معرفی شهر رشت
یکی از کلانشهرهای ایران و مرکز استان گیلان در شمال ایران و مرکز شهرستان رشت است. این کلانشهر همچنین بزرگترین و پرجمعیتترین شهر شمال ایران در بین سه استان حاشیهای دریای خزر (مازندران، گیلان و گلستان) محسوب میشود(بسیاری از ساکنین رشت و استان گیلان واژه دریای کاسپی را به جای دریای خزر به کار میبرند). رشت در ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی واقع شده و فاصله آن از تهران ۳۲۵ کیلومتر میباشد. همچنین شهر رشت با مساحت ۱۳۶ کیلومتر مربع در زمینی مسطح و هموار به ارتفاع ۵ متر از سطح آبهای آزاد قرار دارد. بر اساس سرشماری رسمی در سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۶۳۹،۹۵۱ نفر بودهاست. ۳۷ درصد از کل جمعیت استان گیلان ساکن شهرستان رشت هستند.
شهری است معروف از ولایت گیلان . بیه پس ، که ابریشم خوب در آنجا بعمل آید و بند زیر جامه و شلوار نیکو بافند. وجه تسمیه رشت در فرهنگ دساتیر، به معنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند و در لغت نامههای انجمن آراء، آنندراج، فرس اسدی، لغت محلی شوشتری، برهان، ناظم الاطبا و لغت نامه جهانگیری: چیزی که از هم فرو ریزد ـ هر چیزی که از هم فرو ریزد و فروپاشد ـ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند ـ لجن و خاکروبه ـ خاک و گرد ـ خاک را گویند ـ رنگ کرده نیز معنی شدهاست.رشت (به فتح اول) به معنی در فروافتاده در گودی قرار گرفته یا جای پست است. صفتی بود برای هفته بازار رشت و حومه که روزهای یکشنبه در این شهر و روزهای چهارشنبه در آج بیشه حومه رشت تشکیل میشد. رشت بازار یعنی بازار در گودی قرار گرفته و این صفت بدان اعتبار بود که هر پیلهور و یا مسافری که از بخشهای جنوبی، مانند رودبار یا از مناطق غربی مانند فومن یا از مناطق شرقی مانند لاهیجان به سـوی رشت حرکـت میکرد، از منطقهای بلندتر به ناحیهای که در سطـح پایین قـرار داشت سـرازیر میشـد. تدریجاً "بازار" از آخر نام حذف شد و "رشت" باقی ماند. .حمداﷲ مستوفی گوید: رشت از اقلیم چهارم ، هوایش بغایت گرم و متعفن است . حاصلش غله و پنبه و ابریشم و برنج است و مردم آنجا کوهی و بی تمیز باشند.
همچنین گفته میشود در ابتدا رشت به صورت قصبهای بزرگ میان یک فضای جنگلی بوده و از آبادیهای کهن ایران بشمار میرفته که نامش در کتاب حدودالعالم به سال ۳۷۲ هجری آمدهاست. در خصوص نام رشت هم نظرات متعددی وجود دارد. از جمله معروف به (بیه) یعنی مصب بین دو رود یا (دارالمرز) یعنی سرزمین پست و گود (جلگه) و یا به نظر علیاکبر دهخدا چون ساخت اصلی شهر در سال ۹۰۰ هجری بوده و کلمه رشت در حساب ابجد ۹۰۰ است این نام را انتخاب نمودند. بنا به یک گمانه زنی دیگر نیز: تلفظ دقیق این نام شهر رَشت "رِشت" بوده که آن نیز از بن ریسیدن گرفته شدهاست و دلیل این نام گذاری مطرح بودن این شهر در تولید رشتههای نوغان یا همان ابریشم|ابریشمی دانسته شدهاست.
طبق یکی دیگر از گمانه زنیها معنی کلمه رَشت از ترکیب کلمه «رِش» به معنی باران بسیار ریز است. که با پذیرفتن این گمانه زنی میتوان رشت را به مکانی که در آنجا باران به صورت مداوم میبارد پذیرفت. واژه گیلکی «وارش» که به معنی باران است موید این نکتهاست که این واژه مرکب از وا+رش ساخته شده که اصل کلمهٔ مرکب هم پیشوند «وا» معادل «باز» متبادر کنندهٔ «باز باران» یعنی «باران مکرر»است. در اوستا کتاب ایرانیان باستان کلمه هو رشت بارها استفاده شده است .هو به معنی نیک و رشت به معنی کردار میباشد.شاید رشت در کتب پارسی به معنی کار یا عمل یا کردار یا محلی برای کار باشد.
در شهر رشت لهجههای گوناگون از گویش بیهپس از زبان گیلکی رایج است.
رشت زادگاه و زیستگاه بسیاری از مشاهیر گذشته و معاصر بوده که برخی از آنان نظیر پروفسور فضلالله رضا (واصغ تئوری انفورماسیون)، پروفسور مجید سمیعی (پزشک برگزیده سال ۲۰۰۳ از طرف رویال کالج کانادا)، پروفسور حسن اکبرزاده (احراز کننده مدال درجه یک علمی از موسسه تحقیقات و علوم پاریس) و دکتر بهزاد (پدر زیستشناسی نوین ایران) دارای شهرت جهانی هستند که تندیس آنها در یک اقدام کم نظیر توسط شهرداری رشت در سبزه میدان رشت نصب شدهاست. و همچنین: از مفاخر علمی و تاریخی و فرهنگی و ادبی میتوان ازبزرگان زیر نام برد:میرزا کوچک خان جنگلی، میرزا حسین کسمایی، کوشیار گیلانی، استادپورداوود، هوشنگ ابتهاج(ه. الف. سایه)، محمد علی افراشته، دکتر حسن عضدی، کریم کشاورز،دکتر محمد معین، علی رضا پنجه ای،عباس امیری، حمیده خیرآبادی،سوسن تسلیمی، فریدون پور رضا، ناصر مسعودی، انوشیروان روحانی، جهان پهلوان محمود نامجوی، خسرو گلسرخی، سبروس شمبسا، محمود اعتمادزاده (م. ا. به آذبن)، محمد روشن، گلچین گیلانی، حسبن محجوب،آرسن میناسیان و...
