کافه و هتل نادری نام یکی از کافه‌های قدیمی تهران

کافه و هتل نادری نام یکی از کافه‌های قدیمی تهران است. کافه نادری در شرق پل حافظ در خیابان نادری (جمهوری فعلی) واقع شده‌است و هتلی بر روی آن قرار دارد.

کافه و هتل نادری در سال 1306 توسط یک مهاجر روس به نام خاچیک مادیکیانس ساخته شد. نام این کافه به دلیل قرار گرفتن در خیابان نادری(جمهوری فعلی) نادری گذاشته شد. این شخص برای اولین بار در تهران به کار شیرینی‌پزی پرداخت و در رستوران نادری برای نخستین بار غذاهای فرنگی را به ایرانی‌ها معرفی کرد. او بعد از مدتی در
کنار کافه نادری هتلی به همین نام احداث کرد. هتل نادری بعد از گراند هتل دومین هتل ساخته شده در تهران بود.

ساختمان كافه و هتل نادری سال 1307 هم‌زمان با ساخت ساختمان‌های راه آهن و بانك‌های كشور به‌عنوان یك مجموعه تفریحی از روی سبك‌های غربی به خصوص آلمانی ساخته شد. در این ساختمان علاوه بر كافه و هتل ، قنادی هم وجود داشت.

این مجموعه در آن زمان هتل - رستوران نادری نام داشت كه بعدها به دلیل ویژگی‌ها و اهمیت خاص كافه‌ی آن، به كافه‌ی نادری شهرت پیدا كرد. محلی كه صادق هدایت، بزرگ علوی، مجتبی مینوی و بسیاری دیگر از بزرگان هنر، ادب و فرهنگهای این مرز و بوم شبهای بسیاری را در آن به بحث و مجادله گذراندند.

در دهه‌ی 50 به دلایلی نامعلوم مجموعه‌ی نادری در آتش سوخت، این سرنوشت می‌توانست برای هر مجموعه تفریحی دیگر، در حكم پایان زندگی آن باشد؛ اما اهمیت كافه‌ی نادری كه در آن زمان پاتوق افرادی نظیر جلال آل‌احمد و فروغ فرخزاد بود و همچنین نیاز كلیت جامعه به فضاهایی این چنین، مانع از آن شد كه كافه‌ی نادری صرفاً به خاطره‌ای بدل شود و بدین سبب بازسازی مجموعه با شكل و شمایل مدرن صورت گرفت.

مجموعه‌ی هتل و كافه‌ی نادری دارای دو دسترسی از خیابان جمهوری است كه در میان این دو ورودی جداگانه‌ای به هتل و كافه، قنادی نادری قرار گرفته است. بعد از ورود به ساختمان از در هتل در طبقه‌ی همكف لابی بزرگی قرار دارد و در طبق دوم اتاق‌های متعدد هتل در دو سمت راهرو به عنوان فضایی ارتباط‌دهنده قرار گرفته‌اند كه الگویی خطی به دست می‌دهند. كافه به دو بخش تقسیم می‌شود. یكی فضای اصلی كافه كه در مركز مجموعه قرار گرفته كه به عنوان رستوران مورد استفاده قرار می‌گیرد و حیاط باغی است با آبنمایی در میانه و پوشیده از درختانی سرسبز كه سنی كوچك در گوشه‌ای از‌ آن قرار گرفته است. نمای اصلی مجموعه متقارن است؛ گو اینكه دیگر از قوسهای قدیمی چیزی به چشم نمی‌خورد و بنا مطابق معماری دوره‌ی مدرنیسم تغییر یافته و پنجره‌های ساده و مستطیل شكل كل نما را پوشش می‌دهند. ظرفیت آن ۱۴۰ نفر در دو سالن است. در سالن اول، فقط قهوه و چای و دسر سرو می‌شود و سالن بعدی ویژه غذاست.

كافه نادري را مي توان محل شكوفايي ادبيات مدرن ناميد. اين مهمانخانه باغ بزرگي داشت. بعدها بخش شمالي اين باغ كافه نادري با ميز و صندلي هاي نو شكل گرفت. ابتداي پاگيري را با پذيرايي از جوانان طبقه بورژوا - سرمايه دار - پشت سر گذاشت. ديري نپاييد كه روزنامه نگاران و شاعران توجهشان به اين كافه جلب شد. شايد به خاطر استقرار دفاتر نشر و چاپ در همين يك گله جاي تهران وقتي عصر از سر كار راه منزل پيش مي گرفتند، كافه را محلي مناسب براي صحبت و تبادل نظر و شعر خواني مي ديدند.

