همکاريهاي بينبخشي رويکردي در زيباسازي مبلمان شهري

همکاريهاي بينبخشي رويکردي در زيباسازي مبلمان شهری

چكيده

امروزه اهميت و نقش مبلمان شهري در خدمترساني و زيباسازي شهري بر هيچکس پوشيده نيست و مبلمان شهري از اجزاي ضروري و جدايي ناپذير شهرها محسوب ميشوند. براي ايجاد فضاهايي با کيفيت و ابزاري براي ارائه خدمات به شهروندان ميتوان از مبلمان شهري کمک گرفت. به منظور ايجاد محيطي مناسب براي رفع نيازهاي مختلف شهروندان(عملکردي و بصري)، ساماندهي مبلمان شهري امري لازم و ضروري است. در اين راستا، مقوله مبلمان شهري چند بعدي بوده و نهادها و بخشهاي متعددي در مبلمان شهري دخيل ميباشند. بنابراين هدف اين مطالعه، جلب همکاريهاي بينبخشي در زيباسازي مبلمان شهري در شهرها ميباشد. از اينرو از روش توصيفي-تحليلي استفاده شده و با تقسيمبندي عناصر مبلمان شهري، عمدهترين بخشهاي درگير در حوزه مبلمان شهري فهرست شده است. در نهايت با بررسي نقش و عملکرد هريک از سازمانهاي ذيربط در مبلمان شهري، الگويي براي هدفمند کردن آن و مديريت واحد با همکاري ساير بخشهاي مرتبط ارائه شده است. اين الگو ميتواند راهکاري مناسب براي زيبا جلوه نمودن شهرها با مديريت يکپارچه آن در حوزه مبلمان شهري باشد.

واژههاي کليدي: همکاريهاي بينبخشي، زيباسازي، مبلمان شهري

1- مقدمه

امروزه شهرنشيني يكي از وجوه عمده شيوه زندگي محسوب ميشود؛ به طوري که افزايش جمعيت و گسترش سريع شهرها و رشد سطوح شهري بخصوص در کلان‌شهرها بدون فراهم ساختن زير ساختهاي لازم ميتواند پيامدهاي منفي زيادي را به دنبال داشته باشد. با توجه به رشد سريع شهرنشيني و ازدياد جمعيت نيازهاي جامعه شهري اشكال متنوعي به خود گرفته است. در عصر معاصر مشكلات شهرها فقط در ازدياد جمعيت، ترافيك، گراني، اقتصاد و نابسامانيهاي زيست محيطي و ... خلاصه نميشود بلكه انواع ناهنجاريهاي رفتاري، مشكلات اجتماعي و فشارهاي روحي و رواني ناشي از سيماي ناخوشايند بصري نيز خود دلايل كافي براي افزايش مسائل زندگي مدرن شهري و تنگتر شدن عرصه به جامعه امروزي است(زنديه، 2:1385). فضاهاي شهري كه در آن ارتباط و تعامل به شكل برجستهاي نمود مييابد، افراد علاوه بر رفع نيازهاي شخصي، به حس و تجربه اجتماعي نيز نياز دارند. مبلمان شهري از جمله عناصر سازنده فضاهاي شهري محسوب ميشود كه كميت، كيفيت، زيبايي، راحتي، دوام و محل استقرار آنها نقش بسيار اساسي در دستيابي به شهري زيبا و سالم دارد. شهري كه در آن شهروندان احساس آسايش كنند و حضور در آن را به نشستن در خانه ترجيح دهند(زنگيآبادي و تبريزي،1383: 3). مبلمان شهرى يکي از عوامل مهم و تأثير گذار بر فضاها و سيماي ظاهري شهرها است که به مجموعه وسيعي از وسايل، دستگاهها، نمادها و عناصري گفته ميشودكه چون در شهر و خيابان و در كل در فضاي باز نصب شدهاند و استفاده عمومي دارند به اين اصطلاح معروف شدهاند(مرتضايي، 1381: 20). به طور کلي اجزاي مبلمان شهري، دو ويژگي اساسي دارند: يكي زيبايي و ديگري كاربردي بودن كه در صورت داشتن هر دو ويژگي ميتوانند نياز عملكردي و بصري شهروندان را همزمان برآورده سازند(نوخواه، 1389: 14). مقوله مبلمان شهري و نقش آن در شهر از هر منظري درخور اهميت و قابل بررسي است. يا به عبارتي ميتوان گفت نقش مبلمان شهري را از زواياي مختلفي ميتوان مورد كنكاش قرار داد. ولي آنچه در اين مطالعه مورد بحث بوده، همکاريهاي بينبخشي در حوزه مبلمان شهري براي زيباسازي فضاهاي شهري ميباشد.

