گزارشی از مرز باشماق- منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد

جاده پيچ در پيچ مريوان به سنندج
در اين ميان شهر مريوان كه در 125 كيلومتري شمال غربي سنندج قرار گرفته با تغييرات سياسي كه در عراق رخ داده است به عنوان مركز تجاري و راه مواصلاتي صادرات به اين كشور مورد توجه بازرگانان كشورمان واقع شده است. جاده‌اي پر پيچ و خم با پرتگاه‌هاي پر خطر، ناهموار و قله‌هاي سر به فلك كشيده‌اي كه جاده را احاطه كرده‌اند حكايت از سفري دشوار بر اي كاميون‌هاي پر از كالا دارد.
پيچ‌ها به حدي‌اند كه اتوبوس با هر پيچ جاده اين سو و آن سو مي‌رود تنها طبيعت زيبا و بكر اطراف است كه تحمل جاده غير استاندارد را ممكن مي‌كند البته هر از گاهي نيز مشاهده خودروها و اتوبوس‌هاي حادثه ديده در طول مسير كه گفته مي‌شد از برخي از آنها تنها دست و پاي كشته شدگان خارج شده موجب تاسف از بي توجهي وزارت راه به اين مسير و احداث يك بزرگراه امن در مسيري مي‌شد كه در حال حاضر تردد كاميون‌هاي حامل اقلام صادراتي از آنجا چند برابر شده است!
* نگهداري قرآن قديمي طلا كوب در مسجد
مسجد عبدالله بن عمر در يكي از روستاهاي (نوگل) كه در كنار جاده سنندج به مريوان قرار گرفته است ميهمانان مرز باشماق را به سوي خود كشاند.
در اين مسجد قرآني قديمي و طلاكوب كه ظاهرا يك سال بعد از فوت پيامبر به خط كوفي نوشته شده نگهداري مي‌شود. در داخل مسجد كه به اهل تسنن تعلق داشت مراسم درگذشت يكي از اهالي روستا در حال برگزاري بود. حضور مهماناني از تهران در اين مسجد فرصتي براي بيان مشكلات اهالي روستا فراهم كرد كه بگويند "آب آشاميدني نداريم!" نهاونديان ـ رييس اتاق بازرگاني ايران ـ نيز در جمع ساكنان روستا كه در مسجد حضور داشتند نسبت به پيگيري مشكل آب آشاميدني آنان قول مساعد داد و وحدت شيعه و سني را مورد تاكيد قرار داد.
وي همچنين بازگشايي مرز باشماق و رسمي شدن آن را گامي مثبت در رشد اقتصاد روستاهاي اطراف مريوان برشمرد.
* خبري از كارخانه‌هاي صنعتي و مدرن نيست
مريوان شهري كه تنها زيباي آن جنگل‌ها و مراتع سرسبز، درخت‌هاي جنگلي و كوهاي سر به فلك كشيده و از دنياي صنعت و تكنولوژي به دور مانده است ديده مي شد.
خبري از كارخانه‌هاي صنعتي و مدرن كه مي تواند براي هزاران نفر اشتغالزايي كند وجود نداشت. با امكانات رفاهي و تفريحي بسيار اندك و در دور دست ترين نقطه مرزي و شايد هم محروم از تمامي امكانات.
فرمانداري مريوان اولين ميزان هيات اقتصادي اتاق بازرگاني ايران بود، پس از انجام ديداري مختصر و استقبال مسوولان استانداري كردستان، هيات به همراهي ميزبانان عازم نقطه صفر مرزي (باشماق) شد.
از مريوان به سمت باشماق كمتر از 30 دقيقه فاصله است. در اين فاصله مناظر طبيعي و طبيعت زيبايي كه درياچه زريوار را احاطه كرده پيش رو قرار دارد. منطقه گردشگري كه به دليل غفلت فاقد امكانات لازم است و البته بدون گردشگر!
* مدار صفر درجه
صف كاميون‌ها و تريلي‌هاي حامل مواد غذايي، مصالح ساختماني و ميوه و تره بار كه تا كيلومترها ادامه دارد نويد نزديكي به مقصد در نقطه صفر مرزي مي‌دهد.
اطراف كاميون‌هاي حامل مواد غذايي و ميوه و تره‌بار انواع و اقسام حشرات جمع شده!‌ محوطه‌اي خاكي مملو از كاميون ها و تريلي‌هاي باري، چندين كانكس جديد در كنار هم قرار گرفته و بخشي از محوطه شن ريزي شده در سوي ديگر پل ارتباطي بين ايران و عراق كه امكان عبور كاميون‌ها را فراهم خواهد كرد نيز در دست ساخت است. قرارگاه هاي پليس بر روي تپه‌هاي اطراف و درختان سوخته بر روي تپه‌هاي اطراف ناخوداگاه فضاهاي جنگي را يادآور مي‌كند.
محوطه هنوز آسفالت نشده و با هر تكان كاميوني مه‌اي از گرد و غبار به هوا بلند مي‌شود، البته به ميمنت ورود مهماناني از تهران دقيقا نقطه‌اي كه براي بازديد مسوولان كشوري در نظر گرفته شده بود شب پيش از ورود مهمانان آسفالت ريزي شده و چنان تازه و داغ مي‌نمود كه ردپاي مسافران يادگاري بر روي آن بر جاي مي‌ماند!
اداره گذرنامه، كارمندان و ارزيابان گمرك نيز در داخل كانكس صحرايي كوچكي مشغول كار بودند و به علت كمبود جا اكثر كارمندان در محوطه باز پايانه مرزي پراكنده شده بودند.
در يك رديف كانكس هايي كه هر يك با نام يك ارگان دولتي نامگذاري شده‌اند قرار دارند ولي اكثر آنها تهي از هر گونه لوازم اداري است و هنوز دستگاه‌ها در آن مستقر نشده‌اند. شعبه‌هاي بانك‌ها نيز هنوز استقرار نيافته و دسترسي به وسايل ارتباطي، مخابراتي و اينترنت امكان‌پذير نيست و حتي امكانات رفاهي يا استراحتگاهي براي راحتي كاميونداران مهيا نشده است و جالب‌تر اينكه از ابتدايي ترين امكان كه وجود سرويس‌هاي بهداشتي است هم خبري نبود و قهوه‌خانه‌هاي ساخته شده از خشت و چوب كه مملو از حشرات موزي است و از وضعيت بهداشتي نامطلوبي برخوردار است؛ تنها محل پذيرايي كاميونداران است.
* كاميونداران: تا زانو در گل فرو مي رويم
كاميونداران از فرماندار مريوان و ساير مسوولان محلي به دليل بي توجهي‌هاي اظهار نارضايتي مي‌كردند. يكي از كاميونداران از وضعيت نامطلوب بهداشتي، نبود امكانات لازم براي استراحت، آب آشاميدني، وسايل ارتباطي و غيره انتقاد مي‌كرد.
وي مي‌گفت: ساعت‌ها در انتظار ترانزيت مي‌مانيم بدون هيچ امكاناتي و در مواقعي كه باران مي‌بارد تاجر تا زانو در گل فرو مي رود و از همه بدتر بخشي از كالاهايمان فاسد شده و غير قابل مصرف مي‌شود چرا كه انباري براي نگهداري كالا وجود ندارد و به دليل اينكه گمرك از هشت صبح تا ساعت 14 فعاليت مي‌كند و شبانه روزي نيست مدت انتظارمان افزايش مي يابد.
* مشكل بازرگانان فقط گل‌ولاي نيست!
روزانه حدود هزار كاميون در مسير سنندج به مريوان و باشماق تردد مي كنند و نامطلوب بودن وضعيت جاده و نيز كمبود امكانات تجاري در پايانه مرزي از مشكلات عمده تجار عنوان مي شد.
تجار منطقه دراين زمينه مي گفتند: يافتن كاميونداراني كه كالاها را به مرز باشماق حمل كنند بسيار مشكل است و از هر 10 راننده يك راننده با حمل كالا به باشماق موافقت مي كند كه دليل اصلي آنها وضعيت نه چندان مطلوب جاده سنندج به مريوان است لذا اين امر باعث كندي حمل و نقل و افزايش هزينه‌ها شده است.
يكي از تاجران محلي نيز معتقد بود كه تجارت در مرز باشماق به شكل سنتي در حال انجام است به طوري كه اگر تاجر ايراني در عراق و مريوان فاميل يا آشنايي داشته باشد در تجارت به عراق نيز موفق است و هنوز تجارت حرفه‌اي رونق ندارد.
وي نبود امنيت براي كاميون‌هاي حامل كالا به هنگام انتظار را يكي ديگر از مشكلات برشمرد و گفت: فعاليت گمرك ساعتي است و با تعطيلي آن در ساعت 14 رانندگان مجبورند تا صبح فردا صبركنند و البته دربرخي مواقع نيز به دليل اختلافات دستگاه‌هاي محلي حاضر در پايانه با فرمانداري مريوان، اقدامات سليقه‌اي انجام مي گيرد و مرز براي ساعاتي بسته مي شود كه در آن صورت انتظار كاميون‌ها به بيش از سه روز نيز مي‌رسد.
* كالاهايي بر دوش در عصر تجارت الكترونيك
به گزارش خبرنگار ايسنا در عين حال به دليل ممنوعيت عبور كاميون‌هاي حامل كالاهاي ايراني به خاك عراق، تجار كالاهاي خود را بالاجبار بايد به كاميون‌هاي عراقي منتقل كنند.
جا به جايي كالا از كاميوني به كاميون ديگر نيز در نوع خود جالب بود اين كار با پشت به پشت قرار دادن كاميون‌ها و فعاليت كارگران حمل باربر روي آن انجام مي گرفت و چون كالاهاي صادراتي به ويژه مواد غذايي و تره بار فاقد بسته بندي مناسب بودند جا به جايي دستي و استفاده از سيستم سنتي حمل آنها موجب آسيب رساني به كالا مي‌شد.
از سويي در گوشه ديگر اين پايانه ساختمان‌هايي به سبك جديد و مدرن كه بخشي از آن به شكلي زيبا ساخته شده بود به چشم مي‌خورد؛ انبارهاي فلزي، ساختمان اداري، سردخانه‌ها‌، باسكول ديجيتالي و مراكز تجاري در محوطه‌اي كه گفته مي‌شد اولين شهرك تجاري در منطقه صفر مرزي است از سوي سرمايه‌گذاران بخش خصوصي ساخته شده و بخشي از آن نيز در حال تكميل بود. اما اخيرا به دليل اختلافاتي كه بين سرمايه‌گذاران ساخت اين پايانه با مسوولان محلي به وجود آمده، تكميل فعاليت عمراني آن متوقف شده بود.
* سرمايه‌گذاري 8 ميليارد توماني بخش خصوصي در شهرك تجاري باشماق
ساخت شهرك تجاري با تجهيزات در كنار مغازه‌ها و آلونك‌هاي چوبي و قديمي چهره متضادي به اين پايانه بخشيده بود و نبود يك ترمينال مسافري براي عبور و مرور مسافران در مرز مشكلاتي را براي مسافراني كه قصد تردد داشته ايجاد كرده بود و مسافران در كنار تلي از زباله به انتظار صدور مجوز براي عبور از مرز بودند.
يكي از فعالان بخش خصوصي عنوان مي كرد كه اگر مرز باشماق بين الملل و رسمي شود مي توان از طريق ترانزيت مسافري از داخل عراق به سوريه در آمد زايي خوبي براي كشور فراهم كرد اين در حالي است كه مسوولان نسبت به اهميت آن بي توجهند.
در همين خصوص امين ناظري ـ سرمايه گذار بخش خصوصي در اولين شهرك تجاري پايانه صادراتي مرز باشماق ـ نيز به خبرنگار ايسنا گفت: بخش خصوصي بيش از هشت ميليارد تومان در اين شهرك تجاري سرمايه گذاري كرده و امكاناتي را نيز براي گمرك، شعب بانك‌ها، استاندارد، بيمه و نيز تجار و بازرگانان فراهم كرده است اما با وجود اينكه مسوولان محلي در ابتدا اين سرمايه گذاري را مورد حمايت قرار داده‌اند اما در عمل با برخوردهاي سليقه‌اي در مسير پيشرفت كار و ادامه خدمات بهتر سنگ اندازي مي‌كنند.
شكوري ـ يكي ديگر از سرمايه‌گذاراني كه در احداث اين شهرك مشاركت دارد ـ با بيان اهميت ارائه خدمات بهتر و نقش آن در افزايش مبادلات مرزي ايران و عراق عنوان مي كند كه بخش خصوصي با سرمايه گذاري در نقطه صفر مرزي بر امنيت سرمايه گذاري در كشور صعه گذاشته است لذا مسوولان محلي نبايد با اعمال سلايق شخصي فضاي اعتماد و تعامل به وجود آمده را خدشه دار كنند.
وي مي‌گفت: فاز اول شهرك تجاري مرز باشماق شامل چهار مركز تجاري به پايان رسيده و امكاناتي چون انبارها، سردخانه‌ها نيز در آن پيش بيني شده است كه پس از 15 سال بهره برداري از سوي بخش خصوصي به دولت واگذار خواهد شد.
وي ريشه اصلي اختلافات را تعابير و تفاسير سليقه‌اي برخي مسوولان محلي از مفاد قرار داد اوليه بين بخش خصوصي و فرمانداري مريوان عنوان كرد و افزود: با وجود تحركات منفي از سوي مسوولان محلي افق روشني براي بازگشت سرمايه نداريم و همه اين اقدامات در حالي انجام مي شود كه اجراي سياست‌هاي اصل 44 توجه به بخش خصوصي و حمايت از سرمايه گذاري در دستور كار دستگاه‌هاي دولتي قرار گرفته است.
* اعلام آمادگي عراقي‌ها
به گزارش ايسنا، بازديد رييس اتاق بازرگاني ايران و هيات همراه از امكانات مرز باشماق فرصتي براي طرح موانع حضور بخش خصوصي و مشكلات مربوط به توسعه امكانات در پايانه مرزي فراهم كرده بود.
در جريان اين بازديد نماينده فرماندار پنجوين كه در مرز باشماق حضور يافته بود در ديداري با رييس اتاق ايران اقدامات طرف ايراني را در مرز باشماق مثبت ارزيابي كرد و گفت: ايجاد گمرك رسمي در مرز باشماق قطعا زمينه رشد مبادلات مرزي را فراهم خواهد كرد.
وي همچنين بر آمادگي طرف عراقي براي همكاري با ايران تاكيد كرد.
در ادامه محمودي ـ مدير پروژه برق رساني خط 63 كيلو ولت به پنجوين عراق ـ نيز توضيحاتي را بيان كرد: در حال حاضر اين پروژه توان انتقال 80 مگاوات برق را از ايران به عراق فراهم مي كند كه به صورت شبانه روزي خواهد بود.
به گفته او هزينه اجراي پروژه برق رساني به پنجوين عراق معادل سه ميليون دلار است كه مي‌تواند معادل 800 ميليون دلار سرمايه گذاري براي كشور باشد البته بر اساس مذاكرات انجام گرفته خطوط انتقال برق بيشتري نيز سرمايه گذاري خواهد شد.
محمودي از توسعه نيروگاه كردستان، احداث نيروگاه هزار مگاواتي و نيز طراحي پروژه انتقال گاز ايران به عراق خبر داد.
* از اختلاف‌هاي دولتي‌ها با خصوصي‌ها تا بوسيدن دست سرمايه‌گذار
در ادامه اين بازديد رييس اتاق بازرگاني هيات همراه اولين شهرك تجاري ايران در نطقه صفر مرزي باشماق مورد بازديد قرار دادند و در جريان مشكلات سرمايه گذاران بخش خصوصي قرر گرفتند.
امين ناظري به عنوان مجري طرح شهرك تجاري باشماق با انتقاد از مانع تراشي هاي مسوولان محلي دولتي بر سر راه احداث و تكميل اين شهرك عنوان كرد كه از سوي مسوولان به تعطيلي شهرك در صورت تغيير ندادن مفاد قرارداد تهديد شده‌ايم.
اين در حالي بود كه معاون استاندار كردستان و فرماندار مريوان تاكيد داشتند كه بخش خصوصي نمي تواند با دور زدن مسوولان محلي و يا جا به جاي فرماندار به اهدافش دست يابد.
ازهاري ـ معاون برنامه‌ريزي استاندار كردستان ـ در پاسخ به سوال ايسنا درباره دلايل مانع تراشي‌ها توضيح داد: هدف ما روانسازي صادرات و نيز تشويق و حمايت سرمايه گذاران است چرا كه پتانسيل صادرات تا سقف دو ميليارد دلار نيز وجود دارد لذا پس از موافقت با رديف ترانزيتي در مرز باشماق امكانات و زير ساخت‌هاي آن را فراهم مي كنيم.
وي گفت: استانداري كردستان براي بهبود وضعيت محوطه پايانه صادراتي مرز باشماق و احداث زيرساخت‌ها يك ميليارد تومان اختصاص داده و علاوه بر آن يك ميليارد و 800 ميليون تومان نيز براي خريد دستگاه ايكس‌ري با همكاري گمرك اختصاص داده‌ايم كه يك ميليارد و 200 ميليون تومان مابقي آن نيز از سوي گمرك ايران پرداخت خواهد شد.
ازهاري خبر داد كه امكانات مرز باشماق محوطه سازي‌ها و نيز نصب دستگاه ايكس ري تا نيمه دوم آذرماه مورد بهره برداري قرار مي‌گيرد.
وي درباره اختلاف فرمانداري مريوان واستانداري كردستان با بخش خصوصي سرمايه گذار در شهرك تجاري باشماق نيز توضيح داد: معتقديم كه بخش خصوصي به بخشي از مفاد قرارداد عمل نكرده است كه در حال بررسي آن هستيم.
محمدصادق كياني ـ فرماندر مريوان ـ نيز با رد هر گونه مانع تراشي براي بخش خصصي توضيحي درباره دلايل جلوگيري از ادامه فعاليت بخش خصوصي نداد و گفت: ما حتي براي حمايت از بخش خصوصي باسكول هاي خود را تعطيل كرده و در اختيار سرمايه گذاران گذاشته‌ايم و معتقديم كه با تندخويي مشكلي حل نمي شود و شخصا دست سرمايه گذار را مي بوسم!
وي افزود: بر اساس اختياراتم سعي در همكاري با بخش خصوصي سرمايه گذار دراين منطقه دارم و هدف اصلي ما تشويق سرمايه گذاران است لذا ما دست سرمايه گذار را مي بوسيم و توقع شخصي از كسي نداريم اما بخش خصوصي نيز بايد براي هر كاري مجوز لازم را دريافت كند.
كياني در پاسخ به اين سوال كه دليل صدور دستور كتبي از سوي وي براي توقف احداث سرويس بهداشتي و مسجد از سوي سرمايه گذاران بخش خصوصي چه بوده است؟ اين موضوع را رد كرد و پاسخي نداد. اين در حالي بود كه ساختمان نيمه كاره مسجد و سرويس‌هاي بهداشتي شاهدي بر ادعاي بخش خصوصي بود.
* نهاونديان: حرف آخر را مقامات استان بزنند
نهاونديان در جريان اين بازديد و براي حل اختلاف دوطرف كه همچنان در حال بحث و جدل بودند تاكيد كرد كه بحث طرفين مطرح نيست و به دليل اهميت موضوع حرف آخر را مقامات استان خواهند زد كه قطعا تصميم آنها نيز در جهت حمايت از بخش خصوصي است و البته اتاق بازرگاني ايران نيز در تسهيل روابط في مابين و رفع سو تفاهمات نقش موثري را ايفا خواهد كرد.
وي به مسوولان اتاق بازرگاني سنندج كه در اين بازديد حضور داشتند توصيه كرد كه در حل اين اختلاف وارد شده و ديدگاههاي بخش خصوصي را براي مسوولان محلي به زبان سيستم دولتي ترجمه كند.
در ادامه اين بازديد و بالا گرفتن بحث بخش خصوصي با فرماندار مريوان هيات مجددا به ساختمان فرمانداري مريوان بازشگت تا طرفين را پشت ميز مذاكره نشانده و مشكلات و ريشه سو تفاهمات را مورد بررسي قرار دهند.
* باشماق دروازه‌اي بر روي تجارت جهاني؟
در ادامه رييس اتاق بازرگاني ايران تاسيسات گمرك باشماق را مورد بازديد قرار داد. ساختمان گمرك باشماق، ساختماني نوساز و فاقد امكانات تجارت نوين بود و حتي خطوط تلفن آن نيز برقرار نبود.
كارمندان حاضر در اين ساختمان نيز از وضعيت شغلي خود و اينكه بيش از هشت ماه است كه اضافه كار خود را دريافت نكرده‌اند و حجم كاري بسيار بالا را تحمل مي كنند اظهار نارضايتي مي كردند.
سيروس قهرماني ـ مدير گمرك باشماق ـ در گفت‌وگو با ايسنا با تاييد مشكلات مزبور عنوان كرد: روزانه بيش از 450 كاميون و تريلي از مرز باشماق رفت و آمد مي كند كه پوشش اين ميزان نيروي انساني بيشتري مي‌طلبد.
به گفته او ميزان صادارت انجام شده در هفت ماهه اخير از طريق مرز باشماق 130 ميليون دلار بوده است. وي خواستار تامين تاسيسات و امكانات لازم براي گمرك شد.
هيات اعزامي ساعاتي بعد باشماق را ترك كرد، اما كاميون‌داران، تجار، دولتي‌ها و خصوصي‌ها همچنان در آنجايند تا روز به روز آمار صادرات غير نفتي ايران را افزايش دهند. باشماق‌هاي ايران درهاي كوچك و بزرگي هستند كه ما را به دنياي جهاني تجارت وصل خواهند كرد اما آيا با روش‌هاي ساده‌اي چون به دوش گرفتن كالاها جهاني شدن ميسر مي‌شود؟
گزارش از خبرنگار بازرگاني ايسنا: ستاره بختياري

گزارشی از مرز باشماق- منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد

مطالب مشابه :

حكايت ميرزا يحيي

مسابقات پيشكسوتان كشور

سیروس قایقران

جلسه ستاد برگزاري سيزدهمين سالگرد سيروس قايقران برگزار شد

ملواني ها سالروز ميلاد قايقران را گرامي داشتند

معرفي داوران رقابتهاي قهرماني كشور نوجوانان

گزارشی از مرز باشماق- منتشر شده در روزنامه دنیای اقتصاد

فردين ، قهرماني در مسير سينما

(8/4/90) زمان آغاز ليگ هاي كاراته اعلام شد

الوند چشین قهرمان لیگ دسته اول استان همدان