|
اجرای راه حل
قبل از اجرای راه حل ، محقق، باید با نکات زیر توجه کند:
الف) برای اجرای راه حل، به صورت دقیق برنامه ریزی کند. اجرا و ابعاد کار را شناسایی و فهرستی از آنها تهیه نماید و به ترتیب برای هرکدام ، زمان و موقعیت ویژه ای را پیش بینی کند.
نمونه ای از ثبت برنامه های اجرایی راه حل:
کار اول:مشخص کردن اهمیت موضوع برای دانش آموزان به صورت شفاهی در سه جلسه، در ابتدای هر تدریس ، هربار به مدت 3 دقیقه (2 هفته ی اول).
کار دوم: آوردن مدیر به کلاس،دوبار، برای تاکید موضوع در قالب جملات ترغیب آمیز و تشویق کننده (هفته ی سوم و چهارم).
کار سوم: دادن تکلیف در کلاس به دانش آموزان، برای نوشتن اهمیت موضوع به صورت انشاء (هفته پنجم).
کار چهارم:بردن دانش آموزان به گردش علمی و توضیح ابعاد مختلف موضوع برای آنان هنگامی که کنار یک نهر نشسته اند و به آب جاری تماشا می کنند.(هفته ششم)
کار پنجم: درخواست از دانش آموزان برای انجام تحقیق کتابخانه ای در مورد موضوع و تحویل گزارش تحقیقی طی 20 روز (هفته های هفتم تانهم ).
کار ششم: انتخاب سه گزارش برتر و اهدای جوائز به آنان و تکثیر آثار آنان برای دانش آموزان دیگر(هفته اهم)
کار هفتم: گروه بندی دانش آموزان، به منظور نقد و بررسی گروهی گزارش های تحقیقی و ارائه نتایج خود به اینجانب(هفته های یازدهم و دوازدهم).
کار هشتم: انجام یک آزمون از دانش آموزان برای سنجش تاثیر اقدامات انجام شده بر بینش و دیدگاه آنان (هفته سیزدهم).
نمونه ای از برنامه ریزی یک محقق برای همه مراحل اقدام پژوهی
1- مطالعه در مورد مساله به منظور شناخت کلی آن و تنظیم مقدمه 1 ماه
2- تدوین و نوشتن چگونگی تشخیص مساله 5 روز
3- تدوین و نوشتن انگیزه و اهداف 2 روز
4- تدوین و نوشتن توصیف وضع موجود و اهمیت و ضرورت مساله 15روز
5- به دست آوردن شواهد1 و نوشتن آن 15روز
6- گردآوری اطلاعات برای حل مساله 5/1 ماه
7- تدوین و نوشتن انتخاب راه حل 1 هفته
8- اعتبار بخشی راه حل 10 روز
9- اجرای راه حل 2 ماه
10- نتیجه گیری 1 ماه
11- تدوین و نوشتن نتیجه گیری 15 روز
12- به دست آوردن شواهد2 و نوشتن آن 15 روز
13- تدوین و نوشتن پیشنهادات 3 روز
14- تدوین و نوشتن پیوست و منابع و ماخذ 3 روز
15- بازنگری و پاک نویسی گزارش اقدام پژوهی 20 روز
ب- شناسایی همکاران و هماهنگی با آنان
اقدام پژوه،ممکن است يك نفر يا يك گروه باشد. در هرصورت نياز به همكاري ديگران هست. همكاران كه به احتمال زياد، همكاران شغلي يا از مقامات مافوق هستند، بايد شناسايي شده و هماهنگي لازم با آنان صورت پذيرد.
نحوه همكاري بايد به گونه اي طراحي شود ، كه همه ي همكاران، تحقيق را متعلق به خود و در نتيجه ي آن خود را سهيم بدانند، در كسي يا كساني اين تصور پديدار نشود كه كار متعلق به آن محقق يا محققان است و بقيه براي ايشان كار مي كنند.
اگر افراد مافوق، يا كساني كه به ناچار با كار مورد نظر ارتباط دارند و بايد در مجموعه ي اقدام پژوهان قرار گيرند، مقاومت و ايستادگي كرده و از همكاري و انجام كار اقدام پژوهي ممانعت نمودند، محقق يا محققان ، از متهم كردن آنان به طور جدي خودداري كنند. بلكه فكر كنند كه خود نتوانسته اند قضيه را به درستي مطرح كرده و تفاهم لازم را ايجاد كنند. اگر هيچ وقت نتوانستند آنان را راضي كنند،بهتر است از اقدام پژوهي خود در شرايط فعلي دست بردارند.
پ- پیش بینی های جدی در مورد حفظ حرمت و شان افراد؛ اعم از كساني كه مورد تحقيق قرار دارند يا آنها كه در ارتباط با اجراي آن خواهند بود.
كساني كه مورد تحقيق هستند، كساني مي باشند كه مساله و مشكل يا با خود آنهاست، يا با آنان ارتباط دارد. چنين كساني نسبت به برخوردي كه با آنان مي شود حساس و دقيق هستند. اگر محقق، از نظر شغلي هم رديف آنهاست، هرگز خود را نبايد برتر از آنان تصور كند و يا به گونه اي عمل نمايد كه اين شبهه پيش بيايد كه آنان سوژه اقدام پژوه يا اقدام پژوهان محسوب مي شوند . اين ويژگي را حتي درصورتي كه از نظر شغلي برتر از آنها باشند هم نبايد ابراز كنند.
