دوشنبه سی ام اردی بهشت 92 - مطالب مهم درس روش تحقیق

فصل 1:

صفحات: 19 و 20

منابع شناخت:

- استناد به مقام صلاحيت‌دار: كتاب‌هاي مرجع

- شيوه‌هاي مبتني بر سير و سلوك و رمز و راز: سنت‌ها

- شيوه خردگرايانه: قوانين منطقي و استدلال ( قياسي – استقرايي )

- روش علمي

صفحه: 22

تحقيق: فرآيند جستجوي منظم براي مشخص كردن يك موقعيت نامعين ( ديويي، 1938 )

صفحات: 22 و 23

مراحل روش علمي:

- پي‌بردن به مسئله

- جستجوي پيشينه

- تدوين فرضيه

- مشاهده و آزمون فرضيه

- پذيرش، رد يا تعديل كردن فرضيه

فصل 2:

صفحات: 29 و 30 و 31

انتخاب موضوع تحقيق: اولين مرحله در تدوين و اجراي يك طرح پژوهشي است و بايد داراي ويژگي‌هاي زير باشد:

- علاقه پژوهشگر / بديع بودن / پژوهش‌پذير بودن / اهميت و اولويت / توانايي پژوهشگر / منابع مادي / منابع اطلاعاتي / به‌صرفه بودن

صفحات: 31 و 32

شناسايي و بيان مسئله تحقيق: پژوهشگر سعي دارد تا شواهدي دال بر وجود مسئله عرضه كند. زمينه‌اي را تصوير مي‌كند كه مسئله مورد نظر در آن رخ داده است. در اين مرحله ويژگي‌هاي مسئله، گستردگي و علل احتمالي بروز آن نيز شناسايي مي‌گردد. يك بيان مسئله خوب اطلاعات زير را منتقل مي‌كند:

- اهميت مسئله

- تحديد مسئله در يك حوزه تخصصي

- اطلاعات كلي درباره تحقيقات انجام شده

- چارچوبي براي ارائه نتايج تحقيق

صفحه:32

ويژگي‌هاي مسئله تحقيق:

- فراهم آوردن دانش در يك زمينه خاص

- كمك به تدوين نظريه

- تعميم نتايج تحقيقات قبلي ( افزايش اعتبار بروني )

- پيشبرد روش شناسي تحقيق

- روشن ساختن برخي از مسائل مهم روز

صفحه:33

براي محدود كردن يك موضوع به يك مسئله خاص:

- بررسي منابع دست دوم ( مجله‌هاي علمي يا دايره‌المعارف‌ها و سالنامه‌ها و كتب راهنما )

- تماس با استفاده كنندگان احتمالي نتايج تحقيق به منظور تصريح داده‌ها

- گفتگو با كساني كه در زمينه مورد نظر تخصص داشته يا داراي تجربه و اطلاعات خاص مي‌باشند.

صفحه:36

فرضيه تحقيق: فرضيه تحقيق ترجيحاً جهت‌دار است يعني رابطه مشخصي را بين دو يا چند متغير بيان مي‌كند.

صفحه:37

فرض آماري: رابطه مابين متغيرها را برحسب پارامترهاي جامعه بيان مي‌كند.

صفحه:39

مفهوم، سازه، متغير:

- مفهوم، تجريدي از رويدادهاي قابل مشاهده است كه معرف شباهت‌ها يا جنبه‌هاي مشترك ميان آن‌هاست. مفاهيم واژه‌هايي انتزاعي است كه براي توضيح دادن و يا معنا دادن به تجربياتمان از آن‌ها استفاده مي‌كنيم.

- سازه، مفاهيمي پيچيده هستند كه در سطح بالايي از تجريد ( انتزاع ) قرار دارند.

- متغير، عبارت است از ويژگي‌ واحد مورد مشاهده. متغير كميتي است كه مي‌تواند از واحدي به واحد ديگر يا از يك شرايط مشاهده به شرايط ديگر، مقادير مختلفي را اختيار كند. به بيان ديگر، متغير نمادي است كه اعداد يا ارزش‌ها به آن منتسب مي‌شود.

صفحه:42

انواع متغيرها از نظر ماهيت:

- متغير كيفي يا مقوله‌اي: نظير جنسيت، مذهب، شغل و ...

- متغير كمـّي: براي اندازه گيري آن‌ها مي‌توان اعداد را به وضعيت آزمودني و بر طبق قاعده‌اي منتسب كرد.

