قرار داد اجاره

اجاره

تعريف اجاره:هرگاه شخصي منفعت چيزي را ملك ديگري كند و در مقابل آن

عوض دريافت دارد به اين عمل اجاره مي گويند.

قرارداد اجاره

اگر اجاره دهنده به مستاجر بگويد:‹‹ملك خود را به تو اجاره دادم››و او بگويد:

‹‹قبول كردم،صحيح است››وحتي اگر چيزي هم نگويد و صاحب مال آنرا به قصد

اجاره دادن به مستاجر تحويل دهد و او هم به قصد اجاره دادن تحويل بگيرد

صحيح است،مثلا" كليد خانه را به او بدهد و او هم بگيرد.

شرايط مالي كه اجاره مي دهند:

چيزي كه اجاره داده مي شود بايد داراي شرايطي باشد كه از جمله آنهاست:

1-آن مال معين باشد،پس اگر بگويد يكي از اتاقهاي اين خانه را به تو اجاره مي-

دهم،صحيح نيست.

2-مستاجر بايد آن را ببيند و يا به طوري خصوصيات آن را بگويد كه كاملا"

معلوم باشد.

3-از چيزهايي نباشد كه با استفاده از آن اصلِِ ِ مال از بين برود.پس اجاره دادن

نان و ميوه و ساير خوراكيها صحيح نيست.

4-تحويل دادن آن ممكن باشد،پس اجاره دادن اسبي كه فرار كرده باطل است.

5-استفاده اي كه مال را براي آن اجاره داده اند ممكن باشد،پس اجاره دادن زمين

براي زراعت درصورتيكه آب باران كفايت آن را نكند و از آب نهر هم مشروب

نشود صحيح نمي باشد.

6-چيزي را كه اجاره مي دهد مال خود او باشد،و اگر مال كس ديگري را اجاره

دهد،در صورتي صحيح است كه صاحبش رضايت دهد.و اجاره دادن درخت براي

آنكه از ميوه اش استفاده كنند اشكال دارد.زن مي تواند براي آنكه از شيرش استفاده

كنند اجير شود و مزد بگيرد و لازم نيست از شوهر خود اجازه بگيرد،ولي اگر

بواسطه شير دادن حق شوهر از بين برود،بدون اجازه ي او نمي تواند اجير شود.

احكام اجاره

اول-اجاره دهنده و اجاره گيرنده بايد مكلف وعاقل باشند و به قصد و اختيار

خودشان اجاره را انجام دهند و نيز بايد در مال خودشان حق تصرف داشته

باشند،پس ناداني كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف مي كند،چون حق

ندارد در مال خود تصرف كند اگر چيزي را اجاره كند يا اجاره دهد صحيح

نيست.

دوم-انسان مي تواند از طرف ديگري وكيل شود و مال او را اجاره دهد.

سوم-اگر وليّ يا قيّم بچه مال او را اجاره دهد يا خود او را اجير ديگر نمايد اشكال

ندارد،ولي اگر مدتي از زمان بالغ شدن او را جزء مدت اجاره قرار دهد،بعد از

آنكه بچه بالغ شد مي تواند بقيه اجاره را بهم بزند مگر آنكه مصلحت ملزمه اي در

اجاره دادن تمام مدت بوده است.

چهارم-بچه صغيري را كه ولي ندارد،بدون اجازه مجتهد نمي شود اجير كرد و

كسي كه به مجتهد دسترسي ندارد مي تواند از چند نفر مؤمن كه عادل باشند اجازه بگيرد و او را اجير كند.

پنجم-اجاره دهنده و مستاجر لازم نيست صيغه ي عربي بخوانند،بلكه اگر مالك به

كسي بگويد ملك خود را به تو اجاره دادم و او هم بگويد قبول كردم اجاره صحيح

است،و نيز اگر حرفي نزند و مالك به قصد اينكه ملك را اجاره دهد آن را به

مستاجر واگذار نمايد،و او هم به قصد اجاره كردن بگيرد اجاره صحيح مي باشد.

ششم-اگر انسان بدون صيغه خواندن بخواهد براي انجام عملي اجير شود،همين كه

مشغول آن عمل شد،اجاره صحيح است.

هفتم-كسي كه نمي تواند حرف بزند،اگر با اشاره بفهماند كه ملك را اجاره داده يا

اجاره كرده صحيح است.

هشتم-اگر خانه يا مغازه يا اتاقي را اجاره كنندو صاحب ملك با او شرط كند كه فقط

خود او از آنها استفاده نمايد مستاجر نمي تواند آنرا به ديگري اجاره دهد ،واگر

شرط نكند مي تواند آنرا به ديگري اجاره دهدو اگر بخواهد به زيادتر از مقداري

كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد،بايد در آن كاري مانند تعمير و سفيد كاري انجام داده

باشد.

