تعریف واژه های مرتبط با آموزش الکترونیکی

آموزش از راه دور

در یک تعریف، آموزش از راه دور بر یک سیستم آموزش اطلاق می شود که یاددهنده و یادگیرندگان به طور فیزیکی از هم جدا هستند. این سیستم رویکردهایی را ارائه می کند که بر روی دسترسی آزاد به آموزش و برنامه های تعلیمی ، آزاد شدن یادگیرنده از محدودیت زمان و مکان و ارائه فرصت های آموزشی قابل استفاده برای هر فرد محصل و یا گروههایی از محصلان متمرکز می شوند.

در این روش، دانش و تجربیات از طریق ابزار چند رسانه ای قابل دسترسی هستند، به طوری که یادگیرندگان یه طور مؤثر و بدون نیاز به حضور در کلاس ها از این آموزش بهره مند می شوند. پس از تکمیل تمام دوره ها مدرک و گواهی نامه های فارغ التحصیلان با همان ارزش مدرک مربوط به دانشگاه های سنتی به آنها ارائه خواهد شد. هفت عنصر جدا بودن استاد و دانشجو، وجود یک سازمان آموزشی سیستماتیک برای حمایت از خودآموزی، بدون مرز و زمان بودن، فراهم بودن امکان یادگیری در همه جا و همه وقت و برای تمام افراد استفاده کننده از رسانه های فنی برای اتحاد میان استاد و دانشجو و حمل مفاهیم و تجارب آموزشی، ایجاد یک سیستم تبادل ارتباطی دو جانبه میان یاددهنده و یادگیرندگان امکان برگزاری جلسات رو در رو و دوره ای برای اهداف تعلیمی و اجتماعی، پذیرفتن یک شکل صنعتی شده از آموزش با تمرکز بر روی تولید انبوه و با کیفیت از ابزاری آموزشی به طوری که تمام یادگیرندگان در سطحی مساوی و با کیفیت از این ابزار خودآموز بهره مند شوند. وِیژگی اصلی آموزش از راه دور را تشکیل می دهند.

تعریف آموزش مجازی

« آموزش مجازی » به هر گونه فرایند یادگیری اشاره می کند که در یک واقعیت مجازی و یا یک کلاس درس مجازی رخ می دهد. موقعیتی که در آنجا این یادگیری اتفاق می افتد « مجازی » نامیده می شود زیرا آن موقعیت در فضای واقعی وجود ندارد. اینترنت به عنوان کلاس مجازی رسانه بسیار خوبی است. زیرا به یادگیرندگان و یاددهندگان امکان ارتباط متقابل در سراسر جهان را می دهد.

دانشگاه مجازی

دانشگاه مجازی عبارت است از محیطی که با بهره گیری از ابزارهای چند رسانه ای مناسب و با دارا بودن زیرساخت ارتباطی مناسب ( چون کامپیوتر، شبکه، اینترنت، فاکس، دوربین، نرم افزارهای تسهیل کننده ارتباطات بر خط و ... ) ارائه دهنده خدمات آموزش الکترونیک و یادگیری الکترونیک است؛ به گونه ای که معمولاﹰ نیازی به مکان فیزیکی به شکل دانشگاه سنتی ندارد و دانشجویان قادرتد از هر مکان و هر زمانی که مایل باشند، از بسیاری از خدمات ارائه شده نظیر درس های الکترونیک یا ارزیابی الکترونیک استفاده کنند. در واقع دانشگاه مجازی یک سیستم مستقل جهت ارائه خدمات الکترونیک، و با بهره گیری از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی است.

اجزای دانشگاه مجازی

Information Booth : به دانشجویان در فهم دانشگاه مجازی ، خدمات آن، سرفصل های دروس و مدارج تحصیلی کمک می کند.

Teaching Unit : دفاتر و واحدهای آموزشی که واحدهای درسی، سمینارها، آزمایشگاه ها، پایان نامه ها و برنامه امتحانات را ارائه می دهند.

Student Office : مسئول خدمات اجرایی و اداری مانند ثبت نام دروس، سمینارها، امتحانات و کارگاه ها است.

Library : امکان دسترسی به فهرست های اطلاعاتی و کتابخانه ای را فراهم می کند.

Cafeteria : ارتباطات و اجتماعات دانشجویی را برای دانشجویان دور از دسترس و نیز گفتگو و بحث را برای آنها فراهم می کند.

BlackBoard : دانشجویان را در جریان اخبار قرار می دهد.

