تاریخچه پر ماجرای فوتبال زنان در ایران
به گفته مورخان، زنان نیز از آغاز شکل‌گیری فوتبال این بازی را انجام می‌داده‌اند و این ورزش محبوب هرگز به طور کامل در انحصار مردان نبوده است؛ اما پا به توپ شدن پرحاشیه زنان در ایران به دهه چهل شمسی برمی‌گردد.
دخترانی که شیفته فوتبال بودند برای نخستین بار در تهران و برخی شهرهای بزرگ، بیشتر به عنوان دروازه‌بان و گاهی بازیکن، وارد تیمهای محلی و خیابانی مردان موسوم به فوتبال «گل کوچک» با توپ‌های پلاستیکی شدند.
فوتبال زنان در ایران، پیش از انقلاب اسلامی
امروز، مسأله حجاب و سخت گیری فیفا، بزرگترین مانع بر سر فعالیت آزاد ورزشکاران زن در ایران است؛ اما در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ این باورها و تعصبات مردانه بود که ورزش زنان را نکوهیده می دانست.
بتول باقری از نسل اول فوتبال دختران ایران و اهل بندرانزلی در این باره گفته است: سال ۱۳۴۹ پس از مدت‌ها تلاش توانستیم، محلی برای تمرین‌هایمان پیدا کنیم. پیش از آن گاهی در کوچه با شوهران و برادرهایمان بازی می‌کردیم، اما در سال ۴۹ به صورت رسمی اجازه پیدا کردیم که بدون مردان، در زمین خاکی تمرین کنیم.
این قصه از بندرانزلی در شمال تا آبادان در جنوب ایران امتداد داشت. با افزایش تعداد زنان علاقه‌مند به فوتبال در ایران، فدراسیون فوتبال تصمیم گرفت، چندین نفر از زنان مستعد را برای آموزش در زمینه مربیگری به کلاس‌های آموزشی فیفا بفرستد.
در این کلاس‌ها، مربیان ایرانی توانستند مسابقات فوتبال زنان سنگاپور، هندوستان و کره جنوبی را که در محل برگزاری کلاس‌های فیفا برگزار شده بود، از نزدیک ببینند.
باشگاه تاج نخستین باشگاهی بود که تیم فوتبال دخترانش را تشکیل داد. به زودی تیمهای پرسپولیس، دیهیم و عقاب نیز مانند تاج، تیم داری در فوتبال زنان را آغاز کردند.
کیفیت فنی تیم تاج چنان برتر از سایر تیم‌ها بود که در سال ۱۳۴۹ در اولین بازی از فوتبال باشگاه‌های تهران، در بازی این تیم مقابل دیهیم، آن‌ها ۶ گل وارد دروازه شهناز فدایی دروازه‌بان تیم حریف کردند. در این بازی، حتی یک بار هم توپ به دستان دروازه‌بان تاج نخورد!
سال‌های آغازین این تحول در ورزش دختران ایران، چندان بی دردسر هم نبود. بتول باقری در باره مشکلات روزهای نخستین می‌گوید: «مردها می‌آمدند به محل تمرین و مزاحمت ایجاد می‌کردند. برخی از مردها نمی‌توانستند ببینند ما جداگانه تمرین می‌کنیم. این مشکل برای ما شهرستانی‌ها بیشتر هم بود».
با بالا رفتن تعداد تیم‌ها و استقبال دختران از این رشته ورزشی، فدراسیون فوتبال ایران نیز تشکیل نخستین تیم ملی زنان ایران را در دستور کارش قرار داد، اما در پایگاه اطلاع‌رسانی فدراسیون فوتبال ایران و به طور کلی در دنیای مجازی، اطلاعات موثقی درباره آن تیم وجود ندارد.
این در حالی است که در سال‌های اخیر، بودجه‌های هنگفتی در واحد روابط عمومی و امور اطلاع‌رسانی فدراسیون فوتبال ایران هزینه شده و کارمندان پرتعدادی از جمله چند خبرنگار حوزه مطبوعات ورزشی، در آن مشغول به کار هستند.
البته تحقیق در اسناد و منابع سازمان تربیت بدنی در آن دوران، بیش از آن که نیازمند منابع مالی باشد، مستلزم انگیزه و علاقه مندی به این موضوع در نزد مدیران فدراسیون فوتبال و معاونت بانوان این فدراسیون است.
نکته دیگر این که مروری بر آرشیو دو نشریه ورزشی پیش از انقلاب یعنی مجله‌های «دنیای ورزش» و «کیهان ورزشی»، نشان می‌دهد که این نشریات، هر هفته گزارش‌های مربوط به ورزش زنان را پوشش می‌دادند؛ اما بر خلاف ورزش مردان که سهم فوتبال، نزدیک سه چهارم از صفحات این دو مجله بود، در ورزش زنان، سهم فوتبال همان قدر بود که رشته‌های بسکتبال، والیبال، تنیس، پینگ پنگ، شمشیربازی، دو ومیدانی و شنای زنان.