شان و حرمت انسان ها، بالاترين سرمايه ي زندگي آنهاست؛ تا جايي كه بسيار اتفاق مي افتد كه انسان ها ، براي حفط حرمت و شان خود، از نظر مالي به شدت متضرر مي شوند يا در اين راه جان خود را فدا مي كنند. بالاتر از همه ي اين ها آنكه، اگر مقام و حيثيت افراد، در هنگام اقدام پژوهي، دچار آسيب شود، در نتيجه ي كار اثر گذاشته و محقق، آن گونه كه انتظار مي رود، موفق نخواهد شد و ممكن است حتي خود متوجه اين عيب نشده و كار خود را خوب تفسير كند. اما اگر نكته فوق رعايت مي شد، هم نتيجه ي بهتري به دست مي آمد و هم ، فعاليتهاي بعد از اقدام پژوهي سد نمي شد.
لازم به توضيح است كه كار اقدام پژوهي پس از اتمام يك مرحله ي كاري كه خود يك اقدام پژوهي محسوب مي شود، به اتمام نمي رسد، اثرات مثبت تغيير ايجاد شده، همچنان ادامه مي يابد. اگر حيثيت افراد تغيير يافته، يا حيثيت افرادي كه محيط را تغيير داده اند، خدشه دار شود، ممكن است ، نه تنها پس از يك مرحله تغيير اقدام پژوهي به ادامه ي عمل رغبت نداشته باشند، بلكه با عكس العمل منفي، اثرات كار قبلي را هم خنثي نمايند.
ت- آمادگی برای ثبت و یادداشت همه مراحل اجرایی راه حل ، با همه جزئیات و ریزه کاری ها.
اقدام پژوهان، نه تنها همه ي مراحل و جزئيات راه حل، بلكه همه ي مراحل و جزئيات اقدام پژوهي را از ابتدا تا انتها بايد يادداشت كنند . همه ي اقدامات را براساس زمان، مكان و موقعيت بايد به خاطر سپرده و در زمان خاصي يادداشت نمايند. بهترين زمان براي اين يادداشت ها، آخر هر روز يا ساعتي قبل از خواب شبانگاهي است. يادداشت هاي هر روز شايسته نيست تا روز بعد به تاخير بيافتد . ساعات بين روز و يادداشت هاي متعدد در بين روز هم پسنديده است.
يادداشت جزئيات راه حل به منظور موارد زير انجام مي پذيرد:
1- فرصتي به دست مي آيد تا درصورت لزوم ، محققان ، كارهاي انجام شده را مرور كرده و آنها را ارزيابي كنند.
2- گاهي اقدام پژوهان با موانعي برخورد مي كنند كه مسير حركت را سد يا كند مي كند علت آن را ممكن است ندانند اما اگر يادداشت ها را مرور كنند به علت يا سرنخ مشكل دست پيدا مي كنند.
3- مرور يادداشت ها، موجب اصلاح عمل مي شود. انسان در هنگام فعاليت كمتر عيب خود را متوجه مي شود. اگر يك كشتي گير فيلم بازي خود را تماشا كند به اشتباهاتي كه در هنگام كشتي مرتكب شده است تاسف مي خورد و در دفعات بعدي از تكرار آنها خودداري مي كند. يادداشت ها ، اگر هرچند روز يك بار مرور شوند، آيينه اي هستند براي انعكاس عيب ها و نقص ها و حتي نقاط قوت.
4- مرور يادداشت ها موجب مي شود محققان از تكرار كارها خودداري كنند و حركت كاري را به طور مستقيم رو به جلو در پيش بگيرند . معمولاً در كارهاي روزمره، بسياري از نيروها، صرف برگشت به اصل كار از حواشي مي شود.يك نويسنده اگر بدون مرور يادداشت روز قبل ، به دنباله ي يادداشت بپردازد، احتمال دور شدن از اصل موضوع برايش زياد خواهد بود.اقدام پژوهان شايسته است هر روز به آخرين كارهايي كه روز قبل انجام داده و در يادداشت ثبت كرده اند نگاه كنند تا فعاليت روز جديدشان، درست در راستاي فعاليت قبلي باشد.
5- يادداشت ها، به تنظيم دقيق و علمي گزارش اقدام پژوهي مي انجامند، بدون يادداشت جزئيات كارها، نمي توان براي اقدام پژوهي ، گزارش علمي تهيه كرد.
ث- در هر محل و گروه یا سازمان ، افرادی هستند که بیش از دیگران داداری نفوذ هستند. مناسب است اقدام پژوه پیش از آغاز تحقیق این افراد را شناسایی کند، چرا که این افراد می توانند هم خودشان اطلاعات مناسبی در اختیار ما بگذارند و هم تسهیلات لازم برای پیشرفت پژوهشی را فراهم سازند.
