معدن مس سونگون بزرگترین معدن مس ایران

اکتشافات اصولی مس سونگون از سال ۱۳۶۶ آغاز و بعد از طی مراحل مختلف اکتشافی به همت مهندسین جوان و با انگیزه کشور و همت مسئولین منطقه ای و کشوری این کانسار به عنوان معدن پرذخیره شناخته و از سال ۱۳۷۵ در بودجه کشور دارای ردیف اعتباری شدو توجه دولت باعث پیشرفت مناسب عملیات اجرائی گردید کارخانه مس سونگون ورزقان که در سال ۱۳۸۶ هجری شمسی فعالیت خود را آغاز کرده‌است بعد از کارخانه مس سرچشمه (کرمان) دومین کارخانه تولید مس در ایران است و این به دلیل قرار گرفتن معدن مس در این منطقه‌است.

در این معدن بیش از ۴۰۰۰ میلیارد ریال اعتبار ریالی و ارزی هزینه شده و برای تکمیل پروژه های موجود و اجرای پروژه های جانبی هزاران میلیارد بودجه ریالی و ارزی نیاز می باشد از جمله آن پروژه ها ذوب مس و پالایش آن، تولید مولیبدن، استحصال طلا و نقره و... می باشد.این معدن دارای بیش از یک میلیارد تن ذخیره کان سنگ مس می باشد و عناصر همراه آن مولیبدن، طلا، نقره، رینیوم و ... است.

در این شهرستان مناطق دیگری مثل: خوینرود، بالوجه، طویل، کالیجان، شرفآباد، اندریان، آستامال، آوان، گوتلر، اوزی و ... دارای کانسارهای متنوعی مثل مس، طلا، نقره و ... میباشد.

از این میان معدن طلای اندریان به بخش خصوصی فروخته شده و در واقع از اختیار مردم خارج گطرح مس سونگون با هدف استخراج معدن به روش نوين و توليد كنسانتره مس با عيار 30%، جهت تغذيه صنايع مولد كشور و رسيدن به ارزش افزوده با لاتر انجام مي گيرد.از ديگر دستاورد هاي مهم اين طرح انتقال دانش فني، صرفه جويي ارزي و اشتغال زايي است.

-موقيت جغرافيايي معدن مس سونگون

معدن مس سونگون در شمال غرب ايران، در استان آذر بايجان شرقي ،130 كيلو متري شمال تبريز،75 كيلو متري شمال غرب اهرو30 كيلو متري شمال ورزقان در همسايگي جمهوري هاي آذر بايجان و ارمنستان قرار دارد.

مختصات جغرافيايي منطقه،46درجه و43دقيقه طول شرقي و38درجه و42دقيقه عرض شمالي مي باشد.

كانسار مس سونگون به طور متوسط نسبت به سطح دريا داراي ارتفاع متوسط 2000 متر، حداكثر ارتفاع در كانسار مس سونگون(چراغلو)2700 متر از سطح دريا و عميق ترين ارتفاع1625 متر نسبت به سطح دريا مي باشد.

محدود كننده هاي كانسار مس سونگون شامل: رود خانه سونگون چاي در شرق كانسارورود خانه پخيردر شمال كانسار مي باشد،كه پس از پيوستن به هم در ميان كافه به رود خانه ايلگينه چاي مي پيوندد كه نهايتا به رود خانه ارس مي ريزد.

راه دسترسي اصلي معدن از طريق جاده آسفالته تبريز-ورزقان-سونگون وراه دسترسي دوم از طريق جاده تبريز-اهر-ورزقان-سونگون ميسر است.

بخاطر اينكه معدن در منطقه كوهستاني واقع شده است . شاهد زمستانهايي سرد و يخبندان و تابستانهاي معتدل هستيم.

