موضوع مقاله : برنامه های مجازی در آموزش ضمن خدمت

چکیده :<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

در عصر فناوری اطلاعات وارتباطات ، رایانه ، این دست ساخته حیرت انگیزبشر که زندگی آدمیان را دگرگون ساخته است . واین فن آوری با ارزش وقوی که استفاده از آن توسعه کشورها را در بر خواهد داشت . واین امر که خود محصول آموزش می باشد .برای ارتقاءکیفیت وکارایی هرچه بیشتر آموزش مورد استفاده قرار گرفته است ، وآموزشهای مجازی درآینده نزدیک جایگزین اکثر روشهای سنتی آموزش خواهد شد .

دانشگاه آزاد اسلامی که از مراکز پیشرو در امر آموزش می باشد ، با درک صحیح این موضوع که آموزشهای مجازی یک ضرورت است ،در بخش محوری دفتر مطالعات وآموزش نیروی انسانی ودر گام اول اقدام به ارائه برخی از آموزشهای ضمن خدمت ،بعنوان آموزشهای غیر حضوری برای کارکنان خود نموده است . وانشالله با تجهیز بیشتر زیر ساختهای آن وفرهنگ سازی های لازم در آینده نزدیک کلیه آموزشهای ضمن خدمت از این روش صورت پذیرد .وبا عزم جدی برنامه ریزان ومدیران ومجریان واستقبال فراگیران برای استفاده بهینه از منابع بزودی شاهد شکوفایی هرچه بیشتر آموزشهای ضمن خدمت در این مجموعه پر افتخار خواهیم بود .

واژه های کلیدی : آموزش الکترونیکی ،آموزش مجازی ، آموزش ضمن خدمت ، دانشگاه مجازی ، کتابخانه دیجیتال ،

آموزش الکترونیکی (از راه دور)

مقدمه

آموزش از راه دور یا (e-learning) پدیده ای است که در پس تمایل فراگیران به دسترسی غیر حضوری به مطلبی بدون محدودیتهای زمانی مکانی و مشکلات حضور اجباری و به موقع در کلاسهای درسی بوجود آمده است . با پیشرفت فناوری اطلاعات و کاربرد آن در امر آموزش ضمن خدمت بعد دیگری از این نوع آموزش مطرح گردیده است.

شبکه های کامپیوتری به ویژه شبکه های جهانی اینترنت و وب جهانی نیز تسهیلات ویژه ای در این راه بوجود آورده اند. در آموزش از ره دور (از طریق اینترنت) فراگیران می توانند بدون مراجعه به ساختمان دانشکده یا دانشگاه در دوره های آموزشی دلخواه خود ثبت نام نمایند و در کلاسهای مجازی بدون محدودیت زمانی و مکانی شرکت کنند و در موقع دلخواه با همکلاسی های خود قرار کنفرانس یا جلسه مشورتی در مورد مطالب درسی بگذارند یا مطالب علمی جدید را درتابلوی اعلانات مجازی دوره تحصیلی جهت مطالعه و ملاحظه همکلاسی های خود نمایش دهند یا بطور مستقیم به کتابخانه مجازی یا دیجیتال دانشگاه مراجعه کنند و منابع موردنیاز خود را مطالعه کرده و آن را ذخیره و یا چاپ کنند. همچنین فراگیران می توانند از راه دور با سیستمهای آزمایشگاهی و سیستم اندازه گیری ارتباط برقرار کنندو با سیستمهای واقعی آزمایش انجام دهند.با این نوع تحصیل می توانند مشکلات زمانی و کمبود وقت کارکنان را برطرف کنند و امکان ادامه تحصیل و آموزشی مستمر را در حین کار برای طالبان علم و تحصیل فراهم آورد تا آنها از اماکن و ساختمان های مختلف در دوره های دلخواه شرکت ، و به تحصیل ادامه دهند و بالطبع در این میان نقش فناوری های اطلاعات ، اینترنت ، نرم افزارهای مربوط به آموزش از راه دور ، کتابخانه های مجازی تحت وب و قابلیت های محاوره ای و تکامل آن انکار ناپذیر است. این موارد به منزله زیر ساخت های قوی و مطمئن فرایند آموزش از راه دور از طریق اینترنت را پشتیبانی می کنند و درنتیجه تعاملات موجود بین سیستمها و فراگیران و فضای کلاسی و ارتباطات انسانی حاصله شبیه سازی می شود و حتی با ارائه پاسخ به سوالات احتمالی کارکنان فرایند مغزی یادگیری تکمیل میشود.

