تصویرسازی

تصویرگری کتاب کودک، گرایش مستقل درهنر است که جنبه ای کاملاً هدفمند و مخاطب شناسانه و در امتداد ادبیات کودک و نوجوان قرار می گیرد. تصویرگری از نظر هنری و در کنار طراحی گرافیک یکی از 2 بخش هنرمندانه پیکره کتاب را تشکیل می دهد. از نظر تفکر پدیدآورندگی با گرافیک در هم تنیده است. در عین حال از حیث ابزار و روشها و شکل بخشی از هنر نقاشی به شمار می رود.

تصویر می تواند پیوستگی با متن کتاب داشته باشد یا مستقل داوری شود و به حیات خود ادامه دهد. اما به هر ترتیب تصویری که تصویرگر می سازد همیشه مبتنی بر روایت و قصه است. هرچند کتاب پدید آمده سراسر تصویر و فارق از نوشته باشد.

در تصویرگری کتاب کودکان شخصیت پردازی، رنگ و چاپ سه عنصر اساسی به شمارمی رود و هر سه در کنار هم می توانند محصول خوبی خلق کنند. مواقعی است که تصویرگر کاری زیبا و با کیفیت ارائه می دهد اما به دلیل مشکلات چاپی کیفیت تصویر نیز تحت تاثیر قرار می گیرد.

صفحه آرایی نیز از مهمترین مراحل تهیه یک کتاب خوب برای کودک است که می تواند با انتخاب کاغذ و قطع مناسب در ارائه یک کار زیبا و اثرگذار باشد. تصویر گری کتاب یعنی پدید آوردن مجموعه تصاویر در کنار هم که کودکان بتوانند با داستان ارتباط آسانتر و بهتری برقرار کنند.

تصویرگری برای کودکان به دلیل اینکه هنوز عوامل کلیدی را نمی شناسند و نمی توانند تصاویر را مورد تحلیل و تدوین ذهنی قرار دهند کار سختی است.

تصویرگر باید شناخت جامعی از زبان و ذهن ورفتارهای کودک داشته باشد و درحال رفت و آمد بین بزرگسالی و کودکی خودش باشد.

تصویرگر کتاب علاوه بر طراحی وتصویرگری باید به روایت کردن نیز آشنا باشد؛ بطوریکه وقتی کتاب یا داستانی را به او می دهند نکات مهم و تاثیرگذارش را بشناسد و انتخاب کند.

تصویرگرانی که به طراحی کتاب می پردازند به چند عامل باید توجه کنند:

1-گروه سنی مخاطب

2-طراحی مناسب

3-ترکیب بندی

4-استفاده درست از رنگ (رنگ شناسی)

انتخاب رنگها، ترکیب عناصر نقاشی و بزرگنمایی برخی عناصر مواردی است که جنبه های پنهان شخصیت یک کودک را از طریق نقاشی های او برای روانشناسان نمایش می دهد. این روش شخصیت شناسی کودک بیانگر اهمیت تصویر در ذهن کودک است.

در تصویرسازی کتاب نباید از رنگ پر زرق و برق و درخشان استفاده کنیم در حالی که با خلاصه گویی و دقت در انتخاب رنگها، این امکان را برای کودک به وجود می آورد که به فرمها و فضاها و حسن روایی داستان توجه بیشتری نشان دهد و تحت تاثیر جادوی رنگهای فریبنده که سودی برای او نخواهد داشت قرار نگیرد.

کتابهایی که فاقد ویژگیهای هنری اند قوه تخیل و تفکر کودک را از بین می برد و خلاقیت و کنجکاوی کودک رشد نمی کند.

کودکان با مشاهده تصویر بهترین مسیر را برای فهم آنچه می آموزند پیدا می کنند. با تصویرسازی کتاب در واقع خلاقیت را به کودک تزریق می کنیم و از آنجا که خلاقیت بحثی نسبی و شناور و رو به رشد و ترقیست و تاریخ مصرف ندارد ضرورت و اهمیت تصویرسازی و توجه بیش از گذشته به آن به خوبی احساس می شود.

به تصویر نه فقط به عنوان مکمل متن بلکه باید به آن پیش رو تر از متن نگاه کرد و اهمیت تصویر تا به جایی است که حتی ممکن است با دیدن یک تصویر خوب جرقه ی تالیف کتاب در آینده در ذهن کودک نقش ببندد.

