حسابداری منابع طبیعی و نفت و گاز

تاریخچه تدوین استاندارد های مربوط به حسابداری نفت و گاز:

اولین مطالعه تحقیقات حسابداری در باره حسابداری نفت و گاز تحت عنوان ARS#11 درسال 1969میلادی انتشار یافت و پیشنهاد کلی آن ,بکارگیری روش کوششهای موفق به جای روش بهای تمام شده کامل بود.

در سال 1972 میلادی ,کمیسیون اوراق بهادار آمریکا (SEC) اعلام کرد شرکت هایی که روش کوششهای موفق را بکار نمی گیرند لازم است در صورت های مالی خود سود خالصی را که در صورت بکارگیری این روش حاصل می شد افشا کنند.اگرچه متعاقب این الحاقیه ,کمیسیون مزبور الزام مزبور را برداشت اما آشکار بود که روش کوششهای موفق را مرجح می داند.

در سال 1977 ,تشکیلات FASBبا انتشار استاندارد شماره 19 (SFAS#19),روش بهای تمام شده کامل را حذف و بکارگیری روش کوششهای موفق را الزامی کرد.اما در مقابل فشارهای سیاسی , کمیسیون اوراق بهادار آمریکا مجددا بکارگیری هر یک از دو روش مورد بحث را مجاز دانست.در نتیجه در سال 1979,FASBنیز به موجب SFAS#25 الزام به استفاده از روش کوششهای موفق را لغو کرد.

پشتوانه استاندارد شماره 19 به دلائل زیربود :

تحقیقات انجام شده به در خواست FASB

در اولین اولین تحقیق انجام شده ,با تعدادی از اشخاصی که تصمیمات سرمایه گذاری و اعطای اعتبار را اتخاذ می کنند مصاحبه شد و نتیجه برسی این بود که بکار گیری روشهای بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق تاثیری بر تصمیم گیریهای آنان نداشته است.

در تحقیق دوم که توسط کارشناسان FASB انجام شد کوشش گردید که همبستگی بکار گیری روش بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق با دو روش تخصیص مالیاتی مربوط به اختلاف های زمانبندی (موضوع SFAS#9) ارزیابی شود. نتیجه این تحقیق نیز هیچگونه همبستگی بین دو دسته روش های مذکور را نشان نداد.

در تحقیق سوم کوشش شد که تاثیر وادار کردن برخی از شرکت ها به جایگزینی روش بهای تمام شده کامل با روش کوششهای موفق,بر توان آنان برای جذب سرمایه ارزیابی شود. نتایج این تحقیق ,تفاوت با اهمیتی را بین دو روش مزبور نشان نداد .

در تحقیق چهارم,با 27 نفر از مدیران ارشد شرکت های نفتی نسبتا کوچک و متوسط تلفنی مصاحبه شد . منظوراز این مصاحبه , دریافت نظر این مدیران در باره تاثیر بکار گیری روش کوششهای موفق بر توان جذب سرمایه شرکت آنان بوده است . هیچیک از مدیران مصاحبه شونده ,تاثیر منفی بکارگیری روش کوششهای موفق را در جذب سرمایه باور نداشتند.

بطور کلی,نتایج بدست آمده از تحقیقات مذکور در بالا ,زمینه را برای حذف روش بهای تمام شده کامل در SFAS#19 فراهم و با الزام این استاندارد باعث یکنواختی محدود و افزایش قابلیت مقاسیه میشد

البته در برخی از تحقیقات نشان داده شده است که در شرکت هایی که اهرم عملیاتی بالایی دارند روش بهای تمام شده کامل را ترجیح می دهند در واقع انگیزه اصلی ترجیح روش بهای تمام شده کامل بر روش کوششهای موفق ,تاثیر بکارگیری روش اول بر افزایش سود است.

ارتباط SFAS#19 با مبانی نظری

ضابطه کلی مبانی نظری یعنی فایده در تصمیم گیری ,هدف اصلی از تدوین و انتشار SFAS#19 بوده است.

اطلاعات مربوط به واحد های انتفاعی ,در صورت قابل مقایسه بودن می تواند برای تصمیم گیری های استفاده کنندگان مفید تر واقع شود. بنا بر این ,به منظور افزایش فایده اطلاعات در تصمیم گیری ها ,مقرر شد که شرکتهای فعال در صنعت و گاز ,روشهای یکسانی را بکار گیرند.

