مکانیزاسیون استخرهای پرورش ماهی

در ابتدای زندگی بشر استفاده از ماهیان مختلف بعنوان یک منبع غذایی سالم مورد توجه خاص انسان بوده است و صید این ماهیان بتدریج تکامل پیدا کرد و در نهایت با استفاده از صید های صنعتی بشر توانست میزان تناژ صید خود را در حد قابل توجهی افزایش دهد که به کاهش ذخایر آبزیان در دنیا ختم شد و در ادامه بشر متوجه شد که برای حفظ این ذخایر باید بصورت مصنوعی انها را پرورش دهد که بنا به افزایش جمعیت و تقاضای مردم این امر تقویت پیدا کرد و اولین اقدامات در مورد تکثیر و پرورش ماهی از قاره اسیا اغاز گردید

با شروع این صنعت در ایران توسط دکتر احمد معتمد و در سال 1338 در ماهی سرای کرج این صنعت سود آور در ایران شکل گرفت و با توسعه نیروهای کارشناسی و نیز تکنولوژی های روز به تناژ های کلان در کشور دست پیدا کردیم

دریک سایت پرورش ماهی و ترجیحا ماهیان سردابی معمولا از استخرهای دراز استفاده می کنند که از ابهای جاری چشمه بهره مند است که این ابها باید از لحاظ فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و دبی اب در حد استاندارد مورد نیاز است .

بر اساس میزان اب موجود میزان تناژ نهایی هم تعیین می گردد و بعد از ساخت و سارز مزارع فوق ( که انجام آن بعهده قسمت مهندسی جها د کشاورزی است ) عمل اصلی یعنی تکثیر و پرورش ماهی شروع میشود .

بصورت اجمال در نگاهی به تکثیر و پرورش ماهیان سردابی در قسمت تکثیر گامتهای نر و ماده در طی فرایندهای خاص با هم ترکیب و با ایجاد تخم و نهایتا لارو و بچه ماهی ماده اولیه کار به دست می اید .

در این قسمت دقت در شرایطی چون ( داشتن نژادی سالم و رعایت موارد بهداشتی با نظارت دامپزشکی و تغذیه مناسب و همچنین داشتن مدیریت در حد بالا ) به موفقیت در این مورد کمک می کند

با معرفی بچه ماهیان به استخرهای پرورشی عملا وارد قسمت پرورش می شویم البته معرفی بچه ماهیان به استخرها تحت شرایطی خاص انجام می گیرد و گواهی دامپزشکی ( مبنی بر سلامت بهداشتی آنها ) که قطع غذا قبل و بعد از حمل و نقل و نیز هم دمایی در هنگام حمل و نقل فاکتورهای موثری می باشند

اصول پرورش نیز تاحدودی برای دوستان عزیز و بر اساس تجربه عملی آنها تعریف شده است و با استفاده از تمامی موارد فوق کار پرورش ادامه می یابد و در هر مرحله و با گرفتن میانگین از وزن متوسط ماهیان داخل استخرها و نیز تعداد آنها و همچنین محاسبه جیره غذایی تغذیه انجام می گردد و این تغذیه نیز از طریق غذاهای کنستانتره بوده که به صورت اماده و از طریق کارخانجات خوراک سازی و با تلاش شرکت تعاونی در توزیع آنها در اختیار پرورش دهنده قرار می گیرد

اصول بهداشتی نیز باید با نظارت کامل دکتر دامپزشک مستقر در مجتمع کنترل شود ( مسایل بهداشتی حالت تخصصی داشته و هر گونه خود درمانی می تواند مضر بوده و شرایط بیماری را بنحو بدتری گسترش دهد )

با ادامه مراحل مختلف رشد و نیز کنترل میزان رشد ماهیان و بررسی آنها نواقص موجود در امر تولید از بین میرود و در نهایت با رسیدن ماهی به وزن بازاری ( وزن پرواری بنا به نیاز مردم متغیر است )

با تمامی این توضیحاتی که داده شد تا الان سعی ما بر داشتن یک تولید ( در حد ظرفیت اسمی مزارع ) بوده است ولی بر اساس احساس نیاز اقتصادی پرورش دهنده و نیز افزایش میزان تقاضای مردم نیاز به افزودن تولید در واحد سطح احساس می گردد

برای این امر باید از حالت سنتی کار بیرون امده و با استفاده از دستگاههای خاص تراکم در واحد سطح استخرها را بالا ببریم

