تاریخچه سعدآباد
….. جغرافیای سعدآباد:
سعدآباد از بخش های مهم شهرستان دشتستان است که در شمال این شهرستان واقع شده و وسعت آن 1000 کیلو متر مربع است که 15/3 درصد از دشتستان را شامل می شود.
بخش سعدآباد از شمال و مشرق به استان فارس، از مغرب به بخش شبانکاره و از جنوب به رودخانه دالکی محدود می شود.
رودخانه های دالکی و شاهپور به ترتیب در سراسر مشرق و مغرب این بخش جریان دارن و پس از پیوستن به یکدیگر در محل دورودگاه به منطقه حالتی جزیره گونه می دهند.
فاصله این شهر تا برازجان، مرکز شهرستان دشتستان 24کیلو متر و تا بندر بوشهر، مرکزیت استان 80 کیلومتر می باشد. سعدآباد بر روی طول جغرافیایی 51 درجه و عرض جغرافیایی 29 درجه قرار دارد.
ارتفاع متوسط این منطقه حدود 50 متر از سطح دریا می باشد. هوای منطقه از اواسط بهار تا پایان تابستان گرم و خشک و در فصل پاییز و زمستان معتدل و بهاری می باشد.
بخش سعدآباد دارای 17 روستای مسکونی، ده ها آبادی و 2 دهستان وحدتیه و زیراه می باشد.
عمده پوشش گیاهی سعدآباد از نو گیاهان گرمسیری نظیر درخت نخل، گز، کنارو کهور می باشد. از لحاظ اقتصادی درآمد بیشتر مردم منطقه براساس کشاورزی و از فروش محصولات نخل، خرما و رطب می باشد.
در بخش سعدآباد بر اساس آمار اداره آبیاری بیش از 1500000 اصله نخل وجود دارد.
سد شبانکاره که در سال 1319 خورشیدی بر رودخانه شاهپور در کنار شهر سعدآباد ساخته شده و سد سرقنات در نزدیکی روستای سرقنات از زیباترین مناظر منطقه هستند و از نظر آبیاری درختان خرما و اراضی کشاورزی نقش مهمی دارند.
….. وجه تسمیه شهر سعدآباد:
این شهر در ابتدا به نام (( محمدآباد )) خوانده می شد، در سال 1308 قمری توسط اسماعیل خان شبانکاره ای به سعدآباد تغییر نام یافت. در آن زمان منطقه سعدآباد به قسمتی از تیول محمد حسن خان سعدالملک مافی بود و اسماعیل خان کارگزار او محسوب می شد. محمد حسن خان مافی برادر کوچک حسینقلی خان نظام السلطنه مافی بود که از سال 1305 – 1308 حکمران بوشهر و بنادر بود.
….. چگونگی شکل گیری سعدآباد:
در اوایل دوران قاجاریه شخصی به نام (( ملا محمد )) از نودان ( نام یکی از دهستان های سه گانه بخش کوهمره شهرستان کازرون، بین تنگ ابوالحیات و قائمیه ) بعلت اختلاف و درگیری با خوانین منطقه متواری شده و به اتفاق خانواده و بستگان خود به روستای دورودگاه از توابع بلوک زیراه مهاجرت نموده و به شغل دامداری مشغول می شود.
پس از چندسال سکونت در دورودگاه خان زیراه به او پیشنهاد می دهد به دره ای به نام (( عربو )) در جنوب سعدآباد فعلی، کوچ کرده و سکونت اختیار کند. این دره در مسیر راه کاروان رویی قرار داشت و بیشتر اوقات کمین گاه راه زنان بود که افراد و کاروان ها را غارت می کردند. منظور خان زیراه از این اقدام این بود که آبادی مختصری به وجود آورد برای امنیت و جلوگیری از غارت دزدان. به مرور زمان افراد دیگری هم به مناسبت هایی به این منطقه مهاجرت کرده و این مکان به نام بنیان گذار آن (( محمد آباد )) معروف می گردد. در کتاب فارس نامه ی ناصری، تألیف میرزا حسن فسایی که در عصر ناصرالدین شاه، در باب تاریخ و جغرافیای فارس نوشته شده، از قریه محمد آباد نام برده و آن را در یک فرسخی جنوب غربی زیراه معرفی می کند.
….. پیشینه ی تاریخی:
شهر سعدآباد وارث شهر تاریخی توز (توج) است. این شهر در عصر ساسانی از رونق و اعتبار بسیار برخوردار بود و پارچه های توزی به تمام نقاط ایران و جهان صادر می شد.
جغرافی دانان ، مورخین و شاعران در قرون اول هجری در آثار خود از این شهر یاد کرده اند.
◘◘◘
لباس من به بهاران ز توزی و قصب است ………. به تیر ماه خز قیمتی و قز سمور
((فرخی))
◘◘◘
کرده گردون ز توزی دیبا ………. کسوت و فرش من به شال و پلاس
(( مسعود سعد سلمان))
◘◘◘
بپوشید جاماسب توزی قبای ………. فرود آمد از کوه بی رهنمای
(( فردوسی ))
◘◘◘
شهر توز در سال نوزدهم هجری به دست ((حکم بن عاص )) گشوده شدو پس از آن قومی عرب در آن ساکن شدند و تا اوایل قرن چهارم هجری قمری آبادان بود. پس از ان به دلایلی نا معلوم به تدریج از رونق و رواج آن کاسته گردید.
