گزارش برنامه " صعود به قله سه شاخ بزرگ(جوپار) "

زمان اجرا: 12/8/93 لغایت 15/8/93

منطقه اجرا: استان کرمان- بخش ماهان

نفرات شرکت کننده در برنامه:

محمد حسین ساعدی: سرپرست

بابک مولایی

علی اسدی خمامی

مهدی صامعی

مهدی درخشنده

شیرین غلام علمداری

طبق تقویم 6 ماهه دوم سال 93 گروه، قرار بود در تاریخ 11 تا 16 آبان ماه برنامه "خط الراس زردکوه" اجرا شود که یکی از اهداف اجرای این برنامه، آمادگی برای برنامه قله دماوند از مسیر یال داغ بوده است. به همین دلیل تا روز پنج شنبه 8 آبان بلیط اتوبوس تهران به شهرکرد و بلیط برگشت با قطار از اصفهان به تهران نیز تهیه شد. ولی به دلیل ناپایداری شرایط جوی در روزهای دوشنبه، سه شنبه و چهارشنبه در این منطقه تصمیم به تغییر برنامه گرفته شد. با توجه به نامساعد بودن شرایط جوی در همین زمان در منطقه البرز و تقریبا تمام زاگرس تصمیم به صعود قله سه شاخ بزرگ(جوپار) از قلل استان کرمان گرفته شد (خضرائی).

کوه جوپار یکی از مناطق کوهستانی مرتفع استان کرمان است که در فاصله 40 کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان و در فاصله 15 کیومتری جنوب غربی ماهان قرار دارد. این خط الراس دارای چندین قله بالای 4000 متر ارتفاع است که مهترین آنها قله سه شاخ بزرگ و کوچک، قله بلوچی و قله کیل جلال است. جوپار به لحاظ توپوگرافی دارای شیب های تند و صخره‌ای و پوشش گیاهی این منطقه گیاهانی چون زیره سیاه، آویشن، پونه، آلاله و مرزن جوش است. زيره معروف كرمان كه شهره آفاق است از كوه جوپار به دست می آيد. (جوپار)

برای صعود به قله سه شاخ بزرگ با قطار خود را به کرمان رساندیم، و از آنجا با دو تاکسی خود را به شهر ماهان رساندیم. تقریبا ساعت 12 ظهر عاشورا بود که جلوی مرقد شاه نعمت الله ولی در شهر ماهان از تاکسی پیاده شدیم. آقا رمضان که از دو روز قبل با ایشان برای رفتن از ماهان تا تنگه جوپار هماهنگ کرده بودیم، لطف کردند و ما را برای صرف نهار نذری روز عاشورا به منزلشان دعوت کردند(شکل 2 منزل آقا رمضان). پس از صرف آبگوشت نذری با یک دستگاه وانت از ماهان به سمت تنگه جوپار که به دهانه قناغستان نیز معروف است حرکت کردیم. ساعت 13:10 ابتدای مسیر از وانت پیاده شدیم و حدودا 10 دقیقه بعد شروع به حرکت کردیم. ابرهای سیاه که از دور دیده می‌شد، همچنان بالای کوه جوپار جا خوش کرده بود ولی از بارش خبری نبود. ابتدای مسیر تا راهرو رجب در پایین ترین نقطه دره را ادامه دادیم(شکل 3 ابتدای تنگه جوپار). ساعت 14:30 ابتدای راهرو رجب بودیم. این قسمت از مسیر صعود یک شیب تند سنگی به ارتفاع حدودا 50 متر است که در سال 90 پله‌هایی از جنس میل‌گرد روی آن نصب شده است.(شکل 4 راهرو رجب) حدودا 20 دقیقه زمان نیاز بود تا مسیر سنگی راهرو رجب را صعود کنیم. با توجه به نحوه قرار گرفتن پله‌ها و عدم اطمینان کامل از آنها، سعی کردیم کمترین استفاده را از آنها بکنیم. از بالای راهرو رجب مسیر پاکوب کمی از کف دره ارتفاع می‌گیرد و با تراورس در دامنه غربی تا جانپناه جوپار ادامه می‌یابد(شکل 5 نمای مسیر ابتدای تنگه تا جانپناه). در ادامه مسیر تراورسی تا جانپناه باید از یک دره فرعی عبور کرد که مسیر دست به سنگ کوتاهی نیز دارد که به نام خرپران شناخته می‌شود. این قسمت از مسیر هم به وسیله رول و سیم بکسل ایمن سازی شده است. ساعت 15:45 از خرپران عبور کردیم و حدودا ساعت 16 به جانپناه رسیدیم(شکل 6 خرپران). با توجه به بازگشت یک تیم بزرگ از قله و شبمانی آنها در جانپناه، تصمیم گرفتیم کنار رودخانه ای که کمی پایین‌تر از جانپناه قرار دارد چادر برپا کنیم. چندین محل سنگ چین شده و صاف برای چادر کنار رودخانه کوچک پایین دست وجود داشت که نهایتا ساعت 16:30 چادرها را برپا کردیم. قرار بر این شد ساعت 7:30 روز بعد از مسیر قیف به سمت قله حرکت کنیم.

