قولنج چیست و آیا شکستن آن صحیح است؟

من يكي از مفاصل شما هستم تا كنون صداي مرا شنيده اي، مي خواهم خودم را معرفي كنم. «من يكي از مفاصل بدن شما هستم. من از اندازه سر يك چوب كبريت در گوش شما، با تخصصي ترين و دقيق ترين عملكرد در انتقال اصوات شنوايي، تا اندازه اي بزرگتر از يك مشت گره كرده در قسمت لگن، براي تحمل وزن ۱۶۰ كيلوگرمي شما در تمام عمر آفريده شده ام. وظيفه ام اين است كه شبانه روزي، هزاران و بلكه ميليون ها حركت در اندام ها را هدايت و وزن و نيروهاي مختلف را جا به جا كنم. شايد تشبيه مفاصل بدن به يك لولا، كمي دور از انصاف و كفران نعمت باشد، چرا كه بهترين لولاها ۳۰ سال و آن هم روزانه چند دفعه كار مي كنند، روغن كاري مي خواهند و در صورت تغيير سنگيني، جهت حركت و يا هر گونه تغيير ديگر، محال است كه دوباره كار كنند. اين در حالي است كه هر يك از مفاصل بدن يك فرد ۶۵ كيلوگرمي، در صورت اضافه وزن، حتي تا ۱۰۰ كيلو، باز هم به دقت كار خواهند كرد، روغن كاري نمي خواهند و مهم تر از همه حس دارند و ما را از موقعيت هاي خطرناك با خبر مي كنند. شما در تاريكي، فقط به اعتماد گزارش مفاصل تان است كه قدم برمي داريد و در صورت اختلال در عملكرد آن ها نمي توانيد قدم از قدم برداريد. زندگي بدون عملكرد مفاصل يعني سكوت و مرگ. من از دو سطح استخواني پوشيده از غضروف تشكيل شده ام و يك كپسول ليفي احاطه ام كرده است تا مايع تغذيه كننده من در آن قرار گيرد. عامل حيات و سلامت غضروف من، فشار است«فشار»، تعجب نكنيد. فشاري معقول و متوازن. وظيفه عضلات اطراف من جز ايجاد نيرو، كمك به پيشگيري از ايجاد فشار روي سطوح مفصل است. پس براي ابقاي من، عضلات اطرافم را قوي نگه دار. گاهي اوقات از من صداهايي مي شنويد و گاهي نيز به اشتباه صداي مرا در مي آوريد. برخلاف تصور عام، اين صداها حاصل ساييدگي نيست.

اصولاً آن چنان آفريده شده ام كه در صورت استفاده صحيح، احتمال سايش و اصطكاك در من وجود ندارد و در طي ۱۰۰ سال براي راهپيمايي در چند صد هزار كيلومتر يا حتي چند ميليون كيلومتر، گارانتي شده ام. اين صداها فقط براي آگاهي شما از شرايط نامساعد من است. اگر حركتي به ايجاد صدا در من منجر شود فشار زيادي را به من وارد مي كند كه در نهايت منجر به صدمه ديدنم مي شود. بدان كه زندگي بدون حركت مرگ است. براي اين كه زندگي مفهوم پيدا كند، بايد حركت كرد. لطفاً توجه كن تا از من يك مركز درد درست نكني چون از حركت باز مي ماني. ورزش و فعاليت هاي منظم مرا محكم و قوي مي كند. استراحت كردن براي سلامتم امري مهم است. اكسير حيات من تمرين و تقويت عضلات است. چيزهايي از قبيل كمبود خواب، نيكوتين، الكل، اضافه وزن، كمبود حركت منظم و فشار بي موقع براي من بسيار رنج آور و آزار دهنده است.» فتبارك الله احسن الخالقين؛ اگر سري به يكي از مفاصل بدن بزنيم، مي بينيم كه با چه ظرافت و مكانيسم دقيقي براي جذب و دفع فشار آفريده شده اند. يك مفصل از دو جزء استخواني تشكيل شده است كه سطوح اين استخوان ها در داخل مفصل به وسيله غضروف پوشيده شده است. اين دو استخوان با يك پوشش كيسه مانند به نام كپسول احاطه شده اند و داخل اين كپسول را مايع مفصلي پر كرده است كه ضمن كاهش استهلاك، تغذيه غضروف ها را به عهده دارد. غضروف گردش خون ندارد و به واسطه همين مايع مفصلي تغذيه مي كند. با افزايش فشار به مفصل، مواد غذايي وارد غضروف مي شود و با برداشتن فشار از روي مفصل، مواد زائد تخليه مي شوند. پس ركن سلامت مفصل و غضروف هاي آن، اعمال فشار مناسب است كه معمولاً در ورزش ها ايجاد مي شود، اما فشار هاي شديد و ناگهاني براي مفاصل بسيار مضر است. پس بر مي گرديم به همان جمله آرام بخش هميشگي كه«هوالشافي». آري اوست شفا دهنده. خداوند درمان هر دردي را در نزديك ترين نقطه به آن درد قرار داده است.