ج- پیش بینی درخصوص تامین منابع مالی
اقدام پژوهي ، گاهي هزينه هاي زيادي را طلب مي كند؛ تا جاي كه بدون آن، اجراي اقدام پژوهي ، به ويژه اجراي راه حل ، ممكن نخواهد بود.
اقدام پژوهان ، قبل از مواجهه با مشكل جديد كه به ادامه ي كار آنها ممكن است آسيب برساند، بايد منابع و راه هاي تامين هزينه ها را پيش بيني نمايند.
چ- بهتر آن است تلاش كنيد از همان آغاز كار،گروهي از افراد را به عنوان داور و منتقد كار خودتان در نظر بگيريد تا به جاي ارزيابي يا داوري در پايان كار شما ، پابه پاي پيشرفت كارتان ، از نظرها و داوري هاي آنان نيز مطلع شويد.
|
نكاتي كه در اجراي راه حل بايد به آن توجه داشته باشيد:
الف) بپذيريد كه تغيير و اصلاح ناگهان انجام نمي شود، بلكه نياز به فراهم بودن شرايط دارد. اگر همه ي شرايط فراهم باشد، ممكن است انتظار داشت اصلاح مطابق با خواست شما پيش برود.
ب) اگر تغيير و اصلاح كند باشد يا انجام نگيرد ، نبايد هيچكس را مقصر قلمداد كنيد، بلكه بايد معتقد باشيد كه شرايط لازم هنوز فراهم نشده است.
پ) اگر شرايط لازم فراهم نبود ، يعني تغيير و اصلاح يا به كندي پيش مي رفت و يا هيچ حاصل نمي شد، نبايد كسي را مقصر قلمداد كنيد ، بلكه اين شما هستيد كه بايد روش خود را به گونه اي تغيير دهيد كه با وضعيت موجود سازگار باشد و شرايط لازم را فراهم نمايد.
ت) مي توانيد هدفتان را تاثير بر ديگران قرار دهيد، ولي تحقق اين هدف، هميشه به آساني و با اطمينان صورت نمي گيرد . پيش از تغيير ديگران لازم است نخست خودتان را تغيير دهيد.
ث) بايد معتقد باشيد كه بدون كمك ديگران، هرگز نمي توانيد در كار خود موفق شويد. شايسته است بهترين روش برقراري همكاري با افراد مورد لزوم را فراهم نماييد.
ج) شما هرلحظه بايد آمادگي داشته باشيد تا روش خود را تغيير دهيد، هدف اعمال يك روش خاص نيست. هدف ايجاد تغيير يا اصلاح وضع موجود است، هر چند با تغيير روش ممكن باشد.
چ) هر لحظه بايد آمادگي پذيرش انتقادات ، ايرادات، تذكرات و نصايح را داشته باشيد و روش خود را با شرايط ايجاد شده هماهنگ كنيد.
ح) سعي كنيد تا حد ممكن ، هر مرحله اي از كار را، در معرض نقد و ارزيابي افراد صاحب نظر و خيرخواه قرار دهيد؛ تا درصورت لزوم به اصلاح روش خود اقدام كنيد.
خ) اگر يك نفر هستيد ، از تك محوري بپرهيزيد و اگر چند نفريد ، از يك جانبه گرايي دوري كنيد. هر لحظه آمادگي داشته باشيد تا از راه هاي ابراز شده توسط ديگران به گرمي استقبال كنيد و در صورت لزوم به كار بنديد.
د)كار پژوهشي همواره با موانع و مشكلاتي همراه است بايد بكوشيد تا اراده خود را در انجام كارها تقويت كنيد. هيچ موقع نگوييد نمي توانم. خواستن توانستن است. هميشه آمادگي يادگرفتن و اصلاح رفتار خود را داشته باشيد. انجام كارها با اعتماد و اراده ي قوي، يكي از رازهاي موفقيت است.
ذ) نبايد خود را به عنوان محقق، با ژست خاص و شخصي ويژه ، در بين همكاران و محيط كاري تصور كنيد.نبايد در شما كوچكترين اثري از غرور خود بيني و احساس برتري از ديگران به وجود آيد. چون اين احساس در هر صورت در ظاهر شما آشكار مي شود و موجب بدبيني و عدم همكاري ديگران با شما مي شود.
ر) پژوهش گر بايد به گونه اي رفتار كند تا ديگران احساس نكنند كه آزادي هايشان به خطر افتاده است؛ مثل آزادي شغلي، آزادي زندگي، آزادي فكري و غيره. نبايد پژوهشگر كاري كند تا اعمال وي دخالت در امور افراد تلقي شود.
ز) هميشه به ياد داشته باشيد كه افراد حق دارند در پژوهش شما شركت نكنند. اصرار به اين كار دور از اخلاق و روابط انساني است.
ژ) هرگز همه چيز را تضمين شده تلقي نكنيد. گاه گاهي به افراد مشاركت كننده مراجعه كنيد و ببينيد آيا ترديد در آنان درباره كار شما به وجود آمده است يا نه. اگر سوء تفاهمي را احساس كرديد تلاش كنيد آن را برطرف كنيد.