ميانگين حداكثر در جه حرارت در تابستان 33 درجه سانتيگراد و در زمستان 22 - درجه سانتيگراد ثبت شده است . مقدار حداكثر بارندگي در محل حدود 350 ميليمتر در سال مي باشد و مقدار رطوبت نسبي درسال بين 52 تا82 درصد متغيير است، جهت غالب وزش باد، جنوب غربي است . اكثر روز هاي بهار و تابستان، معدن مه آلود ديده ميشود .

- تاريخچه معدن مس سونگون

سابقه معدنكاري در سونگون به دو قرن پيش (دوره قاجاريه) بر مي گردد.آثار فعاليت هاي قديمي به صورت استخراج زير زميني در امتداد طول رودخانه سونگون در محدوده پرعيار بوده است.بهره برداري از سنگ هاي پرعيارمس تا سال 1351 متناوبا انجام گرفته است.

عمليات اكتشافي با استفاده از روش هاي نوين و وسايل وتجهيزات جديد از سال 1325 شروع وتا سال 1356 ادامه داشته است.در سال 1356 وجود ذخايرمس از نوع پرفيري توسط كارشناسان زمين شناسي كشور محرز گرديد. بطوري كه در سال 1370 طبق عمليات اكتشافي، ژئو شيمي و و ژئو فيزيكي توسط شركت اولنگ و ايتوك، وجود آنومالي هاي قوي مس وموليبدين قطعي شد . مطالعات امكان پذيري مقدماتي در سال 1370 توسط شركت SNC كانادا و در سال 1374 توسط شركت ايتوك انجام شد.

اولين گمانه كانسار در سال 1368حفر شد و از سال 1368تا سال1371اكتشافات نيمه تفضيلي توسط شركت معدنكاري اولنگ ويك شركت انگليسي با حفر 7 دهنه تونل اكتشافي با سطح مقطع 4 مربع ومتراژ كل 25/2224 متر عمليات اكتشافي را ادامه ونيز گمانه هايي طي سالهاي 1370تا سال 1371در بخش شرقي وشمال شرقي توده كانسار تا اسكارن شمالي 30حلقه گمانه به عمق 3000متر حفر گرديد، تا پارا متر هاي لازم براي تخمين و بر آورد ذخيره، توسط شركت هاي مذبور فراهم شد.

عمليات پيش باطله نيز از سال 1372 توسط شركت ترانشه معدن، آغاز و همزمان با انجام اكتشافات تكميلي وتفضيلي به كمك شركت هاي مشاور پارس اولنگ و شركت Rıo tıntıدر سال1378به پايان رسيد.

-پارامترهاي اكتشافي مس سونگون

1- حجم كل ذخيره قطعي : 796ميليون تن

2- حجم پيش باطله برداري:105ميليون تن

3- حجم كل باطله برداري : 767 ميليون تن

4- حجم كل ذخيره اكسيد :7/6 ميليون تن

5-حجم مواد قابل استخراج :388ميليون تن

6- طول گمانه هاي حفر شده :60 هزارمتر

7- تعداد تونل هاي اكتشافي : 7 دهنه

8- سطح مقطع تونل ها : 4 متر مربع

زمين شناسي كانسار مس سونگون

به طور كلي كانسار مس سونگون در زون آتشفشان اروميه-دختر كه بخشي از كمربند متالوژني آلپ-هيماليا، قرار دارد.اين كانسارپرفيري مونزونيتي است كه در يك كمربند تكتونيكي زون فرو رانش حاشيه قاره اي به سن ترشياري قرار گرفته است.سطح توده كانسار در شبكه اكتشافات تفضيلي حدود يك كيلومتر مربع مي باشد.اين كانسار از نوع نهشته هاي پرفيري مس بوده ورگچه هاي درهم پر عيار درتوده نيمه عميق مونزونيت پر فيري متمركز شده اند. سنگ هاي درونگير اين توده مونزونيتي را واحد هاي آهكي كرتاسه بالاوسري هاي ولكانيكي آندزيتي-لاتيتي تشكيل داده اند.

