کاخ هاي اصفهان

تالار اشراف

اين جاذبه گردشگري از نوع کاخ ها و در شهرستان اصفهان بخش مرکزي واقع مي باشد. داراي قدمت صفويان، و در آدرس خيابان استانداري واقع مي باشد.

عمارتي که به نام تالار اشرف ناميده مي شود باقيمانده کاخ هاي عصر صفوي است که در منطقه دولت خانه در کنار قصرهاي ديگري همچون تالار سرپوشيده، کاخ هشت بهشت، کاخ پشت مطبخ، رکيب خانه و تالار تيموري مجموعه اي از کاخ هاي باشکوه آن روزگار را تشکيل مي داده است.

کلمه «اشرف» باعث شده تا برخي ساختمان اين عمارت را به «اشرف افغان» نسبت دهند. اما مطالعات محققين و پژوهشگران بيانگر اين نکته است که «تالار اشرف» در زمان شاه عباس دوم ساخته شده و در عصر جانشين او شاه سليمان کامل شده است.

اين اثر زرنگار از لحاظ هنر تزئين و نقاشي و مقرنس هاي زيبا و گچبري و طاقهاي متناسب ضربي جلوه و شکوهي خاص دارد.

بسياري از خارجياني که در روزگار صفويه و بعد از آن دوران به شهر اصفهان آمده اند تالار اشرف را بنائي نفيس، شکوهمند و زيبا توصيف کرده اند.

برخي از محققين نوشته اند در اوائل جنگ جهاني اول (1914 تا 1918 ميلادي) تالار اشرف انبار علوفه بوده و بعد از آن يکي از واحدهاي نظامي در آن مستقر شده است و در اين زمان بوده است که گچبريها و نقوش زيباي کاخ را در زير اندودي از گچ پنهان کرده اند.

در اواخر دوره قاجار، مرمت هائي در آن صورت گرفت و از ويراني نجات يافت. پس از اين تعميرات بود که به اداره معارف وقت اختصاص يافت. بعد از دوران قاجار تعميرات بيشتري در عمارت به عمل آمد و نقاشي هائي که از زير گچ خارج شده بودند به وسيله استادکاران و نقاشان برجسته و هنرمند اصفهان ترميم شدند.

در حال حاضر عمارت تالار اشرف يکي از بناهاي بسيار معروف اصفهان است. اين شهرت بيشتر به خاطر نقاشي هاي زرنگار و گچبريهاي پرکار آن است

عالي قاپو

اين جاذبه گردشگري از نوع کاخ ها و در شهرستان اصفهان بخش مرکزي واقع مي باشد. داراي قدمت صفويان، و در آدرس مغرب ميدان نقش جهان واقع مي باشد.

در غرب ميدان امام و روبروي مسجد شيخ لطف الله عمارتي سر بر افراشته که به عنوان يکي از مهمترين شاهکارهاي معماري اوائل قرن يازدهم هجري از شهرتي عالمگير برخوردار است.

با توجه به منابع و مأخذ موجود درباره سلسله صفوي و همچنين با در نظر گرفتن بررسي هاي انجام شده در مورد اين ساختمان زيبا و رفيع چنين استنباط مي گردد که کاخ عالي قاپو دروازه مرکزي و مدخل کليه قصرهائي است که در دوران صفويه در محدوده ميدان امام احداث شده اند.

در حقيقت اين بنا به مثابه يک ورودي بزرگ و با شکوه ميدان امام را به مجموعه دولتخانه و عماراتي مانند رکيب خانه، جبه خانه، تالار تيموري، تالار طويله، تالار سرپوشيده و کاخ چهلستون و ديگر عمارات مربوط مي کرده است.

ساختمان كاخ

اصل بنا در دوره شاه عباس اول احداث شده و در دوره جانشينان او الحاقات و تعميراتي در آن انجام شده است. ساختمان داراي 5 طبقه است که هر طبقه تزئينات مخصوصي دارد. اگر چه اين قصر در دوره هاي بعد از صفويه لطمات فراوان ديده است، هنوز نيز شاهکارهائي از تزئينات و نقاشي هاي عصر صفويه در آن، بينندگان را به تحسين وامي دارد.

عالي قاپـو مرکب از دو کلمه «عالي» و «قاپو» است که با هم به معناي «سردر بلند» يا «درگاه بلند» هستند. از اين سر در بلند که تماماً با سنگ سماق ساخته شده به قصر وارد مي شويم و به وسيله پلکاني که در دو طرف تعبيه شده اند به طبقات فوقاني مي رسيم.

در طبقه همکف دو تالار وجود دارد که در آن روزگار به امور اداري و ديواني اختصاص داشت و صدرخانه يا کشيک خانه ناميده مي شدند.