س) هميشه اين احساس را داشته باشيد كه به قصد خدمت و گره گشايي دست به چنين كاري مي زنيد | | |
اهمیت و اعتبار اجرای راه حل
راه حلی که دارای شرایط زیر است از اهمیت و اعتبار بالاتری برخوردار است :
1- ابتکاری است: به اين معنا که با تشخیص مصالح و موقعیت و شرایط موجود توسط اقدام پژوهان عملی شده است. عیناً از روشی که دیگران اجرا کرده اند، تقلید نشده است.
2- مشارکتی است:در انجام آن، افراد بیشتری مشارکت کرده اند و در نقد و ارزیابی و طراحی و پیگیری آن، نفرات بیشتری اقدام نموده اند.
3- آسان است: به این معنا که عوامل مورد مطالعه، فراوان، پیچیده و متناقض نبوده اند. هرچه روابط عوامل محدودتری مورد مطالعه و تحقیق قرار گیرد، تحقیق، ساده و آسان خواهد بود. از ویژگیهای اقدام پژوهی هم ،سادگی و آسانی است.
4- انعطاف گر است: تحقیقی که در آن اقدام پژوهان ، از روحیه ی انعطاف گری بیشتری برخوردار بوده و نرمش لازم را در شرایط خاصی از خود بروز داده اند، از اعتبار بالایی برخوردار است. چون تکیه به یک یا چند فکر، مقایسه با افکار بیشتر، می تواند درست تر باشد.
5- شان و حرمت افراد حفظ شده است: در تحقیقی که صمیمیت ، همدلی، احترام متقابل و رعایت شئون شخصی و اجتماعی در آن بیشتر به چشم می خورد، می توان انتظار موفقیت بیشتری داشت. چون صفات مخالف آنچه در بالا آمد، موجب مقاومت ، عکس العمل و کدورت خاطر می شود. در چنین شرایطی ممکن است در ظاهر تغییری به نظر برسد، اما با رفع فضای تحقیق، احتمال به هم خوردن وضع مطلوب و برگشت به وضعیت قبلی وجود دارد. حتی گاهی فضای اخلاقی نامطلوب که در هنگام اجرای راه حل حاکم می شود، موجب بدتر شدن وضعیت از حالت قبل تر می شود.
روش های تولید راه حل:
راه حل، ازچهار طریق پدید می آید:
1- از اطلاعات گردآوری شده استخراج می شود.
2- از اطلاعات گردآوری شده استنباط می شود .
3- توسط اقدام پژوهان ابداع می شود.
4- از موارد مشابهی که در جایی اجرا شده برداشت و متناسب با وضعیت و شرایط موجود( محیط کاری اقدام پژوهان ) اصلاح می شود.
اگر راه حلی، عیناً از جایی برداشت شد، و بدون تغییر و با همان حالت در محیط جدید هم پیاده شود، ویژگی ابتکار را نخواهد داشت. مگر اینکه در هنگام اجرا، سازگاری داده شود و یا از اطلاعات جمع آوری شده استخراج شود.
|
نکاتی که پس از اتمام اجرای راه حل باید مورد توجه قرار دهید:
این نکات عبارتند از:
1- تدوین و یادداشت مرحله ی بعدی اقدام پژوهی(نتیجه گیری) آغاز شود: در ثبت و یادداشت موارد، از افشای اسرار دیگران به طور جدی باید خودداری کنید.
2- اگر نام یا گزارش یا اطلاعاتی از کسی یا کسانی باید آورده شود بدون اجازه ی آنان نباید این کار صورت پذیرد.
3- اگر از کسی یا کسانی یا منبعی نقل قول شود، با حفظ امانت، آن در داخل گیومه قرار داده شود و نام آنها و منبع مورد نظر نشانی شود.
4- پس از اتمام اقدام پژوهی هم ، کار نباید تمام شده تلقی شود. اولاً آثار تغییری که ایجاد شده ، همچنان ادامه خواهد یافت و ثانیاً محقق یا محققان با دقت و ارزیابی های در وضع مطلوب، به احتمال زیاد، به فکر تبدیل آن به وضع مطلوب تری خواهند افتاد. در این صورت وضع مطلوب قبلی ، وضع موجود خواهد بود و اقدام پژوهی ادامه خواهد یافت. ادامه کار را می توان دنباله ی اقدام پژوهی قبلی قرار داد یا با پایان آن، اقدام پژوهی جدیدی را شروع کرد.
چون راه حل، بخش عمده ای از گزارش اقدام پژوهی را به خود اختصاص می دهد و صفحات زیادی را اشغال می کند، آوردن نمونه ی آن در این بخش ممکن نیست . بنابراین تنها به خلاصه ای از اقدامات که بعضی اقدام پژوهان انجام داده اند اشاره می کنیم.
- معلمی برای بالا بردن میزان توان مندی دانش آموزان در آموزش دروس کلاس، با همکاری مدیر مدرسه ترتیب چیدن نیمکتها را تغییر داد و دانش آموزان را دایره وار نشاند.
- معاون یک مدرسه،برای حل مشکل تاخیر صبحگاهی دانش آموزان، با توزیع پرسشنامه مابین دانش آموزانی که دیر می آمدند، علل تاخیر آنها را جویا شد و در مجموع سه گروه را شناسایی کرد.