ü متغير كمـّي پيوسته: مثل قد و وزن و ...

ü متغير كمـّي گسسته ( جدا ): مثل تعداد فرزندان

صفحه:43

انواع متغيرها از نظر نقش آن‌ها در تحقيق:

- متغير مستقل / متغير وابسته / متغير تعديل كننده / متغير كنترل / متغير مداخله‌گر.

صفحات: 46 و 47 و 48

مقياس‌هاي اندازه‌گيري متغيرها:

- مقياس اسمي

- مقياس رتبه‌اي

- مقياس فاصله‌اي

- مقياس نسبتي

فصل 3:

صفحات: 55 و 56

بررسي پيشينه تحقيق: نقدي از دانش موجود درباره موضوع پژوهش است. اگر به درستي انجام شود، به بيان مسئله كمك مي‌كند و يافته‌هاي تحقيق را به پژوهش‌هاي قبلي متصل مي‌سازد. پيشينه تحقيق مقاصد زير را برآورده مي‌سازد:

- تعريف و تحديد مسئله

- قراردادن يافته‌هاي تحقيق در چارچوب تحقيقات قبلي

- اجتناب از دوباره كاري

- انتخاب روش‌ها و ابزار اندازه‌گيري دقيق‌تر

صفحه: 56

منابع اطلاعاتي براي بررسي پيشينه تحقيق:

- منابع دست اول:

ü مطالعات، نوشته‌هاي اوليه يك نظريه‌پرداز، محقق يا شاهد زنده در يك واقعه است.

ü تمام گزارش تحقيق، يك نظريه يا بيانات يك ناظر است و به اين دليل مفصل و در بعضي موارد خيلي فني است. ( مثال: مطالعات تجربي منتشر شده در مجله‌ها يا در نظام‌هاي بازيابي اطلاعات، تك نگاري‌هاي انديشمندانه، گزارش‌هاي تحقيقي و برخي پايان‌نامه‌ها )

- منابع دست دوم:

ü كتاب‌ها

ü مقاله‌هاي منتشر شده در دايره‌المعارف‌ها

ü مقاله‌هايي كه وضع دانش موجود را درباره يك موضوع از طريق خلاصه كردن تحقيقات اصلي ارزيابي مي‌كند.

فصل 4:

صفحه:77

پارادايم: مجموعه‌اي از مفروضه‌ها، مفاهيم يا گزاره‌هاست كه از نظر منطقي به‌طور انعطاف‌پذيري به هم مرتبط بوده و جهت فكري و پژوهشي را هدايت مي‌كند.

- پارادايم خردگرايانه: واقعيت چيزي است كه فرد مي‌تواند به وسيله حواس خود آن را تجربه كند

- پارادايم طبيعت‌گرايانه: واقعيت چيزي نيست كه همه افراد به‌طور يكسان آن‌را مشاهده كنند و تجربه مشابهي از آن به دست آورند.

صفحه:78

انواع روش تحقيق:

- كمـّي / كيفي

- گذشته‌نگر / آينده‌نگر

- نتيجه گرا / تصميم‌گرا

صفحه:79

دسته‌بندي تحقيقات برحسب هدف:

- تحقيق بنيادي: هدف،آزمون نظريه‌ها، تبيين روابط بين پديده‌ها و افزودن به مجموعه دانش موجود در يك زمينه خاص است. نتيجه گرا هستند.

- تحقيق كاربردي: هدف، توسعه دانش كاربردي در يك زمينه خاص است.

- تحقيق و توسعه: به منظور تدوين و تشخيص مناسب بودن يك فرآورده آموزشي انجام مي‌شود.

صفحات:81 تا 104

دسته‌بندي تحقيقات برحسب نحوه گردآوري داده‌ها ( طرح تحقيق ):

- تحقيق آزمايشي: به منظور برقراري رابطه علت – معلولي ميان دو يا چند متغير از طرح‌هاي آزمايشي استفاده مي‌شود.

· انتساب تصادفي

· همتا كردن تصادفي

· انتخاب همگن

· تحليل كواريانس

· استفاده از آزمودني‌ها به عنوان كنترل خودشان

- تحقيق غير آزمايشي ( توصيفي ): شامل مجموعه روش‌هايي است كه هدف آن‌ها توصيف كردن شرايط يا پديده‌هاي مورد بررسي است.