پیش از ورود اسلام به ایران، گروهی از ساکنان گیلان و دیلمان زرتشتی و گروهی دیگر بتپرست بودند. با آنکه دو نفر کشیش مسیحی در دیلم و دو کشیش دیگر در ری و طبرستان وجود داشتهاند اما آئین مسیحیت پیروان چندانی را در منطقهٔ گیلان به خود جذب نکرده بود. پس از شکست ایرانیان در قادسیه، چهار هزار نفر از سربازان دیلم تصمیم گرفتند به اسلام بگروند و به تازیان در جنگ جلولا کمک کنند، به همین سبب با مسلمانان در کوفه مستقر شدند. از آن به بعد کسانی که از طرف خلیفه بغداد تحت شکنجه و تعقیب بودند میتوانستند در گیلان پذیرایی شوند.[۱۳] در حال حاضر مذهب اکثریت مردم شیعه دوازدهامامی است ولی تعدادی اقلیت مذهبی از سالهای بسیار دور در کنار دیگر مردم رشت زندگی میکنند.
رشت به سبب ریزش بارانهای ریز و یکریز (باران ریزه) به شهر باران های نقره ای لقب داده شده است. در اساطیر ایران باستان الهه باران تیشتر نام دارد و احتمال میرود واژهٔ رشت صورت تغییر یافته تیشتر باشد، چرا که آثار بازمانده از فرهنگ ایران باستان در گوشههایی از فرهنگ بومی گیلان نمودهایی کم رنگ به جای گذاشتهاست.
آب و هوای گیلان را از نظر جغرافیایی اب و هوای معتدل کاسپین نامیدهاند که همانند آن نه فقط در داخلهٔ غالب ممالک آسیا، بلکه در هیچ قسمت دیگر ایران هم مشاهده نمیشود، علت این وضع خاص اقلیمی را دو عامل جغرافیایی میتوان دانست: یکی پستی فوق العاده سواحل و دیگری بادهای منطقهای کاسپین که معمولا در جهت معکوس عقربههای ساعت جریان پیدا کرده و در سواحل جنوبی کاسپین بیشتر از مغرب به وزش در میآیند.
بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی سازمان هواشناسی، متوسط بارندگی در سال ۱۳۵ روز است. کمترین بارندگی در ماههای تابستان به خصوص مرداد و بیشترین ان در پائیز به ویزه مهر و آبان میباشد. ولی این امر ثابت نیست و گاهی ماههای فروردین، آبان، دی، بهمن و اسفند دارای بیشترین میزان بارندگی در سال میباشد.
بارانهای مداوم در رشت و گیلان، مردم این منطقه را وادار نمود، که در ساخت بامهای خود از پوشش مناسبی بهره گیرند و بهترین و مناسب ترین پوششی که برای بامهای خود اختیار کردهاند، استفاده از سفال بودهاست، به طوری که این شهر در سالهای نه چندان دور به شهر بامهای سفالی مشهور بودهاست.
همه جهانگردان و مسافرانی که از رشت دیدن کردند، عمدتا از رطوبت هوا و بارانهای آن مطالبی گوناگون نوشتهاند.
گرببایدوف سفیر روسیه در دوران قاجار در نامهای درباره رطوبت هوای رشت مینویسد:
"رطوبت به قدری زیاد است، که حتی از درز ساعت هم عبور کرده و فنر ساعت زنگ میزند"
هانری رنه آلمانی که در اواخر قاجاریه به رشت آمده درباره رطوبت منطقه مینویسد:
"رطوبت به اندازهای در این ناحیه زیاد است، که گمان میکنم تا مغز استخوان ما نفوذ کرده باشد"
هم چنین مظفرالدین شاه در اولین سفری که به اروپا داشته، در سفرنامهٔ خود دربارهٔ باران رشت مینویسد:
"صبح از خواب برخواستم. دیگر از دست باران نمیدانم چه بنویسم. از یک ساعت به غروب مانده تا الآن که از خواب برخواستم، متصل باران میبارد و معرکه میکند
آب و هوای رشت معتدل و مرطوب است. میانگین سالانه بارندگی در این شهر ۱۳۵۹ میلیمتر میباشد. کمباران ترین سال طی ۵۰ سال اخیر سال ۱۹۷۱ با ۹۵۷٫۸ میلیمتر و پرباران ترین سال طی این مدت سال ۱۹۷۲ با ۱۹۶۷٫۶ میلیمتر بارندگی میباشد. تعداد روزهای بارندگی در رشت ۱۳۸ روز میباشد و حداکثر بارندگی در ۲۴ ساعت در مدت آماری ثبت شده، به میزان ۱۷۰ میلیمتر در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۶۲ ثبت شدهاست. بارندگیها در رشت بر پایه رژیم بارشی سواحل دریای خزر، عمدتاً متاثر از سامانههای پرفشار شمالی است.