باید به این امر توجه خاصی گردد که دربالا بردن میزان تولید حساسیت کاری در زمینه پرورش ماهی بالا رفته که این نیاز به مراقبتهای خاصی را بوجود می آورد که به واسطه استفاده از دستگاههای خاص صورت می گیرد

شرکتهای مختلفی در ایران عمل وارد کردن دستگاههای فوق و خدمات بعد از فروش آنها را بعهده دارند

شرکت ابزار طب :

این شرکت دستگاههای شامل ( PH متر و اکسی متر )

دستگاه اکسی متر :

این دستگاه میزان اکسیژن محلول در آب و درصد اشباعیت آن را و نیز میزان دمای آب را نشان می دهد و برای پرورش ماهی و بقاء ماهی اولین فاکتور مورد بحث میزان اکسیژن محلول در اب است

این میزان اکسیژن بر حسب نوع منبع ابی و میزان دبی آن و میزان تراکم ماهیان موجود در استخر و نظافت استخر ( وجود مواد محلول و باقیمانده عذا و فضولات ماهی و نظافت نکردن آنها ) و نوع منبع آبی و میزان دبی آن و نیز ارتفاعشان از سطح دریا متغیرند .

البته جداولی وجود دارند که میزان اکسیژن محلول را بر حسب ارتفاع منطقه از سطح دریا را مشخص می کند و این میزان اکسیژن و اشباعیت آن توسط دستگاه فوق اندازه گیری می گردد

البته با نگاه کردن به وضعیت ماهیان نیز می توان این کار را کرد ولی این تشخیص هیچگاه به اندازه دستگاههای الکترونیکی صحت ندارد .

دستگاه PH متر :

این دستگاه میزان PH اب ( میزان اسیدیته و قلیاییت آب ) را نشان می دهد . همانگونه که میدانیم یکی دیگر از فاکتورهای فیزیکوشیمیایی مورد نظر در پرورش ماهیان سردابی میزان اسیدیته و یا قلیاییت اب است

تقسیم بندی ابها از لحاظ میزان اسیدی و یا قلیایی بودنشان به این صورت است که ابهای که در حد 7 باشند خنثی هستند و ابهای که از 7 پایینتر باشند را اسیدی و ابهای که از 7 بیشتر باشند را قلیایی گویند

ماهیان سردابی موجود در این محیطها معمولا به ابی جاری احتیاج دارند که دارای PH مابین ( 7.5 - 8.5 ) باشند و ایده الترین شرایط برای زندگی ماهدر مزارع گرمابی به دلیل مندگاری آب موجود میزان اسیدیته و یا قلیاییت که برای متعادل نمدن انها از گچ و یا آهک استفاده می کنند

ولی در مزارع سردابی بنا به جاری بودن آب معمولا تغییرات زیادی در اسیدی و یا قلیاییت آب نداریم ( البته چون در این مزارع معمولا از اب چشمه استفاده می کنند به دلیل بارندگی و بالا آمدن و یا پایین آمدنش و شستن مقداری از مواد املاحی روی زمین این تغییرات صورت می گیرد )

از جمله دستگاههای دیگری که می توان ذکر کرد :

رقم بند ماهی :

ماهی قزل آلا از جمله ماهیان گوشتخواری است که در صورت غیر هم سایز بودن می توانند مشکلاتی را بوجود بیاورند در این هنگام بنا به اختلاف سایزی که وجود دارد تعادل غذایی به هم می خورد و غذای مصرفی نمی تواند نیاز غذایی تمام این ماهیان را برآورده نماید چون از لحاظ سایز با سایز دهان آنها متعادل نیست در ضمن میزان مواد غذایی موجود در این غذاها با نیازهای مختلف سایزهای ماهی متناسب نیست بنا به این عواملی که ذکر شد و نیز اینکه هم نوع خواری این ماهیان نیز می توان باعث خورده شده ماهیان کوچکتر توسط ماهیان بزرگتر گردد

این دستگاه براحتی قابل تبدیل به ابعاد یک و دو و سه قسمتی است

مشخصات دستگاه فوق بشرح زیر است

- توانایی رقم بندی اندازه های مختلف ماهی از بچه ماهی زیر گرم تا پیش مولد

- سرعت رقم بندی ( 60000 قطعه در ساعت ) با دقت بسیار زیاد

- تعویض راحت غربال ها و تمیز کزدن آنها

- استرس بسیار کم و راحتی کار

- امکان شمارش ماهیان در حین رقم بندی

- شبکه غربال از جنس پلی اتیلن و PVC بوده و بنحوی طراحی شده که هیچ صدمه ای به پوست ماهیان نمی زند