در عين حال كه همگان اعمال فشار را براي مفصل مضر مي دانند، بهترين درمان در مقاوم سازي مفصل و تغذيه مناسب غضروف، اعمال فشار متناسب و منظم- به عبارتي ورزش- به مفصل است. تقويت عضلات، دوري از زندگي ساكن و ماشيني و نيز ورزش كردن، مهم ترين داروهاي پيشگيري از بروز صدمات مفاصل و به عبارتي «آرتروز» هستند. سيستم هوشمند بدن انسان، ديگر امتياز خاص آن است. گيرنده ها و مراكز اطلاع رساني در مفاصل بدن وجود دارند كه در صورت استفاده نادرست از مفصل، فرد را از طريق صدا، خشكي و يا درد با خبر مي كنند. صداهايي كه گاهي از مفاصل بدن خود مي شنويم، احساس خشكي صبحگاهي يا احياناً درد، نشانه هاي اين است كه از اين عضو ارزشمند به خوبي نگهداري نكرده ايم و در صورت ادامه از استفاده مجدد آن محروم مي شويم. جالب اين جاست كه در صورت ادامه وضعيت وخيم، همين گيرنده ها موجب تضعيف عضلات اطراف مفصل و اختلال در حركت مي شوند تا تخريب بيش از اين ادامه نيابد. اين يكي از اختلاف هاي معني دار سيستم بدن با ساخته هاي دست اوست. گاهي ديده مي شود كه شركت هاي توليدكننده وسايل كمك حركتي مانند زانوبند، كمربند و قوزبند ادعا مي كنند كه وسايل آن ها مفاصل را از بروز آسيب حمايت مي كنند. با توجه به لزوم سيستم هوشمند گيرنده هاي داخل مفاصل با عضلات، متوجه مي شويم كه اين وسايل اصلاً قادر نيستند جاي عضلات را بگيرند و بعضاً با ايجاد ضعف در اين عضلات موجب وخامت اوضاع نيز مي شوند. پس مي بينيم كه خداوند هم با آفريدن يك سيستم هوشمند و كارآمد، حجت را بر ما تمام ساخته است. خداوند عوامل را براي يك زندگي ۱۰۰ساله و حتي بيشتر مهيا كرده است، اما اين ما هستيم كه با بي توجهي و ناآشنايي با بدن، مشكلاتي را براي خود و مفاصل ايجاد مي كنيم. يكي از اين مشكلات«قولنج مفاصل» است، كه بين عموم مردم شايع است و لذا در اين مبحث سعي داريم با رويكردي پيشگيرانه و اصلاح نحوه زندگي، به شناخت و درمان آن بپردازيم.

قولنج، فرياد مفصل بي پناه

هر يك از مفاصل بدن تعدادي گيرنده عصبي از انواع مختلف دارند كه وظيفه آن ها ارسال پيام به مغز و گزارش وضعيت مفصل از نظر موقعيت فيزيكي، تحريك ها، صدمات و يا فشارهاي نامعقول است. اين گيرنده ها در هر لحظه، وضعيت مفصل را به مغز گزارش و مغز با توجه به اين گزارشات براي انجام عكس العمل مناسب در مقابل حركت، نيرو يا فشار داخل مفصل، تصميم گيري مي كنند. پس مي توان گفت كه مفاصل يك سيستم حمايت هوشمند و آگاهانه دارند. خواهش مي كنم سعي نكنيد آن را با يك زانوبند جامد و خارج از فرمان مغز مقايسه كنيد. عضلات اطراف هر مفصل ضمن اين كه وظيفه ايجاد حركت دارند، وظيفه دريافت فشارهاي وارده به مفصل و تعديل آن ها را نيز بر عهده دارند. اين عضلات هم از مغز فرمان مي گيرند و هم به وسيله يك مدار كنترل اتوماتيك هدايت مي شوند و هم چنين متصل به سيستم اطلاع رساني داخل مفاصل اطراف خود نيز هستند. چهار نوع گيرنده داخل مفصل، چند صدم ثانيه قبل از اعمال هرگونه فشار به مفصل، با كسب اطلاع از حواس ديگر مانند بينايي و پردازش آن، عضلات را براي جذب فشار آماده مي كنند تا هنگام اعمال هر نوع فشار به اندام ها، نيروي اضافه اي به مفصل وارد نشود.