بر اثر تعداد کم روزهای یخبندان در رشت، ریزش برفهای سنگین کمتر اتفاق میافتد و اگر هم برودت هوا باعث نزول برف شود، پایداری آن درازمدت نیست. نتیجهٔ آمارگیری در مورد ریزش برف در رشت نشان میدهد، که در رشت به طور متوسط در سال ۷ روز(۲ روز در دی و ۲ روز در بهمن و ۲ روز در اسفند و ۱ روز در بقیه ماههای سال)برف باریدهاست.
با وجود این آمارهای، گاه اتفاق میافتاد که گیلان و رشت مورد حملهٔ استثنایی سرمای قطبی مرکز پرفشار سیبری، یا مراکز پرفشار قطبی روسیه قرار میگیرد و آن وقت است که در این موارد به برف تاریخی زمستان ۱۳۲۸ میتوان اشاره کرد، که گاهی تا ۲ متر اندازی گیری شده که از نظر مردم رشت به پیله برف(برف بزرگ)خوانده شدهاست. و یا برف زمستان ۱۳۵۰ که ارتفاع آن در رشت تا حدود ۲ متر(و حتی بیشتر)رسید
برف بهمن ۸۳ رشت:از جمله بی سابقه ترین نزول برف سنگین در رشت، برف بهمن ماه ۱۳۸۳ است که خسارتهای زیادی به اماکن مسکونی، کارخانجات و مراکز عمومی وارد ساخت. بارش این برف از شامگاه روز یکشنبه ۱۸ بهمن آغاز شد و تا بامداد روز جمعه ۲۳ بهمن ادامه داشت و به گفتهٔ منابع خبری ارتفاع آن به۱/۵ تا ۲ متر رسید و یکی از بی سابقه ترین بارش برف در دهههای اخیر بوده به طوری که از سوی مطبوعات و مسئولان به بحران سفید نام گرفت.
کل خسارت وارده از سوی مقامات وقت استان ۳۳۳ میلیارد تومان برآورد شد لازم به ذکر است در سال 1386 برف شدیدی در رشت شاهد بودیم که کمتر از برف سال 1383 نبود ولی به جهت آمادگی مسولان و مردم به خاطر سابقه برف سه سال قبل میزان خسارات از سال 1383 کمتر بود
میانگین سالانه دمای هوا در رشت ۱۵٫۹ درجه سانتیگراد است. میانگین حداکثر سالانه دمای هوا ۲۰٫۶ و میانگین حداقل سالانه آن ۱۱٫۳ درجه میباشد. اختلاف حداکثر و حداقل دمای سالانه ۹٫۳ درجهاست. حداقل دمای گزارش شده ۱۹- درجه در ۳۰ دی ۱۳۴۲ و ۱۸- درجه در ۱۴ بهمن ۱۳۵۰ و حداکثر دمای گزارش شده ۴۰ درجه در ۲۳ شهریور ۱۳۷۵ میباشد.
در تمام طول سال به علت واقع شدن مراکز پرفشار در مناطق سیبری و قطب شمال، جریانات هوا و باد سرد از سمت شمال به استان گیلان میوزد، اما در فصول سرد سال گاهی به علت استقرار مرکز کمفشار در سطح زمین در منطقه دریای سیاه و یا شمال عراق و یا در شرق ترکیه، جهت وزش باد تغییر نموده و به صورت غیر متعارف از جنوب غربی به سوی گیلان جریان مییابد و پدیده فون یا گرم باد گیلان را پدید میآورد. این بادهای گرم و خشک از جنوب و جنوب غربی به منطقه گیلان میوزند و دمای رشت را در کمتر از چند ساعت تا ۲۰ درجه افزایش میدهد. این پدیده معمولاً با بارش باران و گاهی برف خاتمه مییابد.
همچنین مرکز پرفشار سیبری که ابتدا بر روی سرزمینهای پوشیده از برف و یخ سیبری شکل میگیرد با ویژگی یک توده هوای سرد و سنگین در فصول سرد سال تا اوایل بهار به عرضهای پائین تر جغرافیایی کشیدهشده و از جنوب روسیه و از نواحی شمال شرقی کشور وارد ایران میشود و بخشهای وسیعی از کشور از جمله منطقه گیلان را تحت تاثیر خود قرار میدهد. در بعضی از سالها این سامانه با هوای پرفشار و سرد اروپایی ادغام شده و ضمن همراهی جریانات ناپایدار تراز میانی جو، در رشت بارشهای سنگین برف را سبب میشوند
رشت ابتدا قصبهای بود که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد ولی از جهت سابقهٔ شهری اولین بار "حمدا... مستوفی " در قرن هشتم هجری از این شهر نام بردهاست. نام قدیمی رشت "دارالمرز"یا " دارالامان" بوده که قبل از این دو به آن "بیه" میگفتند. بیه در لغت نامهها، رود و یا مصب بین دو رودخانه معنی شدهاست و چنین به نظر میرسد که دلیل این نامگذاری قرار گرفتن آن در میان دو رودخانهاست که به مثابه حفاظ و دیوار شهر محسوب میگردید این شهر یکی از مراکز امیرنشین بود که حکامش از امیر بزرگ گیلان بیهپس مستقر در دارالملک فومن، تبعیت میکردند. در قرن