گروه اول: دانش آموزانی بودند که مشکل وسیله نقلیه داشتند.
گروه دوم: دانش آموزانی بودند که مشکل خانوادگی یا مشکلات قابل حل داشتند.
گروه سوم: دانش آموزانی بودند که به دلیل شیطنت و بازیگوشی دست به این کار می زدند.
او با همکاری طلبیدن مدیر،مشاور، مربی تربیتی، و سایر مسئولان مدرسه، به رفع مشکلات دانش آموزان پرداخت.
- معاون یک مدرسه راهنمایی، پس از شناسایی دانش آموزانی که موجب بی نظمی مدرسه شده بودند، با آنها طرح دوستی ریخت و از خود آنان برای ایجاد نظم در مدرسه استفاده کرد.
- معلمی برای تقویت توان انشا نویسی دانش آموزان ، آنان را به حیاط مدرسه می برد و از آنان می خواست هرچه می بینند یا می شنوند بنویسند.
- معلمی برای تقویت توان انشا نویسی دانش آموزان ، تصاویر مناظر و امثال آن را روبه روی دانش آموزان قرار می داد و از آنان می خواست هرچه می بینند توصیف کنند.
- یک دبیر ریاضی ، مباحثی از دورس خود را که برای دانش آموزان مشکل بود، به صورت طرح معما، به گونه ای از بازی تبدیل کرده و تفهیم و تدریس آن را آسان گردانیده بود.
- یک دبیر شیمی، با حل مشکل انزواطلبی یک دانش آموز، به حل مشکل افت تحصیلی او مبادرت کرده بود.
- یک دبیر ادبیات، دانش آموزان را ملزم به ادای تلفظ عربی حروفی که شکل مشترک اما صدای متفاوت دارند کرده بود تا به تقویت املای آنان کمک کند.
- یک معلم ابتدایی، با استفاده از روش قصه گویی و نقاشی به تقویت درس ریاضی دانش آموزان پرداخته بود.
- مشاوری ، با روش های ویژه تربیتی، اقدام به ایجاد تنفر در دانش آموزان نسبت به سیگار کرده بود.
- یک دبیر دینی، با مثالهای عینی و بسیار جذاب ، اقدام به جلب نظر و بیداری فکری دانش آموزان در مفاهیم دینی کرده بود. این مفاهیم به قدری جذاب بودند که دانش آموزان را به کلی متحول می کردند.
- مدیری با همکاری مربی تربیتی و دبیر دینی، با استفاده از روش های بسیار جذاب در گرایش دانش آموزان به نماز جماعت موفقیت های فراوانی به دست آورده بود.
- یک دبیر تاریخ ادبیات، درس های کتاب را ، با همکاری دانش آموزان ، به نمایشنامه تبدیل کرده و با مشارکت دادن همه ی دانش آموزان، در هر درس برای تبدیل آن به نمایشنامه، سعی در تسهیل فراگیری این درس برای دانش آموزان کرده بود.
- یک دبیر ورزش، با درخواست از دانش آموزان جهت آوردن وسایل ورزشی اضافی یا اهدایی به مدرسه، امکانات ورزشی را گسترش داده و با تقویت فعالیتهای ورزشی مدرسه پرداخته بود.
- دبیری، با پرسش های کتبی و شفاهی، توانسته بود علت های بی نظمی و شلوغی کلاس را به سه دسته تقسیم کند.
الف) بی نظمی ها و شلوغی هایی که ناشی از روش تدریس اوست.
ب) بی نظمی ها و شلوغی هایی که ناشی از رفتارهای چند دانش آموز است.
ج) بی نظمی ها و شلوغی هایی که ناشی از مدیریت کلاس اوست.
برای هرمورد، تدبیری اندیشیده بود که به رفع آن بپردازد.
چهار نکته ی مهم درباره ی اجرای راه حل:
درباره ی اجرای راه حل، چهار نکته ی مهمی که باید مدنظر داشت عبارتند از:
الف) مهم ترین بخش اقدام پژوهی، همین مرحله است؛ چون نتیجه ای که از یک اقدام پژوهی انتظار می رود، بدون انجام این مرحله ممکن نخواهد بود. بعلاوه تغییری که در وضع موجود ایجاد می شود با انجام گرفتن همین مرحله ممکن خواهد بود. سایر بخش ها و مراحل اقدام پژوهی، به اعتبار همین مرحله شکل می گیرد .
ب) نباید تصور کرد که تنها با داشتن راه حل می توان اقدام پژوهی کرد؛ بلکه برخورد با مساله ، خود آغاز کار اقدام پژوهی است . یک اقدام پژوه، به محض تشخیص مساله، می تواند به تبیین و توصیف وضع موجود پرداخته و در تدوین مقدمه و بیان مساله و شواهد1، تلاش نماید.
پ) نباید انتظار داشت که راه حل بلافاصله پس از تدوین مراحل فوق به فکر خطور کند. بلکه این فاصله ی بین تشخیص مساله تا کشف راه حل مناسب، گاهی ممکن است سال ها طول بکشد ، در عین حال ممکن است بلافاصله پس از تدوین شواهد1 هم پیدا شود.
