه به دانش‌آموز کلمه انشا را بیان می‌کنیم و در مورد انشا بیشتر صحبت می‌کنیم و نکاتی که در مورد موضوعی خاص مربوط مي شود مشخص می‌کنیم و به نوشته‌های جمله‌سازی خود نظمی منطقی داده و به صورت یک نوشته کامل درمی‌آوریم و مطالب دانش‌آموزان باید در قالب جملات کوتاه و کامل در مورد آن موضوع بیان شود.
در کلاس های چهارم و پنجم شاگردان را به استفاده از تشبیهات زیبا تشویق می‌کنیم. در کلاس اول و دوم انشا شامل جمله‌نویسی درباره کلمه یا تصویر می باشد و گاه کامل کردن جمله و انشا از کلاس سوم شروع مي شود. دانش‌آموزانی که نمی‌توانند انشا را بنویسند و نمی‌دانند چگونه شروع کنند، معلم می‌تواند به آنها کمک کند تا در کار نوشتن راه بیفتند که برای موضوع تعدادی سؤال به آنها بدهد تا پاسخ به آن سؤالات مطلب نوشته‌ی ایشان باشد در نوشته باید قواعد درست‌نویسی رعایت گردد. هر مطلب انشا را در بند یا پاراگرافی جداگانه بنویسند خوب است اگر نوشته یا ابیات مناسب و یا ضرب‌المثل همراه باشد.
موضوع اول: ساده ترین موضوع،ا نشایی است که زیاد احتیاج به تفکر و تعقل نباشد مثل یک توصیف کلاس، در این حالت شاگرد آنچه را که به چشم خود می‌بیند به صورت جملات کوتاه به روی کاغذ می‌آورد. اگر این موضوع برای بعضی از دانش‌آموزان مشکل بود و ندانستند که از کجا و به چه ترتیب شروع کنند معلم می‌تواند با توصیف شفاهی آنها را راهنمایی کنند تا بتوانند بنویسند.
موضوع دوم: تبدیل شعر به نثر است که به زبانی ساده و به زبان امروزی نوشته شود که در کلاس سوم به دانش‌آموزان داده مي شود.
موضوع سوم: موضوعات اجتماعی مثل وظیفه پلیس و خیابان که علاوه بر چشم بینا، به قوه فکر و استدلال نیاز هست در پایه چهارم به دانش‌آموزان گفته مي شود.
کم‌کم باید از محسوسات کاست و به محتویات افزود و از موضوع های اجتماعی به سوی موضوع های اخلاقی رفت و به تدریج آن ها را به اندیشیدن و مدد گرفتن از تجمل وا داشت البته مسایل اخلاقی و آنگونه که خود احساس کرده‌اند می‌نویسند که در اوایل کلاس پنجم به دانش‌آموزان گفته مي شود. در اواخر کلاس پنجم موضوعات ادبی فلسفی و موضوع های جامعه مانند قصه‌نویسی و رمان‌نویسی به دانش‌آموز گفته مي شود اما نگارش این موضوع های جامع، کار هر شاگردی نیست، علاوه بر آموختن فنون نگارش و تعقل و استدلال و توصیف، استعدادی خاص می‌خواهد. در پایه سوم خلاصه‌نویسی که می توان یک درس یا متنی را به صورت خلاصه بنویسند گاهی می توان یک تصویر یا سلسله تصاویر موضوع انشا قرار داد و از شاگردان خواست که در مورد این تصاویر مطلب بنویسند. نکات بهداشتی را از کودکان بخواهیم مثل(چرا مسواک می‌زنید؟) در پایه سوم به دانش‌آموز یادآور می‌شویم که بهتر است نوشته خود را با یک جمله بهتر تمام کنیم و اگر دانش‌آموزان مطالب جالبی بیان کرده اما جمله‌های او ناصحیح است می‌توانیم تذکر لازم را در پایین صفحه بنویسیم و به فکر و اندیشه او نمره بدهیم.
یک نکتــــــــه مهــــم
در تمامی پایه‌ها برای این که دانش‌آموزان با نوشتن بیشتر آشنا بشوند باید به کتاب بنویسیم بیشتر اهمیت بدهیم چون تمامی نکاتی که در بنویسیم وجود دارد علائم و نشانه‌هایی هستند که در نوشتن انشا به ما کمک می‌کنند و به تک تک تمرینات اهمیت داده و به دانش‌آموزان یاد دهیم. مثل موضوع هایی در مورد رعایت علائم دستوری در نوشتن.