در طبقه سوم، ايوان بزرگي است که بر 18 ستون بلند و رفيع و استوار است. اين ستون ها در آن زمان پوشيده از آئينه بوده و سقفي با صفحات بزرگ که با نقاشي ها و آلت هاي چوبي تزئين شده بودند بر فراز آن قرار گرفته است. در وسط اين ايوان حوض زيبائي از مرمر و مس وجود دارد که قرينه آن در تزئينات زير سقف انعکاس يافته است.

اين تالار از الحاقات کاخ است که در دوران جانشينان شاه عباس اول بنا شده است. در پشت اين ايوان تالار بزرگي است با اتاقها و طاقهاي بسيار که نقاشي هاي زيبائي بر ديوارهاي آن مشاهده مي شود.

از ايوان کوچکي که پشت اين تالار است گنبد زيبا و ساده توحيد خانه نمايان است. در دوران صفويه در شبهاي جمعه گنبد محل تجمع صوفيان و دراويش بود. سالني که اين گنبد بر فراز آن استوار است و اتاقهاي اطراف آن در حال حاضر به کلاسهاي درس دانشگاه پرديس اصفهان اختصاص دارد. اکثر جهانگردان و سياحان خارجي و همچنين نمايندگان کشورهاي مختلف اين تالار را به منزله جايگاهي دانسته اند که از آن مسابقات مختلف و بازيهاي معمول آن عصر مثل چوگان بازي و غيره را تماشا مي کرده اند. طبقات بعدي هر کدام شامل يک سالن بزرگ در وسط و چندين اتاق کوچک در اطراف هستند.

ويژگي خاص كاخ

آنچه عالي قاپو را در عداد آثار باشکوه و بسيار نفيس قرار داده است علاوه بر مينياتورهاي کار هنرمند معروف عصر صفوي رضا عباسي، گچبري هاي آخرين طبقه است که تالار آن به «اتاق موسيقي» يا «اتاق صوت» نيز معروف است. در اين قسمت از کاخ شکل انواع جام و صراحي در ديوار تعبيه شده است ساختن و پرداختن اين اشکال به غير از نمايش زيبائي و خلاقيت و ابتکار هنرمندان گچکار براي اين بوده است که انعکاسات حاصله از نغمه هاي نوازندگان و اساتيد موسيقي به وسيله اين اشکال مجوف گرفته شود و صداها طبيعي و بدون انعکاس به گوش برسند.

«فرد ريچاردز» که خود نقاش معروفي بوده و در اواخر عصر قاجاريه به ايران آمده درباره تزئينات گچبري اين اتاق مي نويسد: « ... اين تورفتگي ها مانند قطعات مختلف بازي معما با تناسب خاصي پهلوي يکديگر قرار گرفته اند... » گذشته از گذشت زمان که متأسفانه به عاليقاپو لطمات فراوان زده است عوامل مخرب ديگر مانند حمله و استيلاي افغانها و جنگ هاي مختلف و انتقال پايتخت از اصفهان و بي توجهي حکام بعد از صفويه خسارات جبران ناپذيري به بنا وارد آورده است.

در دوران قاجاريه عالي قاپو چند سال محل سکونت و کار ظل السلطان بود و او تغييراتي در کتيبه هاي آن داد. کتيبه هاي جبهه شرقي بنا و الواح خط نگاشته سردر ورودي که طي اشعاري به تعميرات سال 1274 اشاره مي کند مبين همين مطلب است.

در چهل ساله اخير به دليل آن که خطر ويراني کاخ عالي قاپو را تهديد مي کرد و همچنين به علت توجه مردم و ارگانهاي دولتي به ميراث هاي فرهنگي، مرمت هائي توسط هيأت هاي متخصص داخلي و خارجي در آن انجام گرفته است.

بطور کلي بناي عالي قاپو به عنوان يک بناي تشريفاتي خوش ساخت و زيبا دستاورد ديگري است از هنر معماري دوران صفويه که از فراز آن منظره شهر باستاني اصفهان و تغيير و تحول 1000 ساله آن به خوبي نمايان است.

هشت بهشت

اين جاذبه گردشگري از نوع کاخ ها و در شهرستان اصفهان بخش مرکزي واقع مي باشد. داراي قدمت صفويان، و در آدرس خيابان باغ گلدسته پارك شهيد رجائي واقع مي باشد.

زيباترين کاخ عالم

از کليه کاخهاي با صفا و کلاه فرهنگي هائي که در کنار چهارباغ احداث شده بود فقط کاخ هشت بهشت باقي مانده است. اين عمارت باشکوه که روزگاري زيباترين کاخ عالم هم ناميده مي شد در سال 1080 هجري و به روزگار شاه سليمان صفوي در نزديکي باغ بلبل ساخته شد.