مشخصات فنی :

ابعاد : 175 cm* 72 cm * 58 cm

جنس : استیل و کامپوزیت

وزن : 33.8 کیلوگرم

تعداد غربال : 14 غربال

شمارشگر ماهی :

همانطور که گفتیم این ماهی برای داشتن یک جیره غذایی مناسب باید دارای تعدادی مشخص باشد که در مزارع پرورش ماهی این کار را به حالت تجربی انجام می دهند دستگاه فوق توانایی شمارش ماهیان 5 الی 500 گرمی را دارد

در این دستگاه ماهیان در حین رد شدن از کانال ماهی شمار توسط سنسورهای حساسی ماهیان را مورد شمارش قرارداده و با ارسال پالس به پردازشگر تعداد ماهیان را شمارش می کنیم و قابلیت شمارش ماهیان در سه ردیف مختلف امکان آمکان اگاهی از جمعیت ماهیان را در هر لحظه به ما می دهد و در نهایت خروجی ماهی وارد استخرهای مخلف خواهد شد که در این عمل میزان استرس ماهی به حداقل خود خواهد رسید

مشخصات فنی دستگاه :

- ابعاد : 110*37*37 cm

- جنس : کامپوزیت و استیل

- حس گر : الکترونیکی

وزن : 6400 گرم

پردازشگر : دستگاه فارم اسیست

منبع تغذیه : 12 ولت مستقیم

سرعت شمارش : 15000 قطعه در ساعت

دقت : 95 - 99 درصد

منبع تغذیه : باطری نیکل کادمیم 12 ولت

هواده ها :

هواده قارچی ( اسپلش ) :

این دستگاه از جمله بهترین دستگاههای هوادهی برای شارژ اکسیژنی ابهای استخرهای پرورش ماهی است که با مصرف بهینه انرژی مناسبترین بازدهی را دارد

مشخصات دستگاه فوق بشرح زیر است :

- این دستگاه بسهولت و راحتی قابل نصب است

- سبکی دستگاهی فوق حمل آن را توسط یکنفر میسر می کند

- دستگاه فوق نیاز کمی به تعمیر و نگهداری دارد و سرویس کردن ان آسان است

- تمامی قسمتهای دستگاه از جنس کامپوزیت و استیل بوده و به همین دلیل ضد فرسایش و خوردگی بوده و برای استفاده کردن در آب شور و شیرین مناسب است

- موتور دستگاه الکترو موتور تمام استیل اروپایی و دارای استاندارد اروپا ( CE ) می باشد

هواده ونچوری :

این نوع هواده به منظور افزایش تولید است و از طریق توزیع هوا بصورت میکرونیزه در عمق اب اکسیژن محلول را افزایش می دهد و به دلیل جریانی که در عمق آب بوجود می آورد اثر بسیار خوبی در خروج فضولات از استخر و نظافت آن دارد و توانایی نصب در حالات مختلف را دارد و می تواند میزان اکسیژن آب را تا 200 گرم در ساعت افزایش دهد .

مخروط اکسیژن دهی :

اکسی تک 3001 :

این دستگاه توانایی اختلاط اب و اکسیژن را دارد و طراحی آن برای شرایط حرفه ای و عملیاتی است و دستگاه فوق با توان انحلال ( 40 میلی گرم در لیتر ) برای شرایط نیمه متراکم و متراکم پرورش بوده و راندمان انحلال اکسیژن در حد 99 درصد است .

مشخصات فنی دستگاه :

- ظرفیت آبگذری : ( 15 - 20 لیتر در ثانیه )( دارای قابلیت ساخت تا 80 لیتر در ثانیه )

- جنس راکتور : استیل

- وزن : 103 کیلوگرم

مجهز به ابزار دقیق فلومتر و بار ومتر

اکسی تک 3002 :

دستگاهی برایافزایش اکسیژن محلول در آب و حذف گازهای مضر در اب بدون نیاز به انرژی برق می باشد و در شرایط عملیاتی و حرفهای کاربرد دارد و در ظرفیت های 10 الی 200 لیتر در ثانیه ساخته می شود .

