سفرنامه کاشان (4)
امامزاده
درب زنجیر :
در کنار بازار بزرگ کاشان بقعه ای وجود دارد مشهور به امامزاده درب زنجیر . در دائرة المعارف تشیع مدفون در این بقعه ابوالحارث بن عاقب بن موسی بن جعفر (ع) معرفی شده است.[1] بنای بقعه امامزاده در حال بازسازی است و نمی توان وارد فضای داخلی بقعه شد . در بالای در ورودی بقعه تابلویی نصب شده و صاحب بقعه را امامزاده حسن بن موسی بن جعفر (ع) معرفی کرده است ؛ این انتساب صحیح به نظر نمی رسد زیرا پیش از این گفتیم که امامزاده ای به همین نام یعنی حسن بن موسی بن جعفر (ع) در گذر میرنشانه کاشان مدفون است. ذکر این نکته ضروری است که در کاشان شمار زیادی امامزاده منسوب به فرزندان امام کاظم (ع) وجود دارد که گرچه بی واسطگی آنان با امام (ع) محل تردید است اما نباید نسب آنان با امام (ع) فاصله چندانی داشته باشد . می دانیم که کاشان و قم از مهمترین مراکز مهاجرت سادات به ایران بوده است . [2]
روی مزار این امامزاده قبری است که با کاشی های معرق زینت شده و روی قبر تاریخ 696 ه.ق وجود دارد [3]. به علت بازسازی در بقعه بسته بود اما از همان پشت در می شد ضریح و قبر کاشی کاری شده داخل آن را دید.
در نزدیکی امامزاده درب زنجیر آب انباری بود که با پله های متعدد و پرشمار توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کرد و هنوز هم دارای آب بود که آب آن با لوله و یک شیر آب در سطح خیابان در دسترس بود . به این آب انبارها در چند جای دیگر کاشان مثلا در نزدیکی آرامگاه محتشم نیز برخورد کردم.
مدرسه سلطانی :
این محل که حوزه علمیه کاشان است امروزه مدرسه امام خمینی (ره) نامیده می شود. مدر سه امام خمینی (ره) فاصله چندانی با امامزاده درب زنجیر ندارد و در کنار بازار بزرگ کاشان واقع شده است.حیاط مدرسه بسیار زیبا ، سرسبز و دارای حوض های بزرگی است که آب نماها جلوه ای خاص به آن می دهند . البته در زمان حضور ما در این مدرسه حوض ها خالی از آب بود . ایوان اصلی مدرسه دارای تزئینات کاشی کاری است ولی گنبد آن فاقد هرگونه تزئین است.
از حیاط مدرسه امام خمینی (ره) گنبد زیبای هرمی شکل زیبایی قابل رؤیت است که متعلق است به بقعه شاه یلمان . حجره ها و حیاط زیبای مدرسه انسان را مشتاق حضور در فضای آن و تحصیل علم می کند. رضا میرکریمی فیلم قابل تحسین " زیر نور ماه " را در این مدرسه فیلمبرداری کرده است که زیبایی مدرسه خود جلوه ای دیگر به فیلم داده است.