هشتم هجری حمداﷲ مستوفی اولین کسی است که از رشت نام می برد. در زمان صفویان رشت قصبه ای بیش نبوده ولی شاه عباس در آنجا آبادانیهایی کرد و رشت توسعه یافت . در زمان قاجاریه بواسطه ٔ بسط روابط اقتصادی ایران با روسیه و تماس آنها از راه رشت باز هم بر توسعه ٔ این شهر افزود و در زمان ناصرالدین شاه از رشت با سی هزار تن جمعیت یاد شده و بازارهای آن از مال التجاره مملو بوده است . شهر رشت مرکز گیلان و استان یکم کشور است . این شهر در ۳۳۹ هزارگزی شمال باختر تهران و ۳۶ هزارگزی جنوب بندر انزلی واقع شده است.از مرکز شهر و دو طرف ساختمان زیبای شهرداری چهار خیابان وسیع به چهار طرف کشیده شده . بناهای دو و سه طبقه ٔ نوساز و مغازه های معتبر در دو طرف این خیابانها بنا شده است . شهر رشت از نظر شهربانی به پنج بخش زیر تقسیم می گردد: 1- ساغری سازان 2- سبزه میدان و کیاب 3- بازار 4- مرکز شهر 5- زرجوب .جمعیت شهر در حدود یکصدوبیست هزار تن است . تعداد مغازه ها و دکاکین شهر در حدود سه هزاروپانصد باب است . تعداد شماره های تلفن شهر رشت در حدود یکهزار نمره است .در این شهر دو دانشسرا و شش دبیرستان پسرانه و پنج دبیرستان دخترانه و 14 دبستان پسرانه و 16 دبستان دخترانه وجود دارد. کارخانه های شهر رشت بطور اختصار بشرح زیر است : 1- کارخانه ٔ گونی بافی ، تعداد کارگران پانصد تن . 2- کارخانه ٔ بلورسازی ، تعداد کارگران بیست تن . 3- کارخانه ٔ تخم نوغان گیری ، مقدار محصول در سال از 25 تا 30 هزار جعبه . 4- بند پوتین ، تعداد کارگر15 تن . 5- پنج کارخانه ٔ برنج پاک کنی . 6- دو کارخانه ٔآرد. 7- دو کارخانه ٔ پیله خفه کنی . 8- کارخانه ٔ کبریت سازی . 9- چهار کارخانه ٔ جوراب بافی . 10- کارخانه ٔ برق . محمد معین آراد: مرکز استان گیلان (شهرستان رشت) در میان شاخه های مصبی سفیدرود بنام گوهررود و صیقلان رودبار در جلگه ٔ هموار و سبزی که تا کنار مرداب و بحر خزر امتداد دارد واقع است . جمعیت شهر رشت ۱۲۲۰۰۰ تن است . این شهر زیبا و مترقی در قرن اخیر بزرگترین دروازه ٔ تجارتی ایران در شمال بود و بوسیله ٔ بندرانزلی از طریق روسیه با غالب ممالک اروپای شرقی و مرکزی تجارت داشت. از سوی دیگر بوسیله ٔ جاده ٔ شوسه از طریق قزوین به تهران و از طریق لاهیجان و لنگرود به مازندران و گرگان و از راه بندر پهلوی و طالش به آذربایجان شرقی مربوط است. شهر رشت در زمینهای رسوبی جنوب مرداب بندر پهلوی در ارتفاع هم سطح دریای آزاد قرار گرفته و یکی از مناطق پرباران ایران است که میزان بارندگی سالیانه ٔ آن به ۱/۷۰ متر می رسد و پس از بندر انزلی پرباران ترین منطقه ٔ ایران بشمار می آید، زیرا باران سالیانه ٔ بندر انزلی از دو متر هم تجاوز می کند. هوای شهر اغلب مِه آلود و دارای بخار آب زیاد است و بهمین واسطه هوای رشت سرد نیست ، تمام روزهای یخبندان این شهر در عرض سال از سی روز تجاوز نمی کند، روزهای برفی و یا برف و باران توأم کمتر در این شهر دیده می شود و در سال ۱۳۳۶ ه . ش . تنها یک روز برفی داشته و در سال ۱۳۳۵ ه . ش . دوازده روز برفی در این شهر مشاهده شده است. رابینو در سفرنامه ٔ خود در ضمن بحث از مساجد وبقعه ها و بناهای تاریخی صورت چند سنگ نبشته را آورده که از آن جمله است : صورت کتیبه ٔ سنگی مسجد جامع رشت که در عهد فتحعلی شاه قاجار بسال 1234 هَ . ق . و صورت کتیبه سنگی بقعه ٔ خواهر امام که در عصر ناصرالدین شاه به سال 1272 هَ . ق . نوشته شده است ، و نیز صورت کتیبه ای بر گلدسته ٔ مسجد ساغری سازان رشت منقوش بسال ۱۳۰۴ ه . ق . (از سفرنامه ٔ رابینو ترجمه ٔ وحید مازندرانی صص 258 - 261) و شهرستان رشت : یکی از شهرستانهای هفتگانه استان یکم کشور است . حدود: از شمال به شهرستان بندر انزلی و دریای خزر، از باختر به شهرستان فومن ، از خاور به شهرستان لاهیجان ، از جنوب به شهرستانهای زنجان و قزوین .
