دموکرات در تسوج

فرقه ی دموکرات

و آغاز اولین مهاجرت ها از تسوج

یوسفعلی خوش نیت

دهه ی بیست نقطه ی عطف تاریخ کشور ما و به ویژه منطقه ی آذربایجان است. دورانی که به دلیل بی کفایتی حاکمان کشور و طمع کشور همسایه، سرزمین آذربایجان به عرصه ی تاخت و تاز قوای اجنبی و زیاده خواهی دولت مرکزی تبدیل شد. ماحصل این اتفاقات پیدایش وضعیتی اضطراری برای مردم فقیر و بیچاره بود. اختناق، ناامنی، هرج و مرج، گرانی، قحطی، بیماری و دهها ناهنجاری دیگر در این مقطع زمانی خود را بر مردم بینوا تحمیل کرد.

شهر تسوج نیز به لحاظ واقع شدن بر سر راه عبور و مرور قوای شوروی و محل مناقشه ی دولت مرکزی و قوای مهاجم و نیز عرصه ی خودنمایی و تاخت و تاز برخی از شورشیان و دزدان و برخی اکراد، کانون حوادث تلخ و ناگوار بسیاری گردید.

شبها، دزدان دل و جرأت پیدا کرده و خانه های مردم را به تاراج می بردند. سیستم یکپارچه دولتی هم وجود نداشت که در برابر این ناامنی ها بایستد. بالاخره مردم به تنگ آمدند و خود به فکر چاره افتادند. چند تن از معتمدین و ریش سفیدان با هم به توافق و اتحاد رسیده و مقابله با دزدان را تنها راه چاره دانستند. آنها نیروی مسلح محلی و کوچکی تشکیل داده و عزم مقابله با دزدان کردند. در یکی از شب ها بعد از تعقیب و گریز، دزدان شرور را در حومه ی یکی از روستاهای منطقه به محاصره درآورده وآنها را به گلوله بستند. در این تیراندازی سرکرده ی دزدان به قتل رسید و بقیه ی دزدان نیز پا به فرار گذاشتند. به دنبال شکست اشرار، امنیت نسبی در منطقه و شهر تسوج حاکم گردید.

با اعلام موجودیت دولت پیشه وری در شهر تبریز در21 آذر ماه 1324، ادارات و واحدهایی نظیر: ژاندرمری، پاسگاه شهربانی، آگاهی، اقتصاد، تلفن خانه و برخی ادارات وابسته دیگر در شهر تسوج تاسیس و راه اندازی شد.

البته کاملاً واضح بود که تاسیس این ادارات با نیت خدمت به مردم نبود بلکه بیشتر تامین اهداف و برنامه های دولت دموکرات پیشه وری مدنظر بود.

در همین زمان، دولت پیشه وری، اقدام به ضرب اسکناس های جدید به نام خود کرد. بلبشوی اقتصادی و پولی به حدی بالا گرفت که 10 ریال دولت پیشه وری به 11 ریال دولت شاهنشاهی معاوضه می گردید! در ابتدای حکومت پیشه وری، به خاطر سیاست های انقباضی فرقه ی دموکرات، به تنگ آمدن مردم از حکومت داری پهلوی، ناامنی و هرج ومرج تا حدودی و به صورت موقت از شهر تسوج رخت بر بست و نوعی امنیت و آرامش تصنّعی بر شهر حاکم گردید. هرچند که این آرامش و امنیت نیز دولت مستعجل بود. در همان دوران، درخصوص برقراری امنیت چنان تبلیغاتی صورت گرفت که بسیاری از مردم، شبها در خانه های خود را باز می گذاشتند و احدی حق نداشت به مال و منزل دیگران تعرض کند. نظمیه و آگاهی شهر در این دوران، بسیار فعال بودند.

اما این دولت و اقدامات آن، دیری نپائید و بعد از یکسال، که نیروهای دولت مرکزی، تبریز را به تصرف خود درآورده و پیشه وری شکست خورد، همه ی اعضای فرقه ی دموکرات و رؤسای ادارات وابسته به آنها از شهر تسوج فراری شدند.

خبر شکست پیشه وری به سرعت در همه ی اکناف و شهرها و روستاها پیچید. عصر همان روز دو تن از یاغیان سابق که پیشه وری روزگار را بر آنها تنگ نموده و زمینه ی تبعید آنها به کردستان را فراهم کرده بود، پس از اطلاع از سقوط دولت پیشه وری با چند قبضه اسلحه وارد شهر تسوج شده و اقدام به تیراندازی به سوی ادارات وابسته به پیشه وری کردند. تابلوی سر درب ادارات شهربانی، بخشداری و ... از جریان انتقام این دو یاغی، از شلیک گلوله ی آنها در امان نماندند. ضمن آنکه باعث بروز درگیری های پراکنده و ایجاد فضای رعب و وحشت در شهر تسوج گردید. حتی اعلام کردند که در این جریان 4 نفر نیز در درگیری های پراکنده کشته شده اند. این فضای وحشت و ناامنی و انتقام گیری هم چندی نپائید و با ورود نیروهای دولت مرکزی، تا حدودی آرامش در شهر برقرار گردید. در همان بلبشو و نزاع بین قوای حکومتی و فرقه ی دموکرات، نیروهای شوروی فرصت را غنیمت شمرده و به تاراج خانه ها و سرقت احشام مردم شهر تسوج و روستاهای اطراف روی آوردند. گرانی اجناس و کالاهای ضروری و به ویژه نان هر روز بیشتر از دیروز بر مردم زخم دیده از افزون خواهی و قلدری اجنبی ها را زیر فشار قرار می داد.

تا آنجا که هر کیلو چایی که 50 ریال بود، روز بعد به 100 ریال افزایش قیمت پیدا کرد. روند تورم اقتصادی و گرانی کالاهای اساسی روز به روز بیشتر می شد. تا آنجا که در طی سالهای 1327 و 1328، هر کارگر روزمزد به ازای 10 ساعت کار روزانه، تنها 12 ریال مزد می گرفت ولی هر کیلو نان 14 ریال به فروش می رفت! به عبارت دیگر یک کارگر به سختی می توانست نان خانواده اش را که آن زمان قوت غالب خانواده ها بود به ازای یک روز کار پر مشقّت به دست آورد. همین امر سبب شده بود تا بیکاری در سطح جامعه غوغا کند. بنابراین وقتی پیشنهاد کار در باغ یا خانه به کسی داده می شد، چشمانش برق می زد و بسیار خوشحال می شد. با همه ی این اوصاف، قحطی، و تنگناهای اقتصادی بسیاری از مردم شهر تسوج را که از تهاجم قوای بیگانه، بی کفایتی حاکمان و ظلم و جسارت سارقان و فرصت طلبان به تنگ آمده بودند، مجبور کرد تا رخت سفر بر بسته و با ترک و خانه و کاشانه ی خویش در شهر دیگری رحل اقامت گزینند. به همین خاطر بسیاری از شهروندان، خانه و کاشانه، باغ، خانه باغ و مزرعه خود را به بهایی اندک فروخته و عازم شهرهای اطراف و به ویژه اورمیه (رضائیه سابق) شدند. تا آنجا که یاد دارم به عنوان نمونه، تنها از محله ی جمالو که یکی از محلات معتبر و پرجمعیت شهر به شمار می رفت 60 خانوار به رضائیه مهاجرت کردند. برخی دیگر از خانواده ها نیز به شهرهای تهران و تبریز کوچ کردند. اغلب این افراد که تخصص خاصی هم نداشتند در غذاخوری ها، رستورانها و قهوه خانه های این شهرها مشغول شدند. برخی دیگر نیز وارد بازار شده و از خرده فروشی شروع کردند. بسیاری از همان نسل اول تسوجی های کوچ کرده و فرزندان آنها، اکنون به تاجرانی سرشناس و بازاریانی معتمد و معروف در همان شهرها تبدیل شده اند.

به جرأت می توان گفت که در دهه ی سی، نخستین جرقه ی مهاجرت از شهر تسوج زده شد و شور و شوق و جمعیت فعال شهر در آن دوران به خاطر مشکلات اقتصادی و سیاسی به تحلیل رفت.

منبع از تسوج نیوز

دموکرات در تسوج

فرقه ی دموکرات

مطالب مشابه :

باسکول 60 تنی شهرداری تسوج آماده ارائه خدمات و پذیرش توزین اقلام و اجناس متقاضیان می باشد

انواع انبار

انبارداری

معصوم اوّل حضرت محمّد بن عبداللّه (ص ) پيامبر گرامى اسلام

دموکرات در تسوج

سفر زمینی به ترکیه - سامان_نورمهر