مديريت زنجيره تامين.لجستیک
اشاره
مديريت زنجيره تامين بر رويكردي مشتري‌محور استوار است، بر اين اساس، ارتباط به‌موقع و كامل بين همه عناصر زنجيره براي اطلاع از نيازهاي مشتري و ميزان تامين نيازها از ضروريات زنجيره است. براي تسهيل جريان اطلاعات و لجستيك، بستري مناسب از نرم‌افزارها و سيستم‌هاي اطلاعاتي يكپارچه مورد نياز است. در اين گفتار به شرحي بر تعاريف و مفاهيم لجستيك و زنجيره تامين، ماتريس برنامهريزي زنجيره تامين و نقش و جايگاه كنترل توليد در زنجيره و مطالعه موردي بر بستر نرم‌افزاري سيستم برنامهريزي و كنترل توليد سالن پرس شركت سايپا به‌عنوان يك سيستم درون‌كارگاهي پرداخته شده است.
امروزه، مديريت زنجيره تامين به‌عنوان يكي از مباني زيرساختي پياده‌سازي كسب وكار الكترونيك در دنيا مطرح است. در رقابت‌هاي جهاني موجود در عصر حاضر، محصولات متنوع را بايد با توجه به درخواست مشتري، در دسترس وي قرار داد. بر اين اساس فعاليت‌هايي نظير برنامهريزي عرضه و تقاضا، تهيه مواد، توليد و برنامهريزي محصول، خدمت نگهداري كالا، كنترل موجودي، توزيع، تحويل و خدمت به مشتري كه قبلا همگي در سطح شركت انجام مي‌شده، اينك به سطح زنجيره عرضه انتقال يافته است. مسئله كليدي در زنجيره تامين، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي فعاليت‌هاست. مديريت زنجيره تامين (SCM) پديده‌اي است كه اين كار را به طريقي انجام مي‌دهد كه مشتريان بتوانند خدمت قابل‌اطمينان و سريع را با محصولات با كيفيت در حداقل هزينه دريافت كنند.
زنجيره تامين
زنجيره تامين، تمام فعاليت‌هاي مرتبط با جريان و تبديل كالاها از مرحله ماده خام (استخراج) تا تحويل به مصرف‌كننده نهايي و نيز جريان‌هاي اطلاعاتي مرتبط با آنها را شامل مي‌شود (شكل 1).
شكل 1: فعاليت‌هاي كليدي زنجيره تامين
زنجيره تامين را مي‌توان فرايندي يكپارچه تعريف كرد كه در آن، عوامل مختلف (تامين‌كنندگان، سازندگان، توزيع‌كنندگان و خرده‌فروشان) براي موارد زير با يكديگر فعاليت مي‌كنند:
1. تدارك
2. توليد
3 . توزيع
مديريت زنجيره تامين
مديريت زنجيره تامين، فرايند يكپارچه‌سازي فعاليت‌هاي زنجيره تامين و نيز جريان‌هاي اطلاعاتي مرتبط با آن از طريق بهبود و هماهنگ‌سازي فعاليت‌ها در زنجيره تامين، توليد و عرضه محصول است.
فرايندهاي اصلي مديريت زنجيره تامين
1 . مديريت اطلاعات
امروزه، نقش اطلاعات براي همگان بديهي است. گردش صحيح اطلاعات باعث مي‌شود تا فرايندها كاراتر شده و مديريت آنها آسان‌تر شود. مديريت اطلاعات هماهنگ و مناسب ميان شركا، باعث مي‌شود تا از تاثيراتي فزاينده در سرعت، دقت، كيفيت و جنبه‌هاي ديگر برخوردار شويم. مديريت صحيح اطلاعات، موجب هماهنگي بيشتر در زنجيره تامين خواهد شد.
2. مديريت لجستيك
در تحليل سيستم‌هاي توليدي، موضوع لجستيك بخش فيزيكي زنجيره را در بر مي‌گيرد. اين بخش كه تمامي فعاليت‌هاي فيزيكي از مرحله تهيه ماده خام تا محصول نهايي، شامل فعاليت‌هاي حملونقل، انبارداري، زمانبندي توليد و... مي‌شود، بخشي نسبتا بزرگ از فعاليت‌هاي زنجيره تامين است.