در خلال پیکارهای مستمری که برحسب سنت بین امیران و سران گیلان جاری بود، رشت مکرر عرصه پیکار بوده و مکرر دست به دست میشد و یا به آتش کشیده میشد. تعرض مغولان عهد اولجایتو، تعرض سیدعلیکیا امیر بزرگ گیلان بیهپیش، قیام عادلشاه، تصرفات روسیان عهد پطرکبیر بیش از ده سال و پیکارهای ایذایی ده ساله با اشغالگران، تعرض قوای آغامحمدخان قاجار از چند جانب به رشت، درگیری قوای آغامحمدخان قاجار با قوای برادرش مرتضی قلیخان، تعرض قوای ژنرال سیسانوف، قیام مشروطهطلبان و تصرف شهر، تعرض ناگهانی قوای روس به رشت و اعدام مدافعان، جنگ مجاهدان با اشغالگران انگلیسی و جنگ هفده روزه شهری قوای میرزا کوچکخان با کمونیستهای انقلاب سرخ، اشغال رشت از طرف قوای شوروی در جنگ جهانی دوم، از مهمترین وقایع رشت بین سالهای ۷۰۶ هـ. ق تا ۱۳۲۶ هـ. ش میباشد. همچنین باید گسترش بیماریهایی مانند وبا و طاعون را به علت تجارت ابریشم و رفت و آمد تجار بین سالهای ۱۲۴۶ تا ۱۲۴۷ هجری نام برد که منجر به کشته شدن عدهٔ زیادی شد بر مصائب فوق افزود. شهر رشت چندین بار بین سالهای ۱۱۲۱ تا ۱۲۶۰ هجری از زمین لرزه و حریق آسیب دیده و باعث کاهش فراوان جمعیت در این شهر گردید. این شهر ۶ بار بین سالهای ۱۱۷۰ تا ۱۳۲۰ دچار حریق گردید. در حریق سال ۱۳۰۴ هجری تمام بازار و دو مسجد و تعداد زیادی از کاروانسراها و حمام ویران گردید و در حریق ۱۳۲۰ هجری در حدود ۱۰۰۰ دکان و ۱۰ کاروانسرا ویران شد. رشت چندین بار به وسیله قوای بیه پیش غارت گردید. در سال ۱۰۴۹ تا ۱۰۴۸ هجری قزاقهای «دن» وسی سال بعد «استنکورازین» دوباره آنرا به ویرانی کشید و به سال ۱۰۷۸ هجری غنیمت زیادی از آنجا به دست آورد. در سال ۱۱۳۱ هجری زبر دست خان فرمانده سپاهیان افغان این شهر را محاصره نمود. مردم رشت از پطر کبیر یاری طلبیدند با وجود آنکه رشتیها افاغنه را به عقب نشینی واداشتند نیرویی که پطر کبیر به کمک آنها فرستاده بود مدت ۱۲ سال یعنی از سال ۱۱۳۵ تا ۱۱۴۷ این شهر را در اشغال خود داشتند. در سال ۱۱۶۰ هجری پس از مرگ نادر یکی از فرماندهان سپاه اصلان خان به نام رضا قلی خان با ۱۷۰۰ نفر افغانی از تبریز به رشت آمد و بازرگانان انگلیسی را که در این شهر به سر میبردند غارت کرد و آغا محمد خان قاجار در سال ۱۱۹۷ هجری رشت را اشغال نمود. رشت در سال ۱۱۶۵ هجری به وسیله لشکریان محمد حسن خان قاجار ویران گردید و بعدها هم سربازان کریم خان زند آنرا به آتش کشیدند.
این شهر از سال ۱۰۰۴ هـ. ق به فرمان شاهعباس مرکز استان گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود. این امر موجب شد که مالکان بزرگ و معاملهگران ایرانی و روسی و یونانی و ارمنی که سر و کار با نوغان و ابریشم داشتند به این شهر رو کرده و بر وسعت آن بیفزایند. از این زمان سنگفرش بازار و سرپوشیدن خندقهای سرگشاده در نواحی مرکزی شهر شروع شد.رشت در فاصلهٔ سالهای ۱۱۵۷ هـ. ق تا ۱۱۸۴ هـ. ق در وسط جنگلی انبوه قرار داشت. در اطراف نقاط اصلی شهر خانهها نزدیک به هم و در بقیهٔ نقاط خانهها بدون هیچگونه نظمی پراکنده بود. در سال ۱۲۲۳ هـ. ق دارای سههزار خانوار بوده، بازارش از چهار کوچه نامنظم که بخشی از آن با نی و حصیرهای تکه پاره پوشانده بودند تشکیل شده بود. این شهر در آن روزگار شش روز با تهران فاصله داشتهاست. این شهر از محلاتی تشکیل شده که نام خود را از زاهدان و عارفانی که در آن سکونت داشتند گرفتهاست مانند سمابجار (صومعه بجار)، چلهخانه، پیرسرا، استادسرا، آفخرا، علمداران، خواهر امام، سلیمانداراب و غیره. سکونت هر یک از زاهدان یا عارفان یا پیران در قسمتی از قصبه یا شهر موجب بود که پیروان آنان مجاور مراد خود جمع شده و کویی تشکیل دهند و نام مراد خود را بر آن نهند. قسمتی از شهر نیز از پیشهوران و صنعتگرانی نام میگرفت مانند: خمیران یا خمگران، ساغری سازان، صیقلان و غیره
پس از غلبه مسلمانان بر ایران، اولین بار که نامی از رشت به میان آمد، سال ۶۱ هجری قمری بود. در زمان صفویه به ویژه در دوره شاه اسماعیل صفوی، سرزمین گیلان به دو بخش: «بیه پس» به مرکزیت رشت و «بیه پیش» به مرکزیت لاهیجان تقسیم میشد. حکومت بیه پیش از ۹۴۳ هجری قمری به خان احمد گیلانی رسید و شاه طهماسب اول صفوی، حکومت بیه پس را نیز به او سپرد. سرانجام شاه عباس اول صفوی گیلان را تسخیر کرد. در زمان سلطنت شاه عباس اول، گیلان استقلال خود را از دست داد. در سال ۱۰۷۱ هجری قمری، قوای روسیه به دستور پتر کبیر به گیلان حمله برد و رشت را تا سال ۱۱۴۵ هجری قمری در اشغال خود نگه داشت. در سال ۱۰۴۵ هجری قمری شهر رشت به دست استپان رازین روس غارت شد. در سال ۱۷۲۲ میلادی نیز سپاهیان پتر کبیر، رشت را تسخیر کردند. سپس روسهای بلشویک در جریان تعقیب هواداران تزار رشت را به تصرف خود درآوردند. رشت در طول تاریخ خود، وقایع اسف انگیز فراوانی را از سر گذراندهاست. در زمستان ۱۲۴۶ هجری قمری، طاعون شدید در گیلان شایع شد و در حدود شش هزار نفر را از پای درآورد. ۵۶ سال بعد شهر به آتش کشیده شد و خسارات فراوان دید. در سال ۱۳۱۶ هجری قمری در رشت شورش نسبتاً دامنه داری علیه قانون خراج راهداری کارگزاران روس که از ساکنان دهستانها دریافت میکردند به وقوع پیوست. به هنگام جنگ جهانی اول شهر رشت در معرض تاخت و تاز سپاهیان روس و بعد نیروهای انگلیسی و شورشیان محلی قرار گرفت و خرابی بسیار در آن به بار آورد. در سال ۱۹۲۰ میلادی ارتش سرخ باکو را تصرف کرد و وارد بندر انزلی شد. این کار موجب شد که حکومتی ضد انگلیسی به ریاست میرزا کوچک خان جنگلی در رشت تشکیل شود. انگلیسیها رشت را تخلیه کردند و با آتش زدن انبارهای خود و انهدام پل سفید رود رهسپار بغداد شدند. قوایی از تهران عازم سرکوبی انقلابیون شد. به موجب قرارداد ۱۳۳۹ هجری قمری (۱۹۲۱ میلادی) که بین دولتهای ایران و اتحاد جماهیر شوروی منعقد شد، گیلان و رشت از نیروهای روسی تخلیه شد.