در جمله و انشا علامت‌گذاری باید مراعات شود.
نقطه در پایان جمله‌های کامل به کار می‌رود.
دو نقطه علامت نقل قول است و گفته دیگران را در گیومه می‌گذاریم.
علامت سؤال ( ؟) در پرانتز نویسنده راجع‌به آن صحبت شک و تردید دارد.
علامت تعجب (!) در آخر جملات عاطفی مثل به‌به! آفرین!
هر جا ( و ) بگذاریم نیازی به ویرگول نداریم.
آخر جمله‌های کامل به صورت پرسشی نوشته شود.
و علامتهای دیگری که در پایه‌های مختلف به دانش‌آموز گفته مي شود تا نوشته آنها کامل‌تر شود.
نکات مهــــم در نوشتن انشــــا
در مورد کلمه‌ی ایجاز(مختصرگویی) را بیشتر توضیح دهیم باید مختصر نوشتن را در نوشته مراعات کنیم و کلمه‌ها و جمله‌های زائد را حذف کنیم و به درازا کشیدن کلام یا به کار بردن کلمات زائد خودداری کنیم و علامت‌گذاری را در نوشته مراعات کنیم. وجود مقدمه در نتیجه‌گیری در تمامی انشاها الزامی نیست. کلمات را در نوشتن خود به صورت کتابی به کار ببریم و از نوشتن به صورت محاوره‌ای و شکسته خودداری بکنیم.
انــــــــواع انشــــا
توصیفــــی یا وصفــــی:
ساده ترین نوع انشا است دانش‌آموز چیزهایی را که در اطراف خود می‌بیند یا می‌شنود یا احساس می‌کند وصف و تعریف می‌نماید.
گزارش‌نویســـی:
برخی گزارش‌نویسی را نوعی انشای نقلی به حساب می‌آورند.
وقتی دانش‌آموزان به گردش علمی می‌روند معلم می‌تواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهیه کند. غالباً برای تهیه گزارش نیاز به تحقیق، سؤال و جستجو می باشد.
انشای نقلــــی:
برای بیان سرگذشت خود یا دیگران به کار می رود یا معلم می تواند برای آموزش انشای نقلی تمرینات زیر را انجام دهد داستان‌گویی، نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهایی که در زمان معینی انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.
برگرداندن شعــــر به زبان ساده و نثــــرامروز:
معلم می‌تواند شعرهای مناسبی را از کتاب فارسی یا خارج از کتاب به دانش‌آموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنویسند شاگردان باید توجه کنند در این نوع نوشته از حاشیه رفتن خودداری کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گویا و کوتاه بنویسند.
انشای تخیلـــی:
محصول ذهن و ساخته و پرداخته افکار دانش‌آموز است و غالباً اساس خارجی ندارد این نوع انشا فرصتی است برای شناخت افکار دانش‌آموز و گرایشات درونی او که در چه دنیایی و آرزوهای درست و غلط او چگونه است. معلم می‌تواند شروع داستانی را بگوید و دانش‌آموزان آن را تمام کنند یا از شاگردان بخواهیم قلم، کاغذ، دفتر یا تخته سیاه و سرگذشت اشیا را بیان کند.
خلاصه‌نویســـــی:
موجب پرورش قدرت نویسندگی و گسترش از کودکان مي شود و آنها را آماده می‌کند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود یک درسی یا یک مقاله را استخراج نمایند.
نامه نگـــــاری:
نامه بیان کتبی موضوعی است برای مخاطبی که حضور ندارد نامه‌ای را که ما می‌نویسیم معرف شخصیت فرهنگ، ادب و ذوق و سلیقه ماست و باید همان اثر را در مخاطب بگذارد که شخصیت خود ما می‌گذارد.
انواع نامه:
نامه‌های خصوصی- نامه‌های رسمی و اداری
داشتن حاشیه سفید نامه‌ها الزامی است حاشیه سمت راست بیشتر از سمت چپ است.
در نامه‌های اداری گذاشتن تاریخ در بالا گوشه سمت چپ لازم است.
نامه‌های خصوصی باید ساده و بیان‌کننده روح صمیمیت و یکرنگی باشد. اما در نامه‌های اداری جنبه رسمی بودم مراعات مي شود و نامه‌های اداری نباید خودمانی نوشته شود.
برای نوشتن نامه نباید از مداد استفاده کنند.