بر پایه اسناد کنفدراسیون فوتبال آسیا، در تاریخ جام ملت‌های زنان آسیا و اقیانوسیه که اولین دوره‌اش در سال ۱۹۷۵ برگزار شده، ایران حضور نداشته است. در دو دوره نخست این رقابت‌ها که پیش از انقلاب برگزار شد، نه تنها ایران که هیچ تیمی از غرب آسیا شرکت نداشته و آن دو بار نیز، جام قهرمانی به نیوزیلند و چین رسیده است.
فوتبال زنان ایران، پس از انقلاب اسلامی
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹، ورزش زنان در تمام رشته‌ها تقریبا تعطیل بود. فوتبال زنان نیز از این قاعده مستثنی نبود. در سال ۱۹۹۳ فوتبال زنان در ایران با مسابقات فوتبال سالنی که دانشگاه الزهرا (دانشگاه فرح پهلوی سابق) برگزار کرد، دوباره فعال شد.
در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی به فوتبال زنان (نسبت به سال‌های اول انقلاب) اهمیت بیشتری داده شد و امکانات گسترده‌تری در اختیار آن قرار گرفت.
فائزه هاشمی در عرصه ورزش زنان و سپس محسن صفایی فراهانی در سمت ریاست فدراسیون فوتبال، نسبت به مدیران پیشین در ورزش جمهوری اسلامی ایران، نگاه بازتری به فوتبال زنان داشتند. به این ترتیب، فوتبال دختران از داخل سالن فرارویید و از روی کفپوش سالن‌ها قدم به فضای باز و مستطیل سبز گذاشت.
جمعه، هشتم اردیبهشت ۱۳۸۵، روزی تاریخی برای فوتبال دختران ایران به شمار می رود؛ روزی که تیم فوتبال دختران برلین آلمان در دیداری دوستانه به میزبانی ورزشگاه آرارات، مقابل تیم دختران نوجوان ایران قرار گرفت.
دیدن این بازی تنها برای زنان مجاز بود و حتی از حضور مردان خبرنگار رسانه‌های خارجی نیز جلوگیری شد. این دیدار، نخستین دیدار تدارکاتی تیم ملی زنان ایران در فضای باز (پس از انقلاب) بود. ضمنا ماموران انتظامی حاضر در ورزشگاه هم زن بودند.
بازی این دو تیم که در نیمه اول، دو بر صفر به سود برلینی‌ها تمام شده بود، در پایان به تساوی دو بر دو انجامید؛ هرچند مردی در ورزشگاه حاضر نبود، هر دو تیم با پوشش کاملاً اسلامی به میدان رفتند.
معصومه رضازاده که عضو تیم ایران بود، درباره آن مسابقه گفت: «این بازی پیشرفت بزرگی برای ما بود. در کشور ما تدارک چنین مسابقه‌ای بی‌نهایت سخت است و ما برای نخستین بار با یک تیم خارجی جاافتاده و شناخته‌شده بازی کردیم».
بازیکنان ایران بر این باور بودند که با شکسته شدن طلسم بازی در فضای باز، این شایعه مردانه را باطل کردند که زنان نمی توانند به مدت نود دقیقه در میدان بازی بدوند.
پیشرفت سریع در مدتی کوتاه
فوتبال زنان ایران پس از دو دهه خواب، در آستانه بیداری دوباره بود. همزمان هم زنان علاقه مند به دیدن فوتبال برای راهیابی به ورزشگاه ها تلاش می‌کردند.
این اتفاق در آذر ماه سال ۱۳۷۶ رخ داد. البته نه در جریان یک مسابقه بلکه هنگام استقبال از تیم ملی فوتبال ایران پس از راهیابی به جام جهانی ۱۹۹۸؛ تیمی که با بالگرد در زمین چمن ورزشگاه آزادی فرود آمد و با استقبال بی‌نظیر ده‌ها هزار زن و مرد مستقر در ورزشگاه روبه رو شد.
در خلال تلاش‌ها زنان و راهیابی دختران به استادیوم‌ها، فیلم سینمایی «آفساید» که منع ورود زنان به ورزشگاه‌ها را به پرده کشیده بود، توقیف شد. آفساید به کارگردانی جعفر پناهی، روایتگر داستان دخترانی است که برای ورود به ورزشگاه، لباس پسرانه می‌پوشند.