تاریخچه آموزش از راه دور

آموزش از راه دور تا کنون راههای دور و درازی را پیموده است . نگاهی گذرا به تاریخچه این نوع آموزش خالی از لطف نخواهد بود. گرچه آموزش از راه دور ریشه در زمانهای قدیم و شیوه آموزش افلاطون برای شاگرد خود دیانیسوس و یا نامه های احکام مذهبی سنت پائول به کلیسای مسیحی دارد ولی اکثر مورخین شکل پیشرفته آنرا به تاریخ 1728 نسبت می دهند که در بعضی از مناطق اروپا بوسیله نامه دوره های کوتاه مدت و آموزش های مختصری ارائه می گردید. با این همه چون تا قرن هیجدهم آموزش و پرورش رسمی در اختیار اشراف و بزرگان و گروههای کوچک روحانیون و کلیسا بود ، توده مردم از حق تحصیل و ورود به مراکز آموزش محروم بودند پیشرفت های زیادی حاصل نشد. بعد از آن حوادث دگرگون کننده ای چون انقلاب فرانسه ، انقلاب آمریکا و رنسانس پرده از میان اشراف و توده مردم در امر تحصیل و سایر امور اجتماعی برداشت ومفهوم دموکراسی با خود مفاهیم دیگری را هم به ارمغان آورد که توده مردم هم باید فرصت ارتقای منزلت و دسترسی به آموزش و سایر امکانات دیگر را داشته باشند و به دنبال صنعتی شدن جوامع نیاز به افراد آموزش دیده و ماهر و به دنبال آن آموزش مادام الامر بیش از پیش احساس شد. این نیازها آموزش مکاتبه ای را به عنوان راه حل مساله پیشنهاد می نمود که با افزایش سطح سواد در اواسط قرن هیجدهم کتاب ها هم بیش از پیش ارزش خود را نشان دادند کتابخانه های عمومی تاسیس گردید.

از سال 1874 برگزاری دور آموزشی کوتاه مدت برای آموزش معلمین و کلاسهای هنری بازیگری و مطالعات علمی – ادبی آغاز شد که به عنوان دانشگاهی برای توده مردم درآمد.

نهایتاً از سال 1878 برگزاری برنامه های 4 ساله تحصیل در خانه در زمینه تاریخ و ادبیات انجام شد که در همین جا زیر بنیان آموزش از راه دور به شکل مکاتبه ای شکل گرفت و سپس به مدت 50 سال در محبوبیت کامل در سراسر آمریکا و کشورهای اروپا و سایر ممالک از جمله کشورهای آسیای غربی و اقیانوسیه ارائه گردید. در این میان دانشگاهها نقش اساسی را داشته اند و در واقع آینده این نوع آموزش را شکل میدهند.

با گذشت زمان دانشگاههای زیادی دوره های مکاتبه ای برگزار نمودند تا جایی که در دهه 1920 بیش از 3 درصد جمعیت کشورها همه ساله در دوره های مکاتبه ای شرکت میکردند که این روند رفته رفته به عنوان یک عامل هشدار دهنده برای نظام های آموزشی محوطه دانشگاهی ONCompus و دانشکده ای عمل می کرد.