کافه نادری، در دهه سی و چهل، پاتوق روشنفکرانی مثل صادق هدایت، جلال آل‌احمد، احمد فردید و سیمین دانشور، نیما یوشیج بوده و بخش زیادی از شهرت کنونی اش را از اعتبار این اشخاص وام گرفته‌است.

شاعران و نويسندگان آن روزها كه تازه ديكتاتوري پهلوي اول را پشت سر گذارده بودند، افكار و اشعاري آزاديخواهانه داشتند. ارتباط با دنياي خارج قوت گرفته بود. معمولا در منزل و در حضور ديگران بحث هايي اينچنيني نتيجه اي در بر نداشت. اغلب با تمسخر مواجه مي شد پس كافه جاي مناسبي به شمار مي رفت. روشنفكران و هنرمندان و همفكرانشان را پيدا مي كردند و هر گروه كافه اي را براي خود انتخاب مي كرد. معمولا كساني كه در كافه نادري مي نشستند و يك چاي ليواني با ليموي قاچ زده مي خوردند، دغدغه شان ادبيات مدرن بود. در سالهاي رشد كافه ها، بر فعالا ن سياسي و گروه هاي اپوزيسيون نيز افزوده مي شد. ولي بچه هاي نادري اهل شعر و روزنامه و داستان بودند. شايد همين عامل سبب شده كافه نادري پس از اين سالهاي طولا ني كه از 50 تجاوز مي كند، هنوز سرپا ايستاده باشد.

يكي ديگر از ويژگي هاي جالب كافه نادري، داشتن جاي مخصوص براي ساكنانش بود. افرادي كه از صبح تا شب همانجا مي نشستند، شعر مي خواندند، مي نوشتند، چاي مي خوردند و سيگار دود مي كردند. وقتي هم نبودند، جايشان خالي مي ماند يا به محض ورود خالي مي شد. واژه هاي زيادي در همين كافه و پشت همين ميزها روي كاغذ ريخته و آثاري متولد شد

هم اکنون نوه‌های خاچیک مادیکیانس، مالکان فعلی هتل و کافه نادری هستند. با وجود این که فضای امروز کافه نادری از بسیاری از رستوران‌ها و کافه‌های فعلی ساده‌تر است, این کافه همیشه پر از مشتری است. مشتری‌هایی که می‌آیند تا در آن فضای نوستالژیک روی صندلی‌هایی که بزرگان فرهنگی ایران نشسته‌اند بنشینند و دقایقی در تاریخ زندگی کنند.

ظروف قدیمی لیوان‌ها لب پر و بشقاب‌های شکسته، همه بخشی از تاریخ کافه نادری است و هنوز هم با این ظروف از مشتری‌ها پذیرایی می‌شود. در این کافه هیچ چیزعوض نشده است؛ صندلی‌ها، فنجان‌ها و حتی قاشق چنگال‌ها همه همان قدیمی‌هاست. دکور داخل کافه تغییر نکرده. روکش میزها همان روکش استخوانی رنگ پنجاه، شصت سال پیش است.

این‌ها از ویژگی‌های اصلی کافه نادری است. گارسن‌های کافه و رستوران نادری چهل سال است که در این مجموعه کار می‌کنند و کافه نادری جز لاینفک زندگی آن‌هاست.در واقع آن‌ها خودشان به بخشی از تاریخ این محیط فرهنگی بدل شده‌اند و هر کدام خاطرات بسیاری از دوران شکوه و رونق این کافه و مشتری‌های سرشناس آن دارند

می گويند امواج صدا برای هميشه در فضا باقی می ماند و خوانده ايم که دانشمندانی برای بازيافت صداهای زندگی تلاش می کنند . اگر روزی ، روزگاری امواج صداهايی که در کافه نادری طنين انداخته، از جمله صداهای هدايت، بزرگ علوی و... قابل شنيدن شود، فکر می کنيد تفاوت موضوع آن بحث ها با بحث فعلی چقدر خواهد بود