ت) اقدام پژوه، در تنظیم گزارش علمی، به اجرای راه حل، دقیق تر و مشروح تر باید بپردازد. ثبت همه جزئیات را مدنظر داشته و از درج هیچ نکته ای خودداری نکند؛ چون این بخش از کار است که ممکن است مورد استفاده عملی سایر محققان و علاقه مندان و همکاران او قرار گیرد
|
نتیجه گیری، شواهد2
نتیجه گیری
نتیجه گیری، بیان رفع مساله است. در بیان مساله ، محقق به شرح و توضیح ابعاد و زوایای مختلف مساله ای که با آن برخورد نموده است می پردازد، به عبارت دیگر وضع موجود را که قصد تغییر دارد ، توصیف می کند در حالیکه در نتیجه گیری، محقق به شرح و توضیح ابعاد و زوایای وضعیتی که با تلاش او و همکارانش به وجود آمده است می پردازد. بعبارت دیگر، وضع مطلوب را توصیف می کند.
در فصول قبل یادآوری شد که ، اقدام پژوهی دارای سه رکن اساسی است؛ به طوری که اگر محقق به هر یک از آنها نپردازد، اقدام پژوهی محقق نشده است و اگربه آنها ناقص بپردازد، اعتبار تحقیق زیر سوال خواهد بود.یکی از این سه رکن ، مرحله ی نتیجه گیری یا توصیف وضع مطلوب است.
محقق یا محققان اقدام پژوه، پس از مشاهده ی مساله بر اجرای راه حل، به بیان دیگر به رفع مشکل می پردازند، اما اگر تغییر حاصله را تبیین نکنند و به شرح ابعاد آن نپردازند، نتیجه ی کارشان ، هم برای مخاطبان و هم خودشان، مبهم و نامشخص خواهد بود و چنین عملی، نمی توانند یک عمل علمی و پژوهشی باشد.
در نتیجه گیری مشخص می شود که وضع موجود بهبود یافته ، یا مساله رفع شده است. آنچه در نتیجه گیری مهم است، ایجاد تغییر در جهت مطلوب است. درست است که هرچه مقدار تغییر بیشتر باشد و وضع مطلوب دلخواه تر باشد، اقدام پژوهی جالب تر به نظر می رسد، اما اعتبار اصلی اقدام پژوهی در تغییری است که در جهت بهبودی حاصل می شود نه مقدار این تغییر.
در نتیجه گیری به نکات زیر باید توجه کرد:
الف) توصیف دقیق وضع مطلوب، با همه ی زوایا و ابعاد و جهات، به گونه ای که خواننده ی گزارش یا شنوده ی آن کاملاً قانع شود که وضع موجود تغییر یافته و به وضعیت بهتری تبدیل شده است.
ب) در هنگام توصیف وضع مطلوب، اشاره هایی هم در همان بعد به وضع موجود(وضع نامطلوب) بشود تا گزارش هر جزء ، ملموس تر و عینی تر ارائه شود.
پ)درهمین خصوص، به نتایج کار محققان دیگر هم اشاره شود و تا جایی که ممکن است، به گزارش فعالیت آنها هم ، با توجه به تغییراتی که ایجاد کرده اند و نتایجی که به دست آورده اند، پرداخته شود.
ت) سعی شود، با عنایت به بخش توصیف وضع موجود، در مقابل هر وضعیتی که از آن گزارش شده است، وضعیتی هم از وضع مطلوب گزارش شود. به عنوان مثال، اگر در توصیف وضع موجود آمده بود: «دانش آموزان نسبت به درس ریاضی، اظهار بی علاقگی می کردند.» در توصیف وضع مطلوب یا نتیجه گیری، ذکر شود که : «دانش آموزان نسبت به درس ریاضی، اظهار علاقمندی می کردند.» و یا اگر در توصیف وضع موجود آمده بود:«در کلاس ریاضی، هیچ نشاط و شادابی دیده نمی شد.» در توصیف وضع مطلوب گزارش خواهد شد:« در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی دیده می شد. » اگر تغییروضع موجود، بیشتر باشد، یعنی وضع مطلوب تر از جمله فوق حاصل شده باشد، گزارش می شود که : «در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی بیشتری دیده می شد.»
همچنین با این جملات ، می توان تغییرات مطلوب تر و خیلی بیشتر را به ترتیب بیان کرد:
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی زیادی دیده می شود.
- کلاس ریاضی به یک کلاس با نشاط و شاداب تبدیل شده بود.
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی بسیار زیادی دیده می شد.
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی غیرقابل وصفی دیده می شد.
ث)سعی شود در ساخت و ترکیب جملات از اغراق و زیاده روی دوری شود. همچنین تلاش گردد از جملاتی که وضع مطلوب را ضعیف تر از آنچه که هست نشان می دهند خودداری شود. در بند «ت» در مورد توصیف وضع مطلوب در قالب جمله ای که میزان نشاط و شادابی را نشان می دهد، 6 جمله مختلف آورده شده است که هرکدام معنای خاصی را افاده می کند. محقق آن قدر باید دقیق باشد که نقش جملات و کلمات را، درست متناسب با شرایط موجود به کار گیرد.
