تومور مغزی

  تومور مغزی

تومور مغزی،یک توده یا رشد سلول های غیر طبیعی در مغز است. تومور مغزی انواع مختلف دارد. برخی از تومورهای مغز غیر سرطانی (خوش خیم), و برخی دیگر سرطانی (بدخیم) هستند. تومور مغزی می تواند در مغز آغازشود (تومورهای مغزی اولیه),و یا در بخش های دیگر بدن شروع و تا مغز گسترش یابد( تومورهای مغزی ثانویه یا متاستاتیک). گزینه های درمان تومور مغزی به نوع تومور مغزی بستگی دارد.

سرطان مغز، سرطانی است که در سلول های مغزی شروع می شود .تا زمانی که سرطان رشد می کند، فشار بر روی بافت اطراف مغز ایجاد می شود و باعث علائم و نشانه هایی، مانند سردرد، حالت تهوع و مشکلات تعادلی می گردد. شیوع تومورهای مغزی در سنین مختلف متفاوت است و در کودکان و سنین بالای 55 سال بیشتر از نوع بدخیم است. در حالی که در سنین میان این دو شیوع تومور خوش خیم و بدخیم نسبتاً یکسان است.
علائم
علائم و نشانه های تومور مغزی بسیار متفاوت و به اندازه تومور مغزی، محل و مقدار رشد آن بستگی دارد . علائم و نشانه های ناشی از تومورهای مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
·         حمله و یا سردردهای جدید
·         سردردهایی که به تدریج شایع تر و شدید تر می شوند
·         تهوع یا استفراغ بی دلیل
·         مشکلات بینایی، مانند تاری دید، دوبینی و یا از دست دادن دید محیطی
·         از دست دادن تدریجی حس یا حرکت در یک بازو یا پا
·         مشکلات تعادلی
·         مشکلات گفتاری
·         مشکلات شنیداری
·         سردرگمی در امور روزمره
·         تغییرات شخصیت یا رفتار
·         تشنج، به ویژه در افرادی که سابقه تشنج ندارند

سردردهایی که هنگام صبح بر شدت آنها افزوده می شود، سرفه های شدید، تقلای بیش از اندازه به هنگام خواب و حالت تهوع از مهم ترین عواملی هستند که می توانند احتمال ابتلا به تومور مغزی را نشان دهند

عوامل تومورهای مغزی اولیه
تومور مغزی اولیه در مغز و یا در بافت های نزدیک به آن، از جمله در غشاهای پوشش مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه ای، غده هیپوفیز یا غده پینه آل به خودی خود بوجود می آید.. وقتی که سلول های طبیعی شروع به جهش در DNA کند, این جهش ها
باعث افزایش مقدار ,رشد و پخش سلول های غیر طبیعی می شود.این سلول های غیر طبیعی به زندگی ادامه می دهند .با از بین رفتن سلول های سالم یک توده از سلول های غیر طبیعی باقی می ماند که منجر به تشکیل تومور می گردد.
سرطان در تومورهای مغزی اولیه بسیار زودتر از تومورهای مغزی ثانویه که به جاهای دیگر و مغز گسترش می یابد آغاز می شود. انواع مختلف تومورهای مغزی اولیه عبارتند از:
·         نوروم آکوستیک (شوانوما)
·         آستروسیتوما، همچنین به عنوان گلیوم نیز شناخته شده ، که شامل آناپلاستیک آستروسیتوما و گلیوبلاستوما می باشد.
·         اپندیموما
·         اپندیموبلاستوما
·         تومور ژرم سل
·         مدولوبلاستوما
·         مننژیوم
·         اولیگودندروگلیوما
·         پینیو بلاستوما

عوامل تومورهای مغزی ثانویه یا متاستاتیک
تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) تومورهایی هستند که در جای دیگر از بدن شروع می شوند و سپس به مغز گسترش می یابند(متاستاز). تومورهای مغزی ثانویه اغلب در افرادی رخ می دهد که سابقه ی سرطان دارند. تومورهای مغزی ثانویه به مراتب شایع تر از تومورهای مغزی اولیه است. هر سرطان می تواند به مغز گسترش یابد، اما رایج ترین آنها عبارتند از:
·         سرطان سینه
·         سرطان روده بزرگ
·         سرطان کلیه
·         سرطان ریه
·         ملانوم