ü تحقيق پيمايشي: براي بررسي توزيع ويژگي‌هاي يك جامعه آماري استفاده مي‌شود.

· روش مقطعي: در يك مقطع از زمان داده‌ها گردآوري مي‌شوند

· روش طولي: در طول زمان داده‌ها گردآوري مي‌شوند.

· روش دلفي: وقتي كه درباره اتفاق نظر يك جمع صاحب‌نظر در مورد يك موضوع خاص به بررسي مي‌پردازيم.

ü تحقيق هم‌بستگي: رابطه بين متغيرها براساس اهداف تحقيق تحليل مي‌گردد.

ü تحقيق اقدام پژوهي: هدف، توصيف شرايط يا پديده‌هاي مربوط به نظام آموزشي است. مرحله اول آن، بيان آشكار «موقعيت نامعين» است

ü بررسي موردي: پژوهشگر به انتخاب يك مورد پرداخته و آن را از جنبه‌هاي بي‌شمار بررسي مي‌كند. هدف مشاهده تفصيلي ابعاد مورد تحت مطالعه و تفسير مشاهده از ديدگاه كل‌گرا است.

ü تحقيق پس – رويدادي ( علّي – مقايسه‌اي ): پژوهشگر با توجه به متغير وابسته، به بررسي علل احتمالي وقوع آن مي‌پردازد. اين تحقيق گذشته‌نگر است.

· همتاسازي

· استفاده از تحليل كواريانس

· ايجاد گروه‌هاي همگن

· استفاده‌ از متغيرهاي مزاحم به عنوان متغير تعديل كننده

صفحه:93

تحليل رگرسيون: در تحقيقاتي كه از تحليل رگرسيون استفاده مي‌شود، هدف معمولاً پيش‌بيني يك يا چند متغير ملاك از يك يا چند متغير پيش‌بين است.

صفحه:110

طرح‌هاي عاملي: وقتي پژوهشگر بخواهد اثر بيش از يك متغير مستقل را بر متغير وابسته بررسي كند از طرح‌هايي كه تاكنون توصيف شد نمي‌تواند استفاده كند و بايد از طرح‌هاي عاملي استفاده نمايد.

صفحه:116

طرح تك - گروهي سري‌هاي زماني: چنان‌چه طرح تك – گروهي با مشاهده قبل و بعد را بسط دهيم طرح سري‌هاي زماني حاصل مي‌شود.

صفحه:132

تحليل محتوا: براي بررسي محتواي آشكار پيام‌هاي موجود در يك متن مي‌توان از روش تحليل محتوا استفاده كرد. در اين روش محتواي آشكار و پيام‌ها به‌طور نظام‌دار و كمـّي توصيف مي‌شود. از اين رو اين روش را مي‌توان روش تبديل داده‌هاي كيفي به داده‌هاي كمـّي قلمداد كرد.

فصل 5:

صفحه:141

پرسشنامه:

- يكي از ابزارهاي رايج تحقيق است

- روشي مستقيم براي كسب داده‌هاي تحقيق است

- مجموعه‌اي از سؤال‌ها ( گويه‌ها ) است كه پاسخ‌دهنده با ملاحظه آن‌ها پاسخ لازم را ارائه مي‌دهد.

- سؤال‌هاي پرسشنامه نوعي محرك – پاسخ محسوب مي‌شود.

- از طريق پرسشنامه مي‌توان دانش، علايق، نگرش و عقايد افراد را مورد ارزيابي قرار داد، به تجربيات قبلي وي پي برده و به آن‌چه در حال حاضر انجام مي‌دهد آگاهي يافت.

صفحات :141 و 142

اصول كلي تنظيم پرسشنامه:

- سؤال‌هاي پرسشنامه بايد بر اساس هدف‌ها يا سؤال‌هاي تحقيق تنظيم گردد.

- پرسشنامه بايد پاسخ‌دهنده را جذب نموده و سؤال‌هاي آن‌ براي او جالب باشد.

- پرسشنامه بايد تا حد امكان كوتاه باشد و داده‌هاي مورد نياز پژوهشگر را فراهم آورد.

- دستورالعمل تكميل پرسشنامه بايد كوتاه بوده و حاوي كليه اطلاعات مورد نياز پاسخ‌دهنده براي كامل كردن پرسشنامه باشد. پرسشنامه بايد همراه دستورالعمل تكميل آن بوده و چگونگي پاسخ‌ دادن به سؤال‌ها را براي پاسخ‌دهنده تشريح كند.