نامه‌های اداری یا رسمی را می توان تایپ کرد اما اگر نامه دوستانه را تایپ کنیم نشانه بی‌صمیمیتی ما نسبت به گیرنده نامه خواهد بود.
قواعد علامت‌گذاری:
علامت‌گذاری در نامه مانند هر نوشته دیگری رعایت می شود.
کلماتی را در نوشته خود به کار بریم که معنی آنها را می‌دانیم و اگر معنی کلمه‌ای را نمی‌دانیم بهتر است به فرهنگ لغات مراجعه کنیم و غلط املایی در نوشته نداشته باشیم. اگر برای کسی نامه می‌نویسیم لازم است نشانی ما را داشته باشد. نشانی در زیر متن نامه بنویسیم. در نامه اداری نام و نام خانوادگی و امضا الزامی است.
ارکان یک نامه
هر نامه شامل چهار بخش اصلی است:
عنوان
شروع نامه
متن نامه
عبارت پایان نامه
نامه اداری حاشیه سفید در سمت راست در نامه اداری گاه اسم دقیق اداره یا سازمان و گاه رئیس که اداره را مخاطب قرار می‌دهند. مثال: ریاست محترم اداره آموزش و پرورش متن نامه اداری کوتاه و ساده باشد. ذکر مطالب اضافی خودداری گردد.
مشخصات موضوعات انشا در دوره ابتدایی
داشتن علاقه
داشتن اطلاعات
محدود و معین بودن موضوع انشا
موضوعات باید مربوط به محیط زندگی و مسائل روز باشد.
وصف یک تصویر
چند کلمه که معانی آنها به هم نزدیک است.
تهیه و تنظیم طرح انشا
قدم هایی که در مراحل اولیه برای تنظیم طرح و نوشتن انشا برداشته می شود:
انتخاب موضوع
یادداشتنکته‌های مختلف درباره آن
دسته‌بندی نکات
منظم کردن مطالب به ترتیبمنطقی
صحبت کردن
نوشتن انشا
چگونه انشا بنویسیم؟ دانش آموزان پايه سوم ابتدايي براي اولين بار با درس انشا آشنا مي شوند ، پس بايد تناسب ، اندازه و كيفيت استفاده از لغات مطابق گنجينه لغات و ساير مسائل رعايت و مدنظر قرار گيرد و حتي چند جلسه آغاز سال با روند نگارش مخصوصاً با توجه به گروه سني دانش آموزان آموزش داده شوند ، براي اين كار بهتر است چندين مورد از انشاي دانش آموزان سال قبل براي بچه هاي كلاس سوم خوانده شود و در مورد آنها بحث و بررسي شود و نقاط ضعف و قوت آنها مورد تاكيد قرار گيرد .اين آموزش ها با توجه به توانايي و ذوق و سليقه هـر معلـم و ديـدگاه وي مي تـواند گوناگون باشد اما به نظر من بهتر است اين آموزش بدين گونه باشد :
1- موضوعي كه براي انشا انتخاب مي شود بايد كاملاً واضح و محدود باشد و توضيحات لازم در خصوص آن موضوع ارائه شود .
2- چگونگي ربط دادن جملات و گسترش حوزه واژگان و افزايش كميت جمله ها به طور خيلي ساده و خلاصه آموزش داده شود.
3- تصاويري در اختيار دانش آموزان قرار دهيم و از آنها بخواهيم در مورد تصاوير چند سطري براي ما بنويسند.
4- جملات درهم ريخته را با اندازه هاي متفاوت در اختيار آنها قرار دهيم تا آنها كامل نمايند.
5- پاكيزه نويسي , رعايت اصول نگارش در دوره ابتدايي ، چگونگي تنظيم ساختار انشا و پيش نويس و پاكنويس نيز مورد تاييد و پيگيري قرار گيرد.
6- با تعريف يك كارتون يا داستان مي توانند يك انشاي خوب بنويسند ، البته بهتر است اين كارتون نمايش داده شود يا داستان را خودشان بخوانند.
7- در مناطق دو زبانه بهتر است از ابتدا دانش آموزان علاوه بر زبان مادري از زبان فارسي كه زبان نوشتاري و معيار و ملاك ارزيابي ما مي باشد، به خوبي استفاده كنند و از زبان مادري در كلاس استفاده نكنند تا گنجينه ي لغات آنها افزايش يابد.