نبود هماهنگي بين بخشهاي مرتبط با مبلمان شهري، مسائل و مشکلاتي را در سيما و منظر شهري موجب شده و دخالتهاي هر يک از بخشها به الگو و سيماي واحد شهري صدمات جبران ناپذيري را متحمل خواهد کرد. با توجه به اينکه مبلمان شهري از عناصر مختلفي تشکيل شده که هرکدام متولي خاص خود را دارند و هرکدام از بخشها و نهادهاي مرتبط با مبلمان، بنا به سليقه و ضوابطشان به نوعي در زيباسازي و مبلمان شهري دخالت و اعمال سليقه ميکنند.از طرف ديگر، هر يک از بخشها مجري سياستهاي مربوط به خود بوده که بيشتر مواقع، مغاير با اهداف و سياستهاي ساير نهادها ميباشد که اين امر نتيجهاي جز عدم مديريت يکپارچه شهري و پيدايش فضاهايي نازيبا نخواهد بود. بنابراين امر مبلمان شهري از پيچيدگي خاصي برخوردار بوده لذا مطالعه حاضر با هدف رفع مشکلات عدم هماهنگيهاي بين بخشي درصدد جلب همکاري و مشارکت بخشها در امور مرتبط با مبلمان شهري با استفاده از روش توصيفي ميباشد.

2- پيشينه تحقيق

در سالهاي اخير در عرصه مبلمان شهري مطالعاتي صورت گرفته است. از جمله اين تحقيقات که در غناي پايه هاي نظري تحقيق حاضر، نقش مؤثر داشتند ميتوان به موارد زير اشاره کرد:

سلطان پور و همكاران(1389)؛ به عناصري از جمله نيمكت، فرسودگي بر قامت مبلمان شهري و معيارهاي رنگآميزي مبلمان شهري پرداختهاند. نيمكت را در مجهزسازي فضاهاي سبز و باز شهري ابتداييترين روش براي احساس آرامش و راحتي در پاركها ميدانند. بحث فرسودگي عناصر مبلمان شهري در پاركها را مبتني بر مكانيزهاي سادهاي ميدانند كه نياز مردم بخصوص كودكان امروزي را رفع نميكند. در بحث معيارهاي رنگآميزي، رنگ را از عناصر تأثير گذار بر كيفيت بصري فضاهاي شهري معرفي كرده و كاربرد صحيح آنها را در محيطهاي شهري با نقش بسزا در خوانايي و وضوح شهر بر ميشمارند. فرشاد منش و همكاران(1380)؛ يكي از نيازهاي شهري را داشتن مبلمان و اثاثيه شهري متناسب با سيماي شهري ميدانند و اضافه ميكنند كه طرح مناسب اجزاي راه باعث كاهش مشكلات ترافيكي و يا حداقل كاهش شدت اين مشكلات خواهد بود. به كار گيري مبلمان شهري در جوار بناهاي تاريخي احتياج به طراحي متناسب، كاربردي و نوين دارد كه ضمن مخدوش نكردن بناي تاريخي بتواند پاسخگوي نيازهاي شهري مردم نيز باشد.

نقوي و همكاران(1388)؛ در تحقيقي به اصول كلي طراحي فضاي سبز شهري از ديدگاه شهرسازي پرداختهاند. فضاي سبز در برگيرنده بخشي از سيماي شهر است که از انواع پوششهاي گياهي تشکيل شده است و به عنوان يک عامل زنده و حياتي در کنار کالبد بيجان شهر، تعيين کننده ساخت شکل شهر است. اصول طراحي فضاي سبز در معابر شهري با توجه به تقاطعها، گذرگاههاي عابر پياده، دوربرگردانها و ملاحظات عمومي درختكاري ميباشد.