از جانپناه به سمت قله سه شاخ بزرگ باید ابتدا در جهت جنوب غربی حرکت کرد و با گذر از قیف مصیبت به ابتدای خط الراس اصلی جوپار رسید. سپس از آنجا با چرخشی 90 درجه ای به سمت راست، در جهت شمال غربی ادامه مسیر داد تا به قله دست یافت(شکل 8 نمایی از مسیر جانپناه تا قله از مسیر قیف). چهارشنبه ساعت 7:40 بعد از 10 دقیقه تاخیر به سمت قله حرکت کردیم و ساعت 8:25 ابتدای قیف بودیم. هوا همچنان بدون بارش، ابری بود و باد ملایمی می‌وزید. از این قسمت شیب مسیر زیاد می‌شود و بستر مسیر پوشیده از سنگ‌های بزرگی که در خاک سست قرار گرفته اند. هر چه در قیف بالاتر می‌رفتیم، حجم برف بیشتر می‌شد. (شکل 9 قیف مصیبت)

ساعت 10:20 همگی به انتهای قیف رسیدیم مسیر را به سمت قله که دست به سنگ بود ادامه دادیم. کمی بالاتر و جایی که باید یک دیواره صخره‌ای دیگر را تراورس می‌کردیم. به علت بارش برف و سرما، مسیر یخ‌زده و خطرناک به نظر می‌رسید(شکل 10 مسیر تراورس یخ‌زده). ابتدا تصمیم گرفتیم که از مسیر تراورس مسیر تابستانه عبور نکنیم و از روی خط الراس اصلی مسیر را ادامه دهیم که بعد از 10 دقیقه صعود به دیواره غیرقابل برخوردیم. بالاخره توانستیم کمی پایین‌تر از مسیر تراورس وارد یک قیف باریک شویم و مسیر را به سمت گردنه قبل از قله ادامه دهیم(شکل 11 مسیر قیف دوم تا گردنه). در این قیف حجم برف به حدی بود که نیاز گتر بود. ساعت حدودا 12:20 من(حسین ساعدی) و شیرین علمداری تصمیم به بازگشت گرفتیم. من به خاطر خیس شدن کفش‌هایم، در پاهایم احساس سرمای شدیدی می‌کردم. شیرین هم انگیزه کافی برای صعود به قله را نداشت. چند دقیقه‌ای در همان قیف کوچک استراحت کردیم و بعد به سمت قیف مصیبت برگشتیم. در مسیر بازگشت نگاهی هم به جانپناه دوم انداختیم. این جانپناه کامل نیست و در واقع سنگ چین کنار یک دیواره است و چند ورقه حلبی شکل روی آن قرار گرفته است(شکل 12 جانپناه دوم بعد از قیف مصیبت). برای استراحت کردن داخل آن هم رفتیم ولی بدلیل نداشتن در، باد داخل می‌پیچید و ترجیح دادیم که به مسیر خود ادامه دهیم. کمی جلوتر و قبل از رسیدن به قیف مصیبت، متوجه بازگشت بقیه نفرات تیم شدیم. آنها نیز تا گردنه قبل از قله رفته بودند و بدلیل نامساعد بودن شرایط مسیر صعود مجبور به بازگشت شده بودند. همگی ساعت 14 ابتدای قیف بودیم و مسیر را به سمت چادرها پیش گرفتیم. هوا همچنان ابری بود و گاهی دانه‌های برف و تگرگ با فاصله زیاد بر زمین می‌رسیدند. ساعت 16:30 به جانپناه رسیدیم و بعد از گرفتن چند عکس یادگاری به سمت چادرها روانه شدیم(شکل 13 در کنار جانپناه بعد از بازگشت).