انواع انشا در پايه سوم ابتدايي
1- انشاي توصيفي 2- خاطره نويسي 3- داستان نويسي 4- انشا شفاهي 5- نامه نگاري
روش ارزشيابي درس انشا
در مقطع ابتـدايـي بخصوص در پايه سوم چون اولين سالي است كه انشا تدريس مي گردد ، معلم دلايل برتري انشاهاي دانش آموزان را براي آنان بيان كند و نقاط قوت آنها را در اين خصوص بيان مي نمايد تا از اين طريق دانش آموزان ديگر اين نقاط را در نوشته هاي هفته هاي بعدي خود مورد توجه قرار دهند .
برخي از معيارها و برتري انشاها را مي توان بدين عناوين بيان كرد:
1- جمله بندي صحيح
2- ربط داشتن جمله ها با توجه به موضوع
3- رعايت توالي زماني و مكاني و عدم تكراري بودن آن
4- رعايت جمله بندي و نوع جمله ها
5- طولاني نبودن داستان
چند روش پيشنهادي براي تقويت نگارش انشا در دوره ابتدايي
با توجه به بررسي ديدگاه هاي صاحب نظران و مطالعاتي كه انجام شد چندين راه براي افزايش فعاليت و علاقه مندي دانش آموزان به درس انشا پيشنهاد مي شود :
- نوشتن انشا حتماً در كلاس صورت بگيرد حتي اگر 3 الي 4 سطر هم باشد.
- بعد از نوشتن انشا معلم كليه انشاها را با قيد تاريخ ، امضا نمايد تا تغيير متن انشا در زماني كه دانش آموزان انشاي خود را قرائت مي كنند ، به حداقل برسد.
- بعد از نوشتن انشا ، يكي يكي از دانش آموزان بخواهيم تا انشاي خود را بخوانند.
- چون پرورش تخيل در كودكان خيلي قوي است و به داستان هاي خيالي و فضايي علاقه فراوان دارند بنابراين سعي شود موضوعات انشا به صورت داستاني انتخاب شود.
- معلم مي تواند چند كلمه اي از داستاني را روي تخته بنويسد و از دانش آموزان بخواهد دنباله داستان را به ميل خود ادامه دهند. كه اين امر در پرورش تخيل كودكان موثر مي باشد. اين روش در مناسبت ها كاربرد بهتري دارد ، مثلاً در ماه رمضان مي توانيم روي تخته سياه مطلب را اين گونه آغاز كنيم : (( در يكي از روزهاي ماه رمضان علي در مدرسه مي خواست آب بخورد و يك دفعه يادش افتاد كه ... .
- شيوه داستان گويي مي تواند به چند شكل صورت بگيرد : به صورت نوشتاري يعني كلماتي را در روي تخته سياه كه همديگر را در حول محور موضوع مورد نظر ، تداعي نمايد و خود دانش آموزان ادامه دهند ، يا اين به صورت تصويري ( تصوير خواني ) باشد . تصويري كه حاوي يك موضوع و مفهوم باشد و دانش آموزان بتوانند از روي اين تصوير مطالبي را بنويسند .
- براي دانش آموزان قصه اي بخوانيم يا بعد از آنها بخواهيم دوست دارند خود را به جاي كدام يك از شخصيت هاي قصه قرار دهد و براي ما قصه شنيده را خلاصه نويسي نمايد.
- تمامي موضوعات فصل ها را مي توانيم در قالب داستان و به زبان بسيار ساده و كودكانه شروع و ادامه دهيم.
- معلمان نيز بايد با روش داستان نويسي و ساخت داستان ، طولاني نبودن انشا آشنا شوند ، هدف داستان و توالي مطلب را بدانند.
چگونگي اجراي راه جديد
بعد از بيان چگونگي نگارش انشا و بيان نكات لازم نگارشي به شاگردان ، چند نمونه انشا براي آنها خواندم ، قرار شد كه در جلسه بعد همه دانش آموزان دفتر انشاي خود را به كلاس آورده و در كلاس انشا بنويسند هـرچند در ابتدا بچه ها مخالفت مي كردند ( چون اعتماد به نفس لازم را براي نگارش انشا را در كلاس نداشتند ) ولي پس از مدتي بحث و بررسي متقاعد شدند ، كه اين كار را خودشان انجام دهند تا در كلاس هاي بالاتر بتوانند از عهده اين كار بر آيند.
