از طهران تا تهران.............

خیابان حافظ دهه ۳۰ خورشیدی تهران در گذشته از روستاهای ری بوده و ری که در تقاطع محورهای قم، خراسان، مازندران، قزوین، گیلان و ساوه واقع شده به سبب مرکزیت مهم سیاسی، بازرگانی، اداری و مذهبی از قدیم مورد توجه بوده است. مدعیان همواره این مرکز راهبردی را مورد تهاجم و حمله قرار می‌دادند.

خیابان انقلاب ۱۳۲۶ خورشیدی روستای تهران به واسطه برخورداری از مغاک‌ها و حفره‌های زیر زمینی و مواضع طبیعی فراوان و دشواری نفوذ در آن‌ها پناهگاه خوبی برای دولتمردان و دیگر اشخاصی بوده که احتمالا مورد تعقیب مدعیان قرار داشته‌اند.

آب‌رسانی در تهران قدیم تهران در برابر حمله افغان‌ها (پشتون‌ها) ایستادگی زیادی کرد و به همین خاطر آن‌ها پس از تصرف تهران، آن را ویران کردند و باغ‌ها و تاکستان‌هایش را از بین بردند.

آب‌رسانی در تهران قدیم به محله‌های مختلف در زمان نادرشاه، تهران دوباره نام و نشانی یافت. در همین شهر بود که نادرشاه رهبران بزرگ شیعه و سنی را گرد هم آورد و پیشنهاد اتحاد اسلامی و رفع اختلاف‌ها را به آن‌ها داد.

عبور و مرور درشکه‌ها در تهران اگرچه در آثار مکتوب کهن از تهران پیش از اسلام نام برده نشده ‌است، اما حفاری‌های باستان‌شناسی ۱۳۲۱ خورشیدی در روستای دروس شمیرن نشان می‌دهد که در این ناحیه، در هزاره دوم پیش از میلاد، مردمی متمدن زندگی می‌کرده اند.

میدان توپخانه ۱۳۳۰ خورشیدی تهران در قدیم روستایی نسبتا بزرگ بود که بین شهر بزرگ و معروف آن زمان، شهر ری و کوهپایه‌های البرز قرار داشت. پس از حمله مغولان به ری و تخریب این شهر، تهران بیش از پیش رشد یافت.

رقص بلوچ‌ها در کاخ گلستان در دوره شاه عباس اول پل، کاخ و کاروانسراهای زیادی در تهران بنا شد، در بخش شمالی برج و باروی شاه تهماسب، چهارباغ و چنارستانی ساخته شد که بعد‌ها دورش را دیواری کشیدند و به صورت کاخ (کاخ گلستان) و مقر حکومتی درآوردند.

میدان توپخانه ۱۳۳۰ خورشیدی تهران قدیم از چهار محله تشکیل شده بود به نام‌های سنگلج، اودلاجان (عودلاجان)، بازار و چاله‌میدان. در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار چندین محله تازه در تهران ساخته شد به نام‌های ارگ، چاله حصار، خانی‌آباد، قنات‌آباد، پاچنار، پامنار، گار ماشین، گود زنبورک‌خانه، صابون‌پزخانه، گود عرب‌ها و دروازه قزوین.

طولانی‌ترین خیابان خاورمیانه خیابان ولیعصر(پهلوی سابق) طولانی‌ترین خیابان ایران و همچنین طولانی‌ترین خیابان در خاورمیانه است که در سال‌های نخست پادشاهی رضاشاه ساخته شده‌ است. درازای آن بیش از ۱۸ کیلومتر است، که از میدان راه‌آهن تهران آغاز و به میدان تجریش در منطقه‌ی شمیرانات پایان می‌یابد. این خیابان یازده هزار چنار در دو سوی خود دارد.