عوامل خطرناک
اگرچه پزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث جهش های ژنتیکی است که می تواند منجر به تومورهای مغزی اولیه شود، اما عواملی را شناسایی کرده اند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. عوامل خطرناک عبارتند از:
·         نژاد. به طور کلی، تومورهای مغزی اغلب در سفید پوستان رخ می دهد تا افراد از نژاد های دیگر.
·         سن . خطر ابتلا به تومور مغزی با بالا رفتن سن افزایش می یا بد. تومورهای مغزی بیشتر در افراد مسن مشاهده می گردد. با این حال، تومور مغزی می تواند در هر سنی رخ دهد. و برخی از انواع تومورهای مغزی، مانند مدولوبلاستوم، تقریبا به طور انحصاری در کودکان رخ می دهد.
·         قرار گرفتن در معرض تابش اشعه. افرادی که در معرض یک نوع اشعه بنام اشعه یونیزان قرار گیرند، خطر ابتلا به تومور مغزی در آنها افزایش می یابد. نمونه هایی از اشعه یونیزان عبارتند از استفاده پرتو درمانی برای درمان سرطان و قرار گرفتن در معرض تشعشع بمب اتمی.هنوز به اثبات نرسیده که اشکال شایع تر از اشعه، مانند میدان های الکترومغناطیسی از خطوط برق و تابش فرکانس رادیویی از تلفن همراه و اجاق های مایکروویو، باعث تومور مغزی می شود.
·         قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار . افراد مشغول به کار در صنایع خاص ممکن است در معرض ابتلا به تومور مغزی باشند.
·         سابقه خانوادگی تومور مغزی . یک بخش کوچک از تومورهای مغزی در افراد با سابقه خانوادگی تومور و یا یک سابقه خانوادگی از سندرم های ژنتیکی مغزی رخ می دهد.

عوارض
یک تومور مغزی می تواند باعث عوارضی که وابسته به بخشی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته، شود. این عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:
·         ضعف. یک تومور مغزی می تواند به هر بخشی از مغز آسیب برساند. اما اگر بخشی از مغز را که شامل کنترل قدرت و یا حرکت بازو و یا ساق پارا درگیرکند ، می تواند باعث ضعف در آن قسمتها از بدن شود. ضعف ناشی از یک تومور مغزی می تواند بسیار شبیه به عوامل ناشی از سکته مغزی باشد.
·         تغییر دید. یک تومور مغزی میتواند باعث آسیب رسیدن به اعصاب مربوط به به چشم و یا بخشی از مغز که اطلاعات بصری (قشر بینایی) را پردازش می کند شود که منجر به مشکلات بینایی می گردد، مانند دوبینی یا کاهش میدان دید .
·         سردرد. یک تومور مغزی که باعث افزایش فشار در داخل مغز می شود میتواند باعث سردرد شود. این سردردها می تواند شدید و بی امان شود و ممکن است با تهوع و استفراغ همراه باشد. سردرد می تواند ناشی از خود تومور،و یا از مایع درون مغز (هیدروسفالی) باشد. همه سردردها دلیل وجود تومور مغزی نیستند.
·         تغییرات شخصیتی. تومورها در مناطق خاصی از مغز ممکن است باعث تغییرات شخصیتی و یا تغییر در رفتار شود.
·         افت شنوایی . تومورهای مغزی که اعصاب شنوایی مخصوصا نورینوم آکوستیک را تحت تاثیر قرار می دهد ممکن است باعث افت شنوایی شود.
·         تشنج.  تومور مغزی می توانند باعث تحریکات مغزی شود که ممکن است منجر به تشنج گردد.

راه های تشخیص تومور مغزی
1- معاینه دستگاه عصبی: پزشک بینایی، شنوایی، هوشیاری، قدرت عضلات، هماهنگی و رفلکس‌های بیمار را بررسی می‌کند. همچنین چشم‌های بیمار را جهت بررسی تورمی که در اثر فشار یک تومور بر عصبی که چشم را به مغز متصل می‌نماید به‌وجود می‌آید، مورد معاینه قرار می‌دهد.

2- ام‌آر‌آی (MRI): دستگاه بزرگی مجهز به آهنربای قوی که به کامپیوتر متصل است، جهت عکس‌برداری دقیق از نواحی مختلف سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی اوقات رنگ مخصوصی (ماده حاجب) هم به داخل رگ‌های خونی در بازو یا دست بیمار تزریق می‌شود، تا کمک کند تفاوت‌های بافت‌های مغز بیش‌تر نشان داده ‌شوند. این عکس‌ها می‌توانند نواحی غیرعادی، از قبیل تومور را نشان دهند.

