سناریو نویسی

به دليل وجودعدم قطعيت بالا در چگونگي رفتار برخي متغيرهاي کلان محيطي که تحت کنترل يک شرکت نيستند و اثر شديدي بر استراتژي ها و عملکرد شرکت خواهند داشت، مديران و استراتژيست ها در سازمانها ازابزار سناريونويسي به منظور تحليل و تدوين استراتژي هاي سازمان درشرايط مختلف، بهره مي برند. سناريونويسي بيشتر به منظور تعيين حالات مختلف روندهاي کلاني نظيرمناقشات بين المللي، قيمت انرژي، قيمت محصولات اساسي، تغييرسياست دولتها و... که تأثيري جدي برروندهاي متغيرهاي جزئي دارند، استفاده مي شود.

در اين روي كرد بر اساس حالت هاي بدبينانه، خوش بينانه و محتمل متصور براي هر متغير، تمهيدات لازم طراحي و استراتژي هاي مناسب شناسايي شده و مبناي عمل قرار مي گيرد.

براي تشريح اين مساله بد نيست که مثال انتخاباتي بزنم که از همه چيز ملموس تر است. فرض کنيد محافظه کاران در حال برنامه ريزي براي انتخابات دهم هستند. دو اتفاق که داراي قطعيت هم نيست مي تواند معادلات و محاسبات را به شدت تحت تاثير قرار دهد. اين دو اتفاق يکي حضور خاتمي و ديگري ادامه حضور کروبي است. با اين دو اتفاق سه سناريوي اساسي مطرح مي شود که در هر سناريو نوع رفتار محافظه کاران تغيير مي کند. سناريوي اول اعلام حضور خاتمي و ماندن کروبي است. در اين شرايط چون در اصلاح طلبان اجماع نشده است پس احتمالا محافظه کاران کمتر نياز به اجماع را حس خواهند کرد. سناريو دوم اعلام حضور خاتمي و کنار رفتن کروبي به نفع خاتمي است که در اين شرايط به نظر مي آيد اصولگرايان با وجود اختلاف ها مجبور خواهند بود که روي احمدي نژاد اجماع کنند. سناريوي سوم نيز عدم حضور خاتمي و ماندن کروبي است که در اين شرايط نيز محافظه کاران رفتار ديگري خواهند داشت و احتمال تکثر در کانديداهايشان بيشتر خواهد بود و مثلا احتمال حضور قاليباف در اين شرايط قوت مي گيرد.

اينکه سناريوها بر حسب چه اتفاق و يا حالات مختلف چه متغيري مي بايست تدوين شود بستگي به کليدي و تاثير گذار بودن متغير بر شرايط مساله دارد. در واقع بايد حداقل متغيرهايي انتخاب شوند که اهميت بسيار بالايي دارند چرا که هر چه تعداد متغيرها بيشتر شود طبق اصل ضرب سناريوها هم بيشتر خواهد شد و در واقع اثر بخشي اين ابزار کم خواهد شد. مثلا فرض کنيد در همان مثال بالا حضور يا عدم حضور مثلا مهرعليزاده نمي تواند تاثير معناداري در رفتار محافظه کاران داشته باشد.

يک مثال ديگر را هم بد نيست با هم مرور کنيم. فرض کنيد يک تحليل گر به هر دليلي قصد دارد روابط آينده ايران و آمريکا را تحليل کند و تاثير آن را بر مساله مورد نظر خودش تحليل کند. مثلا فرض کنيد اين فرد هوشنگ اميراحمدي است. براي تحليل روابط آينده اين دو کشور دو متغير اصلي مي تواند رئيس جمهور آينده آمريکا و ديگري رئيس جمهور آينده ايران باشد. حال بر حسب اينکه در ايران رئيس جمهور آينده از اصلاح طلبان / محافظه کاران باشد در آمريکا نيز مک کين / اوباما انتخاب شود چهار سناريوي مختلف مطرح مي شود که مي توان در هر سناريو جداگانه مساله را تحليل کرد.