Research Center : این مرکز به دانشجویان درباره فعالیت های تحقیقاتی و انتشارات اطلاع می دهد و نیز امکان ارتباط بین دانشجویان و محققان را فراهم می سازد.

Shop : در این محل اماکن خرید منابع درسی میسر است.

کلاس های مجازی

این روش که بهترین و مؤثرترین شیوه آموزش الکترونیکی به شمار می آید، بر پایه فناوری کنفرانس های ویدیوئی شکل گرفته است. در این روش استاد و دانشجو تصویر یکدیگر را دیده و به صحبت و تبادل نظر می پردازند. تحقیقات توسط صاحب نظران نشان داده است که 75 درصد از کلاس های آنلاین به طور غیر همزمان انجام می شود. این به این معناست که دانشجویان می توانند به راحتی با استاتید خود ارتباط برقرار کرده و در کلاس درس شرکت کنند، بدون این که این کار را هم زمان با اساتید ویا سایر دانشجویان انجام دهند. این خاصیت به ویژه برای دانشجویانی که در نقاط دیگری از جهان دارای ساعت متفاوتی با مرکز آموزشی هستند بسیار ارزشمند است.

نیازمندی های کلاس مجازی

1- سیستم های آموزش: سیستم های آموزش از راه دور به دو دسته تقسیم می شوند: الف) سیستم های آموزش همزمان. ب) سیستم های آموزشی غیر همزمان.

الف) سیستم های آموزش همزمان شامل یکی از حالتهای زیر است:

· کنفرانس ویدیویی دو طرفه: در این روش، استاد و دانشجو همدیگر را می بینند و می توانند با همدیگر به گفت گو بپردازند. در چنین حالتی، به پهنای باند زیادی برای انتقال صوت و تصویر نیاز است. هر چند با استفاده از فنون فشرده سازی صوت و تصویر، همچون MPEG4 ، می توان پهنای باند را تا حدود 256 کیلو بیت بر ثانیه کاهش داد. این نوع آموزش، همان دیدگاه سنتی آموزش است که استاد در سر کلاس حضور دارد. تنها تفاوت این سیستم با سیستم قدیمی آموزش، عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد در کلاس درس است.

· کنفرانس صوتی دو طرفه: بر خلاف کنفرانس ویدیویی، استفاده از صوت به همراه تصاویر جانبی برای آموزش از راه دور، کارایی بیشتری دارد. چرا که توجه دانشجو بیش از آنکه به استاد جلب شود، محتوای درس را تحت الشعاع قرار می دهد. در این سیستم ، استاد و دانشجو تصویر را نمی بینند، آنها فقط اسلایدها را دیده و صدای همدیگر را می شنوند. در این سیستم، به پهنای باند کمی حدود 33 کیلو بیت بر ثانیه از هر طرف مورد نیاز است که با دوخط تلفن نیز در دسترس قرار می گیرد. لذا هزینه این روش از حالت قبل کمتر است.

·روش دیداری- شنیداری: در این شیوه از ترکیب دو روش قبل استفاده می شود: هر گاه استاد اسلاید ندارد، تصویر او نمایش داده می شود و هر گاه مطلبی با اسلاید بیان می شود، فقط اسلاید و صدای او دیده و شنیده می شود. صدا و تصویر دانشجویان نیز با نظر استاد نمایش داده می شوند. این روش بسیار مناسب است و از قابلیتهای دو شیوه قبل به نحو احسن بهره می گیرد. هر چند پهنای باند به صورت مناسب استفاده نمی شود.

ب) سیستم های آموزش ناهمزمان: در این شیوه، دروس آموزشی از قبل تهیه و به گونه ای ذخیره می شود و دانشجویان می توانند به آن گوش دهند. این حالت از یادگیری نیز با روش های گوناگون قابل اجراست:

· استفاده از ضبط ویدیویی: از روشهای ققدیمی آموزش از راه دور محسوب می شود. در این حالت، کلاس درس استاد با استفاده از نوارهای ویدیویی یا CDهای صوتی – تصویری ضبط شده و در اختیار آنان قرار می گیرد. هزینه این روش، بسیار کم است و به تدریس و تکثیر محدود می شود.

·استفاده از CDهای آموزشی: در این روش، از برنامه های کامپیوتری برای فهم درس و شبیه سازی محیط آزمایشگاهی استفاده می شود. هزینه این روش نیز کم است اما به نسبت ضبط ویدیوئی هزینه بیشتری دارد.