اماکن دیدنی رشت از این قرارند:
- آرامگاه خواهر امام
- آرامگاه میرزا کوچک جنگلی، دلاور نهضت جنگل (واقع در سلیمان داراب)
- موزه سردارجنگل - خانه میرزا کوچک خان جنگلی (واقع در محله (استادسرا)
- سبزه میدان (شامل کتابخانه عمومی و تندیسهایی از مشاهیر گیلان)
- موزه رشت (تأسیس ۱۳۴۹ - واقع در خیابان بیستون)
- خانه ابریشمچی (واقع در میدان صیقلان)
- خانه قدیری رشت
- خانه حاج میرزا خلیل رفیع (واقع در خیابان استاد مطهری که محل شورای اسلامی شهر رشت میباشد)
- آرامگاه شهیدان (واقع در جوار بیمارستان پورسینا که آرامگاه چهار تن از شهدای جنبش مشروطیت گیلان است)
- پارک شهر رشت معروف به باغ محتشم (شامل پارک اصلی که سابقه آن به دوره ناصری میرسد و عمارت کلاهفرنگی رشت و شهربازی)
- عمارت کلاه فرنگی
- مسجد صفی (یکی از قدیمی ترین مساجد در رشت)
- سیاه اسطلخ (یکی از قدیمیترین محلههای رشت)
- بازار سنتی رشت (شامل میدان بزرگ و میدان کوچک و چهارسوقها و کاروانسراها است)
- خانه موسس بانک سپه "موسیو لئوپولد گُدار و خانواده اش" محله استادسرا نبش کوچه آتش نشانی
- بوستان ملت (واقع در چهارراه گلسار، ابتدای جاده انزلی)
- بقعه دانای علی (واقع در خیابان بیستون)
- بقعه بی بی و زینب (واقع در خیابان عطاآفرین کوچه بی بی زینب)
- موزه میراث روستایی گیلان (واقع در جاده رشت - تهران، پارک جنگلی سراوان)
- کتابخانه ملی رشت
- کاروانسرای لات
- شهرک گلسار رشت
- شهر بازی رشت
- شهر شادی رشت
- قصر بازی رشت (شهر بازی سرپوشیده)
- باغ پرندگان رشت (ماهان)
- سل عینک (دریاچه ایی دائمی که در سفرنامه ها از ان به وفور یاد کرده اند بطور مثال سفرنامه ی مظفرالدین شاه به فرنگ)
- دبیرستان تاریخی شهید دکتر بهشتی(شاپور سابق)
- دانشگاه گیلان
- دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد گیلان
- آموزشکده فنی و مهندسی شهید چمران رشت
- آموزشکده دخترانه دکتر معین رشت
- دانشگاه علم و فرهنگ شعبه رشت
- جهاد دانشگاهی غیر انتفاعی مرکز رشت
- دانشگاه پیام نور مرکز رشت
- دانشگاه راهبرد شمال
- موسسه آموزش عالی سردار جنگل
- مرکز آموزش عالی جابرابن حیان
- مرکز آموزش عالی احرار رشت
- دانشگاه آزاد اسلامی
- مرکز آموزش عالی کادوس رشت
- دانشگاه علمی و کاربردی خانه کارگر رشت
- دانشگاه کوشیار
بیمارستانهای رشت
- بیمارستان آریا
- بیمارستان الزهرا (س)
- بیمارستان امیر المونین (ع)
- بیمارستان گلسار
- بیمارستان دکتر حشمت
- بیمارستان رازی
- بیمارستان شفا
- بیمارستان ۱۷شهریور
- بیمارستان ولی عصر (عج)
- بیمارستان سوانح سوختگی و جراحی ترمیمی ولایت
- بیمارستان پورسینا
- بیمارستان توتونکاران
- بیمارستان فامیلی
- بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص)
- بیمارستان بین المللی قائم (عج)
- بیمارستان پارس(در شرف تاسیس)
- بیمارستان پروفسور مجید سمیعی(در شرف تاسیس)
- دبیرستان شاهپور (رشت)
- دبیرستان کوشیار گیلانی (عضو دبیرستان های انرژی اتمی)
- راهنمایی، دبیرستان و پیش دانشگاهی میرزاکوچک خان(سمپاد)
- دبیرستان فروغ (۱۷ شهریور)
سینماهای رشت
- سینما سپید رود
- سینما۲۲ بهمن
- سینمامیرزا کوچک
- سینماانقلاب (تعطیل شده)
- سینما آبشار (تعطیل شده)
- سینما سعدی (تعطیل شده)
- سینما قدس (تعطیل شده)
محلههای رشت