3. مديريت روابط
اين فاكتور، مهم‌ترين بخش زنجيره تامين است كه تاثيري شگرف بر تمامي زمينه‌هاي زنجيره تامين و سطح عملكرد آن دارد. در بسياري موارد، سيستم‌هاي اطلاعاتي مورد نياز براي زنجيره تامين، به سهولت در يك دوره زماني كوتاه مهيا مي‌شوند. اما بسياري از شكست‌ها معلول ارتباط ضعيف بين شركا و نتيجه رفتارهايي است كه بين طرفين درگير رخ مي‌دهند. خلاصه اينكه، در توسعه هر زنجيره تامين يكپارچه، توسعه اعتماد و اطمينان در ميان شركا و طرح قابليت اطمينان براي آنها، از عناصر بحراني و مهم براي نيل به موفقيت پايدار است.
لجستيك
تعريف لجستيك از نگاه انجمن مديريت لجستيك (
CLM) عبارت است از:فرايند برنامهريزي، اجرا وكنترل مؤثر و كاراي جريان و انبارش كالاها و خدمات و اطلاعات وابسته به آنها از نقطه شروع تا نقطه مصرف بهمنظور تامين احتياجات مشتري.
جريان‌هاي موجود در سيستم لجستيك عبارتند از:
- جريان مواد - جريان اطلاعات - جريان ماليمهمترين متغيرهاي تأثيرگذار در سيستم لجستيك عبارتند از:
- تعداد و مكان كارخانه‌ها و ايستگاه‌هاي توليدي - تعداد و مكان انبارها - نوع سيستم حملونقل - نوع وسايل ارتباطي - سيستم‌هاي اطلاعاتيكنترل توليد
كنترل توليد كه با اصطلاحات 1
PAC و همچنين 2SFC شناخته مي‌شود، سيستمي است كه بر اجراي برنامه‌هاي توليد نظارت داشته و با پشتيباني از توليد و افزايش بهره‌وري با استفاده از ثبت داده‌هاي توليد، توقفات، تحليل علل انحراف از برنامه، رديابي قطعات و محصولات، كنترل ورودي، فرايند و خروجي‌ها، در راستاي تحقق برنامه توليد، تلاش مي‌كند.در هر جاي سازمان كه توليدي صورت مي‌گيرد، اعم از توليد محصول يا خدمت، كنترل توليد نقشي اساسي در افزايش بهره‌وري و تحقق برنامه‌هاي توليد، ايفا مي‌كند. در كنترل توليد، بايد به سوالات اساسي زير پاسخ گفت:
1 . آيا تمام فعاليت‌هاي برنامهريزي، زمانبندي و مديريت موجودي مشخص شده و جاي آنها تعيين شده است؟
2 . آيا سيستمي براي تشخيص اينكه موقعيت‌هاي غيرعادي چه وقت پيش مي‌آيند و به تصميم‌گيري‌هاي سريع و فوق‌العاده نياز خواهيم داشت، وجود دارد؟
3 . آيا تمام فعاليت‌هاي مرتبط سازماني با كاركرد كنترل توليد، همخوان بوده و باعث گمراهي يا اخلال در تصميم‌گيري‌هاي آن نمي‌شوند؟
كنترل توليد يكي از اركان اصلي مديريت جريان اطلاعات در فرايندهاي لجستيك و زنجيره تامين است كه جايگاه آن در ماتريس برنامهريزي زنجيره تامين (شكل 2) مشخص شده است:
شكل 2: ماتريس برنامهريزي زنجيره تامين
سيستم كنترل توليد
(مطالعه موردي، سالن پرس شركت سايپا)
براي برنامهريزي مناسب بهمنظور تحقق اهداف كيفي و كمي توليد، به دسترسي دقيق وسريع به اطلاعات (مشخصات مواد، دستگاه‌ها، نيروي انساني، گزارشات تحليلي توليد، خرابي‌ها و توقفات، مشكلات كيفي و ...) به‌صورت online و تحت سيستمي يکپارچه، نياز است. در اينجا، به‌عنوان نمونه‌اي كاربردي براي معرفي سيستم‌هاي كنترل درون‌كارگاهي، به شرح مختصري از سيستم كنترل توليد سالن پرس شركت سايپا خواهيم پرداخت.