قولنج از نظر علمي، چيست؟

بيشتر شما با صداهايي كه به وسيله مفاصل از جمله انگشتان، فك، زانو، كمر و گردن ايجاد مي شوند، آشنا هستيد. بعضي عادت دارند با فشار به انگشتان دست، حركات سريع گردن يا فشار پا بر روي ستون فقرات كمري، اين صداها را ايجاد كنند. به عبارتي از اين طريق قولنج آن را رفع كنند و با اين حركت، به نوعي احساس راحتي برسند. در يك تقسيم بندي ساده مي توان اين صداها را به دو دسته تقسيم كرد. يك دسته صداهاي حاصل از حركات مفصلي و دسته ديگر صداي حاصل از قولنج كردن مفاصل است كه طي يك فشار شديد در انتهاي دامنه حركتي ايجاد مي شود. تا زماني كه اين صداها با درد و التهاب همراه نباشد، گروه درمان نگراني زيادي براي ايجاد اين صداها ندارند، اما در صورتي كه توليد اين صداها، همراه با درد و التهاب باشد، بايد براي درمان مشكل موجود، به پزشك مراجعه كرد.

شكستن قولنج يعني شكستن مفصل!

علت قولنج كردن مفاصل، ايجاد حباب هاي گاز CO2 است كه موجب افزايش حجم داخل مفصل و شكلي از احساس تنگي در آن مي شود و فرد براي خلاص شدن از اين درگيري مجبور است مفصل را در دامنه انتهايي خود قرار دهد تا حباب به وجود آمده، تركيده و حجم مفصل به حالت عادي و طبيعي خود برگردد. مهم ترين عارضه اين كار تضعيف مكرر عضلات حمايت كننده مفاصل است، چرا كه اختلال در سيستم هوشمند حمايتي مفاصل، اشكال در ارسال پيام ها و پاسخ ندادن به موقع و قوي عضلات را در بردارد و مفاصل مربوطه را دو چندان در معرض صدمه قرار مي دهد. از جمله ديگر مضرات اين كار، آن است كه چون فرد مجبور است مفصل را براي تركيدن حباب گاز در دامنه انتهايي خود قرار دهد، فشار زيادي به تمام بافت هاي اطراف مفصل از جمله عضلات، رباط ها و كپسول مفصلي وارد مي كند. عناصر غيرفعال اطراف مفصل كه در طول بلند خود قرار مي گيرند به مرور افزايش طول مي دهند و امكان انجام حركات دقيق را از فرد سلب مي كنند. با اين كار در سن بالا منتظر آرتروز و لرزش دست و پا باشيد. احتمال لرزش در سنين بالاتر به علت اختلال در ارتباط گيرنده ها و عضلات، كاهش تمركز و كنترل حركت دقيق و كاهش ثبات مفصلي نيز وجود خواهد داشت. در اين زمينه بروز آرتروز با كاهش فشار عضلاني حتمي است. پس از تكرار اين حركات و شروع صدمه به غضروف مفصل، تعويض مفصل هم شما را ياري نمي كند. بهتر است به اين مفاصل مصنوعي هم دل نبنديد كه آن ها هم جسمي بي شعور و خارج از اراده و كنترل مغز و مفاصل هستند و ديري نمي پايد كه از دست مي روند.

خطر مرگ در كمين قولنج شكنان

خطرناك ترين قسمت ماجرا در شكست قولنج مفاصل گردن است. در كساني كه عمل شكستن مفاصل را در گردن، به صورت مكرر انجام مي دهند، احتمال صدمه مستقيم به شريان تغذيه كننده مغز وجود دارد. خطرناك ترين وضعيت، رفع قولنج در گردن با انجام حركات شديد و سريع است. جز مسأله ايجاد روند فرسايش بين مهره اي و به عبارت ديگر آرتروز، احتمال صدمه به شريان هاي تغذيه كننده مغز هم وجود دارد كه به دنبال خود حتي احتمال مرگ را هم در پي خواهد داشت. خصوصاً بيماران آرتريت روماتوئيد از اين حركت پرهيز كنند.

سردردهاي مداوم، تاري ديد و مشكلات بينايي

منشأ بسياري از سردردهاي غيرمشخص و حتي تاري ديد هم در همين عادت نابجا و خطرناك و فشارهاي غيرمعمول به ستون فقرات و گردن است. عروق تغذيه كننده مغز از گردن عبور مي كنند و هر گونه فشار به آن ها، كه بيشتر به واسطه اسپاسم عضلات گردن ايجاد مي شود، مشكلات مغز و اعصاب را در سطوح مختلف ايجاد خواهد كرد.