در بیانیه شماره دو مبانی نظری ,دو ویژگی کلی یعنی قابلیت اعتماد و مربوط بودن مطرح شده است که در صورت احراز آنها ,اطلاعات مالی مفید خواهد بود. این دو ویژگی ,تاثیر عمده ای بر تدوین SFAS#19 داشته است.در صنعت نفت و گاز ,باور عمومی بر این است که رویداد با اهمیت,کشف ذخایر نفت و گاز می باشد.

FASBنیز روشی را که کانون توجه آن کشف ذخایر قرار دارد (حسابداری ارزش اکتشاف) را برسی کرد اما نپذیرفت.

نکته اصلی روش حسابداری ارزش اکتشاف این است که نفت و گاز هنگام کشف شدن بر مبنای ارزش برآوردی آن ثبت شود .در این روش ,ارزش اکتشاف به عنوان درآمد حاصل از فعالیت های اکتشافی و همچنین به عنوان موجودی برای فعالیت های تولیدی آتی ثبت می گردد.هنگامی که ذخایر به فروش می رسد ,موجودی نیز به حساب سود و زیان منظور می شود.

FASBروش حسابداری ارزش اکتشاف را به دلیل فقدان قابلیت اعتماد در فرایند اندازه گیری نپذیرفت.فرایند اندازه گیری شامل برآورد مقدار ذخایر ,مبلغ و زمان بندی مخارج توسعه ذخایر ,زمان بندی تولید ذخایرمخارج تولید,مالیت بر درآمد,قیمت های فروش و فاکتور تنزیل می باشد.به دلیل ابهامات قابل ملاحظه ای که در برآورد های بالا موجود است ,FASBقابلیت اعتماد صورت های مالی مبتنی بر این برآورد ها را کافی ندانست. بنابر این انتخاب محدود به دو روش بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق گردید.

در این انتخاب نیز روش کوششهای موفق که به نظر هیات منتج به ارائه اطلاعات مربوط تر می شود پذیرفته شده است.

عوامل سیاسی (دلائل مخالفت با استاندارد شماره19)

بسیاری از عوامل دولتی ,در کشور آمریکا بر این باور بودند که پذیرفتن روش کوششهای موفق و حذف روش بهای تمام شده کامل بر خلاف سیاست های کلی دولت است و موجب کاهش توان رقابت شرکت های نفتی و کم شدن فعالیت های اکتشافی و توسعه ذخایر نفت و گاز می شود. اعضای FASB بر این باور بودند که منافع ملی در صورت محدود کردن تنوع روش های پذیرفته شده بهتر حفظ خواهد شد.

بر اثر فشار های سیاسی در کشور آمریکا, SECبکار گیری روش بهای تمام شده کامل به عنوان روشی پذیرفته شده مطرح و قصد خود را مبنی بر الزام روش حسابداری شناخت ذخایر در آینده آشکار کرد.

هیات استاندارد های حسابداری مالی نیز متعاقب انتشار نظر کمیسیون اوراق بهادار ,طی استاندارد شماره 25 بکارگیری الزامی روش کوششهای موفق را لغو کرد. این استاندارد نمونه ای از تاثیر عوامل سیاسی بر تدوین استاندارد های حسابداری در آمریکا محسوب می شود.

حسابداری شناخت ذخایر

به دلیل اینکه اطلاعات مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی برای تصمیم گیری های اقتصادی کافی نیست کمیسیون اوراق بهادار آمریکا(SEC)روش حسابداری شناخت ذخایر را مطرح کرد.این کمیسیون ,سه دلیل اصلی به شرح زیر را برای توصیه روش مزبور ارائه کرده است:

1-حسابداری مبتنی بهای تمام شده تاریخی نمی تواند اطلاعات کافی را درباره وضعیت مالی و نتایج عملیات تولید کنندگان نفت و گاز فراهم و ارائه کند .

2-در کنار صورت های مالی اساسی لازم است اطلاعات اضافی ارائه شود تا بتوان وضعیت مالی و نتایج عملیات یک شرکت فعال در صنعت نفت و گاز را ارزیابی و با سایر شرکت های این صنعت مقایسه کرد.

3-برای امکان پذیر ساختن ارائه اطلاعت مفید برای تصمیم گیریها روش حسابداری مبتنی بر ارزشیابی ذخایر نفت و گاز مورد نیاز است.

روش ارزشیابی مورد نظر کمیسیون مزبور به شرح زیر است:

1- برآورد زمان بندی تولید آتی ذخایر اثبات شده بر اساس وضعیت اقتصادی جاری

2- بر آورد درآمد فروش آتی با استفاده از بر آورد بند یک بالا و قیمت های جاری نفت وگاز که تنها برای افزایش قیمت های قراردادی تعدیل شود.

