انسجام متنی ... زاویه دید ... شخص

علاوه بر کلمات و عبارات انتقالی، عامل دیگری که باعث انسجام متن می شود پیروی از یک زاویه دید خاص است. زاویه دید نشان دهنده رابطه نویسنده با موضوع است و به این ترتیب منظری خاص برای نگارش اتخاذ می شود. زاویه دید به ندرت در یک نوشته عوض می شود و استفاده نادرست از آن و مخلوط کردن زاویه های دید مختلف باعث می شود متن یکدستی و انسجام خود را از دست بدهد. به طور کلی، عواملي كه زاويه ديد را ميسازند عبارتند از شخص، زمان، و لحن.<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

5. 3. 1. شخص

از منظر شخص، سه نوع زاویه دید را می توان از هم بازشناخت: اول شخص، دوم شخص، و سوم شخص. منظور از اين سه نوع شخص كم و بيش همان است كه در تصريف افعال گفته مي شود. اول شخص به «من» و «ما»، دوم شخص به «تو» و «شما» و سوم شخص به «او» و «آنها» باز مي گردد. اما هنگام بحث درباره زاويه ديد، موضوع بسيار پيچيده تر است.

اگر راوی یا توصیف کننده خود درگیر در ماجرا باشد و در صحنه حضور داشته باشد، متن دارای زاویه دید اول شخص است. اصولاً زاویه دید اول شخص غالباً برای ايجاد رابطه اي صميمي و نزديك با خواننده و همچنين براي بیان تجربیات شخصی مورد استفاده قرار می گیرد و در نوشته های رسمی و علمی چندان کاربردی ندارد. به دلیل این که نویسنده یا راوی خود در داستان حضور دارد، در این نوع زاویه دید از ضمیر اول شخص «من» یا «ما» و ضمیر متصل «-م» استفاده می شود. نوشته زیر بخشی از داستان «رجل سیاسی» از مجموعه «یکی بود و یکی نبود» اثر محمدعلی جمالزاده است:

می پرسی چطور شد مرد سیاسی شدم و سری میان سرها در آوردم. خودت باید بدانی که چهار سال پیش مردم بودم، حلاج و کارم حلاجی و پنبه زنی. روز می شد دو هزار، روز می شد یک تومان در می آوردم و شام که می شد یک من نان سنگک و پنج سیر گوشت را هر جور بود، به خانه می بردم. اما زن ناقص العقلم هر شب بنای سرزنش را گذاشته و می گفت:

«هی برو زه زه زه سر پا بنشین خایه بلرزان، پنبه بزن و شب با ریش و پشم تارعنکبوتی به خانه برگرد، در صورتی که همسایه مان حاج علی که یک سال پیش آه نداشت با ناله سودا کند، کم کم داخل آدم شده و برو بیایی پیدا کرده و زنش می گوید که همین روزها هم وکیل مجلس می شود با ماهی صد تومان دو هزاری چرخی و هزار احترام! اما تو تا لب لحد باید زه زه پنبه بزنی! کاش کلاهت هم یک خورده پشم داشت!».

این زاویه دید فقط در بیان تجربیات شخصی مثل سفرنامه و خاطره نویسی و در داستان نویسی کاربرد ندارد، بلکه در نگارش چکیده مقالات و به ندرت در مقدمه کتابها نیز به ویژه در غرب از این زاویه دید استفاده می شود. به عنوان مثال چکیده یا مقدمه مقاله را بر اساس این زاویه دید میتوان اینگونه آغاز کرد: «در این مقاله بر آنم تا چگونگی ظهور و افول جنبشهای اجتماعی را به اختصار مورد بررسی قرار دهم ....». اما باید توجه داشت که در این کار نباید زیاد افراط کرد. به همین دلیل است که در فارسی توصیه میشود که در نوشته جات علمی از زاویه دید سوم شخص استفاده شود، چرا که زاویه دید اول شخص اصولاً برای بیان تجربیات شخصی مطلوب است.

انسجام متنی ... زاویه دید ... شخص

5. 3. 1. شخص

مطالب مشابه :

شيوه نامه ي نگارش نامه هاي رسمي و اداري

انسجام متنی در نگارش

انسجام متنی ... زاویه دید ... شخص

چگونه یک درخواست یا نامه اداری بنویسیم

مقاله چیست؟

دستورالعمل نقل وانتقالات فرهنگیان درسال تحصیلی93-92

از چاپ در آمدن کتاب جدیدم

راهنمای نقل و انتقال دانش آموزان بین آموزشگاه ها