پاكزاد و همكاران(1370)؛ در اثري تحت عنوان «اثاثه شهري» به مبلمان شهر همچون خانه و مبلمان شهري را همچون اثاثيه آن مورد بررسي و نقد قرار دادهاند. در سال(1379)؛ مرتضايي در مقالاتي تحت عناوين «طراحي مبلمان براي خيابان» در ماهنامه شهرداريها به بررسي ضوابط طراحي و مكانيابي مبلمان شهري پرداخته است و در سال(1381)؛ در كتابي با عنوان«رهيافتهايي در طراحي مبلمان شهري» به بررسي تفصيلي ضوابط طراحي نيمكتها، زبالهدانها، كيوسكها، تابلوها و علائم، آبخوريها و ... پرداخته است. احمد سعيدنيا در سال(1379)؛ در کتابي تحت عنوان«طراحي، فضاها و مبلمان شهري» به ظوابط طراحي كفپوشها، طراحي و مكانيابي گلدانهاي شهري، ظرفهاي زباله، شيرهاي آتش نشاني، منابع نوري و ...، و در نهايت به فضاهاي شهري مختص معلولين اشاره نموده است. حسينيون در مقالهاي با نام«سطل زباله عنصر زيست محيطي مبلمان شهري» به طراحي و مكانيابي سطلهاي زباله از لحاظ زيست محيطي و بهداشتي پرداخته است. رحماني در مقالهاي تحت عنوان «اثاثه شهري» در ماهنامه پيام سبز سال(1380)؛ به موضوع مبلمان شهري و ديدگاههاي مربوط به آن اشاره دارد. در سال(1382)؛ خدابخشي در مقالهاي تحت عنوان «نگاهي به مبلمان شهري و فضاهاي شهري در كشورهاي ديگر» به بررسي مبلمان شهري در كشورهاي دنيا و مقايسه آنها با ايران پرداخته است. زنگي آبادي و تبريزي در اثري با عنوان«طراحي و برنامهريزي مبلمان شهري» به برنامهريزي براي مبلمان با كاربردهاي مختلف(تفريحي-رفاهي، زيباسازي، خدماتي، ترددي-ارتباطي و چند منظوره) پرداختهاند و تخريبگرايي(ونداليسم) را به عنوان آفتي براي انواع مبلمان شهري معرفي نمودهاند. مكان يابي مبلمان شهري در كشورهاي غربي سابقهاي 40 ساله دارد. هارولدلوييس مالت نخستين محققي بود كه در سال(1970) در ايالات متحده آمريكا در کتابي با عنوان«مبلمان شهري» به اين موضوع پرداخته و ضوابطي را براي مكانيابي مبلمان شهري بيان كرده است. در سال(1991) ژوواناگيبسون[4] و برناردآبرهولزر[5] در اثري تحت عنوان«منظر خيابانهاي شهري» به بررسي مبلمان شهري در خيابانها و طراحي و مكانيابي آنها پرداختهاند.

3- تقسيمبندي عناصر مبلمان شهري

به وجود آوردن يک فضاي شهري مطلوب به يکايک عناصر تشکيل دهنده آن بستگي دارد و کيفيت ساخت هريک از اين عناصر، چگونگي استقرار آنها در محيط و ارتباط آنها با يکديگر، تاثيري مستقيم در بهبود کيفيت محيط شهري دارد(حسيني،1385: 15). عناصري که براي راحتي، آسايش، ارايه اطلاعات، کنترل حرکت، ايجاد امنيت و رفاه حال استفاده کنندگان در فضاههاي باز و سبز يا خيابان قرار داده ميشوند، اثاثيه يا مبلمان شهري نام دارند(Harris and Dines,18:1998). با نگاهي به هر بخش از شهر ظواهري از آن را ميتوان مشاهده و هويت آن را مشخص كرد. مبلمان شهري در شهرهاي امروز تنها به چند نمونه از عناصر ابتدايي و كلي تقسيمبندي نميشوند بلکه اين عناصر به بخشهاي اصلي و زيربخشهايي تقسيم شده که هر کدام ميتواند موضوعي براي بحث در حيطه مبلمان شهري باشند. تقسيمبندي عناصر مبلمان شهري به صورتهاي مختلفي عنوان شده ولي در تقسيمبندي كلي و متعارف از عناصر مبلمان شهري ميتوان آنها را به شکل ذيل تقسيمبندي کرد:

- بخش اطلاعرساني - بخش سرپناه

- بخش تغذيه و توزيع - بخش تزئيني

- بخش روشنائي - بخش نقلوانتقال

- بخش تخليه و جمعآوري - بخش موانع و راهبندها

- بخش عمومي

هر يک از بخشهاي اصلي فوق داراي زيربخشهاي زيادي ميباشند بطوري که کليه اين عناصر قريب 100 عنصر است که در جدول شماره(1) به برخي از اين عناصر اشاره شده است.