آشنايي با فرايند كنترل توليد سالن پرس
ثبت سفارشات توليد قطعات، كنترل ورودي/خروجي، بررسي و پيگيري وضعيت تحقق سفارشات، گزارشات عملكرد و تعيين عمليات تصحيحي مناسب، همگي اجزاي سيستم برنامهريزي و كنترل توليد بوده و پس از صدور سفارشات توليد توسط واحد برنامهريزي و ارائه به سالن، فرايند توليد و ساخت قطعات شروع شده و اين فرايند مرحله‌به‌مرحله توسط واحد كنترل توليد به طريق زير، نظارت و پيگيري مي‌شود:
- نظارت بر گردش درخواست انجام كار (سفارش توليد) در سراسر سالن و كنترل فعاليت مراكز كاري
- كنترل و ثبت توليد و همچنين زمان‌هاي اتلاف (زمان توقف)
- نظارت بر ثبت ضايعات (مواد اوليه و قطعات نيمه‌ساخته) و دوباره‌كاري‌ها
- سنجش (اندازه‌گيري) عملكرد و بهره‌وري مراكز كاري
- كنترل عملكرد پرسنل توليدي
- ارائه گزارشات مقايسه برنامه و توليد و تحليل انحرافات و غيره
آشنايي با نرم‌افزاركنترل توليد سالن پرس
نرم‌افزار کنترل توليد اين سالن، با زبان VisualBasic و بانک اطلاعاتي oracle و بصورتClient - Server و با هدف ايجاد سيستم يکپارچه اطلاعاتي در راستاي افزايش بهره‌وري فرايند برنامهريزي و کنترل توليد درون‌كارگاهي، طراحي و پياده‌سازي شده و مستندات نرم‌افزار از مرحله طراحي تا پياده‌سازي با استفاده از روش3OMT انجام شده است.
اين نرم‌افزار، در 3 پانل اطلاعات پايه، عمليات جاري و گزارشات، طراحي شده كه شرح مختصر آن عبارت است از:
پانل اطلاعات پايه
با انتخاب گزينه «اطلاعات پايه» در صفحه اصلي نرم‌افزار، اطلاعات پايه سيستم كه يك‌بار در ابتدا براي نرم‌افزار تعريف شده و در ادامه كار نيز قابل‌تغيير و به‌روزرساني است، مشاهده مي‌شود.
در قسمت اطلاعات پايه، ثبت اطلاعات مربوط به تقويم كاري شركت، نوبت‌هاي كاري، فرايند عمليات ساخت، مشخصات قطعات، مشخصات دستگاه، كدينگ توقفات و ... انجام مي‌شود كه در ذيل به نمونه‌اي از گزينه‌هاي اين پنجره، اشاره شده است.
فرايند عمليات ساخت قطعات
قسمتي از اطلاعات پايه سيستم است. مشخصات گام توليد براي قطعات توليدي سالن پرس توسط اين فرم تعريف مي‌شود (مواد مصرفي و عمليات ساخت و امكان تغيير آن نيز ديده شده است).
پانل عمليات جاري
با انتخاب گزينه «عمليات جاري» در صفحه اصلي نرم‌افزار، پنجره‌اي باز مي‌شود كه پانل اصلي ورود اطلاعات مربوط به فرايند برنامهريزي و كنترل توليد سالن پرس است. از اين طريق، تمامي اطلاعات مراكز كاري، توسط واحدهاي سالن (براساس وظايف تعريف شده براي كاربران سيستم) به‌صورت روزانه ثبت مي‌شود.
در قسمت عمليات جاري، ثبت اطلاعات مربوط به دستور ساخت، حضور و غياب كارگران، وضعيت دستگاه، كاركرد دستگاه، حواله آهن ورق، حواله قطعه - كاروان، انتقال قطعه، ضايعات، برگشتي آهن ورق و كسري آهن ورق، انجام مي‌شود. در ذيل، به شرح دو نمونه از گزينه‌هاي اين پنجره همراه با تصوير فرمي كه با انتخاب گزينه مورد نظر باز مي‌گردد، پرداخته مي‌شود:
كاركرد دستگاه
وضعيت كاركرد هر دستگاه از لحاظ توليد، قالب‌بندي و توقف و نفراتي كه بر روي آن دستگاه كار كرده‌اند، توسط كنترل توليد به صورت روزانه، كنترل و ثبت در سيستم مي‌شود.
ضايعات
ضايعات مواد اوليه و همچنين قطعات نيمه‌ساخته، به‌همراه علت آنها توسط واحد كنترل كيفيت سالن پرس و از طريق اين فرم، ثبت مي‌شود.