ماشین دودی تا مترو سابقه‌ی تلاش برای احداث قطار شهری در تهران به ۱۱۰ سال قبل باز می‌گردد. در عهد ناصرالدین شاه یک خط آهن روزمینی بین دروازه شهری ری (حضرت عبدالعظیم) و میدان باغ شاه، با نام معروف ماشین دودی، ساخته شد. (عکس: سه راه امین حضور)

حمل و نقل در تهران جدید متروی تهران در نه خط طراحی شده‌ اما در حال حاضر، چهار خط آن فعال ‌است. چند ماه پیش بارنگی موجب شد که به متروی تهران خسارات زیادی وارد شود.

ترافیک در تهران جمعیت زیاد تهران و رفت‌وآمد انبوه خودرو‌ها منجر به تبدیل‌شدن خیابان‌ها به پارکینگ و ایجاد راه‌بندان‌های متعدد و شدید در این شهر شده که به‌دلیل آلایش شدید هوا، اتلاف وقت و فشار اقتصادی بر شهروندان بحران تلقّی می‌شود. (عکس: خیابان استانبول ۱۳۲۸)

آلودگی هوا آلودگی هوا در شهر تهران عمدتا مصنوعی و ناشی از فعالیت وسایل نقلیه ‌است که سهمی ۸۰ درصدی در آلودگی هوای شهر دارند و تولیدکننده‌ گازهای سمی دی اکسید نیتروژن و مونو اکسید کربن هستند.

آلودگی صوتی تهران آلوده‌ترین شهر جهان از نظر آلودگی صوتی است. یکی از منابع اصلی آلودگی صوتی در تهران صدای اگزوز موتورسیکلت‌ها است که ۲۵درصد آلودگی صوتی شهر را تشکیل می‌دهد. تعداد موتور‌ها در نقاط مرکزی شهر به مراتب بیشتر است.

مشکلات فاضلاب شهری آلودگی آب‌های زیرزمینی تهران یکی از بزرگ‌ترین معضلات زیست‌محیطی این شهر است. تهران از نظر سیستم فاضلاب در بین شهرهای جهان در بین ۱۰ شهر آخر قرار دارد. نبود سامانه‌ی دفع فاضلاب در شهر تهران جزء اصلی‌ترین مشکلات زیست‌محیطی این شهر قلمداد می‌شود.

پایتخت شهر تهران علاوه بر این‌که مرکز سیاسی کشور ایران است، مرکز استان تهران و شهرستان تهران نیز به شمار می‌رود. مهم‌ترین نهادهای دولتی و قضایی شامل وزارتخانه‌ها، مجلس شورای اسلامی و... در آن واقع شده‌اند. (عکس: اعتراضات پس از انتخابات ۱۳۸۸)

پلاسکو ساختمان پلاسکو، دومین بنای بلند و دارای آسانسور در ایران و نخستین بنای بلند دارای اسکلت فلزی بود که در چهارراه اسلامبول تهران واقع است. این ساختمان ۱۶ طبقه در سال های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۱ توسط مهندسان اسراییلی ساخته شد. مساحت کل زیربنای ساختمان ۲۹۰۰۰ متر مربع است.

شهیاد یا آزادی برج شهیاد (آزادی) یکی از نمادهای شهر تهران است که در سال ۱۳۴۹ خورشیدی توسط حسین امانت، با نام برج شهیاد آریامهر، برای یادبود جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران طراحی و ساخته ‌شد. این برج پس از انقلاب ۱۳۵۷ به نام "برج آزادی" تغییر نام پیدا کرد.

نماد تازه برای تهران برج میلاد در شمال غربی تهران قرار دارد. این برج با ارتفاع ۴۳۵ متر، بلندترین برج ایران، ششمین برج بلند مخابراتی جهان و بیستمین سازه بلند نامتکی جهان است. این برج با ۱۳ هزار متر زیربنا از نظر وسعت کاربری سازه راس برج در میان تمامی برج‌های مخابراتی دنیا مقام نخست را دارد. این برج کم‌کم در حال تبدیل شدن به نماد تهران است.