دیانتی،سام(سردارجنگل)،علی آباد، صالح آباد، آب و برق، زیرکوچه، شالکو، احمدیان، پارک شهر، زرجوب، سوخته تکیه، حاجی آباد، بادی الله، ارمنی بولاغ، کرد محله،سرچشمه، باقر آباد، ساغری سازان، دانشسرا، جیرباغ، رودبارتان، خمیران زاهدان، دباغیان، کوزه گران، خمیران چهل تن، چله خانه، چمارسرا، کیژده، معین رودخان (شهرک مروارید)، استادسرا، پاسکیاب، سرخه بنده، آتشگاه، صیقلان،کیاب، سبزه میدان، شهرداری، گلسار، بوسار، پیربازار، فخب، پل عراق، استخر (رشت)|استخر، دو برادران، خواهر امام، حمیدیان رشتیان، سلیمان داراب، تازه آباد، منظریه رشت،شهرک مفتح کوی بیانی، احمد گوراب، جاده لاکان، پل طالشان، آفخرا، آج بیشه، شهرک قدس، 16متری سمیه سنگ سازی، چهارراه میکائیل،گلباغ نماز، ،نقره دشت،کرف آباد
سوغات رشت
گلدوجی، گلیم، بامبو بافی، خراطی، سوفال، پاچ باقلا، گندمین، رشته خشکار، انگور خمس ، دوشاب، مغزحلوا، خکاره دبیج، کدو مربا، اخته، ولش، بادرنگ، بهار نارنج مربا ، پول پرتقال مربا، آب غوره، رب انار، آلوچه، آب کونوس، [[شاه بلوط، آب خوج، ترش سیب ، ترش انار، خاش کویی، کویی، ترب، فلفل سبز، برگ سیر، سیر ترشی، درار، هفتا بیجار، گینجه واش، خرش، چوواش، چوچاق، تین، بینه، دوشاب برنج، جوکول، برنج ، گلوچه سنتئ، گشتائ برنجئ صندوق بوکال
ورزش
ورزش اول و مورد علاقه مردم رشت فوتبال میباشد. اما علاوه بر فوتبال، سایر رشتههای ورزشی از جمله بوکس، سپکتاکرا، فوتسال، پبنگ پونگ، کاراته، تکواندو، شطرنج، والیبال، هاپگبدو و... نیز طرفدارانی در رشت دارد که مردم رشت افتخاراتی را در این رشتههای ورزشی کسب نمودهاند.
چندین باشگاه ورزشی در شهر رشت فعالیت میکنند:
- باشگاه فوتبال سپیدرود رشت که از سال ۱۳۴۷ تحت عنوان سلامت رشت و از سال ۱۳۵۳ تحت عنوان سپیدرود تاکنون به فعالیتهای ورزشی پرداختهاست.
- باشگاه فوتبال استقلال رشت که از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۱ در لیگهای سراسری و منطقهای فوتبال ایران شرکت میکرد.
- باشگاه فوتبال پگاه گیلان که در سال ۱۳۸۱ با خرید امتیاز باشگاه استقلال رشت تأسیس شد.
- باشگاه فوتبال داماش گیلان که در سال ۱۳۸۷ با خرید امتیاز باشگاه پگاه تأسیس شد.
از جمله افراد سرشناس در فوتبال رشت میتوان به بیژن تیزکار، مجید جهانپور، احمد صومی،مسعود فلاح، سید علی افتخاری، بهزاد داداش زاده، امید هرندی، رسول حقدوست و هادی طباطبایی اشاره نمود.
شهر رشت دارای دو ورزشگاه عضدی و سردار جنگل میباشد که ورزشگاه عضدی بعد از بازسازی یکی از مجهزترین ورزشگاههای ایران میباشد، ولی گنجایش ورزشگاه سردار جنگل بیشتر است. همچنین در رشت تعداد زیادی سالن سرپوشیده چند منظوره وجود دارد که برای ورزشهای سالنی فوتسال، والیبال و بسکتبال استفاده میشوند.
صدا و سیمای مرکز گیلان
شبکه باران
شبکه استانی باران از مرکز رشت روی کانال ۲۸ باند UHF و از فرستنده زیباکنار برای سرتاسر استان گیلان، به صورت ۲۴ ساعته پخش میگردد. این شبکه به طور رسمی از سال ۱۳۷۷ فعالیت رسمی خود را آغار نمودهاست، ولی صدا و تصویر تلویزیون در هفتم اردیبهشت ماه ۱۳۴۹ شمسی به خانههای مردم رشت رسید و تا قبل از شروع به کار شبکه باران، به صورت پاره وقت برنامههایی را پخش مینمود. شبکه باران را میتوان بر روی ماهوارههای Badr 5 (ایران ست) و AsiaSat3S و همچنین از طریق اینترنت و به صورت آنلاین، مشاهده نمود. شبکه استانی باران روی کانال۴۶ سامانه دیجیتال ایستگاه آزادگان رشت نیز قابل دریافت است. درحال حاضر حدود ۵۰٪ مناطق گیلان تحت پوشش سامانه دیجیتال میباشد که در آیندهای نزدیک با راه اندازی دو فرستندهٔ پر قدرت(۶ کیلو وات)شهرها و مناطق بیشتری از استان تحت پوشش سامانهٔ دیجیتال قرار خواهد گرفت.
