صنایع دستی روستای قهی

محقق : خانم شیوا کاظمی

فصل اول

ظروف سفالي

ساخت سفال در روستاي قهي به حدود 300 سال پيش برمي گردد و امروزه با روي کار آمدن ظروف چيني و پلاستيکي نياز اهالي به استفاده ازظروف سفالي کم شده و توليد اين ظروف در روستا کاملا از ميان رفته است . اين ظروف را داخل کوره هاي سفال موجود در روستا ...

که امروزه فقط مکان آنها مشخص است مي پخته اند

يکي از کوره ها در شرق روستا جلوي کتابخانه فعلي و ديگري بين آب انبار خان و خانه حاج داراب ( ابوتراب خان ) بوده است .

از سفالگران سر شناس روستا مي توان به خانواده فخار اشاره کرد که اجدادشان نيز در روستا به سفالگري مي پرداخته اند همچنين حاج حسن زالي نيزبه همراه خانواده به کار توليد سفال مي پرداخته اند و از سفالگران معروف روستاي قهي به شمار مي رفته اند ، آنها از گل سفالگري ظروفي مانند کوزه هاي آب ( سبو ) ، تنگي کوچک ، باديه ، قدح در اندازه هاي مختلف مي ساختند .

1- سبو : از مهمترين و پر مصرفترين ظروف سفالي در روستا مي توان به سبوها اشاره کرد .به زبان محلي به سبو، سوئه گفته ميشود که درنوع بسيار مرغوبي ساخته مي شده اند . از سبو براي خنک نگهداشتن آب استفاده مي شده است و امروزه نيز گاهي استفاده مي شود . اين سبوها در اندازه هاي مختلفي بين 40 تا 80 سانتيمتر توليد مي شده اند وتقريبا همگي فاقد تزيين ولعاب رنگي مي باشند ، در قسمت خارجي سبو دسته اي وجود دارد که کار حمل و نقل آن را آسان ميکند.محل توليد سبو در خود روستا بوده است . بر طبق گفته اهالي ساخت سبوها به حدود 300 تا 400 سال پيش بر مي گردد . در اغلب خانه ها در روستا سبو ديده مي شود مانند خانه حاج طالب مرتضوي ، خانه حاج عوض کثيري .

2- کلوهي : کلوهي ظرفي است فاقد دسته و سفالي که از آن براي نگهداري روغن حيواني استفاده مي کنند

از نظر ابعاد کوچکتر از ظرفي است که براي نگهداري روغن و گوشت استفاده مي کرده اند، کلوهي در اندازه تقريبي 25 تا40 سانتيمتر ساخته مي شده است .از نظر تزيينات و لعاب ساده و فاقد تزيين خاص هستند فقط قسمت داخلي ظرف با لعابي به رنگ سبزيا آبي پوشيده شده است .کلوهي را نيز ماند سبو از گل سفالگري وداخل کوره سفال مي پخته اند . محل توليد کلوهي در خود روستاي قهي است .قدمت کلوهي به 300 سال پيش برمي گردد . نمونه هايي از کلوهي در منزل حاج طالب مرتضوي ، حاج عوض کثيري و خانه عليرضا قرهي مشاهده گرديد .قيمت خريد و فروش کلوهي مشخص نيست .

3- باديه : ظرفي است که از آن براي تهيه خمير نان پزي استفاده مي کرده اند .باديه ظرف دهان گشاديست از جنس سفال که قسمت خارجي آن فاقد لعاب و ساده و قسمت داخلي آن با لعابي به رنگ سبز پوشيده شده است . در قديم باديه در خود روستا ساخته مي شده است و در زمانهاي جديدتر اين ظرف از اطراف قهي مانند نايين و ميبد به روستا آورده شده است ، باديه در بعضي منازل که به طريقه سنتي نان مي پزند کاربرد خود را حفظ کرده است . قدمت باديه به زمان شروع سفالگري در روستا يعني حدود 400 سال پيش بر مي گردد. نمونه هايي از باديه در منزل حاج طالب مرتضوي ، عليرضا قرهي ، قدم علي مرتضوي و حيدر ابراهيم ديده شد .کسي ازاهالي از قيمت خريد و فروش باديه اطلاع ندارد.

۴- ديزي : ظرفيست با دهانه باز از جنس سفال، با دو دسته کوچک که از ابتداي لبه ظرف شروع مي شوند .از ديزي براي تهيه بيشتر آشها وغذاهاي سنتي روستا استفاده مي شود مانند آش حليم ، براي تهيه آب گوشت از نوع کوچکتري از ديزي استفاده مي شود .از نظر اندازه کمي بزرگتر از کلوهي است حدودا 40 سانتيمترتا اندازه هاي بزرگتر.

