تجزیه تحلیل و طراحی سیستمها و روشها
سیستمهای اصلی و فرعی
سیستم ها به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم شدهاند:
سیستم فرعی جزعی است که برخود نظارت دارد و وظیفه خاصی را انجام میدهد و
برای رسیدن به هدف معینی میکوشد؛ این سیستم فرعی که نقش ویژه ای ایفا
میکند، خود یکی از اجزای تشکیل دهنده سیستم بزرگتری است که میتوان آن را
«سیستم اصلی»نام نهاد.
تقسیم سیستم ها به باز و بسته، یکی دیگر از طبقه
بندیهای سیستمها است. سیستم بسته، سیستمی ساده است که با محیط خود ارتباطی
برقرار نمیکند یعنی داده های آن به صورت پایان نا پذیر در حال چرخش است
مثل سیستم گردش آب؛ بر خلاف آن سیستم باز، سیستمی است که با محیط خود در
ارتباط است یعنی چیزی را می گیرد در فر آیند تغییر و تبدیل قرار می دهد و
بعد به محیط باز می گرداند. سیستمهای بسته در برخورد با محیط، سازمان خود
را از دست میهد یا جهت فعالیتش تغییر میکند.
در هر سیستم، عواملی وجود
دارند که در خلاف جهت نظم سیستم عمل میکنند و مختل کنندهی انتظام سیستم
هستند. این عوامل را «آنتروپی» میخوانند.آنتروپی به دو نوع تقسیم میشود:
آنتروپی مثبت که عملگردش در خلاف جهت اصلاح انحرافات و به منظور بقای سیستم
در محیط عمل میکند.
خواص سیستم باز
1- کلیت و جامعیت وجودی
سیستم
در کلیت وجودی خود خواصی را ظاهر میسازد که در اجزای تشکیل دهندﮤ آن، به
تنهایی وجود ندارد، این کلیت نیز نتیجه گرد آمدن اجزاء مجرد نیست، بلکه
ارتباط اجزاء با یکدیگر و نحوه ترکیب نظم و سازمان یافتن آنهاست که کلیت
سیستم را به وجود میآورد.
2-سلسله مراتب
مراتب وجود یک زنجیره مرتبه ای است که هر یک از مرتبهها، ساخت و خواصی علاوه بر ویژگی های مرتبه پیشین دارد.
3-همبستگی اجزاء
منظور
از همبستگی این است که هر جزء در سیستم، به نحوی با سایر اجزاء مرتبط است و
به علت وجود این همبستگی، چنانچه در جزیی خللی وارد شود،سایر اجزاء نیز از
آن خلل، متاثرمی گردند.
4-تناسب اجزاء
بین اجزای هر سیستم، تناسب، سنخیت واکمال متقابل موجود است. وجود تناسب بین اجزاء سبب حفظ هویت و کلیت سیستم میشود.
5-گردش دایره وار
فرآیند درونداد، تبدیل و برونداد، جریانی مستمر و مداوم است.
6-خاصیت تولید مثل
از
دیگر ویژگیهای سیستم های باز، میل به جاودانگی است. سیستمها گرایش به
جاودانه سازی خود دارند و تا جایی که امکان داشته باشد به حیات خویش ادامه
میدهند.
7-همپایی
سیستم میتواند از راهها و مسیرهای متفاوتی به
هدف واحدی برسد. به عبارت دیگر، حالت پایانی واحدی ممکن است از شرایط اولیه
متفاوت و با راههای متفاوتی حاصل شود.
8-گرایش به فنا
درون سیستمها عواملی به وجود میآیند که سیستم را از جهت اصلی آن منحرف میسازند و تمایل در جهت عدم تعادل دارند.
9-گرایش به تکامل
منظور
از تکامل، عبارت از پیچیدگی ساخت وتنوع خواص است. چنانچه ساختار سیستم،
پیچیدهتر شود و در اثر آن پیچیدگی، عملکردهای متنوعتری از سیستم به ظهور
رسد و خواص بیشتری ارائه شود، سیستم متکامل تر شده است.
10-گرایش به تکامل یا خود نکهداری پویا
از دیگر ویژگیهای سیستمهای باز، خصوصیت تعادل گرایی یا خود نگهداری پویا و حالت پا بر جایی است.
منظور
از این حالت که به «هوموستاسیس» معروف است، تلاش سیستم در حفظ متغییرهای
ضروری خود، در محدودهای معین به منظور ادامه حیات سیستم میباشد.
فصل دوم
تجزیه و تحلیل سیستم چیست و تحلیل کننده سیستم کیست؟
تعریف تجزیه تحلیل سیستم
تجزیه
تحلیل سیستم عبارت است از شناخت جنبه های مختلف سیستم و آگاهی از چگونگی
عملکرد اجزای تشکیل دهنده سیستم و بررسی نحوه و میزان ارتباط بین اجزاء آن؛
به منظور دست یابی به مبنایی جهت طرح واجرای یک سیستم مناسب تر است.
تجزیه
و تحلیل به ما کمک میکند تا موقعیت فعلی سازمان را به خوبی درک کنیم، از
جریان کار مطلع شویم و آن را مورد ارزیابی قرار دهیم و برای رفع نارسائیها
و مشکلات، بهترین راه حل را انتخاب و توصیه کنیم.
در یک سازمان، سیستم
را مجموعهای از روشها نیز تعریف کرده اند، روشهائی که به یکدیگر وابسته
هستند و با اجرای آنها، قسمتی از هدف سازمانی محقق میشود روشها نیز به
نوبه خود مجموعهای از شیوههای مختلف انجام کار هستند که با استفاده از
آنها میتوان به تامین هدف نهائی سازمان کمک کرد.
روش عبارت است از یک رشته عملیات و مراحلی که برای اجرای کل یا قسمتی از یک سیستم انجام میشود.
شیوه
عبارت است ازتشریح جزئیات و نحوه انجام دادن کار؛ مثل استفاده از کارت جهت
حضور و غیاب کارکنان وبا استفاده از کامپیوتر برای تنظیم لیست حقوق
کارکنان.
ارتباط مدیریت با تجزیه و تحلیل سیستم
یکی از مهمترین
وظایفی که برای مدیران برشمردهاند، وظیفه ایجاد تغییر است. مدیران موظفند
در عین حال که تعادل سازمان خود را حفظ میکنند، همگام با آخرین تغییرات
وتحولاتی که در جهان رخ میدهد، تغییرات لازم را در سازمان خود به وجود
آورند و از جدیدترین روشها و شیوه های انجام کار، در اداره امور سازمان
خود بهره گیرند.
مدیران باید خود، از عوامل ایجاد تغییر باشند و این اصل
را باور داشته باشند که سرعت در پذیرفتن افکار و روشهای نو، به موفقیت
سازمان مطبوعشان کمک میکند. آنها باید از همکاران خود بخواهند که در جریان
تغییرات، مشارکت موثر داشته باشند و نظرات سازنده و اصلاحی خویش را برای
ایجاد تغییرات، مطرح سازند. هرجا که افراد، در فرآیند تصمیم گیری سهیم
باشند، همکاری بیشتری در اجرای تصمیم و تغییر نشان میدهند هر چه آگاهی
افراد از تغییرات و پیامدهای آنها بیشتر باشد، مشارکتشان فزونتر، و
مقاومتشان در برابر تغییر، کمتر خواهد بود.
سازمانی پویا و ماندنی است
که هدفهای خود را با شرایط و نیازهای متغییر محیطی تطبیق دهد و انعطاف لازم
را برای تغییر در ساختار درونی خویش به نحوی که با تغییرات محیطی سازگار
باشد، نشان دهد.
با کمک تجزیه تحلیل سیستمها و روشها و شیوههای انجام
کار، میتوان اولا: بررسی دوبارهای از هدفهای سازمانی به عمل آورد؛
ثانیا: با نحوه انجام کارها در وضع موجود آشنا شد؛ ثالثا: به کمبودها،
نقایص و مشکلات پیبرد؛ رابعا: با استفاده از روشهای علمی، راهها و
شیوههای بهتری را انتخاب کرد و به مرحله اجرا گذارد.
چنانچه متخصصین،
از خارج سازمان برای تجزیه تحلیل سیستمها و روشهای سازمانی دعوت شوند به
علت این که با مشکلات سازمانی خو نگرفتهاند، بهتر خواهند توانست به نقایص
موجود پی ببرند و کمبودها را تشخیص دهند. به علاوه، این افراد با تجربه و
مهارتی که در کار خود احراز کردهاند، با دید علمیتری نسبت به بررسی
سیستمهای سازمانی اقدام خواهند کرد. از طرف دیگر، عدهای از صاحبنظران
معتقدند که تجزیه تحلیل امری دائمی و مستمر است و بهتر خواهد بود که واحدی
در سازمان برای این منظور دایر شود و این وظیفه مهم را به طور مداوم بر
عهده گیرد. به علاوه، شاید کارکنان سازمان چندان مایل نباشند که کارشان
توسط افرادی خارج از سازمان مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
وظایف واحد تجزیه تحلیل سیستمها
چنانچه
واحد تجزیه تحلیل سیستمها در داخل سازمان به وجود آید،به عنوان واحد
ستادی عمل میکند و مدیران را در اجرای وظیفه ایجاد تغییر مدد میرساند.
ذیلا به اهم وظایف واحد تجزیه و تحلیل سیستمها و روشها اشاره میشود:
1- بررسی و تجزیه وتحلیل ترکیب و ساخت سازمان به منظور ایجاد تشکیلات مناسب با احتیاجات سازمان.
2- استقرار مناسب ترین سیستمها، روش ها و شیوههای انجام کار درسازمان.
3- تهیه اطلاعات دقیق و به هنگام برای مدیران و مقامات مسئول .
4- کوشش در هماهنگ ساختن سازمان با آخرین تغییرات وپیشرفتها ازطریق تجزیه وتحلیل مداوم ومستمر سیستمها و روشها .
5- تدوین دستور العملهای کتبی و مدون به توصیه مقامات مسئول سازمان.
6- بررسی وتجزیه وتحلیل نحوه تقسیم کار، به منظور تقسیم منطقی و صحیح کار بین کارکنان.
7- بررسی وتجزیه و تحلیل نمودار جریان کار ، به منظور جلوگیری از تداخل و تکرار و حذف مراحل زائد کار .
8- بررسی و تجزیه و تحلیل نحوه تخصیص جا و مکان ، به منظور استفاده موثر از نیروی انسانی و تحصیلات فیزیکی کار .
9- اندازه گیری کار به منظور کوتاه کردن زمان انجام کار و ایجاد سرعت در ارائه کالاها و خدمات به مشتریان و ارباب رجوع.
10-بررسی و کنترل فرم های موردنیاز سازمان .
11- بررسی و تجزیه و تحلیل سیستم بایگانی و مدیریت امور اسناد .
12- بررسی نحوه استقرار و اجرای سیستم های جدید « از قبیل سیستم های مکانیزه و کامپیوتری».
13- اعتلای روحیه تعاون و همکاری بین کارکنان سازمان.
14- تلاش در جهت افزایش سطح اثر بخشی و ثمر بخشی در کل سازمان.
15-
فواید تجزیه و تحلیل سیستمها
1- جهت بررسی مسائل مشکلات سازمانی.
2- با تجزیه و تحلیل سیستمها است که میتوان کار را ساده کرد و به افزایش بهرهوری سازمانی یاری رساند.
3- اقدامی در جهت مدد رسانی به مدیران و مقامات مسئول در امر سیاست گذاری و تصمیمگیری دانست.
4- میتوان ساختار سازمانی را مناسبتر و روشهای اجرائی کارآمدتر و شیوههای عملیاتی پر ثمرتر به وجود آورد.
5- میتوان از نیرو وتلاش کارکنان بهترین استفاده را کرد.
6- از میزان خطاها وشتباهات کاسته میشود.
7- روشهای به دست آوردن اطلاعات دقیق و به هنگام از وضع موجود است.
تحلیل کننده سیستم کیست؟
تحلیل
کننده یا آنالیست، فردی است علاقهمند به کار تجزیه تحلیل سیستمها و روشها
و متخصص در این زمینه که با استفاده از آموخته های علمی و تجارب عملیش،
صلاحیت لازم جهت انجام دادن بررسیهای جامع و همه جانبه در امر تجزیه
وتحلیل را واجد است.
برخی از ویژگی های آنالیست از این قرار است:
1- آنالیست باید به کار تجزیه و تحلیل معتقد و علاقه مند باشد.
2- آنالیست باید دارای ذهنی پرسشگر باشد.
3- آنالیست موظف است اجزای سیستم را در ارتباط با یکدیگر ببیند و آنها را به صورت هماهنگ و متحد در آورد.
4- آنالیست باید متوجه نقش مهم کارکنان سازمان باشد و با مسائل انسانی و ریزه کاریهای رفتار کارکنان در سازمان آشنا باشد.
5-
آنالیست بایستی با بررسی کامل و برخورد سیستمی، علتها را از معلولها
تشخیص دهد و برای رفع مشکل، نسبت به شناخت علل اصلی به وجود آورنده مشکل،
اقدام کند و راه حلهای منطقی و عقلایی،جهت برطرف کردن علل واقعی ارائه دهد.
6- آنالیست باید واقعیت را همان گونه که هست ببیند و بکوشد حالت بی طرفی خود را حفظ کند.
7- آنالیست باید به ابعاد اخلاقی و جنبه های ارزشی نیز توجه داشته باشد.
8- آنالیست باید صبور باشد.
سیکل تجزیه و تحلیل سیستم
فصل سوم
آشنایی با مراحل تجزیه تحلیل سیستم
مراحل تجزیه تحلیل سیستمها
1- توضیح و توجیه مشکل؛
2- ایجاد فرضیه هایی درباره مشکل وعلل ایجاد آن:آناليست درباره عواملي كه سبب بروز مشكل شدهاند، فرضيههايي به وجود مي آورد.
3- انتخاب فرضیه اهم؛
4-
جمع آور اطلاعات درباره فرضیه اهم؛(از قبيل استفاده از كتابخانه، اسناد و
مدارك و بايگانيها، مراجعه به جداول و نمودارهاي سازماني، مشاهده، تهيه
پرسشنامه و انجام مصاحبه)
5- طبقه بندی اطلاعات مکتسبه؛(شيوه طبقهبندي نيز به موضوع و نوع اطلاعات بدست آمده، بستگي دارد.)
6- تجزیه تحلیل اطلاعات:سوالاتي درباره چيستي، چرائي، كيستي، چگونگي و شرايط زماني و مكاني موضوع مطرح ميشود.
7- اخذ نتیجه و ارئه راه حل: پيشنهاداتي معقول و منطقي جهت رفع مشكل ارائه ميدهد.
8-
تهيه و تنظيم گزارش: آنچه كه تا اين مرحله انجام شده است، بايستي در
گزارشي تنظيم و تدوين شود و در دسترس مقامات مسئول قرار گيرد.
9- اجرا؛
10- آزمايش طرح جديد؛
11- استقرار طرح جديد؛
12- ارزيابي عملكرد: آناليست موظف است بررسي دوبارهاي از آن به عمل بياورد و عملكرد آن را ارزيابي كند.
مطالب مشابه :
نمودار جریان داده ها DFD
تجزیه و تحلیل سیستم - نمودار جریان داده ها dfd - پروژه تجزیه و تحلیل سیستم ها
تجزیه و تحلیل سیستم ها
آشنایی با درس تجزیه و تحلیل سیستم ها تعریف سیستم : سیستم مجموعه ای است
تجزیه و تحلیل سیستم ها
به اختصار مراحل تجزیه و تحلیل سیستمها را می توان به صورات زیر بیان کرد :22
مراحل تجزیه و تحلیل سیستم ها
مقدمه:تجزیه و تحلیل و طراحی سیستمهای کسب و کاری در فضای سازمانها شکل میگیرد.
تجزیه تحلیل و طراحی سیستمها و روشها
سیستمهای اصلی و فرعی سیستم ها به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم شدهاند: سیستم فرعی جزعی است که
نمونه سئوالات درس تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها
بسمه تعالی فصل 4 1- چرخه حیات سنتی تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها را شرح دهید. چرخه حیات
تجزیه تحلیل سیستم های اطلاعاتی در کتابخانه
تجزیه تحلیل سیستم های اطلاعاتی در کتابخانه چکیده : تجزیه و تحلیل در یک سیستم اطلعاتی بنا به
برچسب :
تجزیه و تحلیل سیستم ها