· استفاده از پخش وبی ( WebCasting ) : استفاده از وب در آموزش از راه دور، یکی از ابزارهای مؤثر آموزشی به شمار می آید که قادر است تمام محیط های متنی، صوتی و ویدیوئی را ترکیب کند. روشهای مختلفی برای توسعه برنامه های کاربردی تحت وب وجود دارد از جمله می توان به ASP، JSP، CGI، ISAPI، ActiveX اشاره کرد. در این شیوه، درس با روشهای مختلف برنامه نویسی، روی یک سایت قرار می گیرد و دانشجویان با استفاده از خطوط اینترنت، درس مورد نظرشان را یاد می گیرند. با توجه به روش مورد استفاده، پهنای باند مورد نیاز نیز متفاوت خواهد بود. در این روش، به نحو احسن از فناوری اطلاعات استفاده می شود و امکان استفاده از استاد در همه زمانها، وابستگی زمانی و مکانی استفاده از کلاس را از بین می برد. هزینه این روش بیش از دو روش گذشته است، اما حسن آن در این است که دانشجویان هر جا و هر زمان می توانند از آن استفاده کنند.

2-بستر ارتباطی: بستر ارتباطی، محیطی است که در آن داده ها بین دو نقطه منتقل می شوند که در حالت کلی به سه دسته Circuit Switch و Packet Switch و LeasedLineتقسیم می شود. برای انتقال صوت و تصویر می توان از هر سه نوع خط ارتباطی استفاده کرد. در انتخاب خطوط باید پارامترها و مشخصات آن خط را در نظر گرفت. بستر ارتباطی بر اساس حداقل نیاز انتخاب می شود. این بستر می تواند خطوط اجاره ای مخابرات، اتصال ماهواره به اینترنت ، استفاده از VSATو حتی خطوط تلفن باشد.

3-اتاق تدریس: تقریبا در تمام روشهای مجازی، اتاقی برای تدریس با امکانات زیر مورد نیاز است:

·عایقهای صوتی

·دوربین فیلمبرداری

· وایت برد الکترونیکی یا معمولی

·میکروفون

·ادوات ضبط دیجیتالی درس

4- کلاس دانشجویان: برای پخش وبی، وجود یک رایانه متصل به اینترنت کافی است تا دانشجویان در هر زمان با مکانی از آموزش استفاده کنند اما در روشهای همزمان، اتاق دانشجویان باید به امکانات زیر مجهز باشد:

·میکروفون حداقل یک عدد و حداکثر به تعداد دانشجویان

·بلندگو حداقل یک عدد

·یک PC Projector یا یک کامپیوتر به ازای هر دانشجو

·یک کامپیوتر

·یک دوربین فیلمبرداری

·وایت برد الکترونیکی یا معمولی

5- امنیت: شبکه های رایانه ای به سرعت در حال گسترش هستند به گونه ای که اگر در سال 1986 فقط تعداد معدودی از رایانه ها در یک مرکز کوچک به یکدیگر متصل می شدند، در سال 1997 بیش از 16 میلیون رایانه در 85 کشور جهان به شبکه اینترنت متصل شده و هر ده ماه این رقم دو برابر می شود. این گونه شبکه ها علاوه بر مزایا، معایبی نیز دارند. به عبارت بهتر، چون اطلاعات در شبکه های کامپیوتری در محیط انتقال به اشتراک گذاشته می شود و امکان استفاده بالقوه آن برای دیگران نیز مهیا خواهد شد، این موضوع در سیستم های امنیتی – تجاری خطر بزرگی است اما در آموزش الکترونیکی خطرهای دیگری نیز وجود دارد و آن این که یک اخلالگر می تواند اقدامات ذیل را انجام دهد:

· تغییر محتوا

·از کار انداختن سرویس.

برای اجتناب از موارد یاد شده ، باید تمهیداتی در نظر گرفته شود که از مهمترین راهکارهای آن می توان به روش رمزنگاری داده ها و احراز هویت و استفاده از خطوط اختصاصی اشاره کرد.

منبع: کتاب تحلیل و طراحی سیستم های آموزش الکترونیکی مؤلفان: دکتر فریدون شعبانی نیا و مهندس وحید مختاری (1387). تهران: خانیران. صفحات 20 الی 26

تعریف واژه های مرتبط با آموزش الکترونیکی

مطالب مشابه :

رونمایی از پوستر شش فیلم حاضر در جشنواره سی‌وسوم فیلم فجر

تعریف واژه های مرتبط با آموزش الکترونیکی

معرفی سایت (برنامه تلویزیونی به روز)

روابط عمومی و ارتباط با رسانه ها

750 مقاله در باره زنان - ادامه