3- سی‌تی‌اسکن (CT Scan): دستگاه اشعه ایکس، متصل به کامپیوتر، یک‌سری عکس‌های دقیق از سر بیمارمی‌گیرد. گاهی ماده حاجب نیز به داخل رگ‌های بازو یا دست تزریق می‌شود. ماده حاجب باعث می‌شود که نواحی غیرعادی راحت‌تر دیده‌شوند.

4- آنژیوگرام (Angiogaram): مواد رنگی که به داخل جریان خون تزریق می‌شود موجب می‌شود که رگ‌های خونی مغز در اشعه ایکس نشان داده شوند. اگر تومور در مغز وجود داشته‌باشد، اشعه ایکس تومور و یا رگ‌های خونی که آن تومور را تغذیه می‌کنند نشان می‌دهد.

5- نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی: پزشک از مایع مغزی نخاعی (مایعی که فضا‌های داخل و اطراف مغز و نخاع را پر می‌کند) نمونه‌برداری می‌کند. این فرآیند با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک از یک سوزن بلند نازک، جهت برداشتن مایع از داخل قسمت پایینی ستون فقرات، استفاده می‌کند. بیمار بایستی برای چندین ساعت بعداز نمونه‌برداری به پشت دراز بکشید تا دچار سردرد نشود. این مایع جهت کشف سلول‌های سرطانی و یا دیگر علائم بیماری، در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

6- نمونه‌برداری از بافت مغز: جهت بررسی وجود سلول‌های تومور، از بافت مغز نمونه برداری یا بیوپسی می شود. آسیب‌شناس جهت کشف سلول‌های سرطانی، به بررسی سلول‌های غیرعادی زیر میکروسکوپ می‌پردازد. نمونه‌برداری می‌تواند سرطان، تغییر بافت منجر به سرطان و یا دیگر شرایط غیرعادی را نشان دهد. این روش تنها راه مطمئن جهت تشخیص تومور مغزی، اطلاع از درجه آن وبرنامه‌ریزی درمان است.