سرانجام در پی مشکلات روز افزون پیشرفت دانشگاهها و دوره های آموزشی مکاتبه ای در سال 1926 استانداردهای آموزش اصول اخلاق و حرفه ای و روش های موثر برای آموزش در خانه تدوین گردید.

در میان عوامل تاثیر گذار بر پیشرفت آموزش به شیوه هااز محل دانشگاه و دانشکده جنگهای جهانی را میتوان نام برد که از یک طرف برای آموزش سربازان و از طرف دیگر برای آموزش اسرای جنگی به کار برده میشد.

از سال های 1976 به بعد از تلویزیون و برنامه های رادیویی به عنوان وسیله ای برای ترویج مهارتها و آموزش های افرادی که اعلام آمادگی کرده بودند استفاده میشد.

با پیشرفت فناوری و قابلیت های کامپیوتر و ایجاد شبکه ها و به میدان آمدن سایر رسانه های دیداری و شنیداری تعاملی بار دیگر مفهوم آموزش به صورت دیگری تعبیر شد و صفت از راه دور را به شکلی دیگر برای ادامه راه برای خود برگزید.

از این مرحله به بعد در دو دهه آخر قرن بیستم آموزش از راه دور آموزش مجازی آموزش الکترونیکی ، آموزش مبتنی بر فناوری اطلاعات یا آموزش بر پایه وب Web based education پا به عرصه اجتماع نهادند در این مفاهیم کلمه از راه دور بیشتر ناظر بر بعد فیزیکی است که مساله مسافت و دوری از محل تحصیل را تحت الشعاع قرار میدهد البته در رابطه با این مساله بحث های زیادی مطرح شده است که از جمله آنها می توان به روابط روان شناسی عاطفی و حرکات و اشارات استاد و حتی تعامل با همکلاسی ها و سایرین اشاره کرد. در حیطه آموزش از راه دور علاوه بر فناوری های مختلف که کاربرد دارند مقوله هایی چون توانایی اساتید تواناییهای دانشجویان و امکانات در دسترس پشتیبانی شبکه ای امکانات نرم افزاری آموزش های مقدماتی مهارت های ادامه تحصیل بهبود روشهای تهیه انتقال ارائه و ارزیابی سواد آموزشی انواع آموزشی مبتنی بر فن آوری اطلاعات مدیریت آموزشی درعصر اطلاعاتی و... هم مطرح میشود که همه این موارد نقش موثری در بهبود کیفیت آموزشی حل مشکلات عدم حضور در کلاس های سنتی و ارتقای سطح روابط علمی و دانشگاه میدانند رشته های مختلف اقدام به برگزاری دوره های آموزشی مجازی از طریق اینترنت نمودند این امر به دلیل پیشرفت های فناوری و افزایش رشد اطلاعات و نیاز به مهارتهای بیشتر می باشد که مراکز اطلاع رسانی به آموزش مستمر و مدام همه نیاز دارند و از طرف دیگر هم تحت فشار محیط کار و کمبود وقت نمی توانند در کلاسهای سنتی یا دوره های آموزش حاضر شوند و یا به تحصیل ادامه دهند که توانایی شیوه آموزشی از راه دور در حل این نوع مشکلات توجه افراد را به خود جلب می کند افزایش دوره های آموزشی از راه دور در سطح دانشگاه و موسسات آموزش عالی به دو علت بوده است.

الف)افزایش تعداد کارکنانی که آموزش به این شیوه را انتخاب می کنند.

ب) کمبود وقت وعدم امکان حضور کارکنان در ساعات مختلف در یک کلاس .

آموزش از راه دور از جنبه های مختلف مفید و دارای اهمیت است.

1-فرصت کسب و ارتقای مهارت ها و دانشهای حرفه ای را به محض نیاز فراهم میکند

2-شرایط لازم برای ادامه تحصیل به شیوه های سنتی را کم می کند یا از بین میبرد.