نهم-اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط با خود انسان كار كند،نمي شود او را به

ديگري اجاره دادو اگر شرط نكند بايد زيادتر نگيرد.

دهم-اگر غير خانه و مغازه و اتاق اجير چيز ديگري مثلا"زمين را اجاره كند و

مالك با او شرط نكند كه فقط خودش از آنها استفاده نمايد،اگر چه بيشتر از مقداري

كه اجاره كرده آنرا اجاره دهد اشكال ندارد.

يازدهم-اگر خانه يا مغازه اي را مثلا"يك سال به صد تومان اجاره كنند واز نصف

آن خودش استفاده نمايد،مي تواند نصف ديگر آنرا به صد تومان اجاره دهد .ولي

اگر بخواهد نصف آنرا به زياد تر از مقداري كه اجاره كرده مثلا" به صد و بيست

تومان اجاره دهد بايد در آن عين مستاجر كاري مانند تعمير انجام داده باشد.

شرايط استفاده اي كه مال را براي آن اجاره مي دهند:

استفاده اي كه مال را براي آن اجاره مي دهند:

اول-آنكه حلال باشد،بنابراين اجاره دادن آن براي شراب فروشي يا نگهداري

شراب و كرايه دادن حيوان براي حمل ونقل شراب باطل است.

دوم-پول دادن براي آن استفاده در نظر مردم بيهوده نباشد.

سوم-اگر چيزي را كه اجاره مي دهند چند استفاده دارد استفاده اي را كه مستاجر

بايد از آن ببرد معين نمايند. مثلا" اگر حيواني را كه سواري مي دهد و بار مي برد

اجاره دهند،بايد در موقع اجاره معين كنند كه سواري يا باربري آن،مال مستاجر

است يا همه ي استفاده از آن.

چهارم-مدت استفاده را معين نمايند و اكر مدت معلوم نباشد عمل را معين كنند

مثلا" با خياط قرار بگذارند كه لباس معيني را به طور مخصوصي بدوزد كافيست.

مسائلي را كه بايد در رابطه با اجاره دانست:

اگر ابتداي مدت اجاره را معين نكنند،ابتداي آن بعد از خواندن صيغه اجاره است و

خانه اي را مثلا" يك ساله اجاره دهند و ابتداي آن را يك ماه بعد از خواندن صيغه

قرار دهند اجاره صحيح است،اگر چه موقعي كه صيغه مي خوانند خانه در اجاره

شخص ديگري باشد.ولي اگرمؤجر مدت اجاره را معلوم نكند و بگويد هر وقت در

خانه نشستي اجاره آن ماهي ده تومان است اجاره صحيح نيست و اگر به مستاجر

بگويد خانه را ماهي ده تومان به تو اجاره دادم يا بگويد خانه را يك ماهه به ده

تومان به تو اجاره دادم،و بعد از آن هم هر قدر بنشيني اجاره ي آن ماهي ده تومان

است،در صورتي كه ابتداي مدت اجاره را معين كنند يا ابتداي آن معلوم باشد اجاره

ماه اول صحيح است.خانه اي كه در آن غريب و زوّار در آن منزل مي كنند و

معلوم نيست چقدر در آن بمانند،اگر قرار بگذارند كه مثلا" شبي يك تومان بدهند و

صاحب خانه راضي باشد استفاده از آن خانه اشكالي ندارد،ولي چون مدت اجاره

را معلوم نكردند اجاره صحيح نمي باشدو صاحب خانه هروقت بخواهد مي تواند

آنان را بيرون كند.

مسائل متفرقه اجاره

1-مالي را كه مستاجر بابت اجاره مي دهد بايد معلوم باشد،پس اگر از چيزهايي كه

وزن دارد باشد بايد بنابر احتياط وزن آن معلوم باشد و اگر از چيزهايي مثل تخم

مرغ است كه با شماره معامله مي شود بايد شماره آن معلوم و معين باشد و اگر

مثل اسب و گوسفند است بايد اجاره دهنده آنرا ببيند، يا به مستاجرخصوصيات آنرابگويد.

2-اگر زميني را براي زراعت جو يا گندم اجاره دهند و مال الاجاره راجو يا گندم

همان زمين قرار دهند اجاره صحيح نمي باشد.

3-كسي كه چيزي را اجاره داده تا آن چيز را تحويل ندهد حق ندارد اجرت آنرا

مطالبه كند،و نيز اگر براي انجام عملي اجير شده باشد،قبل از انجام عمل حق مطالبه ي اجرت آن را ندارد.