3-برآورد سود خالصبا استفاده از برآورد بند 2 بالاو کسر مخارج توسعه و تولید ذخایر اثبات شدهبر اساس میزان مخارج جاری

4-تعیین ارزش فعلی سود خالص سالهای آینده با تنزیل برآورد بند سه بالا بر مبنای نرخ 10%.

این روش توصیه شده با انتقاد های زیاد دست اندرکاران صنعت نفت و گاز مواجه شداغلب انتقادات نیز با توجه به بیانیه های شماره یک و دو مبانی نظری انجام می شد. برخی مربوط بودن چنین اطلاعاتی را مورد سوال قرار دادندزیرا ارزش متعارف اموال نفت و گاز شرکت های مربوط را در بر نمی گرفت.علاوه بر این در این روش به جای کل ذخایر تنها ذخایر اثبات شده مد نظر قرار می گیرد که موجب لحاظ نشدن مقادیر معتنابهی از ذخایر می شود. ضمنا ,تغییرات آتی قیمت های نفت و گاز و مخارج توسعه و تولید نیز مد نظر قرار نمی گرفت. توصیه تنزیل نرخ 10% نیز کاملا اختیاری بود.در تحقیقات متعدد درباره این روش آشکار شد که افزایش نسبی مربوط بودن اطلاعات در مقابل از دست رفتن ویژگی قابلیت اعتماد اطلاعات به شکلی قابل ملاحظه توجیه پذیر نیست .در نتیجه این تحقیقات ,کمیسیون اوراق بهادار آمریکا تصمیم گرفت که ارائه چنین اطلاعاتی را در صورت های مالی اساسی الزامی نکند.

وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز

کمیسیون اوراق بهادار نیز در سال 1981 میلادی اعلام کرد که روش حسبداری شناخت ذخایر را به عنوان روشی بالقوه نمی شناسد.FASB سرانجام در سال 1982 اقدام به انتشار استاندارد شماره 69 تحت عنوان افشا در باره فعالیت های تولید نفت و گاز کردکه از دسامبر همان سال لازم الاجرا بود.

استاندارد مزبور از دو لحاظ حایز اهمیت است.اولا, این استاندارد در مورد شرکت هایی که سهام آنها در بورس معامله نمی شود و یا فعالیت های تولید نفت وگاز آنان قابل توجه نیست لازم الجرا نمی باشد. ثانیا ,استاندارد مورد بحث معرف توسعه ای دیگر در مفهوم گزارشگری مالی می باشد. زیرا اطلاعات مالی را اضافه بر صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه الزامی می کند.

موارد افشای خواسته شده در استاندارد مزبور به شرح زیر است:

1- مقادیر ذخایر اثبات شده نفت و گاز

2-مخارجی که در ارتباط با فعالیت های تولید نفت و گازسرمایه ای محسوب شده اند.

3- مخارج انجام شده برای تحصیل اموال نفت و گاز,اکتشاف و فعالیت های توسعه.

4- نتایج عملیات برای فعالیت های تولید نفت و گاز.

5-معیار گردش وجوه نقد آتی تنزیل شده مرتبط با ذخایر اثبات شده نفت و گاز با احتساب نرخ تنزیل 10 درصد.

معیارگردش وجوه نقد آتی تنزیل شده به شرح زیر محاسبه می شود:

- برآورد جریان وجوه نقد آتی از محل ذخایر اثبات شده بر مبنای ارزشهای جاری

- کسر می شود:

برآوردمخارج آتی توسعه و تولید برمبنای ارزشهای جاری.

مالیات بر درآمد مرتبط با جریان ورود وجه نقد بر مبنای نرخ های جاری.

-تنزیل مبلغ بدست آمده بالا بر اساس نرخ 10 درصد.

سرانجام در سال 1986 مجددا کمیسون بورس اوراق بهادارآمریکا حذف روش بهای تمام شده کامل را توصیه کرد . دلایل ارائه شده نیز مربوط به یکنواختی روشها و تکرار مطالب SFAS#19 بود. اما دلیل اصلی این تغییر موضع,عوامل سیاسی بوده است.

منبع : http://javadrashidpoor.ir/

حسابداری منابع طبیعی و نفت و گاز

مطالب مشابه :

حسابداری نفت

حسابداري نفت

حسابداری نفت و گاز

حسابداری نفت

دانلود سوالات استخدامی رشته حسابداری شرکت نفت

حسابداری نفت

سوالات تخصصی رشته حسابداری شرکت نفت (کاردانی)

حسابداری چیست

حسابداری منابع طبیعی و نفت و گاز