يک نمونه از برنامه ريزي بر اساس سناريو هم من در ارائه ام در مورد بحث نظام وظيفه انجام دادم که اينجا در موردش نوشته بودم. در اين قضيه چون من نمي دانستم آقايان چقدر مي خواهند در اين قوانين تغييرات دهند سعي کردم که بيايم بر اساس سه سناريو تغييرات ساختاري، تغييرات نسبتا اساسي ولي غير ساختاري و نهايتا سناريوي سوم که تغييرات نسبتا جزيي است پيشنهادات و نظرات را ارائه دهم.

همان طور که ديديد سناريو نويسي با شکست مساله و شرايط آن به حالت هاي مختلف، مساله و طبيعتا ذهن تحليل گر را خيلي منظم مي کند و کمک شاياني به تحليل مساله مي کند.

اما پس از سناريو نويسي چه بايد کرد؟

در اين مورد با توجه به نوع و ماهيت مساله دو کار مي توان انجام داد:

يک: زماني که سه سناريوي خوش بينانه، بدبينانه و محتمل ساخته شدند معمولا گفته مي شود برنامه ريزي ها و اقدامات بر اساس شرايط بدبينانه صورت گيرد تا در صورت وقوع ساير شوکي به سيستم ايجاد نشود. مثلا فرض کنيد برنامه ريزي براي ظرفيت سازي برق کشور است و رشد مصرف تا 5 سال آينده در حالت خوش بينانه، بدبينانه و محتمل به 45، 50 و 60 هزار مگاوات خواهد رسيد. بنابراين اقدامات و تلاش ها و تامين منابع مالي و .. تماما بايد بر اساس ايجاد ظرفيت 60 هزارمگاواتي باشد. يا مثلا فرض کنيد قرار است کشور بودجه را بر اساس قيمت نفت تنظيم کند. قيمت متوسط نفت در سه سناريوي مذکور 90، 75 و 60 دلار خواهد بود. با اين حساب بودجه بايد بر اساس قيمت بدبينانه يعني 60 دلار نوشته شود.

دو: توصيه اي که خيلي اوقات مي شود اين است که پس از سناريو نويسي تا زمان تحقق سناريوها مي بايست يک شرکت(يا سازمان يا ..) فعاليت هايي را شروع کند که فصل مشترک همه سناريوها است. به عنوان مثال فرض کنيد شما براي آينده خود چند سناريو مد نظر داريد. دکتراي خارج از کشور بخوانم؛ دکتراي داخل بخوانم و يا دکترا نخوانم و در داخل مشغول به کار شوم، در خارج از کشور براي کار اقدام کنم. هر کدام از اين گزينه ها مي تواند شما را به يک سمت و سو ببرد و مسير زندگي شما را عوض کند. حال چون نمي دانيد که کدام يک اتفاق مي افتد و مردد هستيد مي بايست اقداماتي را شروع کنيد که فصل مشترک همه اين سناريوها هستند. مثلا اينکه شما سطح زبانتان را بايد به يک حدي برسانيد يک الزام براي تمامي اين سناريوها است. پس تا زمانيکه تصميم نهايي را نگرفته ايد (نگرفتن تصميم هم مي تواند به دليل عدم قطعيت يک سري متغيرهاي غيرقابل کنترل باشد و يا اينکه ناشي از ترديد شما باشد) مي توانيد با اقداماتي از اين جنس کار را جلو ببريد. البته تمرکز بر سناريوي بدبينانه در قسمت يک نيز در واقع در همين راستا است.

امروزه سناريونويسي با توجه به تحولات غير قابل پيش بيني در جهان، از پرکاربردترين و محبوب ترين ابزارهاي مديريتي است.

من هر چه به ذهنم رسيد آوردم. خوشحال مي شوم به اين مطلب اضافه کنيد و يا نقدش کنيد.

سناریو نویسی

مطالب مشابه :

نوع نرم افزار و مدل فرآیندی

سناریو نویسی

دانلود پروژه مهندسی نرم افزار (سیستم مدیریت کنفرانس)

تست نرم افزار (قسمت 2)

دانلود رایگان پروژه مهندسی نرم افزار سیستم داروخانه

پروژه مهندسی نرم افزار - تجزیه وتحلیل آژانس هواپیمایی

پروژه مهندسی نرم افزار رای گیری آنلاین