سال ها پس از ویرانی شهر توز ، شخصی به نام ((حاج محمد قطیف)) همراه با زن و فرزندانش از بحرین به این منطقه آمد و در شمال خرابه هایه شهر باستانی توز سکونت اختیار نمود . وی بین روستاهای برمک ، هلپه ای و زیراه فعلی ساختمانی احداث نمود . پیشکار وی به نام ((کربلایی ولی )) پس از مرگ حاج محمد چشم طمع به اموال او و دخترانش دوخته بود. سرانجام هر دو دختر را که حاظر به همسری وی نشده بودند ، به قتل رسانید ؛ که در آرامگاه پیر هداف دفن شدند.
بعد از آن کر بلایی ولی و فرزندانش بیش از یک قرن در ولایات دورودگاه ، نظر آقا ، عمویی و زیراه حکومت کردند. املاک زیراه و شبانکاره پس از آن جزوه تیول حسینقلی خان نظام السلطنه مافی (سعدالملک اول) و محمد حسن خان (سعدالملک دوم) قرار گرفت.
….. سعدآباد در دوران معاصر:
مردم سعدآباد در جنبش های سیاسی و اجتماعی دوران معاصر، نقش مهمی داشته اند؛ از جمله نهضت ملی شدن نفت، که در حمایت از نهضت و رهبر آن دکتر محمد مصدق پس از کودتای 28 اَمرداد32 خورشیدی تعدادی از مردم سعدآباد دستگیر و روانه زندان شدند.
در دوران ستم فئودالی در اعتراض به ظلم و ستم خوانین که با گرفتن بهره مالکانه موجب فقر مردم می شدند قیام هایی روی داد که مهمترین آنها به قیام های (( جاقاش)) و ((گله میرو)) معروف است. دهقانان با هماهنگی قبلی در محلی به نام جاقاش و گله میرو جمع شدند که فئودال ها با همکاری نیروی ژاندارمری دهقانان را با خشونت و بی رحمی سرکوب نمدند که تعدادی شهید و زخمی شدند.
در جریان انقلاب اسلامی مردم سعدآباد در استان بوشهر پیشگام بودند که در روز 12 دی 57 سه نفر شهید و تعدادی زخمی شدند.
در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هم مردم سعدآباد همگام با سایر نقاط ایران در جبهه های جنگ حضور فعالی داشتند که با تقدبم ده ها شهید وفاداری خود در دفاع از میهن را به اثبات رساندند.
…..برخی آثار باستانی ، نقاط گردشگری و زیارتگا ها :
الف) آثارباستانی :
1- کاخ هخامنشی ((بردک سیاه)) در روستای دورودگاه
2- کاخ هخامنشی ((سنگ سیاه)) بین روستای جتوط و نظرآقا
3- آثار باقی مانده از شهر توز (توج) نزدیک به روستای زیراه
4- غارهای سنگی ((چهل خانه)) در شمال شهر سعدآباد در حاشیه رودخانه شاهپور
5- تل خندق در شهر وحدتیه که به احتمال زیاد مربوط به دوره صفوبه می باشد (سکه شاه اسماعیل اول در آنجا پیدا شد)
6- قبرستان تاریخی بور نزدیک روستای سبا (کانسرخ)
7- آب انبار، قلعه و آسیاب های آبی در منطقه زیراه
8- آثار باقی مانده از سد شهر سبا بر رودخانه شاپور معروف به (کل غرون ) که با استفاده از آجر 40*40 و ملات قیر ساخته شده است.
ب) زیارتگاه، امامزاده:
1- آمازاده شاه قطب الدین حیدر دورودگاه که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشد.
2- امامزاده آقا میر هداف واقع در سعدآباد
3- امامزاده شاه قاسم در منطقه وحدتیه
4- امامزاده بی بی خاتون نظرآقا
5- امامزاده آقا نور، سیاه منصور
ج) نقاط گردشگری:
1- چشمه زیراه
2- آبشار شول
3- سراسر سواحل رودخانه شاپورو دالکی که در مشرق و مغرب بخش سعدآباد واقع شده اند
4- سد سعدآباد بر رودخانه شاپور
5- سد سرقنات بر روی رودخانه دالکی که آب نخیلات منطقه سعدآباد را تأمین می کند.
6- کوه نرگسی در منطقه وحدتیه
مطالب مشابه :
تالار پذیرایی چلچله سعداباد
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
صنايع دستي مردم سعدآباد(زنبيل،تويزه،پروند،باويزن،جاروف،)
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
تاریخچه سعدآباد
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
ضد حال به دخترای امروزی...
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
شعر محلی سعدآبادی
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
مردم ديار توز
آیا میدانید روستاه های درودگاه ، جتوط ، هلپه ای ، نظرآقا ، تلسرکوب ، برمک روستای تلسرکوب.
برچسب :
روستای تلسرکوب