4- بخشها و نهادهاي ذيربط در مبلمان شهري

جلب مشارکت بين بخشي يکي از مهمترين و سختترين مراحل راه اندازي پروژههاي شهري در تمام دنيا بوده است. در کشورهاي در حال توسعه مانند ايران، به لحاظ عدم وجود کارهاي تيمي و وجود نوعي نگاه بخشي به اکثر مسائل، جلب مشارکت بين بخشي از سختي مضاعفي بر خوردار بوده و در بسياري از مواقع براي جلب مشارکت دستگاههاي مختلف از يک رويکرد دستوري و اداري بهره برده شده و ناگفته پيداست که اين رويکرد در بسياري از مواقع با شکست روبرو شده است. بنابراين اگر در هر طرح و پروژهاي مشارکت بخشها فراهم آيد آن موقع انتظار به بار نشستن و برداشتن گام مثبت براي موفقيت نتايج طرحها را خواهيم داشت(بابايي اقدم،1390: 223).

درخصوص سازمانهاي ذيربط در مبلمان شهري، بايستي اذعان نمود كه در رأس فرايند ايجاد همكاريهاي بين بخشي در عملي ساختن طرحهاي مبلمان و زيبايي شهري، همانا شهرداري و معاونتهاي مختلف آن خواهد بود. جدول ذيل فهرستي از عمدهترين بخشهاي درگير در امر مبلمان شهري کشور را با توجه به عناصر مرتبط ارائه مينمايد.

جدول1: بخشهاي درگير در حوزه مبلمان شهري به همراه عناصر مربوطه [2]

نام ارگان	عناصر مبلمان شهري مرتبط با ارگان مربوطه
شهرداري	معاونت خدمات شهري	تابلوهاي اطلاع رساني، آبخوريها، روشوئي و دستشوئي، آب پخش كن، گلدان و گلجاي، سبدهاي تزئينات، ميله هاي نصب پرچم، ميلههاي رژي و ريسه ، پرچم، پارچه و آويز، عناصر تزئينات بادي، چراغهاي تزئيني، عناصر نوراني، نور افكنهاي ميداني، چراغهاي پاركي و كوتاه، سطلهاي زباله، مخازن تفكيك زباله، مخازن جمعآوري زباله، سطلهاي شن و ماسه، حصار و پرچين، شبكه پاي درخت، حصار و محافظ درخت، صندلي، نشيمنگاه، لوازم و تجهيزات ورزشي
معاونت عمراني	پلههاي برقي، پيادهرو متحرك، پلكان، آبريزگاه، طاق نصرت، جدول، سنگ فرش، پلها
سازمان ترافيك	تابلوهاي نامگذاري معابر و ميادين، تابلوهاي جهت دهنده، علايم ترافيكي، تابلوهاي هشدار دهنده، خطوط عابرين پياده، گل ميخ، ميلههاي هشدار دهنده، تابلوهاي مكان نما، پلاكها و نشانگرها، چراغهاي راهنمايي و رانندگي
سازمان فرهنگي - هنري	ساعت، تابلوهاي تبليغاتي، نقشه هاي راهنماي شهر، ، ستون تبليغاتي، تابلوهاي ال اي دي، تلويزيون شهري، داربست اطلاع رساني، پرده آويزهاي اطلاع رساني
شركت واحد اتوبوسراني	كيوسكهاي عرضه بليط، ايستگاه اتوبوس
سازمان پارکها و فضاي سبز	احجام، فواره و آبنما، يادمانها
سازمان ميادين و ساماندهي مشاغل شهري	تابلوهاي سردرب مغازهها دستگاههاي عرضه خوراكي
سازمان قطار شهري	ورودي مترو و قطار شهري
سازمان تاكسيراني	ايستگاه تاكسي
سازمان آتش نشاني	پستهاي آتش نشاني
آب و فاضلاب شهري	دريچه فاضلاب
شركت مخابرات	كيوسك تلفن، صندوقهاي ارتباطات، پستهاي تلفن، صندوقهاي پست
شركت برق	ترانسفورماتور، خطوط انتقال و تيرهاي هوايي، چراغهاي خيابان
شرکت گاز	علمک هاي انشعاب گاز، ايستگاههاي تقليل فشار
سازمان نظام پزشكي	تابلوهاي پزشكان
سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري	كيوسك اطلاع رساني و راهنماي توريست
بانكهاي عامل	دستگاههاي عرضه اتوماتيك (دستگاه خودپرداز)
فرهنگ و ارشاد اسلامي	دستگاههاي عرضه روزنامه و كيوسكهاي روزنامه فروشي
كميته امداد امام خميني	صندوقهاي صدقات
مراکز علمي	تجربيات جديد

