تفاوت صنعتی شدن اردکان و میبد

بر اساس تحقیقات صورت گرفته بعد از یزد، اردکان و میبد از نظر شاخصه های توسعه یافتگی رتبه های دوم و سوم استان را در اختیار دارند. اما آنچه که بیش از این رتبه ها اهمیت دارد، میزان بهره بردن مردم این شهرها از منافع این توسعه یافتگی است. این نوشتار بنا دارد که به تفاوت های رشد صنعتی شهرهای اردکان و میبد از دیدگاه یک شهروند عادی بپردازد. این تفاوت ها در ابعاد مختلفی شامل مالکیت، مدیریت، اشتغال، میزان آلایندگی، منطقه ویژه و تنوع تحلیل می شود.
1. مالکیت: اکثریت قریب به اتفاق واحدهای تولیدی میبد در اختیار مالکان خود میبدی است. همین امر سبب شده است تا مردم میبد خیلی از وضعیت آلایندگی و صنعتی شدن میبد گله مند نباشند چرا که شاهدند اگر این صنعتی شدن مضراتی هم برایشان به همراه داشته، حداقل منافع آن را خود آن ها یا یک شهروند میبدی دیگر می برد. اما این شرایط در اردکان برقرار نیست. اکثریت واحدهای بزرگ صنعتی اردکان در اختیار غیر اردکانی است. برای مثال شرکت چادرملو (شامل مجتمع گندله سازی اردکان)، فولاد ارفع، فولاد غدیرایرانیان، سرامیک های صنعتی، الکترودهای گرافیتی، فولاد کیوان، فولاد تاراشمش، شرکت آبتین، آسفالت طوس، و ... همه و همه در اختیار غیراردکانی است و به طوری که در برخی از این واحدها حتی یک سهم آن در اختیار یک اردکانی نیست. البته در برخی زمان ها شرایطی مهیا شده که اردکانی ها بتوانند سهامدار این شرکتها بشوند اما سهل انگاری مسئولین این مهم را محقق نکرده است و یا شاید برخی مسئولین توانایی چنین کاری را ندارند یا شاید هم تمایلی ندارند که اردکانی ها سهامدار شوند!!! پس مردم اردکان از مالکیت این رشد صنعتی هیچ سودی نبرده اند.
2. مدیریت: در اکثریت قریب به اتفاق واحدهای صنعتی میبد، مدیریت از آن خود میبدی هاست اما در اردکان و در همان واحدهای تولیدی صنعتی که در بند یک اشاره شد هیچ یک از مدیران عامل و حتی اعضای هیات مدیره هم اردکانی نیستند، و اکثریت قریب به اتفاق آن ها اصفهانی هستند. پس مردم اردکان از مدیریت این واحدها هم هیچ سودی نبرده اند.
3. اشتغال: اشتغال زایی که دیگر بهانه خیلی خیلی قدیمی ای شده است برای راه اندازی یک شرکت، حداقل در اردکان و میبد که نرخ بیکاری تقریبا صفر است. اکثر شاغلین واحدهای تولیدی صنعتی میبد را میبدیها، اردکانی ها و سایر شهرهای استان در بر می گیرند اما بیش از نیمی از شاغلین واحدهای صنعتی اردکان را افراد غیربومی تشکیل می دهند که بعضا دارای سو پیشینه هستند که امنیت و فرهنگ اردکان را به شدت تحت تاثیر قرار داده اند. باید توجه داشت این اشتغال زایی برای مردم اردکان نیز تنها در سطوح پایین نمودار سازمانی است یعنی خیلی راحت بگوییم اجازه ورود شاغلین اردکانی به سطوح بالای شغلی داده نمی شود و اکثرا در همان حوزه کارگری به کار گرفته می شود. از این رو برخلاف میبد، آنطور که باید و شاید مردم اردکان از این اشتغالزایی هم، آنطور که در شانشان است، سودی نبرده اند.