صفحه:142

اجزاء اصلي پرسشنامه:

- نامه همراه يا مقدمه‌اي براي آماده كردن پاسخ‌دهنده جهت تكميل پرسشنامه

- دستورالعمل‌ها

- سؤال‌ها ( گويه‌ها )

صفحات:142 و 143

انواع سؤال‌هاي پرسشنامه:

- سؤال‌هاي بسته - پاسخ: مجموعه‌اي از گزينه‌ها را ارائه مي‌دهد تا پاسخ‌دهنده از ميان آن‌ها يكي را انتخاب كند.

- سؤال‌هاي باز - پاسخ: سؤال‌هايي هستند كه در آن‌ها پاسخ‌دهنده مي‌تواند پاسخ را به اختيار خود بيان كند.

صفحات:144 و 145 و 146

نكات ضروري در تدوين سؤالات پرسشنامه:

- از سؤال‌هاي نامفهوم و مبهم پرهيز شود.

- از سؤال‌هايي كه پاسخ‌دهنده را به پاسخ خاصي هدايت مي‌كند بايد اجتناب كرد.

- از سؤال‌هاي پيچيده پرهيز شود.

- از سؤال‌هاي دو وجهي كه شامل دو سؤال در يك پرسش است اجتناب شود.

- تاجايي كه امكان دارد از ارائه سؤال‌هاي منفي خودداري شود.

- از بيان سؤال‌هاي مستقيم كه موجب تحريك حساسيت آزمودني شده و يا در وي ايجاد مقاومت مي‌كند پرهيز شود.

- از تنظيم سؤال‌هايي كه آزمودني پاسخ آن‌ها را در دسترس ندارد خودداري شود.

صفحه:146

ترتيب ارائه سؤالات پرسشنامه:

- سؤال‌هاي اوليه بايد به حدي جالب باشد كه پاسخ‌دهنده را به پاسخ دادن ترغيب كند.

- سؤال‌ها از ساده‌ترين به پيچيده‌ترين عرضه شود.

- سؤال‌هايي كه ممكن است آزمودني در پاسخ دادن به آن‌ها اكراه داشته باشد، در آخر پرسشنامه قرار داده شود.

صفحه:149

مصاحبه:

- يكي از ابزارهاي جمع‌آوري داده‌هاست.

- از طريق آن امكان برقراري تماس مستقيم با مصاحبه شونده فراهم شده و با كمك آن مي‌توان به ارزيابي عميق‌تر ادراك‌ها، نگرش‌ها، علايق و آرزوهاي آزمودني‌ها پرداخت.

- ابزاري است كه امكان بررسي موضوع‌هاي پيچيده، پي‌گيري پاسخ‌ها يا پيدا كردن علل آن و اطمينان يافتن از درك سؤال از سوي آزمودني را فراهم مي‌آورد.

- در جريان مصاحبه بسياري از حالت‌ها و عكس‌المعل‌هاي آزمودني فاش شده و مي‌توان به مقاومت مصاحبه شونده در برابر برخي سؤال‌ها پي‌برد.

صفحه:150

نكات ضروري براي كارايي مصاحبه در رسيدن به اهداف تحقيق:

- ايجاد جو ّ دوستانه

- توجه و علاقه مصاحبه‌گر

- نظم در ارائه سؤالات

- نشان ندادن عكس‌العمل به پاسخ‌‌هاي آزمودني

- مطرح كردن سؤال‌ها به شيوه مشابه در طول مصاحبه

صفحات:150 و 151

انواع مصاحبه:

- مصاحبه سازمان يافته: شبيه به پرسشنامه بسته – پاسخ است.

- مصاحبه نيمه سازمان يافته: هدف كسب اطلاعات عميق از مصاحبه شونده است.

- مصاحبه سازمان نايافته ( آزاد ): هدف جمع‌آوري اطلاعات كيفي است.

صفحه:151

تفاوت مصاحبه و پرسشنامه:

- مصاحبه در مقايسه با پرسشنامه داراي انعطاف‌پذيري بيشتري است.

- مصاحبه اطلاعات كامل‌تري را در اختيار مصاحبه‌گر قرار مي‌دهد.

- در مقايسه با پرسشنامه، مصاحبه نياز به زمان و هزينه بيشتري دارد.