آموزش سنتی در برابر آموزش از راه دور

واقعیت این است که آموزش سنتی و روشهای قدیمی در آموزش آنقدر جا افتاده اند که عوض کردن یا صرفنظر کردن از آن در عمل بسیار مشکل شده است . همه عادت کرده اند که استادی سرکلاس حاضر شود در مقابل فراگیران قرار گیرد و شروع به صحبت کند. فراگیران سوال کنند درس را جواب دهند جزوه تهیه کنند مطالعه کنند ، مقاله بنویسند و با آن مقررات خاص سر جلسه امتحان حاضر شوند. به همین علت گر چه فرایند انقلاب اطلاعاتی به درون این سیستمهای آموزشی هم رخنه کرده است فراگیر کردن فناوری اطلاعات در آموزش هنوز در هاله ای از تردید قرار دارد. بسیاری از این تردیدها ناشی از نوع نگاه متولیان آموزش به دنیای مجازی آموزش است . آنها گمان میکنند که مجازی شدن کلاسهای آموزشی تسلط و کنترل آنها را در آموزش از بین میبرد و فرایند یادگیری دانشجویان که باید توسط اساتید هدایت شود از دست آنان خارج میشود : به علاوه با فراگیر شدن کلاسهای مجازی ، بسیاری از اساتید موقعیت شغلی خود را از دست خواهند داد و بالاخره آنهایی که آرمان گرایانه تر فکر می کنند جامعه بشری را از موج مجازی شدن همه امور زندگی بر حذر می دارند و در مقابل آنها مقاومت میکنند تا آنجایی که در یک حرکت سمبلیک چندی پیش در انگلستان یک روز به عنوان روز بدون اینترنت نامیده شد تا مردم از دنیای مجازی که برای خود ساخته اند بیرون آمده و به دامان دنیای واقعی اطرافشان بازگردند. همین مخالفتها و تردیدها درمورد آموزش از راه دور هم وجود دارد . بسیاری از صاحبنظران معتقدند یکی از پایه های اصلی آموزش ارتباط متقابل بین استادو دانشجو و دانشکده است . در صورتیکه وقتی یک روش آموزشی جدید به وجود می آید آموزگاران و آموزندگان باید ببینند کدامیک از ابعاد این روش ابزارهای مناسب تری برای آموزش فراهم می کند و با استفاده از آنها کیفیت آموزش را روز به روز بهبود بخشند.

مزایای آموزش از راه دور :

1- برای آموزش تعداد زیادی فراگیر نیاز به پرسنل بسیار کمتری است و می توان بدین ترتیب کمیت پذیرش و کیفیت آموزش را ارتقاء داد.

2- وقتی یک فراگیر مجبور نباشد با سرعت هماهنگ با همگلاسی ها و استاد خود پیش برود ، شاید مستقلا پیشرفت سریعتری در دروس داشته باشد یا سرعت خود را با توجه به توانایی خود آرامتر کند ولی بهتر بیاموزد.

3- استفاده از فناوری اطلاعات و آموزش از راه دور ارتباط بین مراکز آ موزشی را تقویت و تشکیل دوره های مشترک ، استفاده از داده ها و برنامه های یکدیگر و دستیابی به سطح بالاتر آموزشی را تسهیل می کند.

4- ارتباط کارکنان یک دانشگا ه با کارکنان سایر دانشگاه ها به انتقال تجارب آموزشی و کاری و افزایش میل به یادگیری در آنها منجر می شود.

5- با استفاده از امکانات رایانه ( فناوری اطلاعات ) امکانات دیداری و شنیداری بهتری فراهم می شود.

6- مراحل اداری و قانونی مثل ثبت نام ، انتخاب واحد و برگزاری آزمون به این طریق راحت تر و سریع تر انجام می شود.

7- این روش نسبت به کلاسهای حضوری مقرون به صرفه تر است.

