درباره بلبل بدانید

بلبل

بلبل یا شباهنگ یا هزاردستان یا عندلیب نام گونه‌ای پرنده خوش‌ آوا است. نام علمی این پرنده Luscinia megarhynchos است. بیشتر در ایران یافت می‌شود و معروف است که نماینده نوای ساز ایرانی محسوب می‌شود. بلبل پرنده‌ای است کوچک که در سراسر ایران و خاورمیانه زندگی می‌کند . ماده بلبل آوازی دلکش، اما آهنگی غم انگیز دارد . بیشتر در ایران یافت می‌شود و معروف است که نماینده نوای ساز ایرانی محسوب می‌شود . بلبلان هزار دستان از لحاظ آواز خوانی با یکدیگر تفاوت هایی دارند بدین ترتیب که برخی از آنان با صدای بم آواز میخوانند که این نوع را مرغوب تر از سایرین تشخیص میدهند. برخی افراد بلبل را از لحاظ آواز خوانی به سه دسته تقسیم میکنند : ۱- آواز خوان با نت معمولی. ۲- آواز خوان با صدای بم. ۳- آوازخوان موقوم. برترین و خوش آوازترین و باحافظه ترین پرنده جهان بلبل (هزار دستان) می باشد . قبل از ورود قناری به ایران نگهداری از بلبل رواج داشته است که با توسعه شهر ها و کاهش و دور شدن باغات از محل سکونت افراد و همچنین دشواری پرورش بلبل عمدتا بدلیل نوع تغذیه در حال حاضر ، نگهداری از بلبل رونق ندارد و تعداد اندکی هستند که بلبل نگهداری میکنند. طول قد این پرنده زیبا و خوش آواز که در تمام نقاط فقط به رنگ قهوه ای سیر و روشن یافت میشود ، از ۱۶ تا ۲۰ سانتی متراست . دارای نوکی بلند (به طول یک سانتیمتر) و چشمانی مشکی رنگ ، درشت و زیبا و همچنین دارای دم پهن و بلندی میباشد . بلبل در اغلب مواقع دم پهن خود را بالا و پایین و به اطراف تکان میدهد . این عمل بخصوص در مواردی که احساس خطر میکند شدت بیشتری میگیرد . ضمن اینکه تکان دادن دم زیبایی بی نظیر و چشمگیر این پرنده را آشکار میسازد . بدیهی است با این عمل بلبل خواهد توانست دشمنان خود را به سمت خود کشیده و آنها را از حوالی لانه که بلبل ماده و جوجه ها در آن سکونت دارند گمراه سازد . بلبل با حافظه قوی خود قادر است صدای تمام پرندگان آواز خوان را تقلید نماید و بدین خاطر نت های بسیار از آواز پرندگان را اجرا میکند و به همین دلیل است که او را هزار دستان نیز می نامند . آواز بلبل تکراری نمی باشد و هر آواز با آواز قبلی متفاوت و متغیر و بسیارنیز دلنشین است . اغراق نیست اگر بگوییم در مقابل آواز بلبل صدای قناری جذابیت ندارد .

تولید مثل

بلبل درطی سال , دو بار تولید مثل می نماید که یک نوبت در اواخر فروردین ماه و نوبت بعدی در اوایل تیرماه است . هزار دستان در ارتفاع کم و نزدیک زمین در لابلای تیغ ، بوته و درختان کوچک لانه سازی میکند و هر بار ۴ یا ۵ تخم به رنگ سبز تیره میگذارد که پس از خوابیدن مداوم بلبل ماده بر روی تخم ها طی مدت ۱۴ تا ۱۶ روز به جوجه تبدیل میشود . جوجه های بلبل بعد از گذشت مدت ده روز قبل از آنکه بتوانند پرواز کنند لانه را ترک میکنند و برای مدتی نیز در لابلای بوته ها و شاخه های درختان کوچک پنهان میشوند و در این مدت پدر و مادر جوجه ها غذای آنان را تامین میکنند . جوجه ها در مدت یکماه به آخرین حد رشد خواهند رسید . هزار دستان از جمله پرندگانی است که در قفس تولید مثل نمی کند و نگهداری از آن در قفس نیازمند صرف وقت و توجه بیشتر نسبت به سایر پرندگان زینتی است . بلبل را بصورت جوجه یا بالغ صید میکنند که در هر دو حالت نگهداری از آن بدلیل نوع تغذیه دارای مشکلاتی میباشد . چنانچه قصد نگهداری از بلبل بالغ در قفس باشد لازم است تا مادامیکه بلبل به زندگی در قفس عادت نماید قفس او را با پارچه سفید رنگ بپوشانند تا با سیم های قفس به خود آسیب نرساند . در صورتیکه جوجه بلبل صید شود با توجه سن جوجه از او در قفس با توجه به مراتب مندرج در ذیل نگهداری می شود: چنانچه سن جوجه کمتر از ۲۰ روز باشد تا مادامیکه جوجه بتواند بصورت مستقل تغذیه کند ، روزانه به دفعات (۱۵ تا ۲۰ نوبت) دانه پارس (دانه ۱۸ یا دانه مرغ مینا) و همچنین گوشت خام بدون چربی و چرخکرده یا کوبیده شده را بصورت گلوله های کوچک در آورده و با آب خیس نموده و داخل دهان جوجه بلبل می گذارند . چنانچه عمر جوجه در حدود یکماه یا بیشتر باشد می توان گوشت خام چرخکرده و بدون چربی را به صورت گلوله های کوچک در ظرف مناسب قرار داد تا جوجه از آن تغذیه کند .علاوه براین ، دانه معروف به دانه پارس (دانه ۱۸ یا دانه مرغ مینا) را قدری خیس نموده و بصورت دایم در دسترس جوجه ها قرار می دهند . از آنجا که بلبل پرنده حشره خوار می باشد ، چنانچه در هنگام اسارت نیز بتوان خوراکی مانند لار و مگس ، ملخ های کوچک و مورچه را در دسترس او قرار داد مسلما در نوع آواز و توانایی بلبل در آواز خوانی موثر خواهد بود . از جمله مواد غذایی تقویتی برای بلبل تهیه مخلوطی از دانه پارس ، آرد نخودچی ، توت خشک ، فندق و بادام است که با یکدیگر آسیاب نموده و با مقداری کم تخم مرغ رنده شده مخلوط می شود و سپس با قدری آب ، مخلوط بدست آمده را مرطوب نموده و به شکل گلوله های کوچک در می آورند تا غذای مقوی برای بلبل بدست آید . استفاده از سبزیجات ، کاهو ، هویج و فلفل دلمه ای و سیب نیز در حد بسیار کم برای تغذیه هزار دستان لازم خواهد بود . هزار دستان و همچنین جوجه های آن در صورتیکه به زندگی در قفس عادت نمایند و بدرستی تغذیه و نگهداری گردند در اسارت نیز آواز خواهند خواند . دوران تولک بلبل در فصل زمستان میباشد و جوجه های بلبل نیز در حدود یکماه پس از تولد پر ریزی خواهند داشت که بعد از این پرریزی رنگ واقعی خود را بدست می آورند. در دوران تولک لازم است به آنان رسیدگی شده و با غذای مقوی تغذیه گردند بدیهی است در این دوران مصرف حشرات و گوشت بدون چربی ضروری میباشد . توصیه میشود در طی دوران تولک قفس نگهداری بلبل تغییر مکان داده نشود لیکن در سایر مواقع تغییر محل قفس ضروری است و ضمنا چنانچه امکان دارد محل قرار گرفتن قفس نزدیک درخت باشد که هزاردستان بتواند از حشرات اطراف درخت تغذیه کند .