تلاش فوتبالیستان زن ایرانی در مدتی کوتاه پیشرفت قابلی را رقم زد، تیم فوتبال زنان ایران در رتبه‌بندی سال ۱۳۸۹ در جهان جایگاه ۵۵ را به دست آورد که این جایگاه بالاتر از جایگاه فوتبال مردان ایران در آن زمان بوده است. این پیشرفت جالب توجه فقط چهار سال پس از اولین بازی تدارکاتی در تهران مقابل دختران برلین رقم خورد.
اما سیر صعودی دختران مقنعه به سر فوتبال ایران چگونه ترسیم شد؟ ایران در نخسین بازی رسمی خود که در قالب بازی ملی انجام شد، در یک بازی دوستانه با نتیجه پنج بر صفر سوریه را شکست داد. بهترین برد این تیم در تاریخ فوتبال ایران نیز برتری سیزده بر صفر مقابل سوریه است؛ رقیبی که مشکلات زنان فوتبالیستش، کمتر از همتایان ایرانی‌شان نیست.
پیش از آغاز رقابت‌های مقدماتی جام ملت‌های آسیا، در مسابقه‌ای دوستانه بین ایران و اردن در ورزشگاه آرارات تهران، ماهرا حمطش، مربی تیم اردن، تنها مردی بود که مجوز حضور داشت. زهرا قنبری، نیلوفر اردلان و بیان محمودی برای بانوان ایران گل زدند تا ایران به برتری سه بر دو دست یابد.
جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۰۸
مهر ماه ۱۳۸۶ تیم ملی فوتبال زنان ایران در نخستین گام در راه حضور در جام فوتبال ملت‌های آسیا، در دور رفت از مرحله حذفی با سرمربیگری خانم ژو فنگ شین از کشور چین مغلوب تیم ملی زنان هندوستان شد.
تعیین زمان بازی در ساعت سه بعد از ظهر آن هم در هوای گرم و با رطوبت بالای شهر دهلی نو همراه با پوشش اسلامی اعضای تیم بانوان ایران، تأثیر منفی آشکاری بر عملکرد بازیکنان ایران گذاشته بود. در آغاز بازی با گل فرشته کریمی در دقیقه هشتم، تیم ایران از میزبان پیش افتاد، اما هندی‌ها در ادامه مسابقه موفق شدند سه بار دروازه ایران را باز کنند.
در دیدار برگشت ایران و هندوستان در ورزشگاه آرارات، ایران توانست با نتیجه چهار بر یک، تیم زنان هند را شکست دهد و به مرحله بعد راه یابد. ایران در حالی آماده حضور در رقابت‌های مرحله گروهی شد که دیدارهای تدارکاتی‌اش محدود می‌شد، به بازی با تیمهای بندر انزلی و دانشگاه آزاد تهران.
در مرحله گروهی تیم ملی فوتبال زنان ایران در نخستین مسابقه گروه اول، چهار بر یک مغلوب ویتنام، میزبان گروه خود شد. تک‌گل ایران را مینا هاشمی به ثمر رساند.
ایران روز هفتم فروردین ۱۳۸۷ به مصاف میانمار رفت و بازی را با حساب دو بر یک باخت. گل ایران را باز هم مینا هاشمی وارد دروازه حریف کرد. دختران پا به توپ ایرانی اما دو روز بعد، موفق شدند با نتیجه سه بر دو، تایوان را شکست دهند. بیان محمودی در این بازی هت تریک کرد.
پس از بازگشت به تهران مقرر شد که همه برنامه‌ها و اهداف فدراسیون فوتبال و مسئولان ورزش زنان ایران معطوف به حضور قدرتمند این تیم در بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانجو باشد. اما مدتی بعد اعلام شد که از جمع رشته‌های ورزشی تیمی زنان فقط رشته کبدی به گوانجو اعزام می‌شود، زیرا در رشته‌های دیگر بختی برای کسب مدال وجود ندارد!
این در حالی بود که به باور کارشناسان فوتبال، بخت دختران فوتبالیست ایرانی به اندازه پسران فوتبالیست بود. کما این که در پایان نیز امیدهای ایران در گوانجو، از دستیابی به مدال بازماندند.
جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۱۰
تیر ماه ۱۳۸۸، رقابت‌های مقدماتی برای حضور در جام ملت‌های زنان آسیا در سال ۲۰۱۰ آغاز شد؛ مسابقاتی که در پایان سهمیه‌های آسیا برای جام جهانی ۲۰۱۱ آلمان را معرفی می کردند.
ایران در گروهی بود که ازبکستان و تایلند هم حضور داشتند. تایندی‌ها که تیمی در سطح اول فوتبال زنان آسیا هستند و چهار بار در بازی فینال جام ملت‌ها حضور داشته‌اند، در بانکوک با نتیجه هشت بر یک ایران را در هم شکستند.