صفحه:152

مشاهده: يكي از ابزارهاي جمع‌آوري داده‌ها در علوم رفتاري خصوصاً در روان‌شناسي تحولي و اجتماعي، مشاهده است. مشاهده عبارتست از شناسايي، نام‌گذاري، مقايسه، توصيف و ثبت آن‌چه روي مي‌دهد. براي مشاهده مستقيم رفتار، محقق بايد به توصيف ويژگي‌هاي « واحد رفتاري » يا واحد مورد مشاهده بپردازد. اولين مرحله در انجام مشاهده تعريف دقيق و كامل آن‌چيزي است كه مورد مشاهده قرار مي‌گيرد. تعريف بايد:

- دربرگيرنده حداقل يك ملاك روشن و مشخص باشد تا به كمك آن بتوان حضور يا عدم حضور آن رفتار را تشخيص داد.

- هر واحد بايد يك مقوله (همگن) را تشكيل دهد. به عبارت ديگر محقق بايد دلايل كافي براي اين‌كه تمام رفتارهايي كه در يك مقوله قرار گرفته‌اند معادل هستند، ارائه دهد.

- اگر دو رفتار براساس شكل كاملاً مشابه بوده اما حداقل يك ملاك عيني براي تشخيص آن‌ها وجود داشته باشد، بهتر است كه از آن‌ها به عنوان دو واحد مختلف استفاده نمائيم.

- بايد از طبقه‌بندي كردن انتزاعي در شروع مشاهده‌ اجتناب كرد.

- هر واحد مورد مشاهده بايد تعريف شود و مشخص باشد.

- مشاهده‌گر بايد تعداد محدودي از واحدهاي رفتاري را كه مربوط به هدف‌هاي تحقيق هستند مورد مشاهده قرار دهد.

صفحات:152 و 153

روش‌هاي ثبت مشاهده:

- ثبت فراواني / ثبت مدت / ثبت فاصله / ثبت ترتيب ظهور

صفحات:153 و 154

اشكالات روش مشاهده:

- تعميم نتايج / اثر حضور / انتظار مشاهده‌گر

صفحات: 154 تا 164

مقياس‌هاي اندازه‌گيري نگرش‌ها ( طرز فكرها ):

- مقياس ليكرت: از مجموعه‌اي منظم از گويه‌ها كه به ترتيب خاصي تدوين شده است، ساخته مي‌شود. اين گويه‌ها، حالات خاصي از پديده مورد اندازه گيري را به صورت گويه‌هايي كه از لحاظ ارزش اندازه‌گيري داراي فاصله‌هاي مساوي است، عرضه مي‌كند. معمولاً از عبارات مساعد يا نامساعد استفاده مي‌شود. مقياس ليكرت امكان اندازه‌گيري تفاوت‌ها، ميزان يا شدت يك خصيصه را فراهم مي‌كند و ساختن آن از ساير مقياس‌هاي نگرش آسان‌تر است.

- مقياس افتراق معنايي: روش كمي براي اندازه‌گيري معناي مفاهيم نزد افراد است. عكس‌العمل افراد نسبت به يك مفهوم يا شيء را توصيف مي‌كند. از پاسخ‌دهنده خواسته مي‌شود تا مفهومي را روي يك مقياس دو قطبي 7 درجه‌اي علامت‌گذاري كند. در دو قطب مقياس، دو صفت متضاد با هم قرار دارند.

- مقياس ثرستون: نوعي مقياس نگرشي است. اين مقياس شامل مجموعه‌‌اي از گويه‌هاست كه براي سنجش برخي از مفاهيم به كار مي‌رود. از پاسخ‌دهنده خواسته ‌مي‌شود تا تمام مواردي را كه با آن‌ها موافق است علامت بزند. امتياز هر فرد در اين مقياس به وسيلة تعداد گويه‌هايي كه با آن موافق است، تعيين مي‌شود. در مقايسه با مقياس ليكرت، ساختن آن بسيار وقت‌گير و دشوار است.

- مقياس گاتمن: شامل مجموعه‌اي از گويه‌هاست كه در رابطه با نگرش فرد به يك موضوع تنظيم شده است. گويه‌ها برحسب دشواري، پيچيدگي يا ارزش وزني مرتب مي‌شوند و موافقت يا تأئيد يك گويه، موافقت با ساير گويه‌هاي كم‌وزن‌تر را به دنبال دارد. اين ويژگي « تراكمي بودن » باعث مي‌شود كه بتوانيم با داشتن امتياز كلي فرد، نمره وي را در هر گويه پيش‌‌بيني كنيم.