4-هرگاه چيزي را كه اجاره داده تحويل دهد،اگرچه مستاجر تحويل نگيرد،يا

تحويل بگيرد و تا آخر مدت اجاره از آن استفاده نكند،بايد مال الاجاره آنرا بدهد.

5-اگر انسان اجير شود كه در روز معيني كاري را انجام دهد و در آن روز براي

انجام آن كار حاضر شود،كسي كه او را اجير كرده اگرچه براي آن كار به او

مراجعه نكند،بايد اجرت او را بدهد. مثلا" اگر خياطي را در روز معيني براي

دوختن لباسي اجير نمايد و خياط در آن روز آماده كار باشد،اگرچه پارچه را به او

ندهد كه بدوزد،بايد اجرتش را بدهد چه خياط بيكار باشد چه براي خودش يا ديگري كار كند.

6-اگر بعد از تمام شدن مدت اجاره معلوم شود كه اجاره باطل بوده است،مستاجر

بايد مال الاجاره را به مقدار معمول به صاحب ملك بدهد،مثلا" اگر خانه اي را به

مدت يك سال به صد تومان اجاره كند بعد بفهمد اجاره باطل بوده است،چنانچه

اجاره ي آن خانه معمولا" پنجاه تومان است بايد پنجاه تومان را بدهد و اگر

دويست تومان است،بايد دويست تومان را بپردازد.اگر بعد از گذشتن مقداري از

مدت اجاره معلوم شود كه اجاره باطل بوده،بايد اجاره ي آن مدت را به مقدار

معمول به صاحب ملك بدهد.

7-اگر چيزي را كه اجاره كرده از بين برود،چنانچه در نگهداري آن كوتاهي نكرده

و در استفاده بردن از آن هم زياده روي ننموده ضامن نيست و نيز اگر مثلا"

پارچه اي را كه به خياط داده از بين برود در صورتي كه خياط زياده روي نكرده

و در نگهداري آن هم كوتاهي ننموده،نبايد عوض آن را بدهد.

8-هرگاه صنعتگر چيزي را كه گرفته ضايع كند ضامن است.

9-اگر قصاب سر حيواني را ببرد و آنرا حرام كند چه مزد گرفته باشد،چه مجاني

سر بريده باشد،بايد قيمت آنرا به صاحبش بدهد.

10-اگر حيواني را اجاره كند و معين نمايد كه چقدر بار بر آن بگذارد،چنانچه

بيشتر از آن مقدار بار كند،و آن حيوان بميرد يا معيوب شود ضامن است و نيز اگر

مقدار بار را معين نكرده باشد و بيشتر از معمول بار كند و حيوان تلف شود يا

معيوب گردد ضامن مي شود.

11- اگر حيواني را براي بردن بار شكستني اجاره دهد،چنانچه آن حيوان بلغزد يا

رَم كند و بار بشكند،صاحب حيوان ضامن نيست ولي اگر به واسطه ي زدن و مانندآن كاري كند كه حيوان زمين بخورد و بار بشكند ضامن است.

12-اگر كسي بچه اي را ختنه كند و ضرري به بچه برسد يا بميرد،چنانچه بيشتر

از معمول بريده باشد ضامن است و اگر و اگر بيشتر از معمول نبريده باشد ضامن نيست.

13-اگر دكتر به دست خود به مريض دوا بدهد،چنانچه در معالجه بيمار خطا كند و

به او ضرري برسد يا بميرد،دكتر ضامن است.اما اگر درد و دواي مريض را

بگويد و مريض دوا را بخورد،نمي توان حكم به ضمان كرد مگر آنكه سبب از

مباشر اقوي باشد.ولي اگر فقط بگويد فلان دوا براي فلان مريض فايده دارد و به

واسطه ي خوردن دوا ضرري به مريض برسد يا بميرد دكتر ضامن نيست.

14-هرگاه به مريض يا وليّ او بگويد كه اگر ضرري به مريض برسد ضامن

نيستم،در صورتي كه دقت و احتياط خود را بكند ولي به مريض ضرري برسد يا

بميرد،دكتر ضامن نمي باشد.

15-مستاجر و كسي كه چيزي را اجاره داده،با رضايت يكديگر مي توانند معامله

را بهم بزنند و نيز اگر در اجاره شرط كنند كه هر دو يا يكي از آنان حقّ بهم زدن

معامله را داشته باشند،مي توانند مطابق قرارداد اجاره را بهم بزنند.