3- همكاريهاي بين بخشي در راستاي نيل به اهداف مبلمان شهري

همانطور که گفته شد، امر مبلمان شهري از پيچيدگي خاصي برخوردار است كه يكي از ابعاد مهم اين مقوله، فقدان متولي خاص براي كليه عناصر مبلمان شهري ميباشد. از اينرو شناخت سازمانهاي درگير در مبلمان شهري و ارائه الگويي مناسب درجهت هماهنگي و مشارکتهاي بين بخشي از ضروريات مطرح در اين زمينه بوده كه در اين بخش به اين مهم پرداخته ميشود.

شهرداري و سازمانهاي وابسته به آن نظير سازمان فرهنگي و هنري، سازمان ترافيک، شركت واحد اتوبوسراني، سازمان پارکها و فضاي سبز، سازمان ميادين و ساماندهي مشاغل شهري، سازمان قطار شهري، سازمان تاکسيراني و سازمان آتش نشاني، همچنين آب و فاضلاب شهري، شرکت مخابرات، شرکت برق، شرکت گاز، سازمان نظام پزشكي، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، بانکهاي عامل، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي، كميته امداد امام خميني، مراکز علمي و ساير نهادها هر کدام سياستهايي براي پيشبرد اهداف مربوطه دارند که در اکثر موارد ممکن است ناهماهنگ و متفاوت با اهداف ساير نهادها باشد. با توجه به اين مورد ميتوان گفت که چندگانگي در مديريت سيستم شهري مشهود بوده و از يکپارچگي کافي برخوردار نيست. همچنين با توجه به عدم جهتگيري اصولي و راهبردي در مديريت شهري، ميزان مشارکت بخشها در شهرها ضعيف و در برخي موارد مشارکتي وجود ندارد. بنابراين با چندگانه بودن مديريت سيستم شهري، هرکدام از بخشها تنها سعي در شناخت و پاسخگويي به نيازها و توقعات مخاطبان خود را دارند. در اين صورت ممکن است نوع پاسخگويي به نيازهاي مخاطبان متفاوت بوده و تناقضاتي ايجاد کند.

نهادها و بخشهاي دخيل در امر مبلمان شهري، زير مجموعه چند سازمان و وزارتخانه ديگر بوده و از همديگر مستقل هستند. استقلال بخشها باعث شده هر کدام از سازمانهاي مرتبط با شهر در تصميمهاي خود تنها به سازمان بالادست خود پاسخگو بوده و تنها از تصميمات آنها پيروي کنند. اين امر سبب نبود مشارکت و زير پا گذاشتن امر مديريت واحد شهر ميشود. شكل شماره 1 الگوي مشاركت بخشها با شهرداري شهر به منظور عملياتي نمودن نتايج حاصل از بررسيهاي مبلمان شهري را نشان ميدهد.

شکل1: الگوي مشارکت بخشها به منطور زيباسازي مبلمان شهری

به منظور ايجاد مديريت يکپارچه شهري در مبلمان شهري، بايستي وظايف و ميزان دخالت هر يک از بخشها در شهر مشخص شود. شهرداري بايستي با بررسي وظايف بخشها و اصلاح برخي از آنها با اختيارات خود در حوزه مبلمان شهري، ساير بخشها را ملزم و مقيد به تبعيت از ضوابط و قوانين شهري در مقوله مبلمان شهري در ارتباط با دخالتهايي که در شهر دارند، نمايد. طبق الگوي ارئه شده بايستي تعامل خاصي در مجموعه بخشهاي مرتبط با مبلمان شهري صورت گيرد. با قرار دادن يکي از معاونتهاي شهرداريها به عنوان مديريت و سازماندهي مبلمان شهري ميتوان گزينه مناسبي را در اين خصوص پيشنهاد داد. همچنين پيشنهاد ميشود چگونگي فعاليت بخشها مرتبط با مبلمان شهري در قالب الگوي ياد شده باشد. در اين صورت بخشها و نهادها با حفظ استقلال خود ميتوانند در مديريت شهري به ويژه مبلمان شهري مشارکت قابل توجهي داشته و در وظايف و خدمات خود از مقررات و استانداردهاي متولي مبلمان شهري(شهرداري) استفاده کنند.