لگد كردن ستون فقرات ممنوع

خيلي ها عادت دارند كه هنگام قولنج ستون فقرات، از ديگري درخواست مي كنند كه بر روي ستون فقرات شان راه برود و فشارهاي غيرمعمول و بسيار سنگيني را به ستون فقرات وارد كند. آگاه باشيد كه در بعضي موارد، اين كار ممكن است منجر به شكستن مهره ها و ايجاد صدمات جبران ناپذير از جمله بي اختياري ادرار و يا فلج اندام ها شود. اگر مشاهده كرده يا شنيده ايد كه در گذشته افرادي مثلاً در حمام مبادرت به اين كار مي كردند، در نظر بگيريد كه اولاً مردم آن زمان از لحاظ درصد تراكم استخوان با مردمان ما با يك زندگي بي تحرك كاملاً متفاوت بوده اند و به عبارتي استخوان محكم تري داشته اند و دوم آن كه افرادي كه ماساژهاي خاص مي دادند متبحر بوده اند و سوم اين كه همان زمان هم اين حادثه ها ايجاد مي شد اما به لحاظ نبود سيستم اطلاع رساني، مردم بي خبر بوده اند. در مجموع تغيير حجم هاي سريع مفصل و خلاصي از اين حباب ها با اين روش ها موجب ايجاد مكرر و تشديد توليد اين حباب ها خواهد شد پس توصيه نمي شود كه به اين كار عادت كنيد چون كه براي هميشه مهمان شما خواهند ماند.

همت اصلي، اصلاح نحوه زندگي، پيشگيري و مبارزه

زندگي سالم و با نشاط، بر پايه فشار صحيح و استرس نرمال به بدن مبتني است، از تنبلي بپرهيزيد. شايد بپرسيد چطور به اين مثال ها توجه كنيد: براي پيشگيري از بروز پوكي استخوان بايد پرتحرك بود و به استخوان فشار آورد. براي داشتن قلبي سالم بايد به آن در حد معقول فشار آورد و دويد. تحرك كافي و ورزش، شما را در برابر هر مشكل و بيماري قوي و مصون مي كند. در مورد پيشگيري و درمان قولنج مفاصل، راه كار اصلي انجام ورزش هاي كششي و انعطاف پذيري مناسب است. هميشه مفاصل خود را در وضعيت خوب نگه داريد. عضلات قوي، راهپيمايي، غذاهاي سالم و به دور از مواد نگه دارنده، كاهش حركات ناگهاني و دوري از ورزش هاي شديد بدون گرم كردن، از مفاصل بدن شما محافظت مي كنند. مهم ترين فاكتور مؤثر، افزايش انعطاف پذيري بدن است. انجام روزانه حداقل چند ورزش انعطاف پذيري و كششي در انتهاي دامنه حركتي موجب كاهش تشكيل حباب ها خواهد شد. در حين ورزش و در تمام مفاصل، به تمرينات كششي و حركت به سوي تمرينات با حداكثر دامنه مجاز نيازمنديم، چرا كه در غير اين صورت زندگي روزمره به اجبار، بدن را به سمت دامنه حركت انتهايي خواهيم برد و به مفصل صدمه مي زنيم. آيا شنيده ايد ترك عادت موجب مرض است بهتر است بپرسيم ترك عادت به چه روشي، موجب مرض است بله ترك يك باره عادت و يا كمي علمي تر تغيير روش زندگي به يك باره، مي تواند مشكلاتي را ايجاد كند، اما اصلاح روش زندگي بسيار مطلوب و پسنديده است به شرطي كه طبق اصول و قواعدي باشد. به جاي شكستن قولنج مفاصل در مفصلي كه اين مشكل را داريد، روزانه چند حركت كششي انجام بدهيد - بر طبق اصول فيزيولوژيك بدن - مي بينيد كه ظرف مدت چند هفته، همه عادات شما در اين زمينه به راحتي برطرف خواهند شد.

قولنج چیست و آیا شکستن آن صحیح است؟

مطالب مشابه :

بادگیر چیست؟

انواع جهت یابی طبیعی

قولنج چیست و آیا شکستن آن صحیح است؟

ویژگی های نمای مطلوب ساختمان چیست؟

تاثیر انرژی باد در معماری

ویژگی های نمای مطلوب ساختمان چیست؟

فوم بتن چیست؟

کشت گلخانه ای چیست؟