دارو و درمان
درمان تومور مغزی به نوع، اندازه و محل تومور، و همچنین سلامت کلی بیمار بستگی دارد. پزشک می تواند درمانی به تناسب وضعیت خاص بیمار انجام دهد.
عمل جراحی
اگر تومور مغزی در یک محل در دسترس برای عمل جراحی واقع شده باشد، جراح اقدام به برداشتن تومور تا آن اندازه که در دسترس است می کند. در برخی موارد، تومورهای کوچک و آسان برای جدا شدن از اطراف بافت مغز، بطور کامل توسط جراح برداشته می شود. در موارد دیگرکه تومورها نمی توانند از بافت اطراف جدا شوند و یا در نزدیکی مناطق حساس در مغز هستند، عمل جراحی خطرناک می باشد. در این شرایط پزشک سعی می کند تا آنجا که صدمه ای به بیمار نزند اقدام به برداشتن تومورنماید. حتی از بین بردن بخشی از تومور مغزی ممکن است به کاهش نشانه ها و علایم کمک کند. در برخی از موارد تنها یک بیوپسی (نمونه برداری )کوچک برای تایید تشخیص انجام می شود.
پرتو درمانی
پرتو درمانی با استفاده از پرتوهایی با انرژی بالا، مانند اشعه X-یا پروتون، برای از بین بردن سلول های تومور انجام می شود. پرتو درمانی می تواند از یک دستگاه در خارج از بدن بیمار (پرتو خارجی) و یا در موارد بسیار نادر، اشعه می تواند در داخل بدن بیمار نزدیک به تومور مغزی (براکی تراپی) انجام گیرد.
تابش پرتو خارجی می تواند بر منطقه ای از مغز که تومور آنجا قرار گرفته ، و یا به سرتاسر مغز (تابش کل مغز) متمرکز باشد. اغلب برای درمان سرطانی که از برخی از قسمت های دیگر بدن به مغز گسترش یافته تابش کل مغز استفاده می شود. عوارض جانبی پرتو درمانی بستگی به نوع و میزان اشعه ای که بیمار دریافت می کند دارد. به طور کلی می تواند باعث خستگی، سردرد و سوزش پوست سر شود.
جراحی رادیویی
رادیوسرجری استریوتاکتیک یک عمل جراحی به مفهوم سنتی نمی باشد. رادیوسرجری پرتوهای متعدد را به یک شکل بسیار متمرکز اشعه درمانی برای کشتن سلولهای تومور در یک منطقه بسیار کوچک انجام می دهد. هر پرتو تابش به تنهایی قدرتمند نیست، اما نقطه ای که همه پرتوها در تومور مغزی متمرکز می شوند دوز بسیار زیادی از تابش را برای کشتن سلولهای تومور دریافت می کند .
رادیوسرجری به طور معمول در یک جلسه درمانی انجام می گیرد و در اکثر موارد بیمار می تواند به خانه باز گردد. عوارض جانبی ممکن است شامل خستگی، سردرد و تهوع باشد.
درمان جراحی رادیویی سایبرنایف
سیستم رادیوسرجری رباتیک سایبرنایف جدید ترین روش درمان تومورهای سرطانی است . این درمان به صورت جراحی بسته و جایگزینی برای عمل جراحی باز میباشد. سایبرنایف به پزشک امکان رسیدن به سطح بالایی از دقت و صحت در یک روش غیر تهاجمی را می دهد و اجازه می دهد تا بیمار به صورت سرپایی درمان شود. سیستم سایبرنایف می تواند به محل دقیق تومور با استفاده از تصاویر اشعه X در طول درمان سرطان مغز به ساختارهای استخوانی منحصر به سر یک بیمار تابانده می شود. سیستم سایبرنایف دارای سابقه قوی اثر بالینی اثبات شده است. این روش درمان یا به صورت مستقل و یا با درمان های دیگر سرطان مغز، مانند شیمی درمانی، جراحی یا پرتو درمانی تمام مغز صورت می گیرد .درمان سایبرنایف یک روش تیمی است، که چندین متخصص در آن شرکت می کنند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروها برای کشتن سلولهای تومور استفاده می کند . داروهای شیمی درمانی می تواند به صورت خوراکی به شکل قرص مصرف و یا داخل رگ (درون وریدی) تزریق شود. نوع دیگری از شیمی درمانی می تواند در حین عمل جراحی انجام گیرد. هنگام از بین بردن تمام یا بخشی از تومور مغز، جراح ممکن است یک یا چند دیسک به شکل ویفر در فضای سمت چپ تومور قرار دهد. این ویفر به آرامی در طول چند روز آینده داروی شیمی درمانی را آزاد می کند.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز از داروهایی که بیمار دریافت می کند بستگی دارد. شیمی درمانی می تواند باعث تهوع، استفراغ و ریزش مو شود.
دارو درمانی هدفمند
دارو درمانی هدفمند بر درمان های دارویی در اختلالات خاص در درون سلول های سرطانی اختصاص دارد. دارو درمانی هدفمند می تواند با مسدود کردن این ناهنجاری ها، منجر به مرگ سلول های سرطانی شود.
توانبخشی پس از درمان
از آنجا که تومورهای مغزی می تواند در بخش هایی از مغز که مهارتهای حرکتی ، گفتار، بینایی و تفکر، را کنترل می کند گسترش یابند, توانبخشی ممکن است بخش ضروری برای بهبود باشد. پزشک ممکن است بیمار را به خدماتی که می تواند به او کمک کند ارجاع دهد. از قبیل:
·         ·         فیزیوتراپی (Physical therapy) می تواند مهارت های حرکتی و یا قدرت عضلانی از دست رفته را بازیابد.
·         ·         کار درمانی(Occupational therapy) می تواند به بیمار برای بازگشت به فعالیت های عادی روزانه کمک کند .
·         ·         گفتار درمانی(Speech therapy) متخصصان مشکلات گفتاری (پاتولوژیست گفتاری) به بیمار در مشکل گفتاری کمک کند.
·         ·         تدریس خصوصی برای کودکان در سن مدرسه می تواند به آنها برای کنار آمدن با تغییر در حافظه و تفکر ، پس از یک تومور مغزی کمک کند

تومور مغزی

مطالب مشابه :

غده پرده های مغزی

تومور(مصطفی نجفی)

کیست های پیشرفته داخل مغزی

نوروافتالمولوژی، جهت استفاده ی دانشجویان

تومور مغزی

رادیولوژی در شنوایی شناسی