سوغات میبد

یزد - خبرگزاری مهر: میبد از گذشته های دور با سفال و زیلویش شناخته شده و میبد یزد و لالجین همدان در هنر سفالگری هم رده و شهره عام و خاص بوده اند اما این هنر که پیشه اکثر مردمان کویر است به تدریج به دست …

به گزارش خبرنگار مهر، سفالگری و سرامیک سازی امروزه یکی از گذشته های دور یکی از پیشه های اصلی مردم در میبد بود که از پشتوانه فرهنگی و تاریخ پر بار آن حکایت دارد، پیشه ای که قدمتی هزار ساله در میبد دارد.

در سازماندهی فضاهای شارستان، کارگاه های سفالگری در محله بالا و در کنار خانه‌ های سفالگران جای داده شده و قرنهای متمادی در این محله مستقر بوده‌ اند.

در اوایل قرن اخیر تعدادی از کارگاه های سفالگری به بیرون دروازه شهر منتقل شد و به تدریج سایر کارگاه ها نیز به خارج از شهر انتقال یافت و مجموعه تازه ‌ای ساخته شد.

در سالهای ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ یک جابجایی تازه صورت گرفت و کارگاه ها در مجموعه نوبنیاد اداره صنایع دستی استقرار یافتند.

هم اکنون کارگاه های متنوع صنایع سفال و سرامیک میبد در این محوطه گرد آمده ‌اند.

نقاشی با رنگهای آبی و سبز بر زمینه سفید رنگ بدنه این ظروف، نشانهٔ خاص سفال میبد است.

در گذشته نه چندان دور، سفال در زندگی مردم میبد کاربردهای بسیاری داشته است که از آن جمله می توان به ظروف منازل مثل کوزه و سبو، تپو، دیگ و دیزی، کاسه، گاودوشه، ظروف لعاب دار مثل بشقاب، قندان، لیوان، دوری و... در معماری برای فرش حیاط، پوشش بامها، ساخت بدنه بادگیرها، تزیین سردرها، سبک سازی بامها آبروها و... اشاره کرد.

با گذشت زمان و ورود انواع ظروف کریستال، چینی، آرکوپال و .... سفال به تدریج کاربردهای خود را از دست داد و بیشتر جنبه تزئینی و سنتی به خود گرفت.

با ورود سفالهای چینی که از تنوع رنگ بسیار، طراحی های متنوع، بسته بندی های لوکس و ... برخوردار هستند، سفال میبد به تدریج به انزوا رفت و چند سالی به طور کامل حاشیه نشین شد.

بعد از گذشت چند سال و با راه اندازی سفره خانه های سنتی، عده ای از مردم به تدریج به تزئینات سنتی روی آوردند و بازار از رونق افتاده سفال میبد نفسی تازه گرفت اما این صنعت هنوز در دوران نقاهت به سر می برد و برای احیا نیاز به تحولی بزرگ دارد.

بازار بی رونق سفال با وجود هنرمندان بسیار در این حرفه هنوز نتوانسته رونق از دست رفته خود را بازیابد زیرا کارهای ظریفتر و متنوعتر با قیمتی تقریبا همسان به خوبی توانستند بازار را قبضه کنند.

سفال میبد این روزها در انتظار شوکی بزرگ است تا دوباره احیا شود و قامت خمیده خود را راست کرده و میبد را دوباره با نام سفالش همراه و همگام کند.

به طور قطع برای تحقق این مهم، خریداران سفال بهترین نقادان این پیشه تاریخی هستند و می توانند بیشترین نقش را در زمینه احیای سفال میبد ایفا کنند.

برخی خریداران سفال میبد از تکراری بودن طرحها و رنگها گلایه دارند و برخی دیگر نیز از عدم برخورداری از ظرافت کافی در ظروف انتقاد می کنند.

یک گردشگر در این زمینه اظهار داشت: طراحی سفالهای میبد یکنواخت است، تقریبا به 10 کارگاهی که در کنار یکدیگر بودند سر زدم و همه جا نوع محصول تولیدی، نوع طراحی و رنگهای استفاده شده نظیر هم است.

آزاده نکویی عنوان کرد: در هیچ یک از این کارگاه ها طرح جدید یا ظرف جدیدی که توجه را به خود جلب کند وجود نداشت و انگار همه کارگاه ها از یکدیگر کپی برداری می کنند.

وی همچنین بیان داشت: ظروف ساخته شده به ویژه لیوانها و فنجانها ظرافت ندارند و لبه های آنها بسیار ضخیم است و این مسئله استفاده از ظرف را عملا غیرممکن می کند.

نکویی معتقد است؛ برخی از این ظروف جنبه تزئینی دارند که این گروه باید در تنوع رنگ و طرح متحول شوند و گروهی دیگر از جمله ظروف غذاخوری و چایخوری جنبه کاربردی دارند که این گروه نیز باید علاوه بر تحول در طرح و رنگ، از اندکی ظرافت برخوردار شوند.

وی همچنین بیان داشت: بسته بندی های سفال میبد جذابیت ندارد و حتی برای سوغات و هدیه مناسب نیستند.

این نظرات و نظیر اینهاست که در صورت به کارگیری در این پیشه هزار ساله، می تواند تا حدی رونق از دست رفته این هنر صنعت را دوباره به دست آورد.

در دنیای امروز همه ویژگی ها در کنار یکدیگر معنا پیدا می کنند و یک کالای باید از همه ویژگی های تنوع، استقامت، زیبایی، بسته بندی مناسب و ... بهره مند باشد.

طراحی سفال میبد اکنون از تنوع خاصی برخوردار نیست و از طرحهای رایج آن می توان به خورشید خانم، ماهی، مرغی، شطرنجی شویدی و ... اشاره کرد که این طرحها از سالها پیش همچنان تکرار می شوند و شاید در طول 50 سال گذشته دو یا سه طرح به مجموعه این طرحهای اضافه شده باشد.

شاید ساماندهی هنرمندان این رشته و برخی حمایتهای دولتی نیز بتواند انگیزه ای محرک در آنها ایجاد کند.

به هر حال آنچه مسلم است این هنر اکنون در رقابت با کالاهای چینی و ... در انزوا قرار گرفته و باید از این وضعیت خارج شود.

فرماندار میبد در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: میبد با زیلو و سفال به کشور و حتی در دنیا معرفی شده و در زمینه سفال حرفهای بسیاری برای گفتن دارد اما این رونق از دست رفته و باید احیا شود.

محمدرضا رجایی بیان داشت: در مجموع وضعیت زیلو و سفال میبد به دلیل سودآوری کم و کار طاقت فرسا به هیچ وجه قابل دفاع نیست.

وی یادآور شد: در حال حاضر بیش از 500 هنرمند در عرصه سفالگری در شهرستان میبد مشغول به فعالیت هستند و این هنر در میان مردم میبد به سبوسازی، کواره گری و تنورسازی نیز معروف است.

سوغات میبد

مطالب مشابه :

طرحهای توجیهی فنی و اقتصادی

فرماندار: وضعیت زیلو و سفال میبد به هیچ وجه قابل دفاع نیست+عکس

سوغات میبد

تزئین سفره هفت سین - 1