بلبل خرما

قدری از بلبل بزرگتر است و اندازه آن از نوک تا سر دم به ۱۸ تا ۸ سانتیمتر می رسد. نر و ماده همشکل . از سر و گلوی سیاه با لکه بزرگ سفید در ناحیه گونه ، سطح پشتی قهوه‌ای روشن ، سطح شکمی خاکستری چرک ، پوشپرهای زیر دمی زرد نارنجی و دم سیاه با نوک سفید . روی سر اثری از کاکل دارد ، پرنده ای است آشنا و پر سروصدا ، معمولا جفت جفت و یا به صورت دسته‌های کوچک دیده می شود . پرنده جوان سر قهوه ای رنگ دارد . از قدرت چندانی برای پرواز برخوردار نیست و تنها می تواند زمانی کوتاه را به پرد بر عکس گنجشک٫ خیسی بالهایش موجب سلب قدرت پروازش می گردد. در نتیجه باید مدتی صبر کند تا پرهایش کاملا خشک شود. هنگام استراحت مانند مرغان خانگی روی یک پا می ایستد و پای دیگرش را به دور شاخه ای مناسب قلاب می کند. محل زیست آن اغلب باغات و نخلستان ها و جاهای پر درخت است گاهی هم در نقاط کم درخت دیده می شود. غذای اصلی آن همچنان که از نامش بر میآید بیشتر میوه درخت خرما و سایر میوه هاست. از قدرت چندانی برای پرواز برخوردار نیست و تنها می تواند زمانی کوتاه را به پرد بر عکس گنجشک ٫ خیسی بالهایش موجب سلب قدرت پرواز ش می گردد . در نتیجه باید مدتی صبر کند تا پرهایش کاملا خشک شود . هنگام استراحت مانند مرغان خانگی روی یک پا می ایستد و پای دیگرش را به دور شاخه ای مناسب قلاب می کند. محل زیست آن اغلب باغات و نخلستان ها و جاهای پر درخت است گاهی هم در نقاط کم درخت دیده می شود. غذای اصلی آن همچنان که از نامش بر میآید بیشتر میوه درخت خرما و سایر میوه هاست . در لیست غذای او حشرات و ملخ ها و کرم نیز جایگاه ویژه ای دارد . لانه اش را اغلب بر روی شاخه درختان موجود می سازد. تولید مثل آنها در اواسط ماه های اردیبهشت و خرداد صورت می گیرد. بلبل ماده پس از اتمام کار لانه سازی دو یا سه عدد تخم می گذارد و پرنده نر و ماده به نوبت ۱۴ تا ۱۵ روز روی تخم می خوابد و سپس والدین جوجه ها را با کرم ها تغذیه می کنند که بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کرم در روز برای دو جوجه می آورند . بعد از ۱۵ روز جوجه ها آشیانه را ترک می کنند . تغذیه جوجه ها تا زمان پرواز که یک ماهی به طول می انجامد بر عهده والدین است . بلبل خرما از جمله آفات درخت خرما محسوب می شود زیرا شهد خرماهای رسیده را می خورد و در نتیجه آن خرماها یا می ریزد و یا یا حشرات در آن تخم می گذارند وقوع این امر موجب خسارت عمده ای می شود . بلبل خرما را بعضا به جهت آواز خوانی و انس گرفتن سریع با محیط خانه و انسان ٫ دست آموز و نگهداری می کنند . این پرنده چنانچه محیط امنی برایش فراهم شود می تواند در خانه لانه سازی و تولید مثل نماید . این پرنده در درختان و بوته ها و مخصوصاً تمشک زارها و باغ ها ی خرما و در نزدیکی و یا در درختان داخل مناطق مسکونی به سر برده و روی بوته ها و درختان آشیانه می سازد . بلبل خرما از انواع میوه ها تغذیه می نماید و علاقه زیادی به خوردن خرما دارد . از جمله میوه های مورد علاقه این پرنده انگور و سیب است.

بلبل هزاردستان

بلبل هزار دستان ۱۶ سانتیمتر طول دارد و بسیار شبیه به بلبل خالدار ( یکی دیگر از گونه های موجود در خانواده توکایان ) است ، ولی روتنه اش کمرنگ تر و بیشتر متمایل به قهوه ای بوده و دمش نیز قرمز است و همچنین حلقه سفید دور چشمانش واضح تر دیده می شود . زیرتنه تمیز و فاقد لکه روی سینه و پهلو ها است و به رنگ سفید متمایل به نخودی یا خاکستری دیده می شود . پرنده جوان بلبل هزاردستان خالدار بوده و با خالهای نخودی در سینه و پهلوها و خالهای کمرنگی در پوشش های میانی بال دیده می شود . نر و ماده همشکل ، تقریبا نشانه خاصی ندارد ، جز اینکه دمش بلوطی مایل به قهوه‌ای است و صدای جالب توجهی دارد . سطح پشتی قهوه‌ای خوشرنگ و یکدست و سطح شکمی آن قهوه‌ای مایل به خاکستری کمرنگ است که در ناحیه گلو و شکم به سفیدی می گراید . پرنده نابالغ مانند نابالغ سینه سرخ ، خال‌خال و لکه‌لکه است ، ولی به آسانی از روی اندازه بزرگتر ، دم بلوطی رنگ و سطح شکمی سفید‌تر مشخص می شود . تفاوت آن با نابالغ دم سرخ معمولی عبارت است از اندازه بزرگتر و دم بلوطی تیره‌رنگ . بلبل هزار دستان معمولا در نزدیک سطح زمین دیده شده و تغذیه می کند و از روی شاخه های مخفی آواز می خواند و معمولاً تنهاست و به صورت دسته جمعی دیده نمی شود . پرنده ای تک همسر بوده و لانه در نزدیکی یا در سطح زمین قرار دارد . بین ۴ تا ۵ تخم می گذارد و به مدت ۱۳ روز روی آنها می خوابد و جوجه ها نیز بعد از ۱۱ روز لانه را ترک می کنند . این پرنده در سال یک یا دو بار تولید مثل می کند . بلبل هزار دستان بهترین پرنده آوازخوان موجود در کشور ایران می باشد . این پرنده در هنگام آوازخوانی خود را کاملاً مخفی نگه می دارد ولی از صدایش می توان آن را از بلبل خالدار تشخیص داد . در سال های اخیر در بعضی از شهرها صیادان اقدام به صید و پرورش این پرنده در قفس نموده اند . البته باید به این نکته اشاره کرد که نگهداری و پرورش از این پرنده بسیار دشوار است و این به علت حشره خوار بودن آن است . جهت تغذیه این پرنده در قفس می بایست از مخلوطی از دان پالس و گوشت نرم و مواد گیاهی استفاده نمود و البته اگر دسترسی به حشرات میسر باشد بهتر است حشرات را جهت تغذیه در اختیار پرنده قرار داد . از میوه ها نیز در تغذیه پرنده می توان استفاده کرد و از جمله میوه هایی که در تغذیه پرنده به کار برده می شود می توان به انگور ، سیب ، تمشک و توت درختی و حتی سنجد اشاره کرد . بلبل هزار دستان از آنجایی که در شب نیز مانند روز آواز می خواند نام انگلیسی این پرنده Nightingale است . لانه خود را در نزدیکی زمین و در درون بوته‌های خار یا گزنه کاملا مخفی از انظار می سازد .از حشرات ، نرم تنان و میوه هایی همچون توت تغذیه می کند . این پرنده در جنگل های برگ ریز ، باغ ها ، بوته های خار دار و گاهی در حاشیه مناطق خشک به سر برده و در بوته های تمشک و نزدیک و یا روی سطح زمین و با استتار کامل آشیانه می سازد .

درباره بلبل بدانید

مطالب مشابه :

بلبل خرما

عكس و آموزش نگهداري بلبل

بلبل خرمایی

بلبل خرما

درباره بلبل بدانید

بلبل

بلبل خرما

قناري

بلبل