كالاآزار (ليشمانيوز احشائي)..

در برابر كالاآزار (ليشمانيوز احشائي) از خود مراقبت کنیم

اهميتـــ و اپيدميولوژي بيماري

اهميت اين بيماري به دليل مرگ صد درصد بيماران بدون درمان و مرگ و مير قابل توجه در بيماران با اختلال سيستم ايمني حتي با درمان و همچنين ابتلا بيشتر كودكان مي باشد.

بر اساس گزارش سازمان جهاني بهداشت سالانه000,500 مورد جديد وحد اقل 000,50 مرگ ناشی از كالا آزار در جهان روي مي دهد . بيشتر از نود درصد موارد كالا آزار در جهان در شبه قاره هند (هند ، بنگلادش ، نپال ) ، سودان ، اتيوپي و برزيل رخ مي دهد.كالا آزار در مناطق روستايي شايع تر از مناطق شهري است . در دنياي قديم (نيمكره شرقي ) كالا آزار در قسمتهايي از آسيا ( بخصوص در شبه قاره هند ، قسمت مركزي وجنوب غربي آسيا ) ، خاورميانه ، آفريقا (خصوصا شرق آفريقا ) و جنوب اروپا ديده شده است . تغييرات آب و هوايي و ديگر تغييرات زيست محيطي از عوامل بالقوه براي گسترش محدوده جغرافيايي ناقلين و انتقال ليشمانيوزها در آينده هستند.

ابتلا همزمان كالا آزار و HIV (ایدز) منجر به مشكلات عمده در درمان بيماران مبتلا به HIV بخصوص در اروپا شده است.

توزيع جغرافيايي كالا آزار در دنياي جديد و قديم

كالاآزار در ايران از نوع مديترانه‌اى بوده وبيشتر درکودکان (بخصوص گروه سني زير5سال) ديده مى‌شود . اين بيماريدرايران كـــم و بيـــش از تمام استانها گزارش شده ودربعضی مناطق كشور وفور بيشتري را دارد

106 مورد كالا آزار درسال 1391 در ايران ثبـــت و گزارش شده است . اين بيماري دربعضی از مناطق كشـــور وفور بيشتري دارد و در استانهاي اردبيل ، آذربايجان شرقي ، فارس و خراسان شمالي به صورت آندميك وجود دارد.

عامـل بيماري زا و راه انتقال

عامل اصلی بیماری گونه هایی از انگل تك ياخته ايي از جنس ليشمانيا است. كه ليشمانيادونوا ني/ آركي بالدي اي؛ ليشمانيا اينفانتوم / شاگاسي عامل ايجاد كالا آزار مي باشد. كالا آزار در ایران توسط انگل ليشمانيا اينفانتوم/ شا گاسي ايجاد مي شود و به دو نوع كالا آزار زئونوتيك و كالاآزارآنتروپونتيك تقسيم مي شود.

نوع زئونوتيك: راه انتقال، حيوان – ناقل – انسان است در مناطقي يافت مي شود كه عامل بيماري ليشمانيا اينفانتوم /شاگاسی مي باشد .

نوع آنتروپونتيك: راه انتقال، انسان – ناقل – انسان است در مناطقي يافت مي شود كه عامل بيماري ليشمانيا دونواني / آرکی بالدی ای مي باشد.

كالا آزار در ايران از نوع زئونوتيك است و انسان به عنوان ميزبان تصادفی و سگ و سگ سانان به عنوان مخزن انگل محسوب می شوند.

ناقل بيماري پشه هاي خاكي كه در مناطق شمال غرب و در مناطق جنوبي كشور مي باشند.

علائم باليني

دوره كمون از هفته ها تا ماههامتفاوت مي باشد.علائم مشخصه بيماري شامل : تب هاي نامنظم طولانی و خفيف ، كاهش وزن ، بزرگی طحال و كبد ( خصوصا بزرگي طحال )، پان سيتوپني ( كم خوني – لكوپني و ترومبوسيتوپني )ميباشند.

بيماري باتب و بيقراري شروع شده و با كاهش وزن ، بزرگي طحال و كبد ادامه يافته و در نهايت پس از 3-2 سال موجب مرگ مي شود در بعضي از موارد كه بيماري بصورت حاد است با تب بالا و لرز و در نهايت در 12-6 ماه موجب مرگ ميگردد . علت مرگ معمولا در اثر عفونت هاي ثانويه و خونريزي هاي داخلي ايجاد مي شود. بعضي از عفونت ها ي خفيف هم خود بخود بهبود ي مي يايند.

در مبتلايان به كالاآزار عموما مونوسیتوز،لنفوسیتوز ،افزایش آنزیم های کبدی،افزایش ESR ،كاهش آلبومين خون و افزايش گاماگلوبولين ها ي سرم ديده مي شود.

تعاريف بيماري

مورد مشكوك

بيمار با تب بيشتر از دو هفته كه ممكن است با علائمي نظير بزرگي طحال و كبد ، كم خوني ،رنگ پريدگي ، بي اشتهايي ، و كاهش وزن همراه باشد.

مورد محتمل

مورد مشكوك با سابقه اپيدميولوژيك مثبت شامل زندگي در كانون هاي بومي بيماري يا سابقه مسافرت به آنجا

مورد قطعی

بيمار مشكوك يا محتمل به همراه آزمايش مثبت سرولوژيك (DAT,western blot, ELISA,IFA) و يا دیدن انگل با استفاده از روشهاي ميكروسكوپي در گسترش تهیه شده از بافتها (طحال ، مغز استخوان و غدد لنفاوی) ، يا جدا كردن انگل پس از كشت

موارد مشکوک و محتمل را بايد جهت تشخیص قطعی به پزشک مرکز درمانی و یا متخصص جهت پيگيري بيشتر معرفی نمود

درمان

درمان به موقع در پیشگیری از مرگ و میر بیماری نقش به سزايي دارد. درمان استاندارد در ايران استفاده ازآنتي موان پنج ظرفيتي ( گلوكانتيم ) مي باشد.بیمارانیکه به درمان با آنتیموان در دوره اول جواب مناسب درمانی نمی دهند ممکنست در دوره دوم یا حتی دوره سوم پاسخ مناسبی بدهند. اگر عود بیماری(به شكل تب،كاهش وزن ، افزايش اندازه طحال ) با تاييد آزمايشگاهي اتفاق افتد بیماران باید نخست با ترکیبات آنتیموان تحت درمان قرارگیرند ودر صورت عود مجدد مي توان ازداروها ي خوراكي ميلتفوسين آمفوتريسينB ، بخصوص نوع ليپوزومال آن استفاده كرد.

پيشگيري و كنترل

- كنترل ناقلين ( مبارزه با پشه خاكي ها و جلوگيري از زاد و ولد آنها ،و سمپاشي براي از بين بردن پشه خاكي هاي بالغ)

- كنترل مخزن كنترل جمعيت سگهاي ولگرد و اتلاف سگ هاي صاحب دارآلوده ، ايمنسازي سگها ، درمان سگها)

- بيماريابي فعال و غير فعال (با استفاده از روشDAT ) جهت تشخيص و درمان به موقع بيماران

- شناسايي سگهاي صاحب دار آلوده به روش DAT و اتلاف سگهاي آلوده

- استفاده از قلاده هاي آغشته به سم دلتامترين در سگها ي خانگي ( اين سم به مرور وارد بافت چربي پوست سگ مي شود و تا چندين ماه اثر دور كنندگي خود را حفظ مي كند .

- آموزش پزشكان ؛ بهورزان و كادر بهداشتی - درمانی شبكه بهداشت و درمان

- تقویت و گسترش هماهنگی بین بخشی.

- تقویت سیستم گزارش دهی و اطلاع رسانی درمورد شیوع بیماری در انسان و حیوان.

- آموزش جامعه در مورد راهها ی انتقال، علائم باليني و پیشگیری بیماری .

- بهسازی محیط به منظور محدود کردن محلهای تجمع سگهای ولگرد،از بين بردن شكافها و درزهاي طبقات اوليه ساختمان كه محل زندگي پشه ها مي باشد.

- نصب توري مناسب در منازل

- سمپاشي همه اماكن و خانه هاي مجاور آن كه در سه سال گذشته داراي بيمار مبتلا به كالا آزار بوده اند.

- محافظت اشخاص از گزش پشه خاكي با زدن پشه بند يا تجويز داروهاي دافع حشرات (به‌ خصوص‌ در مواقعي‌ كه‌ پشه‌حداكثر فعاليت‌ يعني‌ حوالي‌ غروب‌ آفتاب‌ تا طلوع‌خورشيد را دارد)

- دفع صحيح زباله و فضولات دامي و انساني

+منبع: راهنماي مراقبت ليشمانيوز احشايي (كالاآزار ) در ايران

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي

معاونت بهداشت

مركز مديريت بيماريهاي واگير

اداره بيماريهاي قابل انتقال بين انسان و حيوان

كالاآزار (ليشمانيوز احشائي)..

مطالب مشابه :

تاریخچه ی شهر فیروزآباد فارس..

كالاآزار (ليشمانيوز احشائي)..

آيين نامه اجرايي طرح تربيت تكنسين..

اشاره به تک نگاری روستای منصورآباد فراشبند

جهاد نکاح

کتاب جامع بهداشت عمومی..

شعار سازمان بهداشت جهانی 2014

درس اصول و مبانی اپیدمیولوژی..

معرفی گرایش مدیریت بازرگانی