ديزي از نظر تزيينات ساده بوده و فقط قسمت داخلي ظرف را با لعابي به رنگ سبز يا آبي پوشانده اند.

محل توليد ديزي نيز خود روستاي قهي بوده است .

نيز در اغلب خانه ها مانند منزل حاج طالب مرتضوي ، حاج عوض کثيري ، حيدر ابراهيم و عزيز قاسم ديده ميشود .قيمت خريد و فروش ديزي ها در گذشته مشخص نيست .

5- لوله اي : به زبان محلي در قديم به يک نوع آفتابه سفالي لوله اي گفته مي شده است که حاصل دست سفالگران روستاي قهي بوده است.

قدمت لوله اي به حدود 400 سال پيش برمي گردد که به گفته اهالي نمونه اي از آن در روستا وجود ندارد .

فصل دوم صنايع چوبي

از جمله صنايع دستي روستاي كهن قهي ميتوان به ظروف و وسايل چوبي اشاره كرد كه بيشنر آنها محصول دست روستاييان مي باشد 0

ولي به علت بياباني و گرم و خشك بودن قهي و وجود نداشتن درختان كافي چوب لازم براي تهيه لوازم چوبي از نقاط اطراف مثل هرند و كوهپايه به روستا آورده مي شود 0

صنايع چوبي :

الف : سوده - به گويش محلي به سبدي كه براي نگهداري نان خشك و همچنين نگهداري مرغ و خروس در هنگام شب استفاده مي شده است و امروزه نيز كمابيش كاربرد خود را حفظ كرده است سوده گفته مي شود 0سوده از جنس چوب هاي باريك بافته شده است مانند بافت حصير كه در اكثر منازل روستاييان ديده مي شود 0

سوده توسط روستاييان بافته ميشده است 0قدمت سوده ها به زمانهاي دوري بر مي گردد و از زمان دقيق آن كسي مطلع نيست 0

ب : كيل وركيلي - كيل ور كيلي نام محلي يك نوع وردنه است

كه براي تهيه يك نوع حلواي سنتي مورد استفاده قرار مي گيرد0

اين وردنه از جنس چوب مي باشد و دو طرف آن برجسته است .

كيل ور كيلي نيز توسط روستاييان ساخته مي شده است0

ج : غربال : وسيله اي است كه براي صاف كردن و الك كردن مورد استفاده قرار مي گيرد 0 دور تا دور غربال از جنس چوب مي باشد و قسمت مياني آن داراي چشمه هاي ريزي است كه از جنس روده تابيده شده گوسفند درست شده است 0 در زمانهاي دورترغربال درخودروستا تهيه مي شده است با اين تفاوت كه داراي چشمه هاي درشت تري بوده است 0

امروزه غربالها از شهرهاي اطرا ف به قهي آورده مي شوند 0به گفته اهالي غربتيها ( كولي ها ) اين غربالها را براي فروش به روستا مي آوردند يكي از اين افراد عزت ا لله غربتي نام داشت كه هر غربال را به قيمت 4000 تومان مي فروشد به گفته اهالي قيمت غربالها حدود 40 سال پيش 400 تومان بوده است 0 قدمت غربالها مشخص نيست 0

د : ترازي - به گويش محلي روستاييان به ترازو ترازي مي گويند 0از اين ترازوها براي وزن كردن گندم جو و برنج استفاده مي شده است 0

ترازي از جنس كاه بوده است و رويش را با چرم حيواناتي مثل گوسفند مي پوشاندند 0در زمانهاي دورتر ترازي ها در خود روستا توليد مي شده

است 0ترازي ها قدمت بيش از 300 سال دارند0

ه : خَطَب شتر - وسيله ايست كه در پشت شتر قرار مي گرفته

و براي بار بري از آن استفاده مي كرده اند .

خطب شتر از جنس چوب بوده است

و قدمت آن به حدود 200 سال پيش كه اهالي به

شتر داري مي پرداخته اند بر مي گردد 0

صنایع دستی روستای قهی

مطالب مشابه :

آموزش ساخت گوی نباتی برای سفره عقد

راههای تاكسيدرمي يا روش خشك كردن جانوران taxidermy-ابزار و مواد مورد نياز براي تاكسيدرمي

آشنایی با شهر ملارد

صنایع دستی روستای قهی

قاجـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــاریه