ارث قسمت اول

ارث

در قانون مدنی از ارث تعریفی به میان نیامده و از موجبات ارث سخن گفته است . طبق ماده 861 قانون مدنی « موجب ارث دو امر است نسب و سبب . » به عبارت دیگر برای این که کسی وارث شناخته شود باید رابطه نسبی یا سببی با مورث خود که همان متوفی می باشد داشته باشد . مراد از متوفی این است که در بحث ارث تا زمانی که موت تحقق پیدا نکند موضوع ارث به میان نخواهد آمد مثلاً بین پدر و مادر و فرزند رابطه نسبی وجود دارد اما تا زمانی که یکی از آن دو فوت نکند بحث ارث سالبه به انتفاء موضوع است. پسر نمی تواند بگوید اینجانب وارث پدرم هستم زیرا ممکن است که پسر قبل از فوت پدر فوت کند و پدر وارث پسر گردد.

نسب

برای ارث طبقاتی معین شده که عبارتند از وارثین طبقه اول«1- پدر و مادر و اولاد و اولاد و اولاد ». وارثین طبقه دوم عبارتند از «اجداد و برادر و خواهر و اولاد آن ها »وارثین طبقه سوم «اعمام و عمات و اخوال و خالات و والاد آنها »

باید توجه داشت که قاعده «ا لاقرب یمنع الابعد » با بودن وارثین طبقه اول نوبت به طبقه دوم نمی رسد و با بودن وارث از طبقه دوم نوبت به طبقه سوم نمی رسد . نکته دیگر اینکه در هر طبقه درجات وجود دارد که هر درجه ، درجه بعدی را از ارث محروم می کند .مثلاً در طبقه اول اگر کسی فوت کند و یک پسر و چند نوه از فرزندان دیگر داشته باشد تمام ارث به پسر که نسبت به نوه ها در درجه اول است می رسد.

ممکن است حالت استثنایی پیدا شود که اگر متوفی یک پسر عموی ابوینی و یک عموی ابی داشته باشد ارث به پسر عموی ابوینی می رسد که مستند آن یک روایت است.

از نکات دیگر که راجع به ارث باید گفت این است که ارث از قواعده آمره بوده و به تعبیر قرآن کریم حدود الله می باشد . یعنی در بحث ارث ما خط قرمز داریم توافق و اراده افراد بر خلاف آن قانوناً ممنوع است . یعنی کسی حق ندارد فرزندان و یا هر یک از وارثین خود در زمان فوت را از ارث محروم کند . اگر در زمان حیات بخواهد کلیه اموال خود را صلح یا وقف یا هبه نماید طبق قاعده « الناس مسلطون علی اموالهم » اشکالی ندارد . که البته این کار شاید از زاویه اخلاق مشکل داشته باشد.

برای بعد از فوت هر کسی مجاز است تایک سوم اموال خود را به نحو دلخواه وصیت نماید که مشروع و معتبر است اما مازاد بر یک سوم غیر نافذ بوده و در صورت عدم تنفیذ از سوی سایر ورثه آن وصیت باطل خواهد بود.

از نکات دیگری که راجع به ارث می توان مطرح نمود این است که یک نفر بر اثردو موجب یعنی نسب و سبب ارث ببرد . فرض کنید علی و فاطمه پسر عمو و دختر عمو با هم ازدواج می کنند . علی فوت می کند و هیچ وارث دیگری غیر از همسرش ندارد . در این جا فاطمه یک چهارم از کلیه اموال ( اعم از منقول و غیر منقول ر ابموجب ماده 946 قانون مدنی ارث می بردو بقیه اموال بموجب نسب یعنی دختر عمو بودن(وارث طبقه سوم ، درجه دوم ) بموجب ماده 937 قانون مدنی ارث می برد . ماده مزبور اشعار می دارد « هر گاه برای میت نه اعمام باشد و نه اخوال ، اولاد آن ها به جای آن ها ارث می برد و نصیب هر نسل نصیب کسی خواهد بود که به واسطه او به میت متصل می شود .»

در این فرض دختر عمو به جای عمو می نشیند و به موجب ماده 929 قانون مدنی تمام باقی مانده ارث را می برد.