- مقياس فاصله اجتماعي بوگاردوس: نوعي مقياس سنجش نگرش است كه در بررسي نگرش نسبت به گروه‌هاي قومي – نژادي، طبقات اجتماعي، گروه‌هاي مذهبي و حرفه‌اي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. پيش‌فرض اين مقياس آن است كه هرچه فرد پيش‌داوري بيشتري در مورد يك گروه ويژه داشته باشد، فاصله اجتماعي بين او و اعضاي آن گروه بيشتر خواهد بود. در اين مقياس گويه‌ها به صورت موقعيت‌هاي فرضي به ترتيبي كه معرف فاصله اجتماعي باشد، ارائه مي‌شود. اشكال عمده در مقياس بوگاردوس آن است كه نمي‌توان مطمئن بود كه فاصله موقعيت‌هاي فرضي با يكديگر مساوي باشد. به عبارت ديگر راهي براي تعيين فاصله فعلي ميان نقاط متفاوت مقياس وجود ندارد.

صفحات: 164 و 165

آزمون‌هاي رواني - تربيتي: يكي از ابزارهاي جمع‌آوري داده‌هاست. آزمون وسيله‌اي است براي اندازه‌گيري منظم نمونه‌هايي از رفتار آزمودني، براي ارزيابي تفاوت‌هاي فردي و يا تفاوت‌هايي كه در فرد در مواقع مختلف ديده مي‌شود. در استفاده از آزمون‌هاي رواني – تربيتي پژوهشگر بايد از مهارت كافي برخوردار بوده و شرايط اجراي آزمون، نمره‌گذاري و تفسير نتايج را با دقت رعايت كند.

آزمون‌هاي رواني – تربيتي بر اساس خصيصه‌ اندازه‌گيري شده:

- آزمون‌هاي هوش و استعداد: معمولاً از آزمون‌هاي هوش و استعداد به‌منظور سنجش متغيرهاي مستقل يا تعديل كننده در تحقيقات رواني – تربيتي استفاده مي‌شود.

- آزمون‌هاي پيشرفت تحصيلي: ميزان تسلط فرد بر يك محتواي درسي يا آموخته‌‌هاي وي در زمينه‌هاي مختلف اندازه‌گيري مي‌شود.

- آزمون‌هاي رغبت، نگرش و شخصيت: به اندازه‌گيري ادراك‌ها، اسناد‌ها، رغبت‌ها، نظرها و ويژگي‌هاي شخصيتي افراد مي‌پردازد. نظير آزمون‌هاي فرافكن مثل رورشاخ يا آزمون اندريافت موضوع

- آزمون‌هاي هنجار مدار: متوسط عملكرد جامعه مورد نظر به عنوان هنجار مد ّ نظر قرار مي‌گيرد و عملكرد افراد در مقايسه با آن ارزيابي مي‌شود.

- آزمون‌هاي ملاك مدار: سطح خاصي از عملكرد آزمودني به عنوان ملاك مقايسه مورد نظر قرار گرفته و عملكرد آزمودني‌ها با آن مقايسه مي‌شود.

صفحات: 166 و 167 و 168

قابليت اعتماد ابزار اندازه‌گيري: يكي از ويژگي‌هاي فني ابزار اندازه‌گيري است. اين مفهوم با اين امر سروكار دارد كه ابزار اندازه‌گيري در شرايط يكسان تا چه اندازه نتايج يكساني به دست مي‌دهد. قابليت اعتماد در يك آزمون مي‌تواند از موقعيتي به موقعيت ديگر و از گروهي به گروه ديگر متفاوت باشد.

شيوه‌هاي مختلف محاسبه ضريت قابليت اعتماد ابزار اندازه‌گيري:

- اجراي دوباره آزمون يا روش بازآزمايي: ارائه يك آزمون بيش از يك‌بار در يك گروه آزمودني تحت شرايط يكسان

- روش موازي يا استفاده از آزمون‌هاي همتا: استفاده از آزمون‌هايي كه شباهت زيادي به هم دارند ولي كاملاً يكسان نيستند.

- روش تصنيف ( دو نيمه كردن ): براي تعيين هماهنگي دروني يك آزمون به‌كار مي‌رود.

- روش كودر – ريچاردسون: كودر و ريچاردسون دو فرمول با عنوان‌هاي «KR-20 »و«KR-21 »براي محاسبه هماهنگي دروني آزمون‌ها ارائه كرده‌اند.