مشخصات فنی دستگاه :

- عدم نیازمندی به انرژی برق

- کارایی بیش از ( 95 درصد )

- اکسیژن محلول خروجی تا ( 20 میلی گرم در لیتر )

- کاربرد و نگهداری آسان ونصب سریع و امکان تنظیم فشار تام گاز در آب

گاز زدا :

بعد از توضیح درباره هواده های مختلف باید برای گازهای مضر نیز فکری گردد این دستگاه برای حذف گازهای مزاحم از منابع اب طراحی شده است و در شرایط عملیاتی مورد نیاز است در این دستگاهها آب از بخش فوقانی وارد شده و در محفظه اصلی گاز زدایی شده و فشار تام گاز در آب تنظیم می شود . این دستگاه در ظرفیت های مختلف ساخته می شود و در مورد آب چاه ( در هنگام راه اندازی ) نیازی به انجام پمپاژآب ندارد .

از مزایای دستگاه فوق به موارد زیر می توان اشاره کرد :

- کارایی بسیار بالا

- کاربرد و نگهداری آسان

- نصب سریع

- امکان تنظیم فشار تام گاز در آب

- مصرف انرژی پایین

در ادامه توضیحات بالا در مورد دستگاههای هواده باید به نسل تکامل یافته این وسایل که توسط شرکت هوایار عرضه شده است

این شرکت نماینده انحصاری شرکت OXYMAT دانمارک است و این شرکت از بزرگترین نهادهای ارایه دهنده دستگاههای اکسیژن ساز برای مزارع پرورش ماهی در اروپا می باشد

یکی از بهترین راهها برای افزایش تولید با داشتن تراکم بالا وجود اکسیژن محلول در حد اشباع است

برای تهیه اکسیژن محلول میتوان به تزریق اکسیژن از طریق کپسولهای و یا مخازن اکسیژن مایع اقدام نمود ولی هزینه انجام این کار ونیز مشکلات موجود در این راه احساس نیازی را به سمت استفاده از سیستمهای PSA جهت تولید اکسیژن در مزارع می باشد

( هزینه یک پکیج کامل با روش PSA برابر با هزینه شارژ ( 1 - 2 سال ) کپسول و یا مخازن اکسیژن می باشد و این در حالی است که عمر مفید این پکیج ( 10 سال )می باشد )

راکتورهای موجود در این دستگاه امکان اختلاط آب و اکسیژن را تا سقف 95 درصد دارا بوده وامکان افزایش اکسیژن محلول را تا ( 36 PPM ) دارد .

از مزایایی دستگاه جهت مزارع پرورش ماهی :

- امکان ظرفیت افزایش تولید تا سقف ( 80 کیلوگرم در هر متر مکعب )

- کاهش چشمگیر میزان آب ورودی

- تغذیه بهتر آبزیان و کاهش چشمگیر طول دوره رشد آبزی

- بی تاثیر نقش دما در رشد آبزیان

- کاهش تاثیر و چشمگیر آمونیاک

- کاهش عفونتهای رایج در آبزی پروری

و از ویژگیهای دستگاه فوق می توان به موارد زیر اشاره نمود .

- تولید اکسیژن با خلوص بالای ( 95 در صد )

- امکان رویت خلوص و ظرفیت و فشار اکسیژن تولیدی بروی PLC از نوع

TOUCH SCREEN

- دارای سنسور دایمی اکسیژن با دقت ( 0.01 درصد )

- امکان تولید اکسیژن با فشار

- ارایه راکتورهای مخلوط کننده اب و اکسیژن و افزایش اکسیژن تا حد ) 40 PPM )

دیسک فیلتر :

بعد از توضیحاتی که در مورد دستگاههای زیر گفتیم نیاز به دستگاهی برای فیلتر کردن آب خروجی احساس می گردد . در استخرهای پرورشی با جریان آب جاری کار پرورش ماهی جلو می رود ولی در مواردی که بخواهیم با آب کمتر ( دبی کمتر با محدودیت منبع آبی ) باید اب خروجی را فیلتر کرد تا بتوان با حجمی کمتر ازآب تولید را انجام دهیم البته در این میان رشد صعودی جمعیت نیز دراین امر موثر است و با افزایش ان باید از حجم کمتر آب و میزان کم زمین آب استفاده کرد وتناژ بیشتری را تولید کرد