8- کارکنان از این طریق به بسیاری از منابع مطالعاتی موجود در کتابخانه های مهم مربوط به رشته تحصیلی ویا حرفه خود دسترسی دارند.

معایب آموزش از راه دور (محاسن آموزش سنتی )

حضور فیزیکی آموزگار و آموزنده در کنار هم مثلا در یک کلاس یا یک اتاق تاثیرات متقابل بسیار بیشتری از آموزش از راه دور خواهد داشت ؛ حتی اگر ارتباط رایانه ای همزمان برقرار باشد. افراد در حضور فیزیکی بهتر با هم ارتباط بر قرار کرده به سوالات و مباحثات بهتر پاسخ می دهند و پویایی گروه توسط استاد و فراگیر کنترل می شود.

استاد فقط منتقل کننده اطلاعات نیست. یک آموزگار و یک استاد خوب به واقع یک الگو در حرفه مربوطه است که از نظر احساس مسوولیت ، منش ، تفکرات و بردباری می تواند سرمشق دانشجو باشد و این ویژگیها فقط در محیط کلاس و دانشکده است که می تواند از استاد به فراگیر منتقل شود.

نتیجه گیری :

به نظرمی رسد که در طراحی برنامه آموزشی ترکیبی از روشهای حضوری و غیر حضوری با در نظر گرفتن مزایا و معایت هر دو روش می تواند به بهره مندی بهترفراگیران از آموزش و افزایش کیفیت آموزشی بیانجامد. در این راستا باید برنامه های آموزشی از راه دور را ابتدا از آموزش ضمن خدمت و با در اختیار گذاشتن امکانات سخت افزاری و نرم افزاری لازم به صورت آزمایشی شروع کرد و پس از بررسی نتایج ، اقدام به گسترش یا محدود سازی آن نمود.

باتوجه به اینکه برخی از واحدها یا به دلیل عدم دسترسی به یک مدرس جهت تدریس در کارگاههای آموزسی ویا به دلیل تعدادکم فراگیران قادر به برگزاری دوره های ضمن خدمت نمی باشند .با روش آموش مجازی میتوان در همان محل خدمت بدون صرف هزینه های زیاد ووقت وسایر موارد که به روش سنتی اجرا میگردد.از طریق ویدئو کنفرانس ویا سایر موارد آموزش مجازی وبصورت متمرکز در سازمان مرکزی به این مهم رسید .

منابع

1- حسین زاده ، داود (1383) : فرآیند آموزش در سازمانها ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

ABSTRACT

In the era of information and communication, computer -human’s amazing feat- has revolutionized our life. The invaluable technology contributes to the development of nations. Being itself a product of education, computer is in turn used to improve the quality and efficiency of education. As such, the virtual education will replace most traditional approaches to education. As a vanguard education center, Islamic Azad University has truly realized the necessity of virtual education. This higher education center in its strategic Office of Studies and Education of Human Resources has provided its staff with distant in-service training. God willing, as the infrastructures are developed and cultural bases are provided for, all the in-service education will be offered through distant learning. With determination of planners, managers, and executers, together with the acceptance of the learners for the optimal use of resources we will soon witness blossoming of the in- service education in this higher education center.

موضوع مقاله : برنامه های مجازی در آموزش ضمن خدمت

مطالب مشابه :

موضوع مقاله : برنامه های مجازی در آموزش ضمن خدمت

ساوه

فراخوان مقاله جهت ارائه در ششمین کارگاه الگوهای بهسازی منابع انسانی با رویکرد آموزشی وپژوهشی

فراخوان ارائه مقاله بصورت ملی در سال 1388 جهت اعضای هیات علمی

معاونت محترم مديرکل و مدير محترم آموزش وپرورش شهرستان ساوه

برنامه آموزش ضمن خدمت کارکنان پرستاري برگزار مي‌شود

سرباز، خبر دار، قدم رو، يك دو سه چار