آموزش مات کردن با اسب و فیل

 مات کردن با اسب و فیل : از بین روش ها و حالات مختلفی که برای بکار بردن مات وجود دارد روشی که بتوان آن را یاد گرفت و دارای نظم و اصول خاصی باشد دارای اهمیت است.

 روشی که دیتابیس های آخر بازی بدون محاسبه انجین نشان می دهند (نالیموف) بسیار جالب و آموزنده و دقیق است.

چیزی که اهمیت دارد این است که باید زیر 50 حرکت حریف را مات کنید وگرنه حریفتان می تواند ادعای تساوی کند همین محدودیت حرکات ، یادگیری صحیح مات را ضروری می سازد. برای مات کردن باید ابتدا مهره هایتان را متمرکز کنید و اجازه دهید تا با هماهنگی یکدیگر عمل نمایند. معمولا فیل و اسب دو خانه اطراف شاه حریف را گرفته و شاه ما در مقابل شاه حریف قرار می گیرد. و یا فیل با قرار گرفتن در جلو شاه دو خانه اطراف شاه حریف را می گیرد. اینکه به چه روشی شاه حریف را به کنار صفحه ببرید به وضعیتی که پیش رو دارید بستگی دارد هر روشی که راحت تر عملی شود آن را اجرا کنید. عملا مات در دو گوشه ای که همرنگ خانه های فیل باشد ایجاد می شود. برای این کار نخست باید شاه حریف را به کناره صفحه و بعد به گوشه صفحه راند و سرانجام اگر آن گوشه صفحه همرنگ خانه های فیل نباشد، شاه را به گوشه دیگر کشاند. 

توجه : برای آموزش ابتدا دیاگرام نهایی مات را چیده و نحوه مات کردن پایانی را نشان می دهیم بعد به عقب برگشته و مراحل را مشکل تر می کنیم. یعنی باید همچون فیلمی صحنه را از آخر به اول برگرداند.در هر مرحله باید با انجام چندین مثال مختلف روش صحیح را یاد بگیرید.  یعنی اول حالت های متداولی که شاه و فیل و اسب در موقع مات شدن شاه حریف قرار می گیرند را نشان داده (تقریبا تمام حالات متداول مات) بعد در مرحله دوم شاه و اسب و فیل را در گوشه صفحه چیده و یک مات در چند حرکت ساده را نشان داده ، بعد در مرحله سوم مهره ها را در کناره صفحه قرار داده و نحوه بردن به گوشه را توضیح داده(حالات تیپیک) و در مرحله چهارم بطور کامل چگونگی بردن شاه حریف به کنار و گوشه صفحه را توضیح می دهیم.  در زیر تمام 4 مرحله با مثالی نشان داده شده است :

مثال 1 (مرحله 1) :  حالت رایج مات شدن شاه سیاه را نشان می دهد.

مثال2 (مرحله 2) : در دیاگرام زیر سفید شروع و در 4 حرکت مات می کند .

مثال 3 (از مرحله 2) : سفید شروع و در 5 حرکت مات می کند 

Bc8 Kb8 2.Nb4 Ka7 3.Kc7 Ka8 4.Bb7+ Ka7 5.Nc6#

مثال 4 از مرحله 3 : سریع ترین راه مات را پیدا کنید.

مثال 5 (تیپیک- کاملا آموزشی و نمونه ای) (از مرحله 3) : سفید شروع و مات می کند. (در 10 حرکت)

1.Bc7 Kf8 2.Nf5 Ke8 3.Ng7+ Kf8 4.Kf6 Kg8 5.Kg6 Kh8 6.Bd6 Kg8 7.Nf5 Kh8 8.Be7 Kg8 9.Nh6+ Kh8 10.Bf6#

توضیح : حرکت اول نشان می دهد که باید شاه حریف را به گوشه سیاه کشاند و این طرز قرار گرفتن مهره های سفید بسیار مهم است اسب به جلو شاه آمده و بعد به پشت سر می رود. به همکاری اسب و شاه دقت کنید.

در حرکت هشتم با فیل یک حرکت انتظاری انجام می دهیم تا نوبت سیاه شود. 

مثال 6 (از مرحله 3) : سفید شروع و مات می کند.