اين بناي دو طبقه با طاقهاي زيبا و تزئينات فراوان و هماهنگ دست به دست هم داده تا يکي از نمونه هاي درخشان معماري عصر صفويه را به نمايش بگذارند.

کليه سياحان و جهانگرداني که از اصفهان بازديد کرده و موفق شده اند به درون کاخ هشت بهشت راه يابند آن را بهترين بناهاي دنيا ناميده اند. يکي از آنها کاخ هشت بهشت را با عبارت «... فرح انگيز تر از مجلل ترين کاخهاي ممالک اروپايي» توصيف کرده است.

باغ وسيعي که عمارت در آن واقع شده جزئي از باغ بزرگ نقش جهان بوده است که شاه اسماعيل اول احداث کرد و در زمان جانشينان او بخصوص شاه عباس اول به قطعات متعددي تقسيم شد.

اين قصـر با شکوه از همان ابتداي احداث «عمارت هشت بهشت» «هشت به هشت» و «هشت در بهشت» ناميده مي شده است

ساختمان كاخ

بخش مرکزي کاخ به صورت 4 صفه ساخته شده و ايوان آن رو به شمال است. سقفي که بر فراز اين بناي 4 صفه استوار است پوشيده از مقرنس هاي گچي خوش رنگ و خوش طرح است.

اتاقهاي طبقه اول در 4 گوشه عمارت تزئيناتي از گچبري و نقاشي دارند. در طبقه دوم عمارت نيز مجموعه اي از رواق ها و اتاقها و طاقها و پنجره ها بر نفاست و زيبائي آن مي افزايد. اين طبقه به راهروها و اتاقهاي متعددي تقسيم شده که هر يک تزئينات خاصي دارند. در برخي حوض آب و در بعضي بخاري هاي ديواري تعبيه شده اند ديوارها را نيز آينه هاي فراوان مي پوشانيدند تمام سقف هاي کاخ را نيز موزائيک هاي بسيار عالي پوشانيده و دالانها و غلام گردش هاي بسيار زيبا و هماهنگ آنها را احاطه کرده اند.

تزئينات عمارت در دوران صفويه به حدي باشکوه و هنرمندانه بوده که هيچ سياحي از اعجاب و تحسين آنها خودداري نکرده است.

آنچه در اين عمارت حائز اهميت است ارتباطي است که ميان فضاها و قسمت هاي مختلف آن پديد آمده است. اين ارتباط باعث شده تا عمارت هشت بهشت اصفهان در عين تنوع و گوناگوني و تعدد فضا از وحدت و يکپارچگي و تزئينات قابل توجه برخوردار شود.

متأسفانه امروز از نرده هاي چوب زرنگار و قابها و جام هاي بلور و آلت هاي شيشه اي رنگارنگ ظريف اثري بر جاي نمانده است چرا که در دوره هاي بعد از صفويه و بخصوص در عصر قاجاريان تغييرات بسياري در آن داده شد. اين تغييرات به حدي است که برخي از سياحان آن را از دوران قاجار به حساب آورده اند.

در اواخر دوران قاجار عمارت هشت بهشت به مالکيت خصوصي اشخاص در آمد و از زيورهاي نفيس و گرانبهاي دوره صفويه عاري گرديد بطوري که امروز از آن همه شکوه و فريبندگي داخل کاخ و درختان چنار و تناور و گلهاي ياس سفيد و سرخ که در حاشيه خيابان هاي آن روئيده بودند و همچنين از آب نماها و جوي هاي آب روان اثري بر جاي نمانده است. با همه دخل و تصرفات به گفته «آندره گدار» که سالها باستانشناسي ايران را اداره کرده است:

« ... کاخ هشت بهشت با تالاري که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاه فرنگي در طبقه هشت بهشت در چهار گوشه خود هنوز هم ترکيب اصلي و مختصري از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کرده است.»

ذکر اين نکته مناسبت دارد که تزئينات اين کاخ هشت گوشه که نشانه روحيه معماري و تزئينات اواخر دوره صفوي است به همراه ساختمان آن که ميان باغ واقع شده است بعدها به فراواني مورد تقليد قرار گرفته است.

منبع:وب سايت گردشگري استان اصفهان

کاخ هاي اصفهان

مطالب مشابه :

کاخ موزه گلستان

تالار اشرف

کاخ هاي اصفهان

بازدید از کاخ زیبای گلستان

موزه های گلستان

کاخ ورسای

کاخ های ایرانی

کاخ چهلستون