براي بار اول قرار بود در مورد يك داستان كه در هفته گذشته برايشان خوانده بودم ، انشا بنويسم . روي تخته سياه يك جمله از آن را بدين مضمون نوشتم (( يك روز خرگوش كوچولو تصميم گرفت تنهايي به جنگل برود كمي كه از خانه ي خودش دور شد يك دفعه صداي بلندي را ... . )) از دانش آموزان خواستم هر كس بنا به علاقه و سليقه خود ، ادامه اين جملات را بنويسند. بچه ها خيلي احساس نارضايتي مي كردند وقتي گفتم حتي اگر دو سطر هم بنويسند قبول است و براي من خيلي اهميت دارد ، آنها نيز پذيرفتند و كم كم شروع به نوشتن كردند . چون اولين جلسه نگارش طولاني شد ، قرار شد كه تمامي انشاها پس از ذكر تاريخ و امضا ، در جلسه بعد در كلاس خوانده شود ، بعضي از انشاها خيلي خوب نوشته شده بود ، قدرت تخيل و خلاقيت بعضي از بچه ها خيلي خوب بود . برخي ديگر از نظر جمله نويسي و اصول نوشتاري مشكل داشتند.
پس از بررسي معلوم شد يكي از دلايل عمده نقص نوشتاري دو زبانه بودن دانش آموزان و عدم كاربرد دقيق كلمات و واژه ها در نگارش بود . بعضي ها انشاهاي خنده داري داشتند و با خواندن انشاها به كلاس شادابي مي بخشيدند . رضايت دانش آموزان را از اين روش احساس مي كردم.
براي بالا بردن ضريب دقت دانش آموزان و مطمئن بودن از توجه شاگردان مقرر شد كه پس از خواندن هر متن انشاي وي مورد نقد و بررسي قرار گيرد و يك نفر از بچه ها به صورت اتفاقي خلاصه انشاي وي براي كلاس بازگو نمايد هر چند شروع اين كار سخت بود . چون كه دانش آموزان ابتدا قادر به نوشتن نبودند . از جلسه هاي آينده رغبت و علاقه دانش آموزان كاملاً مشهود بود . براي بررسي و مقايسه تفاوت روند و پيشرفت نگارش نمونه هايي از انشاهاي جلسات اول تا ششم را جمع آوري نمودم. اما نكته مهمتر اينكه اعتماد به نفس آنها به سطحي رسيده بود كه خودشان مي توانستند بدون كمك گرفتن و ديكته ديگران در مورد موضوع ارائه شده ، ولو چند سطر انشا بنويسند .
گردآوري اطلاعات شواهد2
با اين كه استقبال و علاقه و رغبت دانش آموزان به وضوح نشانگر موفقيت اين روش بود براي بالا بردن ضريب اطمينان ، اطلاعات و شواهد ذيل را جمع آوري نمودم.
1- مقايسه انشاهاي جلسات اول با جلسات بعد , از نظر كميت و كيفيت .
2- نظر خواهي از اوليا در خصوص توانايي نوشتاري فرزندش .
3- سكوت و توجه دقيق به انشاهاي خوانده شده دانش آموزان در كلاس و خلاصه گويي آنها توسط شاگردان شنونده .
تجديدنظر در روش هاي انجام گرفته
پس از بحث و بررسي و نقد روش هاي انجام شده بدين نتيجه رسيديم كه دانش آموزان موضوعات داستاني , داستان هايي را مي توانند بهتر بنويسند كه خود قهرمان شوند مانند اين نمونه (( اگر من پادشاه تمام جهان بودم ... . )) با اين شيوه مي توان از منظر روان شناسي و روانكاوي نيز نگريست و به علايق و زمينه هاي رواني آنها پي برد ، در جهت تنوع بخشي ساعت انشا مقرر شد از كارت تصويري نيز استفاده گردد ، تصوير خواني و از تصاوير عنواني براي نوشته ها استفاده گردد . كيفيت ها بيشتر از كميت ها مورد توجه قرار گيرد و در خصوص موضوع فهرستي از واژه ها قبلاً تهيه كرده و در اختيار آنان قرار داده تا بر گنجينه ي لغات آنها افزوده شود . با اين روش ها با پيگيري و تدوين برنامه هاي جديد ، مهارت هاي گوش دادن و نوشتن تقويت خواهد شد.
نتايج حاصل از اجراي روش جديد
با توجه به موارد ذكر شده مي توان به نتايج زير اشاره كرد با اجراي اين روش ها :
1- دانش آموزان ( هر چند در حد چند سطر ) خود قادر به نوشتن انشا شدند .