- روش آلفاي كرونباخ: اين روش براي محاسبه هماهنگي ابزار اندازه‌گيري از جمله پرسشنامه‌ها يا آزمون‌هايي كه خصيصه‌هاي مختلف را اندازه‌گيري مي‌كند به‌كار مي‌رود.

صفحه:170

عوامل مؤثر بر ضريب قابليت اعتماد:

- طول زمان. علي‌الاصول آزمون‌هاي طولاني‌تر از قابليت اعتماد بالاتري در مقايسه با آزمون‌هاي كوتاه برخوردارند.

- سؤال‌هاي مشابه از نظر محتوا و با سطح دشواري متوسط، قابليت آزمون را افزايش مي‌دهد.

- ماهيت متغير اندازه‌گيري شده نيز ضريب قابليت اعتماد را تحت تأثير قرار مي‌دهد.

صفحات:170 و 171 و 172

اعتبار اندازه‌گيري: نشان‌ مي‌دهد كه ابزار اندازه‌گيري تا چه حد خصيصه مورد نظر را مي‌سنجد.

- اعتبار محتوا: براي بررسي اجزاي تشكيل دهنده يك ابزار اندازه‌گيري به كار برده مي‌شود.

- اعتبار ملاكي: كارآمدي يك ابزار اندازه‌گيري در پيش‌بيني رفتار يك فرد در موقعيت‌هاي خاص است. براي اين منظور عملكرد هر فرد در آزمون با يك ملاك مقايسه مي‌شود.

ü اعتبار پيش‌بين

ü اعتبار هم‌زمان

- اعتبار سازه: نمايان‌گر آن است كه ابزار اندازه‌گيري تا چه اندازه يك سازه يا خصيصه‌اي را كه مبناي نظري دارد مي‌سنجد. در بررسي اعتبار سازه بايد به تدوين فرضيه‌هايي درباره مفاهيم اندازه‌گيري شده، آزمودن اين فرضيه‌ها و محاسبه همبستگي نتايج با اندازه‌گيري اوليه پرداخت.

صفحات:172 و 173

شيوه‌هاي رايج براي تعيين اعتبار سازه:.

- تفاوت‌هاي گروهي: وقتي نظريه‌اي تفاوتي را بين گروه‌ها ( يا هيچ تفاوتي را ) در نمرات آزمون پيش‌بيني كند، آزموني كه اين تفاوت را نشان دهد ( يا ندهد ) داراي اعتبار سازه است.

- تغييرات: اگر نظريه‌اي پيش‌بيني كند كه خصيصه مورد نظر تحت تأثير زمان يا مداخله آزمايشي قرار گيرد، چنان‌چه نمرات اين آزمون اين تأثير را نشان دهد، داراي اعتبار سازه است.

- اعتبار هم‌گرا و واگرا ( تشخيصي ): هرگاه يك يا چند خصيصه از طريق دو يا چند روش اندازه‌گيري شوند هم‌بستگي بين اين اندازه‌گيري‌ها دو شاخص مهم اعتبار را فراهم مي‌آورد.

صفحه:173

اعتبار عاملي: صورتي از اعتبار سازه است كه از طريق تحليل عاملي به دست مي‌آيد. يك عامل يك متغير فرضي ( سازه ) است كه نمرات مشاهده شده را در يك يا چند متغير تحت تأثير قرار مي‌دهد.

فصل 6:

صفحه:177

جامعه آماري: عبارت است از مجموعه‌اي از افراد يا واحدها كه داراي حد اقل يك صفت مشترك باشند.

صفحه:178

مزيت‌هاي نمونه‌گيري در مقايسه با شمارش كامل:

- باصرفه‌تر بودن

- سرعت عمل و كوتاه‌ بودن زمان مورد نياز

- كيفيت داده‌ها از طريق دقت بيشتر در گردآوري و استخراج آن‌ها

صفحه:180

متداولترين روش‌هاي نمونه‌گيري در پژوهش‌هاي علوم رفتاري:

- نمونه‌گيري تصادفي ساده

- نمونه‌گيري سيستماتيك

- نمونه‌گيري طبقه‌اي

- نمونه‌گيري خوشه‌اي

- نمونه‌گيري چند مرحله‌اي

صفحه:190

روش‌هاي نمونه‌گيري در پژوهش‌هاي غير آزمايشي: نمونه‌گيري غير احتمالي ( قصدي ) / احتمالي

صفحه:191

انواع اشتباه در گردآوري داده‌ها:

- اشتباه نمونه‌گيري: درصورتي‌كه تمام افراد جامعه مورد مشاهده ( شمارش كامل ) قرار گيرند، اشتباه نمونه‌گيري رخ نمي‌دهد.