فرشته کریمی، تک‌گل ایران را وارد دروازه حریف کرد. این نتیجه چندان هم عجیب نبود، زیرا این تیم شش گل هم به ازبکستان زد. ایران از ازبکستان هم چهار گل خورد. فرشته کریمی در این بازی نیز یکی از گل‌های زده حریف را جبران کرد.
تایلندی‌ها به رغم این صعود مقتدرانه، در مرحله نهایی سه بر صفر به کره شمالی و چهار بر صفر به ژاپن باختند.
المپیک نوجوانان در سنگاپور
تیم فوتبال دختران ایران در المپیک جوانان سنگاپور ۱۳۸۹ شرکت کرد. این بازی‌ها با مسابقه ایران مقابل ترکیه و در حضور سپ بلاتر، رئیس فیفا افتتاح شد.
در این دیدار که نزدیک سه هزار نفر برای دیدن آن در ورزشگاه «جالان بسار» حاضر شده بودند، ایران تا دقیقه ۷۰ با نتیجه دو بر یک پیش بود، اما در پایان، بازی را با نتیجه چهار بر دو واگذار کرد. شهین افلاکی و ادا دوران (بازیکن حریف) گل‌های ایران را به ثمر رساندند.
نکته مهم درباره این دوره از بازی‌ها که نخستین دوره المپیک نوجوانان نامیده شد، سطح کیفی بسیار نازلی بود که به هیچ وجه با عنوان رقابت‌های المپیک همخوانی نداشت. فقط شش تیم در مسابقات حضور داشتند که دو تای آن، گینه استوایی و گینه پاپوآ بودند. غیر از ایران، هیچ تیم آسیایی دیگری، حتی سنگاپور، میزبان بازی‌ها، نیز در رقابت‌ها حضور نداشت. ترکیه تنها نماینده اروپا و دو تیم باقی مانده هم شیلی و ترینیداد بودند.
ایران در بازی دوم با گل فاطمه اردستانی بر گینه پاپوآ غلبه کرد تا در گروه سه تیمی، به عنوان تیم دوم راهی نیمه‌نهایی شود. در نیمه‌نهایی که بازی‌های آن به صورت ضربدری برگزار شدند، ایران چهار بر یک به گینه استوایی باخت. باز هم فاطمه اردستانی تک‌گل ایران را به ثمر رساند. ایران در بازی رده‌بندی هم سه بر صفر از ترکیه شکست خورد و به این ترتیب از دستیابی به مدال و ایستادن روی سکوی سوم مسابقات باز ماند.
راهیابی به المپیک لندن، رویایی که نقش بر آب شد
تیم پسران با سرمربیگری علیرضا منصوریان از مرحله حذفی آغاز و در مرحله دوم با باخت مقابل عراق حذف شد تا به بازی‌های گروهی نرسد. تیم دختران اما موفق شده بود به مرحله گروهی راه پیدا کند و در صورت سرگروهی در رقابت‌های این مرحله، هم المپیکی می‌شد و هم یک شگفتی تاریخی رقم می‌زد.
دختران فوتبال ایران در رقابت‌های گروه سوم مقدماتی در منطقه آسیا که به میزبانی اردن به انجام رسید، نخست با هت تریک مریم رحیمی و گلزنی فرشته کریمی، چهار بر صفر از سد فلسطین گذشتند. مصاف ایران و اردن با گلزنی زهرا حاتم نژاد به تساوی یک بر یک انجامید.
ایران اما در دیدار سوم دست به کار بزرگی زد و باز هم با دو گل مریم رحیمی، بحرین را پشت سر گذاشت تا با هفت امتیاز در صدر جدول گروه خود بایستد. این تیم با وجود همه موفقیت‌ها، در مرحله نهایی در اردن متوقف شد. علت این توقف نه باخت در میدان بازی، بلکه حجاب عنوان شد. البته سهل انگاری مسئولان در هماهنگی این مسأله و سخت گیری بیش از اندازه فیفا موجب شد، بانوان شایسته فوتبال کشورمان در یک قدمی صعود به المپک حذف شوند.
دویچه وله
تابناک
مطالب مشابه :
تاریخچه پر ماجرای فوتبال زنان در ایران
در زمین خاکی تیم ملی فوتبال زنان پوشش اسلامی اعضای تیم بانوان ایران
ترکیب تیمهای ملی کشتی برای حضور در المپیک لندن اعلام شد
فدراسیون تنیس خاکی. ترکیب تیم های ملی کشتی دهند که اعضای کادر فنی این تیم و در
اطلاعات عمومی در مورد ورزش شنا: واتر پولو Water polo
انجمن تنیس خاکی. وارد دروازهٔ حریف کند.تیم ملی مجارستان قوی تمام اعضای بدن مانند
برچسب :
اعضای تیم ملی تنیس خاکی