4- نتيجهگيري

هجوم بيرويه جمعيت از روستاها و شهرهاي كوچكتر به شهرهاي بزرگ و به ويژه كلانشهرها نياز بيشتر به خدمات شهري مناسب، باعث به وجود آمدن سيمايي نامناسب و اغتشاش در هويت و كالبد شهر ميشود. زيباسازي يكي از عوامل مبلمان شهري است كه در طراحي مناسب و بكارگيري مبلمان شهري متناسب با محيط در بخشهايي از شهر تأثير زيادي در كيفيت زندگي شهري بر جاي ميگذارد. از آنجايي كه مقوله مبلمان شهري ماهيتي چند بعدي داشته و براي پيشبرد آن بايد از عوامل، فاكتورها و نظريات علمي و همچنين نظريات اقشار جامعه استفاده كرد. هماهنگي بين بخشي در مبلمان شهري از ضروريترين مواردي است؛ اگرچه مبلمان شهري را در اكثر مواقع با متولي شهرداري ميشناسند ولي عملا به اين صورت نبوده و از پيچيدگي خاصي برخوردار ميباشد. بنابراين طبق مدل ارائه شده که راهکاري مناسب در مديريت واحد مبلمان شهري و زيبا سازي آن ميباشد، لازم است تا همه بخشها و نهادهاي درگير، نهايت همكاري و هماهنگي را با شهرداري داشته تا شاهد شهري به دور از علايق و سلايق گوناگون باشيم.

منابع و مآخذ

1- بابايي اقدم، فريدون، (1390)، طرح بهسازي مبلمان شهري منطقه يك شهرداري تبريز، اردبيل: دانشگاه محقق اردبيلي.

2- بابايي اقدم، فريدون. اقبال، محمدرضا. عمراني دورباش، مجتبي، (1390)، درآمدي بر شناخت عناصر مبلمان شهري، در دست چاپ.

3- پاكزاد، جهانشاه، ( 1385 )، مباني نظري و فرآيند طراحي شهري، تهران: شهيدي.

5- حسينيون، سولماز، (1381)، «رنگ در شهر از ديدگاه طراحي شهري»، مجله شهرداريها، شماره 39، تهران

6- زنگي آبادي، علي و تبريزي، نازنين، (1383)، «تحليل فضايي مبلمان شهري محدوده گردشگري بخش مركزي شهر اصفهان»، اصفهان: مجله پژوهشي دانشگاه اصفهان.

7- فرشادمنش پگاه و تهذيبي كامبيز، (1388)، مبلمان راه.

8- قانعي، مونا، (1389)، «طراحي و بكارگيري مناسب مبلمان شهري»، ماهنامه خودرو و خدمات شهري، سال پنجم، شماره 35, دوره جديد شماره 6، تهران: موسسه فرهنگي دنياي تغذيه و سلامت

9- مرتضايي، سيد رضا، (1381)، رهيافتهايي در طراحي شهري، تهران: سازمان شهرداريها.

10- نقوي، رضا و همکاران، (1385)، ملاحظات فني نحوه ايجاد فضاي سبز در معابر شهري.

11- حسيني، مريم السادات (1385)، ساماندهي مبلمان شهري»، فصلنامه سازمان نظام مهندسي ساختمان استان قزوين، سال پنجم، شماره 15، قزوين

همکاري­هاي بين­بخشي رويکردي در زيبا­سازي مبلمان شهري

مطالب مشابه :

طراحی سایه بان

پایان نامه و رساله ایستگاه مترو

رساله و پروژه معماری

مقاله: ايستگاه‌هاي مترو؛پناهگاه عمومي

طراحی ساختمان . مجتمع تجاری ،شرکت ، کارخانه، شهرک

مناسب سازی قانونی سرگردان در کوچه وعده ها

مطالعات مترو (قطار درون شهری)

مطالعات مجموعه ورزشي درماني (توانبخشي معلولان)