این دستگاه یک فیلتر خود شوی کاملا اتوماتیک است که توانایی کارهای زیر را دارد

- بدون نیاز به پمپاژ اب

- طراحی مستحکم و بهینه

- شفاف سازی پساب پس از واحدهای لجن فعال

- شاسی استیل 304 و 316 بر حسب سفارش

- نیاز به فضای کمتر در مقایسه با فیلترهای شنی و حوضچه های ترسیب

- کاربرد آسان و سهولت در تعویض راحت قطعات

- قطعات اصلی دستگاه از کامپوزیت بوده و شاسی دستگاه نیز از استیل است و در آبهای شور و شیرین قابل استفاده است

- تمامی قطعات دیسک فیلتر دارای قابلیت مونتاژ و نصب در محل دارند وتعویض دیسکهای فیلتر با طراحی انجام شده در عرض چند دقیقه قابل انجام است

- سیستم شستشوی اتوماتیک

- مجهز به سیستم کنتری از راه دور

- هزینه جاری و نگهداری آز آنها کم و از لحاظ اقتصادی به صرفه است

- آب ورودی از طریق کانال هدایت آب بوسیله یک آداپتور وارد درام مرکزی شده وپس از ورود به فضای درون دیسکها ضمن گذر از غربالها مورد تصفیه فیزیکی قرار می گیرد

- گارانتی یکساله و خدمات پس از فروش 10 ساله

غذاده های خودکار و پاندولی :

برای غذادهی در ماهیان قزل آلا براساس نوع غذا گیریشان غذا را در سطح آب و در نقطه مقابل چشمان خود میگیرند ولی باید گفت که این ماهی دارای خاصیت سازگاری با تغییر شرایط را دارد در نتیجه بعد از مدتی می تواند این تغییر را قبول نموده و بر اساس آن جلو رود

ساختار این وسیله از یک قیف با گنجایش مشخص تشکیل شده است که در زیر آن به یک پاندول ختم می شود که با ضربه خوردن این پاندول غذا ازاد می گردد البته شکل کاملتر این نوع غذادهی بصورت خودکار است که ریختن غذا بر اساس محاسبات یارانه ای و یا نور در اب ریخته می شود

مزایای این نوع غذادهی بصورت زیر است :

- در این نوع از غذادهی مقداری مشخص از این غذا در زمانی معین و به اندازه تعیین شده از محفظه آزاد شده و در روی سطح آب ریخته می شود و ماهی نیز بر اساس حالت سازگاریش این کار را تکرار می کند ولی این عمل در قفسهای که برای پرورش ماهی استفاده می گردد زیاد جواب نمیدهد چون حالت مواج آب و فشاری که وارد می کند منجر به تغییر رویه عملکرد دستگاه است

پرورش ماهی از جمله صنعت های است که هم از لحاظ فنی و هم اقتصاد و اشتغالزایی فوق العاده کار آمد است هنگامی که میخواهیم شغلی را در نظر بگیریم از دو جنبه به آن نگاه می کنیم

اول : بادوام بودن و سلامت کار که مستقیما به میزان تقاضای مردم وابسته است

دوم : میزان اشتغالزایی آن بالخصوص در نقاط روستایی .

در مورد رشته تکثیر و پرورش این شغل به صورت یک صنعت کار آمد است که در نقاط روستایی می تواند شغل همیشگی را هماهنگ با کار دامپروری روستاییان بوجود آورد و از مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگتر جلوگیری کند

همچنین مبنای اشتغالایی این صنعت و صرفه اقتصادی آن از فاکتورهای فوق العاده مهم است که بهصورت یک ارزش افزوده هم در مسیله مالکیت مزارع و هم در امد ماهانه آن محسوس و قابل توجه است

مکانیزاسیون استخرهای پرورش ماهی

مطالب مشابه :

فروش بچه ماهی

پرورش ماهی گرمابی و سردابی

خلاصه مطلب درموردماهيان گرمابي

آموزش مراحل آماده سازي بچه ماهيان براي حمل و نقل

پارامترهای اقتصادی طرح مزرعه پرورش ماهی به روش مداربسته

مقاله (پرورش آبزیان )

مکانیزاسیون استخرهای پرورش ماهی

همه چیز درباره تغذيه ماهي قزل آلا

روش اجرای بیمه ماهی

سوالات رایج درباره پرورش ماهی