- اشتباه غير نمونه‌گيري: موجب تفسير نادرست از داده‌ها مي‌شود.

ü اشتباه ناشي از استفاده از ابزار اندازه‌گيري نامناسب

ü ثبت غير دقيق داده‌ها

ü اشتباه در استخراج و تلخيص داده‌ها

ü تحليل آماري نامناسب

فصل 7:

صفحات:195 و 196

اعتبار دروني:

- اطمينان به يافته‌هاي تحقيقاتي يك طرح و اين‌كه تا چه‌اندازه يافته‌هاي تحقيق از صحت و دقت لازم برخوردارند؟

اعتبار بروني:

- تعميم يافته‌هاي تحقيق در محيط‌هاي جغرافيايي يا شرايط ديگر و اين‌كه تا چه اندازه مي‌توان تأثير متغير مستقل را بر متغير وابسته تعميم داد؟

ü اعتبار بروني با توجه به جامعه مورد مطالعه ( جمعيتي )

ü اعتبار بروني زيست محيطي

تحقيق آزمايشي:

- بررسي رابطه علت و معلولي.

صفحات: 196 و 197 و 198

عوامل مؤثر بر اعتبار دروني: انتخاب اختلافي / افت آزمودني‌ها / پيش‌آزمون / ابزار اندازه‌گيري / تداخل اعمال آزمايشي / همزماني / بلوغ ( پختگي ) / تعامل ( اثر متقابل ) انتخاب با ساير عوامل / رگرسيون / تحليل آماري / سوگيري پژوهشگر

صفحات: 198 و 199 و 200

عوامل مؤثر بر اعتبار بروني: معرف نبودن جامعه‌اي كه آزمايش بر آن اجرا مي‌شود / تعريف مبهم عمل آزمايش / اثرات نو بودن محيط آزمايشي / تعريف ناكافي متغير وابسته / اثر واكنشي شرايط آزمايشي ( حالت پيش آزمون و پس آزمون ) / اثر تعاملي زمان، نوع و دفعات اندازه‌گيري متغير وابسته / اثر انتظارات آزمايشگر( اثر روزنتال )

فصل 8:

صفحات: 207 و 208 و 209 و 210 و 211

داده‌هاي كيفي: به صورت واژه به توصيف و تشريح شرايط محيطي يك پديده مي‌پردازد.

تنظيم و تحليل داده‌هاي كيفي مستلزم انجام سه فعاليت است:

- تلخيص داده‌ها: انتخاب، تمركز، تنظيم و تبديل داده‌ها به صورت خلاصه‌تر است كه مرحله‌اي از تحليل داده‌هاست

- عرضه داده‌ها: ظاهر ساختن مجموعه‌اي سازمان يافته از داده‌هاست به‌طوري‌كه به كمك آن‌ها بتوان نتيجه‌گيري به عمل آورد.

- نتيجه‌گيري / تأئيد: داده‌هاي كيفي را گردآوري مي‌كند و به فكر اين است كه به معناي هر رويداد پي برده و سپس گزاره‌هاي مربوط را بيان كند.

صفحه 211

تعيين اعتبار نتايج:

- موجه بودن ( پذيرفتني بودن )

- استحكام و قابليت تأئيد

صفحه:212

تحليل كمي داده‌ها كه اساساً بر مقياس اندازه‌گيري داده‌ها استوار است:

- پارامتري / ناپارامتري

- آزمايشي / غير آزمايشي

دوشنبه سی ام اردی بهشت 92 - مطالب مهم درس روش تحقیق

مطالب مشابه :

دوشنبه سی ام اردی بهشت 92 - مطالب مهم درس روش تحقیق

خلاصه روش تحقیق نظری - استاد دکتر امانی

روش تحقیق دلفی

بازهم این کلاس های روش تحقیق من .....

روش تحقیق

تعریف تحقیق

ادامه(روشهای تحقیق)

تفاوت روش های تحقیق کمی و کیفی

خلاصه ای از روش تحقیق

نمونه کار درس روش تحقیق(طرح تحقیق)