4. میزان آلایندگی: صنعت میبد عمدتا در واحدهای تولیدی کاشی و سرامیک خلاصه شده است. هر چند که صنعت کاشی و سرامیک جز صنایع آلاینده محسوب می شود اما به دلیل آنکه جهت وزش باد به سمت شهرنشینان میبدی نیست چندان مشکل حادی را برای شهروندان میبدی ایجاد نکرده است این در حالیست که گل سرسبد صنایع اردکان را متاسفانه صنایع آلاینده خطرناک شکل می دهند: شیشه، فولاد، کاشی و سرامیک، و... و به دلیل این که جهت غالب وزش باد در اردکان به سمت شهرنشینان اردکان است اردکان آینده را با خطرات و تهدیدات بسیار جدی مواجه ساخته است. پس مردم اردکان از این بعد نیز نه تنها هیچ سودی نبرده اند بلکه اندک عوارض آلایندگی دریافتی توسط شهرداری هم به دلیل مدیریت ناکارامد مجموعه شهرداری و شورای شهر، منافع چندانی را نصیب مردم اردکان نکرده است.
5. منطقه ویژه: مدتهاست که صحبت از راه اندازی منطقه ویژه کاشی و سرامیک در میبد و منطقه ویژه فولاد در اردکان است. منطقه ویژه ای که برای میبد تا حدودی یک منفعت و برای اردکان، می تواند فاجعه آفرین باشد. کارخانه های کاشی و سرامیک میبد الان استقرار یافته اند و قرار نیست واحد تولیدی دیگری به این مجموعه اضافه شود پس هر چه بتوان شرایط را برای واحدهای تولیدی موجود راحت تر ساخت کارخانه داران میبدی و در نتیجه شهروندان میبدی منتفع می شوند، با توجه به صادرات قابل توجه کاشی به کشورهای همسایه نظیر عراق ، راه اندازی منطقه ویژه کاشی در میبد سبب معافیت های گمرکی و مالیاتی قابل توجهی خواهد شد. مضاف بر این که متولی و مدیر این منطقه در اختیار خود میبدیها و کلا استان یزدی ها قرار است بدهند. اما تمام مواردی که در راه اندازی منطقه ویژه میبد فرصت می تواند باشد برای اردکان و در راه اندازی منطقه ویژه فولاد به عنوان تهدیدات بسیار جدی مطرح است. اول این که بنا بر شنیده ها قرار است مدیریت این منطقه به یکی از شرکت های غیربومی واگذار شود بنام اردکان تدبیر صنایع. یعنی مدیریت کلی واحدهای تولیدی مستقر در این منطقه کلا به عهده غیربومی ها واگذار می شود و از این پس هیچ یک از مقامات اجرایی و مردمی اردکان بدون مجوز این مدیر منطقه حق ورود به منطقه ویژه را نخواهند داشت. دوم این که در صورت راه اندازی منطقه ویژه فولاد، اجازه استقرار واحدهای فولادی بیشتر در این منطقه راحت تر از قبل مهیا خواهد شد و در نتیجه آلودگی هوای اردکان به حد اعلای خود خواهد رسید. سوم این که شهرداری اردکان که به دریافت مالیات بر ارزش افزوده به نوعی به خود می نازد. در صورت راه اندازی منطقه ویژه فولاد، واحدهای مستقر در این منطقه از معافیت مالیات بر ارزش افزوده اکثر مبادلات خود برخوردارند. یعنی این چندرغازی هم که به اردکان می دهند با راه اندازی این منطقه دیگر نخواهند داد. به نظر می رسد در صورت عدم واگذاری مالکیت و مدیریت سازمان متولی این منطقه به خود اردکانی ها، باید با صنعت اردکان خداحافظی کرد و شاید هم با خود اردکان! در نوشته های بعدی در مورد پیامدهای جبران ناپذیر راه اندازی منطقه ویژه فولاد در اردکان بحث خواهد شد.
6. تنوع: باید پذیرفت که در صورت عدم متنوع سازی در حوزه صنعت، مخاطرات جدی ممکن است ایجاد شود. صنعت میبد عمدتا در کاشی و سرامیک خلاصه شده است که در بروز هر گونه مشکل در صنعت کاشی، کل صنعت این شهر دچار مشکل خواهد شد. اردکان در این بعد می توان گفت تا حدی متنوع عمل کرده است. ان شاالله که با لغو مجوزهای فولاد داده شده، این تنوع حفظ شود.

تفاوت صنعتی شدن اردکان و میبد

مطالب مشابه :

تفاوت صنعتی شدن اردکان و میبد

متن کامل مصاحبه اختصاصی میبدما با رییس آموزش و پرورش میبد

تقدیر از هنرمند و کاشی کار برجسته معرق کشور + تصاوير

جزوات ارشد دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی

منابع دکتری فیزیولوژی و اصلاح سبزی 93