رادیو گیلان
مرکز گیلان از جمله قدیمی ترین مراکز رادیویی و تلویزیونی کشور می باشد که فعالیت خود را ابتدا با تأسیس رادیو در سال ۱۳۳۴ با نصب فرستندهای به قدرت ۷۵ وات در اداره پست و تلگراف آغاز کرد. در ابتدا برنامه روزانه خود را روی موج متوسط ۱/۴۴۱ متر برابر با ۶۸۰ کیلو سیکل در دو بخش: از ساعت ۹ تا ۵/۱۲ و از ساعت ۳۰: ۱۶ تا ۲۱ پخش میکرد و پس از افتتاح فرستنده یکصد کیلو واتی ساعات پخش برنامهها به ۱۹ ساعت رسید (۵ تا ۳۰ – ۲۴) که از این مدت حدود ۶ ساعت تولید محلی است. امروزه رادیو گیلان یک رادیوی پر شنونده، فعال و سر زندهاست. رادیو گیلان را میتوان از طریق اینترنت و به صورت آنلاین نیز دریافت نمود.
شهر صنعتی رشت
شهرصنعتی رشت در سال ۱۳۵۳ هجری شمسی تاسیس شد. این شهر صنعتی که یکی از پنج شهر صنعتی بزرگ کشور است در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر رشت و در مکانی بسیار زیبا واقع است. تأسیسات زیر بنایی کم نظیر شهر صنعتی رشت، این مکان را در زمره مناسبترین محلها برای اجرای طرحهای بزرگ صنعتی قرار دادهاست. سهامداران فعلی شهر صنعتی عبارتند از: شرکت شهر صنعتی البرز، شرکت سرمایهگذاری بانک صنعت و معدن، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، شرکت کارگزاری بانک کشاورزی، شرکت ساتکاب وابسته به وزارت نیرو و شرکت خدمات مدیریت غدیر.
شهر صنعتی رشت طبق مصوبات اولیه در وسعتی به میزان ۲۲۸۸ هکتار طراحی و ۵۲۰ هکتار آن آمادهسازی و بخش عمدهای به متقاضیان واگذار گردیدهاست که با توجه به برنامهریزیهای انجام شده، بر اساس تقاضا قابل توسعه میباشد.
در حال حاضر تعداد ۲۸۰ واحد صنعتی در این شهر وجود دارد که از این تعداد ۱۴۰ واحد در حال کار و ۱۱۰ واحد نیز در حال احداث میباشند. اغلب بانکها در شهر صنعتی رشت دارای شعبه بوده و عملیات بانکی در آنها به سهولت انجامپذیر است. همچنین شعبه سازمان تأمین اجتماعی در شهر صنعتی افتتاح و کلیه امور بیمهشدگان شهر صنعتی در این شعبه انجام میشود. دفتر پست نیز در شهر صنعتی از سالها قبل در حال کار بوده و هم اکنون امور کلیه مرسولات از جمله مرسولات خارجی در این شعبه انجام میپذیرد.
در شهر صنعتی رشت سایر خدمات عمومی از جمله ایستگاه آتشنشانی، مرکز مخابرات و پست امداد گاز مستقر و به فعالیت مشغول میباشند
شهرهای خواهرخوانده:
مسکو ترابوزان کوتائسی قازان ناحیه رشت آستراخان مولتان هانوفر
زمستان رشت
هتل کادوس رشت
خانه روستایی نمونه در پارک ملت شهر رشت
شهرداری رشت
مجسمه میرزا کوچک خان
خانه میرزا کوچک خان
عمارت کلاه فرنگی
پارک شهر (باغ محتشم)
ورزشگاه عضدی
فرودگاه بینالمللی رشت (سردار جنگل)
خانه ابریشمچی
خانه قدیری
رشته خشکار
اشپل
مقبره قدیمی میرزا کوچک جنگلی
مقبره جدید میرزا کوچک جنگلی
مقبره دانای علی
مطالب مشابه :
زندگی نامه پروفسور سمیعی
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت واقع در محله پلطالشان
مکانهای شعب اخذ رأی در رشت اعلام شد
بلوار لاکان، پل طالشان، دانشگاه آزاد پل طالشان شهر رشت به نشانی: پل بوسار
معرفی شهر رشت
آموزشکده دخترانه دکتر معین رشت دانشگاه رشت دانشگاه آزاد لاکان، پل طالشان
حضور متخصصین ترافیکی استان در کارگروه ترافیک شهرداری رشت
معاون برنامه ریزی و حمل و نقل و ترافیک شهرداری رشت نیز پل طالشان به دانشگاه آزاد
سفر به اردبيل و گيلان (گزارش کامل در ادامه مطلب)
تابلو محل احداث دانشگاه آزاد آستارا و رشت- تا گردنه فولاد گيلان- طالشان
مناقصه های کشور 1392/08/07
به سمت پل طالشان شهر رشت منطقه آزاد تنفسی دانشگاه مناقصه
مناقصات تاریخ 1392/05/05
اسلام آباد غرب و سر پل واقع در مسکن مهر پل طالشان شهر رشت 50 درصد نقدی 50 درصد
مناقصات تاریخ 1392/05/07
خرید 14 قلم سم; نگهداری بهره برداری و توسعه تلفن های همگانی منصوبه در استان ; انجام عملیات
برچسب :
دانشگاه آزاد رشت پل طالشان