پانل گزارشات
با انتخاب گزينه «گزارشات» در صفحه اصلي نرم‌افزار، پنجره‌اي باز مي‌شود كه پانل اصلي گزارشات نرم‌افزار است. از طريق اين پانل، گزارشاتي از قطعات توليدي و تحويلي سالن پرس، ضايعات، دستور ساخت‌هاي صادر شده و وضعيت تحقق آنها، توقفات، عملکرد پرسنل و عملکرد ماشين‌آلات، گزارش موجودي قطعات، گزارشات مربوط به تابلوهاي كايزن سالن پرس و ... براي هر بازه زماني و به تفکيک نوبت‌هاي كاري قابل‌مشاهده خواهد بود. با انتخاب هر كدام از گزينه‌هاي اين پنجره، صفحه گزارش‌گيري مربوطه باز مي‌شود در ذيل، به يك نمونه گزارشات مربوطه اشاره شده است:
گزارش شاخص‌هاي بهره‌وري
در اين قسمت، گزارشات كايزن برد سالن پرس به تفكيك نوبت‌هاي كاري و همچنين نام سرپرستان، به‌صورت نمودارهاي ميله‌اي و مقايسه با هدف‌هاي تعيين شده براي هر شاخص (بر طبق شاخص‌هاي هوشين كه ابتداي هر سال معين مي‌شود)، قابل‌مشاهده است. اين گزارشات براي مشاهده روند ماهانه سالن پرس در زمينه نرخ حضور كاركنان، درصد تحقق بهره‌وري، نرخ ضايعات، نرخ دوباره‌كاري، نمودار تجمعي توليد در مقايسه با برنامه هدف، نرخ توقفات، نرخ عبور مستقيم و نمودار تجمعي تعداد ضربه توليدي در مقايسه با برنامه هدف، طراحي و قابل‌استفاده است.
فوايد و نتايج سيستم نرم‌افزاري كنترل توليد
- ثبت و نگهداري مکانيزه اطلاعات توليدي
- كنترل مراكز كاري
- عدم نياز به بايگاني فيزيكي اسناد
- دسترسي online به اطلاعات مورد نياز
- افزايش دقت و سرعت دسترسي به گزارشات
- ارائه گزارشات متنوع با فرمت استاندارد و يكپارچه براي تمامي قسمت‌ها
- امكان شناسايي و رديابي سيستمي مواد اوليه و قطعات در زنجيره توليد
- امكان پيگيري مكانيزه وضعيت تحقق سفارشات توليد
- ارائه گزارشات راهبردي و تصميم‌ساز در راستاي تحقق اهداف توليد و اثربخشي سيستم كنترل توليد درون كارگاهي
پانوشت
1 . Production Action
2 . Shop Floor Control
3 . Object Modeling Technique
منابع
1 . هارتموت اشتدلر، كرستوف كيلگر - ترجمه دكتر زنجيراني فراهاني و دكتر نسرين عسگري، (1385) مديريت زنجيره تامين، انتشارات دانشگاه صنعتي اميركبير
مطالب مشابه :
شرایط جايگزيني خودروهاي دست دوم سایپا
ارائه خدمات به مشتريان قبلي سايپا به صورت خدمات كارشناسي ، بهسازي و وضعيت ظاهري و كيفي
گزارش- ايران خودرو
چندي قبل گزارشي از وضعيت خدمات پس از فروش سايپا هاي مشتريان ايران خودرو
آيا خودرو ملي سايپا ارزان است؟
سعيد مدني در حالي از وضعيت مدني ادامه داد: معتقدم مشتريان چند سالي است كه سايپا با
تفاوت کارت نارنجی سایپا با سایر بیمه‌نامه‌ها
گروه خودروسازي سايپا از حدود يك سال پيش كارت نارنجي را به مشتريان خود و در وضعيت
گزارش تحقيق و تفحص مجلس از صنعت خودرو - بخش دوم
در شركت سايپا ديزل از وضعيت 57% توليدي و 23% اعطايي به مشتريان خريد خودرو
افشاگري عليه پوستين دوز بعنوان مدير فاسد صنعت و معدن و تجارت در شركت مس
افشاگري کارکنان شرکت سايپا از دسته گل هاي آقاي مدير عامل . رئيس امور مشتريان فروش سايپا
استفاده از موتور پايه‌گازسوز پرايد در خودرو مشترك سايپا و پروتون
استفاده از موتور پايه‌گازسوز پرايد در خودرو مشترك سايپا مشتريان نسبت به وضعيت فعلي
مديريت زنجيره تامين.لجستیک
پديده‌اي است كه اين كار را به طريقي انجام مي‌دهد كه مشتريان سايپا خواهيم وضعيت تحقق
حفظ كيفيت تندر90 با وجود افزايش توليد
رضايتمندي 73.3درصدي مشتريان وي با به سايپا انجام مي رنو، وضعيت pdi با 95
برچسب :
وضعيت مشتريان سايپا