بدیهی است که این نکته، درتوصیف وضع موجود(در بیان مساله) هم باید مدنظر باشد. به عنوان نمونه کسی که وضع موجود کلاس ریاضی را توصیف می کند یکی از ده ها جمله ای که نوشته ممکن است این جمله باشد:
- در کلاس ریاضی نشاط و شادابی دیده نمی شد.
بدون شک معنای جمله بالا یا معنای این جمله فرق می کند:
- در کلاس ریاضی هیچ نشاط و شادابی دیده نمی شد.
حال به معناهای متفاوت جملات زیر دقت فرمایید:
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی کمی دیده می شد.
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی خیلی کمی دیده می شد.
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی به ندرت دیده می شد.
- در کلاس ریاضی، نشاط و شادابی خیلی دیده نمی شد.
- در کلاس ریاضی، هیچ نشاط و شادابی دیده نمی شد.
اقدام پژوه ، فردی دقیق، ظریف، باریک بین و اندیشمند است.برای توصیف هر وضعی، جمله ی خاص خود را به کار می گیرد. اگر چنین نشود، آنچه که در اقدام اتفاق افتاده است، با آنچه که گزارش شده است، متفاوت خواهد بود.
جهت تبیین هرچه بهتر موضوع، در زیر نمونه ای از توصیف وضع موجود یک اقدام پژوهی آورده شده است:
«دانش آموزان در نوشتن مطالب، از نظر روحی و جسمی خسته می شدند و گاهی ابراز بی علاقگی می کردند . چون این درس دارای اصطلاحات علمی و کلمات مشکل می باشد و از طرف دیگر به دلیل کم سوادی و شاید بتوان گفت بی سوادی، برخی از دانش آموزان در نوشتن املای درست کلمات و یا حتی نوشتن کلمات معمولی مشکل داشتند.»
انتظار می رود محقق در توصیف وضع مطلوب با جملات زیر آغاز کند:
- «دانش آموزان دیگر در نوشتن مطالب، نه از نظر روحی و نه از نظر جسمی ، خسته نمی شدند و دیگر ابراز بی علاقگی نمی کردند. در نوشتن اصطلاحات علمی و کلمات مشکل دیگر چندان ناتوانی نشان نمی دادند. نوشتن املای درست کلمات تقویت شده بود و در نوشتن کلمات معمولی هیچ مشکلی نداشتند...»
مثالی دیگر:
مساله: «بی نظمی دریک مدرسه».
عنوان: « برقراری نظم در یک مدرسه با همکاری دانش آموزان بی نظم» .
توصیف وضع مطلوب از این تحقیق می تواند به قرار ذیل باشد:
« خودم رفتار و نوع عملکرد آنها را کاملاً زیر نظر داشتم و می دیدم که رفتار و حرکات آنها معتدل تر شده است و کمتر با دانش آموزان دیگر دعوا می کنند . کمتر سر و صدا می کنند. ز.ک در اجرای نظم در کلاس فوق العاده حساس بود و اجازه نمی داد بچه ها بعد از زنگ بیرون بروند یا بی خود در راهرو ها پرسه بزنند. برعکس عادت های قبلی شان که از سر و صدای بچه ها به طرف کلاس می رفتم ، دیگر فقط صدای زمزمه شنیده می شد. چون ز.ک خیلی فعال بود، در گردآوری بچه ها تیز و تند عمل می کرد. در صف بچه ها را خوب کنترل می کرد و چون نماینده بود احساس مسئولیت بیشتری می کرد. بیشتر از هرکس به دستورات مدیر و من و معلمان توجه داشت ، او که تا دیروز خود عامل بی نظمی بود می دیدم که در برقراری نظم چه تلاشی در مدرسه می کند و. حتی دیگران را به اجرای نظم دعوت می کرد.
ب.م که مسئول کتابخانه بود ، فعالیت اضافی اش که سبب شیطنت او می شد، صرف نام نویسی از دانش آموزان برای درخواست کتاب و جابجا کردن کتاب ها و مرتب کردن آنها و نوشتن فهرست کتابها و جمع آوری آنان شده بود. به این طریق کمتر فرصت می کرد با ز.ک در شرکت در دعوا و سرو صدای احتمالی همکاری کند و چون کتابخانه نیاز به رفتار اجتماعی تری داشت، تا حد زیادی رفتارش را کنترل می کرد . من با بکار بردن جملات احترام برانگیز و تعریف و تمجید در نظر سایر همکاران او را تشویق می کردم.
م.م که مسئول انضباط راهروها شده بود، بیشتر فرصت زنگ تفریحش را صرف مراقبت از راهروها و حفظ سکوت و بهداشت راهروها می کرد و از این طریق تازه درک می کرد که حفظ نظم در مدرسه ، کار آسانی نبوده است و برای همین، در بسیاری از درخواست ها و کارهایی که من فرصت انجام دادن یا سرکشی به آنها را نداشتم ، کمکم می کرد ...»