برای انتقال صحیح پیام به کودک باید تصویر خوب را مکمل متن کرد. این امر تا جایی اهمیت دارد که می تواندخلاقیت کودک را شکوفا سازد و او را به مطالعه ترغیب کند.

نکاتی که در تصویرسازی کتاب کودک باید توجه شود:

1-گویایی، وضوح تصویر و انطباق آن با موضوع کتاب مسئله بسیار مهمی است.

2-تصاویر باید متناسب با قدرت درک کودکان باشد.

3-تصاویر باید توجه کودکان را جلب نموده و باعث رشد خلاقیت در آنان شود. برای این جلب توجه معیارهای زیبایی، سادگی و رنگ بسیار موثرند.

4-تصاویر باید قدرت تخیل کودکان را پرورش دهد.

5-تصویرگر کتاب کودک باید با رعایت اصول فنی و زیبا شناسی به خلق تصویرهای درخور توجه روی آورد.

6-شخصیت، زیبایی و زندگی در تصاویر کودکان در واقع گوشه ای از شخصیت، زیبایی و زندگی واقعی کودکان است.

تفاوت تصویرسازی کتاب کودک داستانی با کتاب درسی

محتوای کتاب درسی آموزشی است اما در کتاب غیر درسی یا داستانی موضوع تخیل مطرح است. در این کتابها بیشتر ادبیات حاکم است تا آموزش؛ بنابراین دست تصویرگر در تصویرسازی کتاب غیر درسی باز است و می تواند از دنیای تخیل خود نیز کمک بگیرد و به نحوی دیدگاهش را به مخاطب ارائه دهد. در تصویرسازی آموزشی، تصویرگر ایده زیادی از خودش ارائه نمی کند و خود را در خدمت موضوع آموزشی قرار می دهد.

تصویرگر کتاب درسی، توانایی خود را به این سمت سوق می دهد که آنچه را مولف می خواهد خیلی بهتر به مخاطب منتقل کند. تصویرگر کتاب درسی در واقع، رابط میان مولف و مخاطب است که نقش انتقال محتوا را بر عهده دارد اما در کتاب درسی اینطور نیست؛ تصویرگر می تواند خلاقیت شخصی اش را نشان دهد و از تواناییهایش بگونه ای بهره بگیرد که دنیای تخیل خود و مخاطب را وسعت دهد.

مشکلات تصویرگری کتاب کودک در ایران

در کشور ما کتاب کودک در شمار سرگرمیها به حساب می آید.

فرایند تولید کتاب در جامعه ما اسیر سلیقه ها شده است و آنچه برای کودک و برای زندگانی امروزی اش لازم و ضروری است در نظر گرفته نمی شود. ذائقه مخاطب تا حدودی تغییر یافته است و خانواده بیشتر به شکل و ظاهر کتاب توجه می کنند.

به قصه های عامه و افسانه های بومی توجه نمی شود و ناشران تمایل به آثار ترجمه شده دارند. کارهای انیمیشن، ترجمه و آثاری که تولید می شود بیشتر تخیلی و فانتزی است و میزان جذب و توجه کودکان به چنین آثاری زیاد است.

کودکان با تصاویر انیمیشن به دلیل اینکه فیلمها و کارتونهای آنها را دیده اند زودتر ارتباط برقرار می کنند.

بخشی از جذابیت های رنگی و بصری تصاویر نیز متاسفانه به دلیل پایین بودن کیفیت چاپ از بین می رود و در ذهن کودکان امروز که با تصاویر شفاف و زیبای انواع برنامه های رایانه ای انس گرفته اند، رویایی ایجاد نمی کند.

تصویرسازی

مطالب مشابه :

تصویرگری کتاب کودک

جایگاه تصویرگری در ادبیات طنز کودک و نوجوان

انجمن تصویرگران کتاب کودک برگزار می‌کند

تصویرسازی

آموزش تصویرسازی در انجمن تصویرگران کتاب کودک

تصویرسازی مادر انیمیشن است

تصویرسازی کتاب کودک(گفت وگو كردن با فرشید مثقالی،)1

نمایشگاه تصویرسازی و گرافیک در ترکیه