راه و رسم مراقبت از بيمار سرطاني

راه و رسم مراقبت از بيمار سرطاني

آمارها نشان مي‌دهد قسمت اعظم مسووليت حمايت و مراقبت از بيماران سرطاني به عهده خانواده است. به طور كلي ابتلا به سرطان در عضوي از يك خانواده، زندگي كل اعضاي آن خانواده را تحت تاثير قرار مي‌دهد؛ البته در اين ميان معمولا در خانواده، يك نفر بيش از بقيه مسووليت انجام كارهاي بيمار را به عهده دارد كه به او مراقب مي‌گويند.

مراقبان نقش‌هاي متعددي دارند. به عنوان مثال در خانه، مسوول ارائه برخي خدمات پزشكي به بيمارشان يا مسوول هماهنگي ويزيت‌هاي پزشكي و انتقال او به مطب، درمانگاه يا بيمارستان هستند.

گاهي اين افراد مسووليت مديريت امور مالي و قانوني فرد بيمار مثل پرداخت هزينه‌ها، پيگيري بيمه و از كار افتادگي و... را نيز به عهده دارند. پس معمولا يك مراقب، علاوه بر اين كه مسووليت‌هاي قبلي در قبال شغل، زندگي فردي، خانوادگي و اجتماعي‌اش را به دوش دارد، اجراي وظايف متعدد ديگري را هم بايد متحمل شود.

در طول دوره مراقبت، مراقبان احساسات متضادي تجربه مي‌كنند. از طرفي، به خاطر مراقبت از عزيزشان احساس رضايت خاطر مي‌كنند و حتي گاهي متعجبانه متوجه توانمندي‌هاي فيزيكي، مديريتي و احساسي در وجود خود مي‌شوند؛ توانمندي‌هايي كه خود قبلا از وجودشان بي‌خبر بوده‌اند. آنها از اين كه مي‌توانند به وسيله مراقبت در سخت‌ترين شرايط، عشق و احترامشان را به فرد مورد علاقه‌شان نشان دهند، رضايت عميقي را تجربه مي‌كنند؛ ولي از طرفي مراقبت از بيمار مبتلا به سرطان به طور چشمگيري روي كيفيت زندگي فرد مراقب اثر مي‌گذارد كه البته اين تاثيرات مي‌تواند دلايل متعددي داشته باشد. مثلا نگراني و ترس از دست دادن فرد مورد علاقه در طول مبارزه با بيماري، احساسي نيست كه بتوان براحتي با آن كنار آمد. علاوه بر اين درد جانكاه، فشار جسمي مراقبت و مشكلات مالي مثل هزينه‌هاي درمان بسيار آزاردهنده‌اند، بخصوص اين كه گاهي مراقبان شاغل به علت وظيفه مراقبت مجبورند مرخصي‌هاي بدون حقوق بگيرند يا حتي ترك شغل كنند كه اين به بار مسائل مالي مي‌افزايد.

محدوديت‌هاي زندگي اجتماعي كه به خاطر وظيفه مراقبت بر فرد مراقب تحميل مي‌شود، مشكل غيرقابل انكار ديگري است. فرد مراقب نمي‌تواند مانند قبل در فعاليت‌هاي اجتماعي و تفريحي شركت كند و گاهي كاملا از نظر اجتماعي منزوي مي‌شود. گاهي به خاطر اين محدوديت‌ها و فشارها، فرد مراقب نسبت به بيمار احساس خشم مي‌كند و بعد از آن به خاطر چنين احساسي خود را سرزنش مي‌كند و دچار احساس گناه آزاردهنده‌اي مي‌شود.

مراقبت از بيمار مبتلا به سرطان به طور چشمگيري روي كيفيت زندگي فرد مراقب اثر مي‌گذارد

به خاطر همين مسائل است كه اضطراب، افسردگي، سردرد، خستگي، اشكال در تمركز و مشكلات خواب در ميان مراقبان شايع‌تر است، به طوري كه برخي اين مراقبان را بيماران پنهان مي‌نامند.