16-اگر اجاره دهنده يا مستاجر بفهمد كه مغبون شده،چنانچه در موقع خواندن

صيغه اجاره ملتفت نباشد كه مغبون است،ميتواند اجاره را بهم بزند ولي اگر در

صيغه اجاره شرط كنند كه اگر مغبون هم باشند حق بهم زدن اجاره را ندارند نمي

توانند اجاره را بهم بزنند.

17-اگر چيزي را اجاره دهد و قبل از اين كه تحويل دهد كسي آن را غصب كند،

مستاجر مي تواند اجاره را بهم بزند و چيزي را كه به اجاره دهنده داده پس بگيرد،يا اجاره را بهم نزند و اجاره ي مدتي را كه در تصرف غصب كننده بوده به ميزان معمول از اجاره دهنده بگيرد،اگر مستاجر حيواني را يك ماهه به ده تومان اجاره

نمايد و كسي او را ده روز غصب كند و اجاره ي معمولي ده روز آن پانرده تومان است،مي تواند پانزده توممان را از غصب كننده بگيرد.

18-اگر مستاجر چيزي را كه اجاره كرده تحويل بگيرد ولي بعدا" ديگري آن را

غصب كند،مستاجر نمي تواند اجاره را بهم بزند و فقط حق دارد كرايه ي آن چيز

را به مقدار معمول بگيرد.

19-اگر قبل از ابتداي مدت اجاره،مِلك به طوري خراب شود كه هيچ قابل استفاده

نباشد يا قابل استفاده اي كه شرط كردند نباشد،اجاره باطل مي شود و پولي را كه

مستاجر به صاحب ملك داده به او(مستاجر) بر ميگردد.بلكه اگر طوري باشد كه

بتواند استفاده مختصري هم از آن ببرد،باز هم مستاجر مي تواند اجاره را بهم بزند.

20-اگر ملكي را اجاره كنند و بعد از گذشتن مدتي به طوري مال اجاره خراب

شود كه هيچ قابل استفاده نباشد يا قابل استفاده اي كه شرط كرده اند نباشد،اجاره

مدتي كه باقي مانده باطل ميشود و ديگر به صاحب ملك از طرف مستاجر پرداخت نمي گردد و اگر مستاجر بتواند استفاده مختصري از آن ببرد،باز هم مي تواند اجاره مدت باقي مانده را نپردازد.

21-اگر خانه اي كه مثلا"دو اطاق دارد اجاره دهد و يك اطاق آن خراب شود

چنانكه فورا" آنرا بسازد و هيچ مقدار از استفاده ي آن از بين نرود،اجاره باطل

نمي شود و مستاجر هم نمي تواند اجاره را بهم بزند ئ اگر ساختن آن بقدري طول بكشد كه مقداري از استفاده ي مستاجر از بين برود،اجاره به آن مقدار مدتي كه طول كشيده باطل مي شود و مستاجر هم مي تواند اجاره باقيمانده را بهم بزند.

22-اگر اجاره دهنده و يا مستاجر بميرد،اجاره باطل نمي شود.ولي اگر خانه مال

اجاره دهنده نباشد مثلا" ديگري وصيت كرده باشد كه تا او زنده است منفعت خانه

مال او باشد،چنانچه فرد خانه را اجاره دهد و قبل از تمام شدن مدت اجاره بميرد ازوقتي كه شخصي كه منفعت داده بميرد اجاره باطل مي شود.

23-اگر صاحب كار بنّا را وكيل كند كه براي او عمله بگيرد،چنانكه بنّا كمتر از

مقداري كه از صاحب كار مي گيرد به عمله بدهد،زيادي آن بر او(بنّا)حرام است وبايد آنرا به صاحب كار بدهد،ولي اگر اجير شود كه ساختمان را تمام كند و براي خود اختيار بگذارد كه خودش بسازد و يا به ديگري بدهد،در صورتيكه كمتر ازمقداري كه اجير شده به ديگري بدهد زيادي آن براي او(بنّا)حلال مي باشد.

24-اگر رنگرز قرار بگذارد كه مثلا" پارچه را با نيل رنگ كند،چنانچه با رنگ

ديگري رنگ نمايد،حق ندارد چيزي و مبلغي بگيرد.

قرار داد اجاره

مطالب مشابه :

نمونه اجاره نامه + قرارداد اجاره + فرم اجاره

نمونه قرار داد صلح حقوق سرقفلي مغازه

در مورد تنظیم قرارداد اجاره نامه

قوانین موجر و مستاجر

املاک سعادت آباد

قرار داد اجاره

موجر و مستاجر

نمونه قراردادهای تجاری و اداری

سوالات متداول 9