غالباً فعل های بکار رفته در توصیف وضع موجود و توصیف وضع مطلوب ماضی استمرای و مضارع ساده می باشد.
|
شواهد 2
شواهد دو، دنباله ی نتیجه گیری است با این تفاوت که در آن ، وضعیت مطلوب که با جملات کلی و توصیفی شرح داده شده است، با اعداد و ارقام و با مدارک و اسناد و دلایل و شواهد عینی و مستند و قابل سنجش، نشان داده می شود.
نسبت شواهد2 به نتیجه گیری، مانند نسبت شواهد1 به بیان مساله است. در شواهد، اعم از یک و دو ، عموماً از فعل هایی با زمان گذشته ساه استفاده می شود، همان گونه که در بیان مساله و نتیجه گیری، از فعل هایی با زمان گذشته ی استمراری یا حال ساده استفاده می شود.
درحقيقت شواهد2 بخشي از نتيجه گيري و نتيجه گيري همان توصيف وضع مطلوب است ؛ همان طور كه شواهد1، دنباله ي بيان مساله يا توصيف وضع موجود بود؛ با اين تفاوت كه در شواهد2، اطلاعاتي كه داده مي شود ، يا به صورت اعداد و ارقام قابل اندازه گيري و قابل مقايسه است و يا به صورت اسناد،مدارك،شواهد عيني و ملموس و يا نقل قول هاي مستقيم مي باشد.
اهميت شواهد2، در اطلاعاتي است كه درخصوص وضعيت مطلوب ارائه مي دهد. هرچه اين اطلاعات ، دقيق تر و جزئي تر باشد، واقعيت ها را عيني تر و ملموس تر نشان خواهند داد.
گزارش شواهد2 بهتر است به گونه اي تنظيم شود كه اطلاعات آن، قابل تطبيق و قابل مقايسه با شواهد1 باشد. به عبارت ديگر اطلاعاتي كه در آن در شواهد2 ارائه مي شود، بهتر است با اطلاعاتي كه در شواهد1 ارائه مي شود سنخيت داشته باشد. بعنوان مثال ، اگر در شواهد1 ، نمرات درسي دانش آموزان يك كلاس در درس شيمي بصورت جدول يا نمودار نشان داده شده اند، در شواهد2 نيز ، نمرات درسي آنها در همان درس و بصورت جدول يا نمودار نشان داده شوند تا مخاطب ، براحتي بتواند ، دو وضعيت موجود و مطلوب را با استفاده از اطلاعات شواهد1 و 2 مقايسه كند.
اگر مساله مربوط به عدم رغبت دانش آموزان به درس ادبيات فارسي است ، در شواهد1، اعداد و ارقام ، يا نقل قولهايي در همين ارتباط بايد ارائه شود ، همانگونه كه در شواهد2 نيز همين طور است اگر پرسشنامه رغبت سنجي قبل از اجراي راه حل، براي سنجش رغبت دانش آموزان نسبت به درس نامبرده، براي جمع آوري اطلاعات به منظور شواهد1 در كلاس اجرا شده است، همان پرسشنامه يا مشابه آن ، بايد براي سنجش رغبت دانش آموزان نسبت به درس نامبرده ، براي جمع آوري اطلاعات براي حل شواهد2، در همان كلاس اجرا شود.
محققي براي مساله فوق ، ممكن است هم در نتيجه يك تست يا پرسشنامه رغبت سنج دانش آموزان نسبت به درس ادبيات فارسي و هم نمرات آنها و هم نمونه هايي از سخنان آنان كه عيناً نقل شده است را در شواهد1 آورده باشد. او براي شواهد2 نيز لازم است تست يا پرسشنامه رغبت سنجي از وضع مطلوب و نمرات دانش آموزان را پس از اجراي راه حل و نمونه هايي از سخنان آنان را در خصوص علاقه و رغبت خ
مطالب مشابه :
چگونه می توانم اختلال بی اعتنایی مقابله ای دانش آموزان را حل نمایم؟ (گزارش اقدام پژوهی)(گزارش اقدام پژوهی) و وقتی نظرات غیر منطقی برای جلب توجه و ایجاد بی نظمی مطرح می کرد، سعی
اقدام پژوهیدانش بی همتا - اقدام پژوهی - - دانش بی اخراج از کلاس درس بی دلیلی بی نظمی در
علل بی نظمی دانش آموزان در کلاس درس و شیوه های برخورد با آنبی نظمی ، بی نظمی دانش آموزان، عللی بی نظمی در دوره ابتدایی، برخورد با دانش اقدام پژوهی.
اقدام پژوهیاقدام پژوهی . اسلاید آموزشی برای یادگیری تحقیق اقدام پژوهی 8-بی نظمی و روشهای مقابله با
اقدام پژوهیمراحل اقدام پژوهی و منابع و پیوست ها است . 8-بی نظمی و روشهای مقابله با
ادامه آموزش کامل اقدام پژوهی همراه با مثال معلم پژوهنده .اقدام پژوهی بی نظمی ها و شلوغی هایی که ناشی از رفتارهای چند دانش آموز
برچسب :
اقدام پژوهی بی نظمی
|
|
|
|
| 