1.Ne4! Ke8 2.Ke6 Kf8 3.Bd4! Ke8 [3...Kg8 4.Kf6 Kh7 5.Be3 Kg8 6.Bh6! Kh7 7.Kg5 Kg8 8.Kg6 Kh8 9.Bg7+ Kg8 10.Nf6#] 4.Nd6+ Kf8 [4...Kd8 5.Bb6#] 5.Kf6 Kg8 6.Kg6 Kf8 7.Bf6 Kg8 8.Be7 Kh8 9.Nf7+ Kg8 10.Nh6+ Kh8 11.Bf6#

مثال 7 (تیپیک ) (از مرحله 3) : سفید شروع و مات می کند.

1.Nf7+ Kg8 2.Be4 Kf8 3.Bh7 Ke8 4.Ne5! Kd8 [4...Kf8 5.Nd7+ Ke8 6.Ke6 Kd8 7.Kd6 Ke8 8.Bg6+ Kd8 9.Nc5 Kc8 10.Bd3 Kd8 11.Ne6+ Kc8 12.Kc6 Kb8 13.Ba6 Ka7 14.Nc5 Ka8 15.Kb6 Kb8 16.Nd7+ Ka8 17.Bb7#] 5.Ke6 [5.Be4 Kc7 6.Nc4 Kd7 7.Kf7 Kd8 8.Bc6 Kc7 9.Bb5 Kd8 10.Ke6 Kc7 11.Ke7 Kc8 12.Kd6 Kd8 13.Na5 Kc8 14.Bd7+ Kb8 15.Kc6 Ka7 16.Bc8 Kb8 17.Kd7 Ka7 18.Kc7 Ka8 19.Bb7+ Ka7 20.Nc6#] 5...Kc7 [5...Ke8 6.Nd7 Kd8 7.Kd6 Kc8 8.Nc5 Kd8 9.Ne6+! Kc8 10.Kc6 Kb8 11.Bd3 Ka7 12.Kc7 Ka8 13.Kb6 Kb8 14.Ba6 Ka8 15.Nd8 Kb8 16.Nc6+ Ka8 17.Bb7#]

6.Nd7! Kb7 7.Bd3 Kc6 8.Bc4 Kc7 9.Bb5 Kd8 10.Nf6 Kc7 11.Nd5+ Kd8 12.Kd6 Kc8 13.Ke7 Kb8 [13...Kb7 14.Kd7 Kb8 15.Ba6! Ka7 16.Bc8 Kb8 17.Ne7 Ka7 18.Kc7 Ka8 19.Bb7+ Ka7 20.Nc6#] 14.Ba6! Ka7 15.Bc8 Kb8 16.Kd8 Ka7 17.Kc7 Ka8 18.Nb4 Ka7 19.Nc6+ Ka8 20.Bb7#

توضیح : در حرکت پنجم دو روش را می توان برای مات انتخاب کرد که هر دو روش آمده

حرکت دوم و هشتم سفید یک حرکت انتظاری است تا نوبت حرکت با سیاه شود.

مثال 8 از مرحله 4 (کامل) : سفید شروع و مات می کند

1.Bg2 Kd4 2.Kd2 Ke5 3.Ke3 Kf5 4.Nd3 Kg5 5.Be4 Kf6 6.Kf4 Ke6 7.Kg5 Kf7 8.Kf5 Kg7 9.Ne5 Kg8 10.Kf6 Kh8 11.Nf7+ Kg8 12.Bd3 Kf8 13.Bh7 Ke8 14.Ne5 Kd8 15.Ke6 Kc7 16.Nd7 Kb7 17.Bd3 Kc6 18.Bc4 Kc7 19.Bb5 Kd8 20.Nf6 Kc7 21.Nd5+ Kd8 22.Kd6 Kc8 23.Ke7 Kb7 24.Kd7 Kb8 25.Ba6 Ka7 26.Bc8 Kb8 27.Ne7 Ka7 28.Kc7 Ka8 29.Bb7+ Ka7 30.Nc6#

 در زیر بازی یکی از بازیکنان ریتینگ دار آورده شده که نتوانسته حریف خود را در زیر 50 حرکت مات کند

بخاطر قانون 50 حرکت موفق به مات کردن حریف نشد در حالی که به مات در یک رسیده بود Jirovsky(2435)   

 از حرکت 68 آخر بازی فیل و اسب ایجاد می شود:

 Jirovsky,Milos (2435) - Neidig,Stefan (2260) [E08]

Pardubice Czech op Pardubice (7), 1998

1.Nf3 d5 2.c4 e6 3.g3 Nf6 4.Bg2 Be7 5.0–0 0–0 6.d4 Nbd7 7.Qc2 c5 8.cxd5 Nxd5 9.Nc3 Nxc3 10.bxc3 cxd4 11.cxd4 Nb6 12.Bd2 Bd7 13.Ba5 Bc6 14.e3 Bd6 15.Rfc1 Rc8 16.Qe2 Bc7 17.Rab1 Be4 18.Rb5 Bc6 19.Rbc5 Qe7 20.Qe1 Bd6 21.R5c2 Ba3 22.Bxb6 axb6 23.Ra1 Ba4 24.Rxc8 Rxc8 25.Ne5 Bc2 26.Qe2 Qc7 27.Qb5 f6 28.Nd7 Qc3 29.Rf1 Bd3 30.Qxb6 Bxf1 31.Qxe6+ Kh8 32.Bxf1 Qc6 33.Qf7 Rd8 34.Bh3 Qd6 35.Qb3 b6 36.Qb5 g6 37.Qb3 Kg7 38.Qa4 Bb2 39.Qa7 Kh6 40.Nxb6 Bxd4 41.exd4 Qxd4 42.a4 Qc5 43.Bd7 f5 44.Qa6 f4 45.Qb5 Qd4 46.h4 fxg3 47.Qg5+ Kg7 48.Qe7+ Kh6 49.Qe3+ Qxe3 50.fxe3 Kh5 51.a5 Rb8 52.e4 Rb7 53.e5 Ra7 54.e6 Rxa5 55.e7 Re5 56.e8Q Rxe8 57.Bxe8 Kxh4 58.Kg2 Kg4 59.Nd5 Kf5 60.Kxg3 Ke5 61.Ne3 h5 62.Kh4 Kf4 63.Nd5+ Ke5 64.Ne7 g5+ 65.Kxg5 h4 66.Ng6+ Ke4 67.Bd7 h3 68.Bxh3 B&N 68...Kd4 69.Kf4 Kd5 70.Bf5 Kd4 71.Ne7 Kc4 72.Ke5 Kc3 73.Kd5 Kb3 74.Kd4 Kb4 75.Be6 Kb5 76.Bd5 Kb6 77.Kc4 Kc7 78.Kc5 Kd7 79.Nf5 [79.Ng6!] 79...Ke8 80.Kd6 Kf8 81.Ke6 Kg8 82.Kf6+ Kf8 83.Bc6 Kg8 84.Ne7+ [84.Nd6 Kf8 85.Be4 Kg8 86.Nf7 Kf8 87.Bh7] 84...Kf8 85.Ng6+ Kg8 86.Bd5+ Kh7 87.Bc4 Kh6 88.Bg8 Kh5 89.Ne5 Kh4 90.Kf5 Kg3 91.Bb3 [91.Ng4! Kf3 92.Bc4 Kg3 93.Be2 Kh4 94.Ne3 Kg3 95.Nd1 Kh4 96.Kf4 Kh3 97.Ne3 Kh4 98.Ng2+ Kh3 99.Kf3 Kh2 100.Nf4 Kg1 101.Kg3 Kh1 102.Bd3 Kg1 103.Nh3+ Kh1 104.Be4#] 91...Kf2 92.Kf4 Ke2 93.Ke4 Kd2 94.Kd4 Kc1 95.Kc3 Kb1 96.Nf3 Kc1 97.Nd4 Kb1 98.Nc2 Kc1 99.Ba2 Kd1 100.Nd4 Ke1 101.Kd3 Kf2 102.Bf7 Kg3 103.Ke4 Kg4 104.Ne6 Kg3 105.Bh5 Kf2 106.Kf4 Kg2 107.Ng5 Kf2 108.Bf3 Kf1 109.Ke3 Ke1 110.Ne6 Kf1 111.Nf4 Ke1 112.Nd3+ Kf1 113.Kf4 Kg1 114.Kg3 Kf1 115.Bg4 Kg1 116.Be2 Kh1 117.Nf4 Kg1 118.Nh3+ ½–½