قرار بر این شد که روز بعد ساعت 8 صبح آماده حرکت از چادرها به سمت پایین باشیم. با 10 دقیقه تاخیر از کنار محل شبمانی به سمت پایین حرکت کردیم(شکل 14 محل برپایی چادرها). هوا مه آلود بود و دید را کم کرده بود. بعد از گذر از خرپران ساعت 9:30 به راهرو رجب رسیدیم(شکل 15 بالای راهرو رجب در بازگشت). پایین آمدن از این دیواره 30 دقیقه‌ای طول کشید. تا ساعت 10:45 همگی به ابتدای تنگه جوپار، جایی که آقا رمضان با وانت منتظرمان بود رسیدیم. بعد از گرفتن عکس یادگاری به سمت ماهان حرکت کردیم(شکل 16 ابتدای تنگه جوپار در بازگشت) و در ساعت 11:15 رویروی آرامگاه شاه نعمت الله ولی در ماهان برنامه به پایان رسید.

جدول زمان‌بندی برنامه

ردیف	تاریخ	روز	زمان	اقدام
1	12/08/93	دوشنبه	19:10	حرکت از تهران به کرمان(قطار)
2	13/08/93	سه‌شنبه	10:30	رسیدن به کرمان
3	13/08/93	سه‌شنبه	13:10	ابتدای مسیر(تنگه جوپار)
4	13/08/93	سه‌شنبه	14:30	راهرو رجب
5	13/08/93	سه‌شنبه	15:45	خرپران
6	13/08/93	سه‌شنبه	16:30	محل برپایی چادر
7	14/08/93	چهار‌شنبه	7:40	حرکت به سمت قله
8	14/08/93	چهار‌شنبه	9:00	ابتدای قیف مصیبت
9	14/08/93	چهار‌شنبه	10:20	انتهای قیف مصیبت
10	14/08/93	چهار‌شنبه	12:30	بازگشت تیم اول به سمت کمپ
11	14/08/93	چهار‌شنبه	13:10	بازگشت تیم دوم به سمت کمپ
12	14/08/93	چهار‌شنبه	16:30	رسیدن به محل چادرها
13	15/08/93	پنج‌شنبه	8:10	حرکت به سمت پایین
14	15/08/93	پنج‌شنبه	9:00	خرپران
15	15/08/93	پنج‌شنبه	9:30	راهرو رجب
16	15/08/93	پنج‌شنبه	10:45	ابتدای تنگه جوپار
17	15/08/93	پنج‌شنبه	11:15	ماهان

طول و عرض نقاط مهم مسیر

ردیف	مورد	طول و عرض جغرافیایی	ارتفاع(متر)
1	ابتدای تنگه جوپار	N29 59.294 E57 12.245	2197
2	پایین راهرو رجب	N29 57.468 E57 10.726	2542
1	بالای راهرو رجب	N29 57.468 E57 10.726	2596
2	خرپران	N29 56.730 E57 10.632	2794
3	جانپناه	N29 56.174 E57 10.924	2923
4	ابتدای قیف مصیبت	N29 56.006 E57 10.322	3201
5	انتهای قیف مصیبت	N29 55.698 E57 09.943	3760
6	جانپناه دوم	N29 55.750 E57 09.925	3822
7	محل تراورس	N29 55.889 E57 09.778	3886
8	قله سه شاخ بزرگ	N29 55.905 E57 09.547	4125