بازار کاشان و بقعه شاه یلمان :
بعد از دیدار از مدرسه امام خمینی (ره) وارد بازار کاشان شدیم . مجموعه بازار ، تیمچه ها و سراهای آن از جمله آثار معماری با ارزش کاشان به شمار می روند که در تمام طول دوران صفویه ، زند و قاجار از اهمیت و اعتبار فراوانی برخوردار بوده است. شهر کاشان و بسیاری از بناهای آن و از جمله بازار آن در زلزله شدید سال 1192 ه.ق لطمه فراوان دید چنان که صباحی بیدگلی در قصیده خود چنین اشاره دارد :
کوچه و بازار آن شد آن چنان ویران که کس
فرق نتوانست کردن این کدام و آن کدام
در جریان زلزله مزبور گروه کثیری از مردم شهر از بین رفتند . هاتف اصفهانی که خود در زمان زلزله سال 1192 در کاشان حضور داشته است در این مورد چنین سروده :
نیمه شبی ناگهان آه از آن شب فغان
ساخت به یک لحظه اش زلزله زیر و زبر
بس گل رعنا که شب در بر عیش و طرب
خفت و سحر درکشید خاک سیاهش به بر[4]
پس از زلزله کریم خان زند در مرمت کاشان و به خصوص اماکن عمومی آن تلاش فراوان کرد و از جمله بازارشهر در مدت کمی بازسازی شد چنان که بیدگلی در همان قصیده که در سال 1195 یعنی 3 سال بعد از زلزله سروده می گوید :
شد در اندک روزکی بازار آن معمور و یافت
باز از آن معموریش معموره عالم نظام [5]
کمی که در بازار قدم زدیم به بقعه ای رسیدیم که مدفون در آن را سلیمان بن موسی بن جعفر (ع) دانسته اند . این بقعه در نزد کاشانی ها به شاه یلمان و اگر بهتر بگویم به شاه یلمون معروف است. بقعه شامل یک رواق کوچک است و قدیمی ترین تاریخی که در بقعه دیده شده 902 ه.ق است . این بقعه به سبک سلجوقی ساخته شده و دارای گنبدی هرمی شکل است که بر روی گردنی چند ترک استوار شده و سطح آن با کاشی های خوش رنگی پوشش یافته است . [6]
در بقعه بسته بود و فضای داخلی بقعه در حال بازسازی بود اما از داخل بازار از طریق پنجره فلزی مشبکی که همه را به زیارت دعوت می کرد می شد داخل بقعه را دید.
داخل بازار به یاد خریدن سوغات افتادیم . قنادی های بازار محل خوبی برای خریدن سوغاتی بود ؛ کلوچه مخصوص کاشان که با روغن حیوانی تهیه می شود ، سوهان مخصوص کاشان (سوهان میرزا حسینی) ، حاج بادومی[7] و همچنین گرد مقوی قائوت.
[1]دائرة المعارف تشیع مدخل" بقعه امامزاده درب زنجیر"
[2]تاریخ تشیع در ایران 3/1027
[3]دائرة المعارف تشیع مدخل" بقعه امامزاده درب زنجیر"
[4] نک دیوان هاتف اصفهانی و قصیده او در مورد زلزله کاشان
[5] دائرة المعارف تشیع مدخل "بازار کاشان"
[6] دائرةالمعارف تشیع مدخل "بقعه شاه یلمان" و مدخل" امامزاده سلیمان بن موسی"
[7] نوعی شیرینی سنتی شهر یزد
مطالب مشابه :
تاریخچه معرق کاری
ولی مفهوم آن در این نوع بخصوص هنر، ایجاد نقش ها و طرح های کاشی کاری معرق تابلویی مربوط
معرفی مدل های هود تزئینی
هود کاشی کاری شده احیا کننده طرح آشپزخانه هایی است که کاشی کاری های تابلویی بامنظره
تکیه معاوالملک
نخستین تابلویی که در حسینیه در کنجکاوی های اولیه محرز شد کاشی های لاجوردی نقش
مقاله ای راجع به پیشینه هنر
را گویند » ولی مفهوم آن در این نوع بخصوص هنر، ایجاد نقش ها و طرح های کاشی کاری ، بدون
سفرنامه کاشان (4)
یادداشت های در بالای در ورودی بقعه تابلویی نصب شده و صاحب شده و سطح آن با کاشی های خوش
اشنایی با معرق چوب
نخستین تاریخی که در مورد اشباع نقش های کنده شده به وسیله چوب های رنگی موجود است تابلویی
علی واکسیما دوست برادپیت
جلوتر رفتم توی کافه‌ی ناشناسی که تا همین الان هرکار می‌کنم کاشی‌های تابلویی که روی آن
آثار خارق العاده استاد فرشچیان
اندیشه های هایی ازروی کاشی‌های اصفهان را برای شاگردانش تابلویی شد که
مسجد جامع کرمان (مسجد مظفری )
شهرها پر از ساختمانهایی هستند که با استفاده از هنر و مهارتهای تابلویی را می کاشی های
تاریخچه معرق کاری
ولی مفهوم آن در این نوع بخصوص هنر، ایجاد نقش ها و طرح های کاشی کاری معرق تابلویی مربوط
برچسب :
کاشی های تابلویی