ماده 929 قانون مدنی مقرر می دارد « هر یک از وراث طبقه سوم اگر تنها باشند تمام ارث را می برد و اگر متعدد باشند تر که بین آنها بر طبق مواد ذیل تقسیم می شوند .

دومین موجب

دومین موجب از موجبات ارث سبب است منظور از سبب تنها زن و شوهر می باشد و لاغیر . ماده 864 قانون مدنی به این امر اشاره دارد . ماده مزبور مقرر می دارد « از جمله اشخاص که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.»

از نکات جالب توجه می توان گفت که تنها وارثی که باهمه طبقات و درجات ارث می برد زن یا شوهر است و این دو هیچ گونه مانع از این جهت ندارند ماده 940 قانون مدنی می گوید « زوجین که زوجیت آن ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند».

باید توجه داشت که در عقد موقت بین زوج و زوجه رابطه وراثت برقرار نمی گردد وعده ای می گویند حتی اگر به صورت شرط ضمن العقد هم در آید باطل است فقط در عقد دائم است که زن و شوهر با تصریح ماده 940 قانون مدنی از یکدیگر ارث می برند البته در عقد موقت بین پدر و مادر و فرزندان رابطه وراثت برقرار است و از دیگر تفاوتها بین عقد دائم و موقت موضوع نفقه است که در عقد دائم زوجه مکلف به پرداخت نفقه است . ( ماده 1106 قانون مدنی ) ولی در عقد موقت نفقه زوجه بر عهده زوج نمی باشد اما می تواند به صورت شرط ضمن العقد زوج را مکلف به پرداخت نفقه نمایند .

تحقق ارث

برای اینکه کسی وارث شناخته شود باید مورث او به موت حقیقی فوت نماید یا به موت فرضی او حکم صادر شود زیرا ماده 867 قانون مدنی اشعار می دارد « ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می کند.» لذا بر اساس قاعده مزبور زن و شوهر تا زمانی که یکی از آن ها فوت نکرده اند نمی توانیم بگوییم که مثلاً زوج وارث است . شاید زوج زود تر فوت کند و زوجه وارث آن شود.

یکی دیگر از نکاتی که در مبحث ارث باید به آن توجه نمود این است که زمانی که کسی فوت می کند بلافاصله ترکه به وارث نمی رسد . در ابتدا باید حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می گیرد ادا شود و پس از ادا ء حقوق و دیون باید وصیت تایک سوم اجرا شود . پس از آن اگر چیزی باقی ماند می گوییم ارث است .

در همین راستا ماده 868 قانون مدنی می گوید « مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته » و حقوق و دیو ن در ماده بعد یعنی 869 آمده که ماده مزبور چنین مقرر می دارد « حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می گیرد و باید قبل از تقسیم آن اداء شود از قرار ذیل است 1- قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است 2- دیون و واجبات مالی 3- وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آن ها » و حقوق مزبوره در ماده 869 باید به ترتیبی که در ماده مزبوره مقرر است تأدید شود و ما بقی اگر باشد بین وراث تقسیم گردد . ( ماده 870 قانون مدنی )

معاملات وراث

اگر وراث نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند در زمانی که هنوز دیون و واجبات مالی متوفی پرداخت نشده است معاملات مزبوره غیر نافذ بوده و حکم معاملات فضولی را داشته و منوط به تنفیذ دیان می باشد زیرا طبق ماده 871 قانون مدنی اشعار می دارد « هر گاه ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند مادام که دیون متوفی تأدید نشده است معاملات مزبوره نافذ نبوده و دیان می توانند آن را بر هم بزنند.

ارث قسمت اول

مطالب مشابه :

فوت پدر

متن های زیبا در مورد پدر و مادر

متن های زیبای تسلیت و ابراز همدردی به مناسبت درگذشت مادربزرگم

داستان کوتاه

نمایندگی و قیمومت طفل در صورت فوت پدر

شرایط حضانت طفل پس از فوت پدر

شرايط حضانت طفل پس از فوت پدر

حضانت و ولايت در قانون ايران

متن اهنگ (پدر) یاس

ارث قسمت اول