هوش هیجانی

برای بررسی و شناخت هوش هیجانی، بهتر است در ابتدا معنای اجراء آن یعنی ”هوش و هیجان“ را بدانیم.

هیجان چیست؟

هیجان، حالت عاطفی هوشیاری یا خودآگاهی است که در آن مفاهیمی همچون شادی، غم، ترس، نفرت یا علاقه، تجربه می شود. هیجان از حالت های شناختی و ارادی متمایز است، به عبارتی، هیجان، مربوط به احساس ها به ویژه جنبه های خوشایند و ناگوار فرآیند ذهنی است.

هوش چیست؟

هوش، دارای تعریف های متفاوتی است که یکی از نزدیکترین تعریف ها به این مبحث، ”هوش را عبارت از مجموعه های توانائی های شناختی می داند که امکان کسب دانش و یادگیری و چگونگی حل مشکل ها را فراهم می سازد“.

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی باید به هر حال، ترکیب دو حالت از سه حالت ذهن یعنی شناخت عاطفه یا هوش و هیجان باشد. دو روانشناس معروف ”پیتر سالووی“ و ”جان مدیر“ ۱۹۹۷، هوش هیجانی را اینگونه تعریف کرده اند: ”هوش هیجانی توانائی درک هیجان ها و عاطفه ها به منظور دستیابی و ایجاد هیجان هائی است تا ضمن کمک به تفکر بهتر، بتواند به شناخت هیجان ها و عواطف بپردازد و در ضمن، هماهنگی لازم میان عواطف و احساس ها برای ارتقاء عاطفی و هوشی را فراهم آورد“. ”دانیل گلمن“ هوش هیجانی را به عنوان آگاهی نسبت به عواطف خود، مدیریت عواطف، برانگیختن خود، شناسائی عواطف دیگران و تنظیم روابط با دیگران تعریف نموده است.

آیا هوش هیجانی قابل اندازه گیری است؟

از نظر علمی، امکان اندازه گیری هوش هیجانی وجود دارد؛ چرا که با تهیه پرسشنامه و آزمونی که در شبکهٔ جهانی اینترنت موجود است، می توان سطح هوش هیجانی را اندازه گیری نمود. هوش هیجانی می تواند باعث نتیجه های دلخواه و مثبت در روابطمان با دیگران و خودمان شود و پیامدهای مثبتی مثل شادی، خوش بینی، موفقیت های کاری، تحصیلی و شخصی به دنبال داشته باشد. اگر دارای سطح بالائی از هوش هیجانی باشیم، می توانیم انتظار نتیجه های عملکرد مطلوب افزایش فروش، موقعیت تحصیلی، ازدواج موفق، رواط دوستانه و صمیمی با دیگران و برخورداری از سلامت جسمی و روانی را داشته باشیم. یکی از مهمترین توانائی های هوش هیجانی در کیفیت انسانی، این است که می توان آن را آموخت و در طول زندگی بهبود بخندید. بهرهٔ هوشی (IQ) به عباراتی مفهومی ایسنا و تثبیت شده در افراد است، در حالی که هوش هیجانی (EQ) یک صفت یا خصیصهٔ قابل بحث است و کاربرد وسیعی در توسعه و رشد منابع انسانی دارد.

خود آزمون هوش هیجانی

۱) آیا می توانید احساس های خود را بازشناسی کنید و بگوئید در هر موردی به طور دقیق، چه احساسی دارید؟ بلی خیر

۲) آیا می توانید بین احساس های گوناگونی که دارید، تمایز قائل شوید؟ بلی خیر

۳) آیا می دانید چه احساسی دارید و از چه راهی آن را نشان می دهید؟ بلی خیر

۴) آیا می توانید احساس ها، افکار و باورهایتان را از طریق روش های غیر مخرب ابراز کنید؟ بلی خیر

۵) آیا همان طور که هستید به خودتان احترام می گذارید و خود را می پذیرید؟ بلی خیر

۶) آیا در بیشتر مواقع، احساس اعتماد به نفس و امنیت دارید؟ بلی خیر

۷) آیا نسبت به آنچه که دیگران در مورد شما می گویند، احساس خوبی دارید؟ بلی خیر

۸) آیا به قابلیت ها و توانائی های خود آگاه هستید؟ بلی خیر

۹) آیا به خودتان می گوئید که یک زندگی با معنا، غنی و کامروا دارید؟ بلی خیر

۱۰) آیا نسبت به دستاوردهایتان احساس رضایتمندی می کنید؟ بلی خیر

۱۱) آیا نسبت به آنچه فکر می کنید و انجام می دهید، خودگردان و خودکنترل هستید؟ بلی خیر

۱۲) آیا از وابستگی هیجانی دیگران فارغ هستید؟ بلی خیر

به ازاء هر پاسخ ”بلی“ ۱ امتیاز به خود بدهید.

نتیجه: امتیاز بین ۱۰ تا ۱۲ نشان دهنده درجه بالای هوش هیجانی است.

با انجام دادن آزمون چه چیزی را یاد می گیرید؟

اول از همه و نیز مهمتر از همه، آزمون به شما می گوید که کدام مهارت ها، نقاط قوت شما است و کدام نقاط، احتیاج به تقویت دارد. با انجام دادن این آزمون دربارهٔ تمایل ها و رفتار هایتان، چیزهای بیشتری یاد خواهید گرفت. در حالی که بدون انجام دادن آزمون، نمی توانستید به آنها پی ببرید.

ده توصیه برای بهبود هوش هیجانی

۱) مسئولیت عواطف و کامیابی ها را بپذیرید.

۲) به جای برچسب زدن به رفتار و انگیزه های دیگران احساس های خودتان را بازنگری کنید.

۳) مهارت های مؤثر سازش جویانه را برای حالت خاص روانی توسعه دهید. یاد بگیرید وقتی هیجان زده هستید، آرامش خود را حفظ کنید و برعکس، وقتی احساس خمودگی و ضعف می کنید، پرتلاش و پرتحرک باشید.

۴) به دنبال کسب پیروزی باشید و از شرایط منفی، درس زندگی بیاموزید.

۵) با خودتان صادق باشید. احساس های منفی تان را بپذیرید و به دنبال یافتن منشاء آنها باشید. به دنبال راه حل هائی باشید تا به طور جدی بتوانید مشکل ها را حل کنید.

۶) به احساس های دیگران احترام بگذارید و به آنها نشان دهید برایشان احترام قائل هستید.

۷) از افرادی که به احساس های شما احترام نمی گذارند یا قبولتان ندارند، دوری کنید.

۸) دو برابر آنچه حرف می زنید، گوش کنید.

۹) به ارتباط های غیرکلامی اهمیت ندهید، وقتی با دیگران ارتباط برقرار می کنید به چهره آنها نگاه کنید، به لحن صدای آنها توجه کنید. علایم تن گفتاری (حرکت های بدن) را به ذهن بسپارید و آنها را مدنظر قرار دهید.

۱۰) بدانید بهبود هوش هیجانی به زمان نیاز دارد و صبر و حوصله کنید و عجله نکنید.

هوش هیجانی

مطالب مشابه :

پایان نامه بررسی هوش هیجان در رابطه با سلامت روانی