2- اكثريت دانش آموزان به خاطر تخيلي بودن داستان ها به نوشتن انشا علاقه مند شدند.
3- دانش آموزان اعتماد به نفس لازم را در نوشتن پيدا كردند.
4- با اين روش ها بهتر مي توانيم از نيازهاي رواني و علايق دانش آموزان آگاهي پيدا كنيم.
5- دانش آموزان مستعد در نگارش شناسايي و هدايت شدند.
6- مهارت هاي گـوش دادن و صحبت كـردن آنها در كنار مهارت نوشتن تقويت شد.
7- با توجه به روند صعودي پيشرفت انشا ، باعث افزايش گنجينه لغات دانش آموزان شد.
8- دانش آموزان با قرار دادن خود به جاي قهرمان علاقه مند شدند و روحيه شادابي داشتند.
9- چون خود را قهرمان داستان مي دانستند در مواجه شدن با مشكلات خلاقانه تصميم مي گرفتند و از مواجه با شكست هراس نداشته و آثار مطلوبي در زندگي آينده آن ها خواهد داشت.
نتيجه گيري
نكته مهمي كه معلمان در زنگ انشا بايد مدنظر قرار بدهند ، نوشتن انشا در كلاس و در حضور معلم است نه در منزل . اگر اين روند در مدارس پيگيري شود ، دانش آموزان در پايه هاي بالاتر نوشته هاي قوي خواهند داشت و اين قدرت نوشتاري باعث پيشرفت تحصيلي نيز خواهد شد.
شيوه داستان نويسي و داستان گويي مي تواند از بهترين روش هاي آموزش انشا در دوره ابتدايي باشد . در صورتي كه روش داستان نويسي توام با علاقه و دقت دانش آموزان گردد ، مناسب ترين شيوه نگارش انشا بوده و قوه تخيل و گنجينه لغات آنها را بالا برده و در جهت پيشرفت تحصيلي نيز در بلند مدت موثر خواهد افتاد.
منابع و مآخذ
1- حسيني نژاد ، سيدحسين ، انشا ، ديدگاه ها و روشها ، انتشارات لوح زرين ، چاپ چهارم 1382
2- حاجي آقالو ، عباس ، مزاحم ها و مراحم هاي درس انشا ، انتشارات لوح زرين ، 1380 .
3- روش تدريس فارسي دوره ابتدايي , ويژه دانشجويان مراكز تربيت معلم ، 1385 .
4- مجله رشد آموزش ابتدايي ، ماه هاي دي و بهمن 1382 .
مطالب مشابه :
چگونه انشا بنويسيم ؟
براي بررسي و مقايسه تفاوت روند و پيشرفت نگارش نمونه هايي از شده ، ولو چند سطر انشا
چند شعر و مقدمه برای انشا
موج - چند شعر و مقدمه برای انشا - وبلاگ مجله علمی,فرهنگی و هنری موج سمپاد
چگونه انشا بنویسیم؟
و اين نمونه برخي از معيارها و برتري - دانش آموزان خود قادر به نوشتن انشا شدند هر چند در
روش های تقويت انشاي دانش آموزان ابتدایی
معلّم نمونه - دانش آموزان خود قادر به نوشتن انشا شدند هر چند در حد چند سطر
انشاء یک درس مهم (چند نمونه تمرین کلاسی)
آموزگار پایه ششم شهرستان بشرويه - انشاء یک درس مهم (چند نمونه تمرین کلاسی) -
انشا
بعد از بیان چگونگی نگارش انشا و بیان نکات لازم نگارشی به شاگردان ، چند نمونه انشا برای آنها
چگونه انشا بنويسيم ؟
بعد از بيان چگونگي نگارش انشا و بيان نكات لازم نگارشي به شاگردان ، چند نمونه انشا براي آنها
انشا
بعد از بيان چگونگي نگارش انشا و بيان نكات لازم نگارشي به شاگردان ، چند نمونه انشا براي آنها
چگونه انشا بنویسیم
بعد از بيان چگونگي نگارش انشا و بيان نکات لازم نگارشي به شاگردان ، چند نمونه انشا براي آنها
انشا
بعد از بيان چگونگي نگارش انشا و بيان نکات لازم نگارشي به شاگردان ، چند نمونه انشا براي آنها
برچسب :
چند نمونه انشا