ناگفته پيداست كيفيت زندگي مراقب مستقيم كيفيت زندگي بيمار را دستخوش تغيير مي‌كند و به همين دليل، مراقبان نقش بسيار مهمي بر وضعيت رواني و جسمي بيماران دارند. پس اگر مي‌خواهيد مراقب خوبي باشيد بايد ابتدا مراقبت از خود را فرا گيريد.

چگونه براي يك بيمار سرطاني، مراقب خوبي باشيد

اطلاعات جمع كنيد: تا آنجا كه مي‌توانيد از منابع قابل اطمينان درباره سرطان و درمان آن اطلاعات به دست آوريد. داشتن اطلاعات كافي باعث ايجاد احساس كنترل در شما مي‌شود و كمك كردن به بيمار را براي شما راحت‌تر مي‌كند.

احساساتتان را بيان كنيد: با بيمار راجع به نگراني‌ها و احساساتتان صحبت كنيد. درست است كه بيان نگراني از بيماري و سرانجام آن سخت است، اما صحبت نكردن از آن، جو سنگيني را بين اعضاي خانواده به وجود مي‌آورد و افراد را از هم دور مي‌كند. از طرفي پس از بيان احساسات و نگراني‌ها، معمولا افراد خانواده متوجه مي‌شوند دچار احساسات مشابهي هستند و اين احساسات باعث نزديكي بيشتر آنها مي‌شود.

بدون قضاوت به صحبت‌هاي بيمار گوش كنيد: اجازه دهيد بيمار راجع به نگراني‌هايش از نتيجه درمان و حتي مسائلي مثل مرگ و ترس از آن با شما صحبت كند. لازم نيست در اين مواقع حرف خاصي بزنيد. همين كه شنونده خوبي باشيد كمك بزرگي كرده‌ايد.

راجع به خاطرات شاد گذشته صحبت كنيد: بهتر است ضمن بيان خاطرات خوب گذشته درباره دستاوردهاي مشترك زندگي صحبت كنيد و اين 4 اصل را فراموش نكنيد: عزيزتان را ببخشيد، از او طلب بخشش كنيد، از او تشكر كنيد و به او بگوييد دوستش داريد.

از ديگران كمك بگيريد: برخي مراقبان تمام وظايف مراقبت را خود به عهده مي‌گيرند و به علل مختلف كمك دوستان، آشنايان و فاميل را رد مي‌كنند؛ در حالي كه فرد مراقب بايد بداند اين كار نه‌تنها به ضرر او بلكه به ضرر بيمار تمام خواهد شد. بنابراين اگر مي‌خواهد مراقب خوبي باشد، بايد تا آنجا كه مي‌تواند برخي وظايف را به ديگران محول كند.

از خودتان خوب مراقبت كنيد: براي خود تا آنجا كه ممكن است وقت استراحت و تفريح بگذاريد. سعي كنيد به ميزان كافي غذا بخوريد و بخوابيد و زمان‌هايي هر چند اندك را به سرگرمي‌هايي كه قبلا به آن مي‌پرداختيد، اختصاص دهيد.

در انتها بايد بدانيد مراقبت از تمام بيماران مزمن مي‌تواند منجر به فرسودگي شود. در اين راه بهره‌مند شدن از خدمات روان‌شناسي و روانپزشكي مي‌تواند سودبخش باشد.

دكتر عاطفه قنبري جلفايي

استاديار و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران

راه و رسم مراقبت از بيمار سرطاني

مطالب مشابه :

پاسخ هاي شفاف دكتر منصوري به سوالاتي پيرامون انفصال دانشگاه علوم پزشكي ايران

راه و رسم مراقبت از بيمار سرطاني

امضاي تفاهم نامه بودجه رفاهي دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 88

وزارت بهداشت - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران

نمونه صورتهای مالی دانشگاه علوم پزشکی به همراه توضیحات

بررسي نيازهاي بخش بهداشت و درمان در راستاي اصلاح نظام عمليات حسابداري وتقويت ساختار مالي دانشگاهها

قوانين متناقض اجازه پرداخت كامل فوق العاده شغل كاركنان را نمي‌دهد

کتابخانه سیار