درطي فرآيندهاي كاني زايي انواع كانيهاي سولفيدي، فلزات اصلي واكسيدهابوجودآمده اند.كانيهاي سولفيدي موجودشامل:پيريت، موليبدنيت، گالن، اسفالريت، ماركازيت پيرتيت وسولفيدهاي مس(كالكوپيريت، بورنيت،كالكوسيت وكووليت)مي باشد.فلزات اصلي شامل:طلاونقره واكسيدها شامل:ايلمنيت، روتيل، مگنتيت وگوتيت ميباشد.همانندسايرمعادن پورفيري، سه زون(zone):فروشست(leached)، سوپرژن(supergene)وهيپوژن(hypogene)درمعدن مس سونگون قابل رويت است.

ضخامت زون فروشست ار 20 تا 150 متر در نوسان بوده و زون سوپرژن داراي ضخامت متغيير از صفر تا200 متر مي باشد.ضخامت بخش هيپوژن تا حدود 600 متر برآورد شده است. كه كاني زايي سونگون به دو بخش سوپرژن وهيپوژن محدود مي باشد.

به دليل توپوگرافي شديد وخشن موجود در منطقه و ارتباط تنگاتنگ سطح فوقاني زون سوپرژن با سطح آب زير زميني كمر بالاي زون سوپرژن در منطقه، سطحي بسيار نا هموار دارد. از زون هاي دگر ساني موجود در كانسار سونگون مي توان به زون پتاسيك، پروپليتيك ،كوارتز، سيريسيت و آرژيليك اشاره نمود. دگر ساني غالب در توده معدني ،كوارتز-سيريسيتي است و بعد از آن آلتراسيون آرژيليتي عمدتا در قسمت هاي بالاي مواد معدني وحواشي توده كانسار مشاهده شده است.

استخراج معدن مس سونگون

با توجه به مشخصات كانسار و به دليل توليد بالا و لزوم استفاده از ماشين آلات عظيم الجثه استخراج معدن به روش روباز(open_pit)طراحي شده است.

اين روش نسبت به ساير روش هاي استخراج، داراي مزاياي: توليد بالا، ايمني بالا، امكان استخراج مواد معدني با عيار پايين وپايين بودن ضايعات مواد معدني مي باشد.

عمليات حفاري چالها، بارگيري مواد استخراج شده وحمل آنها به دامپ هاي باطله وماده معدني وهمين طور سنگ شكن، توسط شركت هاي پيمانكاري انجام مي شود.پس از حفر چالهاي انفجاري توسط دستگاه هاي حفاري عمليات خرج گذاري وانفجار چالها با استفاده از آنفو، ديناميت، نانل، فتيله كرتكس، فتيله كند سوز و چاشني معمولي صورت مي پذيرد.

پس از عمليات انفجار چالها، بارگيري مواد استخراج شده توسط شاول ولودرانجام مي گيرد.

بولدوزر و گريدر نيز براي تميز كردن اطراف شاول و سطح پله ها استفاده مي شود.حمل مواد استخراجي نيز توسط دامپتراك هاي 30تا 100 تني انجام مي شود.باطله ها از پله هاي عملياتي به طرف دامپ هاي باطله كه در دره پخير چاي واقعند حمل مي گردند. مواد معدني نيز به سنگ شكن ويا دامپ هاي سولفور واقع در جنوب وشمال معدن حمل مي گردند.

معدن مس سونگون بزرگترین معدن مس ایران

مطالب مشابه :

آگهی استخدام مجتمع مس سونگون

معدن مس سونگون بزرگترین معدن مس ایران

حفاری و آتشباری در معدن مس سونگون

ناحيه فلوتاسيون كارخانه تغليظ مس سونگون

ترابری در معدن مس سونگون

معدن مس سونگون

معدن مس سونگون، ارسباران را ویران کرده است